سیگنال اونس
طلا در چند ماه گذشته نوسانات قابل توجهی داشته است و برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی این سوال کلیدی مطرح شده است که آیا افزایش قیمت طلا در ماه‌های گذشته همچنان ادامه خواهد داشت یا نه. آنچه قیمت طلا را در بازارهای ایران تحت تاثیر قرار می‌دهد قیمت اونس طلا در بازار جهانی است. در این مقاله کوتاه هدف این است که نگاهی به بازار جهانی طلا بیندازیم و در حد امکان چشم‌انداز قیمت طلا را حداقل تا پایان سال ۲۰۲۰ روشن‌تر کنیم.
طلا در چند ماه گذشته نوسانات قابل توجهی داشته است و برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی این سوال کلیدی مطرح شده است که آیا افزایش قیمت طلا در ماه‌های گذشته همچنان ادامه خواهد داشت یا نه. آنچه قیمت طلا را در بازارهای ایران تحت تاثیر قرار می‌دهد قیمت اونس طلا در بازار جهانی است. در این مقاله کوتاه هدف این است که نگاهی به بازار جهانی طلا بیندازیم و در حد امکان چشم‌انداز قیمت طلا را حداقل تا پایان سال ۲۰۲۰ روشن‌تر کنیم.
یکی از بحث‌های رایجی که در مورد قیمت طلا وجود دارد وابستگی آن به قیمت نفت است. در محافل اقتصادی این‌گونه بحث می‌شود که طلا و نفت در جریان مخالف یکدیگر حرکت می‌کنند. یعنی وقتی نفت سقوط می‌کند قیمت طلا افزایش پیدا می‌کند. از این رابطه چنین نتیجه گرفته می‌شود که چون اخیراً قیمت نفت به شدت سقوط کرده است و در زمانی که این مقاله نوشته می‌شود برای هر بشکه 13 دلار در بازارهای جهانی معامله می‌شود بنابراین پیش‌بینی می‌شود که قیمت طلا هم افزایش پیدا می‌کند. رابطه بین قیمت نفت و قیمت طلا را در نمودار یک ملاحظه می‌کنید؛ همان‌طور که در این نمودار می‌بینید در چند ماه گذشته این واگرایی قیمت بین نفت و طلا کاملاً مشاهده می‌شود. یعنی با کاهش قیمت نفت به زیر ۲۰ دلار قیمت طلا هم به بالای ۱۷۰۰ دلار افزایش یافته است در حالی که این رابطه را در سال گذشته و سال جاری در نمودار می‌بینیم ولی اگر این رابطه را در ۷۰ سال پیش بررسی کنیم ملاحظه می‌کنیم که قیمت نفت و قیمت طلا بیشتر با هم حرکت می‌کنند تا در جهت مخالف و دلیل آن هم این است که این دو جزو کالاهای commodity مطرح در جهان به حساب می‌آیند و هر دو در مقابل تغییرات شاخص دلار آمریکا تغییر می‌کنند یعنی وقتی دلار آمریکا کاهش پیدا می‌کند هم قیمت نفت و هم قیمت طلا در رابطه قیمت اونس طلا با دلار بازارهای جهانی افزایش می‌یابد و برعکس آن نیز درست است. ولی چرا در سال ۲۰۲۰ که همزمان با شروع رکود اقتصادی و گسترش شیوع ویروس کرونا در بازارهای جهانی بود این دو قیمت از هم فاصله گرفته‌اند. مجدداً اگر به نمودار ۷۰ساله این دو قیمت نگاه کنید فاصله‌گیری این دو از یکدیگر کاملاً مشهود است و دلیل آن این است که طلا در شرایط رکود اقتصادی برخلاف نفت وابستگی خود را به دلار آمریکا از دست می‌دهد و عمدتاً به عنوان یک عامل برای پوشش ریسک سیاسی و اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبیعی است که در چنین شرایطی با افزایش ریسک اقتصادی و کاهش قیمت نفت رکود گسترش پیدا می‌کند ولی همزمان در بسیاری از مواقع هم دلار آمریکا افزایش پیدا می‌کند و هم طلا و دلیل آن این است که این دو از ابزارهای پوششی ریسک سرمایه‌گذاری در مواقع رکود به‌شمار می‌روند.
در نمودار 2 رابطه بین طلا و شاخص دلار به خوبی نشان داده شده است؛ همان‌طور که ملاحظه می‌کنید رابطه این دو متغیر کاملاً منفی است و بنابراین با افزایش دلار طلا کاهش پیدا می‌کند و با کاهش دلار طلا افزایش پیدا می‌کند، این رابطه معکوس کاملاً در سال‌های گذشته مشهود است و فقط در یک سال گذشته این رابطه به دلیل بالا رفتن ریسک سیاسی و ریسک رکود اقتصادی و اخیراً با افزایش شدید اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا هم دلار و هم طلا به عنوان ابزارهای امن و پوشش‌دهنده ریسک رابطه قیمت اونس طلا با دلار بازار جهانی شروع به افزایش پیدا کرده‌اند.
با توجه به مطالب گفته‌شده و این قانونمندی که با پایین آمدن دلار آمریکا قیمت طلا نیز افزایش پیدا می‌کند و با توجه به اینکه با افزایش ریسک در محیط اجتماعی و اقتصادی جهان قیمت طلا بالا می‌رود می‌توان چشم‌انداز قیمت طلا را برای سال ۲۰۲۰ به تصویر کشید. در شرایط فعلی با توجه به اینکه شیوع ویروس کرونا و آثار رکودی گسترده آن بزرگترین ریسک اقتصادی و امنیتی در جهان به‌شمار می‌رود باید قیمت طلا را در این چارچوب مورد بررسی قرار داد. اخبار منتشرشده تاکنون نشان می‌دهد که تا تولید واکسن یا داروهای مناسب برای این ویروس به مرحله پایانی نرسد کماکان جهان درگیر با ویروس کرونا خواهد بود. ولی از طرف دیگر با توجه به اینکه روند نزولی مرگ‌ومیر در کشورهای جهان آغاز شده، ریسک اساسی شروع ویروس کرونا در بازارهای جهانی تقریباً کاهش یافته است و به همین نسبت بازارهای مالی در حال نشان دادن واکنش‌های مثبت هستند. به عنوان مثال شاخص اس‌اند‌پی که تا چند روز پیش بیش از ۳۰ درصد سقوط کرده بود اخیراً به محدوده سه هزار واحد افزایش یافته است. این اطلاعات و کاهش ریسک امنیتی در جهان نشان می‌دهد که طلا باید وارد یک روند کاهشی شود. ولی برخلاف ابزارهای سرمایه‌گذاری که در حال رشد هستند طلا کاهش نیافته و در بالاتر از ۱۷۰۰ دلار برای هر اونس مستقر شده است. یکی از بحث‌های بسیار مهمی که از افزایش قیمت طلا حمایت می‌کند افزایش بیش از اندازه حجم پول و بدهی دولت‌ها برای تامین مالی کاهش ریسک ویروس کرونا بوده است. این تامین مالی در بعضی از کشورها به میزانی فراتر از تامین مالی رکود اقتصادی در سال ۲۰۰۸ بوده است. بعضی از تحلیلگران اقتصاد جهانی معتقدند که افزایش بسیار زیاد حجم پول در سطح جهانی، همان‌طور که در سال ۲۰۰۸ موجب افزایش قیمت طلا شد، در شش‌ماهه دوم سال ۲۰۲۰ نیز می‌تواند یک افزایش قابل توجه داشته باشد. به نظرم این نکته بسیار قابل تعمق است. هرچند که تکرارناپذیری ویژگی شاخص اقتصاد قرن بیست و یکم است و بنابراین نمی‌توان از گذشته‌های اقتصادی گرته‌برداری کرد. ولی نمی‌توان کتمان کرد که افزایش بیش از حد نقدینگی در اقتصاد جهانی و رکودی که در ادامه شیوع ویروس کرونا اقتصاد را گرفتار کرده است می‌تواند محرک بسیار قوی‌ای برای افزایش قیمت طلا باشد. اگر چنین فرضی را بپذیریم، که فرضی قدرتمند و قوی است، می‌توان در مرحله اول قیمت طلا را در سطح دو هزار دلار و در مرحله بعدی قیمت بالاتر از دو هزار دلار را برای طلا پیش‌بینی کرد. تمام این پیش‌بینی‌ها و این تحلیل‌ها مشروط بر این است که رکود رابطه قیمت اونس طلا با دلار اقتصادی بعد از کرونا با ریسک اقتصادی همراه باشد در غیر این صورت در صورتی که همراه با افزایش رکود اقتصادی نااطمینانی در اقتصاد جهانی رشد نکند طلا قدرت عبور از دو هزار دلار را نخواهد داشت. اگر به نمودار 3 توجه کنید الگویی که در سال ۲۰۰۸ با دو فلش قرمزرنگ نشان داده شده است در حال تکرار در سال ۲۰۲۰ است؛ این منحنی نشان‌دهنده پایه پولی در آمریکا به نسبت قیمت طلاست. این نسبت یکی از قوی‌ترین نماگرهای اقتصادی برای پیش‌بینی قیمت طلا به حساب می‌آید.
طلای جهانی به بالاترین نرخ خود در طول تاریخ رسید
در معاملات اولیه امروز دوشنبه (۶ مرداد) در بازارهای آسیایی قیمت هر اونس طلا به ۱۹۴۳ دلار رسید که بالاترین رقم ثبت شده برای این فلز ارزشمند است هر چند با ادامه معاملات این رقم کمی کاهش یافته است.
پیش از امروز بالاترین نرخ ثبت شده طلا به حمله یازده سپتامبر سال ۲۰۱۱ برمی‌گشت؛ در آن زمان قیمت هر اونس طلا تا ۱۹۲۱ دلار هم بالا رفت اما حالا این رکورد شکسته شده است.
قیمت سکه بهار آزادی (طرح جدید) هم در ایران که در هفته‌های گذشته به دلیل افزایش نرخ دلار افزایش یافته بود امروز به حدود یازده میلیون و سیصد هزار تومان رسیده است.
افزایش قیمت طلا عمدتا در زمان بی‌ثباتی اقتصادی اتفاق می‌افتد که تقاضا برای این سرمایه‌گذاری امن سنتی بالا می‌رود.
یکی از مهم‌ترین دلایل این قیمت تاریخی به تنش دیپلماتیک اخیر چین و آمریکا برمی‌گردد.
در ماه‌های اخیر، این دو کشور بارها بر سر مسائل مختلف اختلاف پیدا کرده‌اند و اکنون کنسولگری‌های طرف دیگر را تعطیل می‌کنند، دولت آمریکا دستور به تعطیلی کنسولگری چین در شهر هیوستون رابطه قیمت اونس طلا با دلار تگزاس داده است و چین هم به تلافی کنسولگری آمریکا در شهر چنگدو را تعطیل کرده است.
این مقابله به مثل کم‌سابقه است حکایت از بدتر شدن روابط چین و آمریکا دارد.
به غیر از این تنش دیپلماتیک، عوامل دیگری هم در افزایش قیمت طلا سهیم‌اند؛ از جمله کاهش نرخ برابری دلار در برابر ارزهای عمده و همچنین نگرانی درباره اقتصاد جهانی در پی شیوع کرونا.
این عدم‌قطعیت اقتصادی تقاضای خرید طلا را افزایش داده و از ابتدای سال جاری میلادی حدود ۲۵ درصد بر قیمت آن افزوده است.
بعضی از فعالان بازار سرمایه بر این باورند که وضعیت بی‌ثبات کنونی ممکن است قیمت هر اونس طلا را تا پایان سال ۲۰۲۰، تا بیش از ۲۰۰۰ دلار افزایش دهد؛ بخصوص آنکه معلوم نیست ثبات چه زمانی به اقتصاد برگردد چرا که همه‌گیری کرونا همه بازارها را متاثر کرده است.
تاکنون نزدیک به ۱۶ و نیم میلیون نفر در جهان به کرونا مبتلا شده‌اند و بیش از ۶۵۰ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند در حالی که موج دوم بیماری در بعضی کشورها آغاز شده است.
بانک جهانی در گزارشی که ماه پیش درباره چشم‌انداز اقتصاد جهان در سال جاری میلادی (۲۰۲۰) منتشر کرد به تفصیل به تاثیر منفی شیوع کرونا بر اقتصاد کشورهای مختلف دنیا پرداخت.
این گزارش تخمین زده اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۵/۲ درصد کوچک شود که آن را بزرگترین رکود اقتصادی طی دهه‌های گذشته دانسته است.
پیش‌بینی بانک جهانی این است که در سال ۲۰۲۱ میلادی اقتصاد جهان با خروج از رکود، ۴/۲ درصد رشد کند.
دیدگاه شما