بازار بورس چیست | آشنایی با تعریف اولیه بورس و انواع بورس در ایران و جهان
قطعاً تا به حال کلمه بورس به گوشتان خورده است. اما اگر تصمیم گرفته باشید به طور جدیتری به این کلمه فکر کنید یا حتی به فکر سودآوری از طریق بازار بورس افتاده باشید، نیاز دارید که به طور دقیقی بدانید بازار بورس چیست و انواع آن کدام است، چه کارهایی در آن میتوان انجام داد و آیا اصلا ارزش این را دارد که برایش وقت بگذارید یا نه؟ ما در این مقاله ضمن بررسی مفهوم بازار بورس به زبان ساده و آشنایی با تاریخچه اولین بورس در جهان، جواب این سوالات شما نیز را با دقت و جزئیات میدهیم.
بورس | بازاری برای تعیین قیمت دارایی و انجام معاملات
برای اینکه بگوییم بازار بورس چیست ابتدا باید از تعریف بازار شروع کنیم. بازار مکانی در دنیای واقعی یا دنیای مجازی اینترنت است که شرایط مناسبی را برای ارتباط خریداران و فروشندگان و انجام معاملات فراهم میکند. بورس هم از این نظر، نوعی بازار است که امکان انجام معاملات به روشهای مختلف را فراهم میکند. در این مطلب با انواع بازارهای بورس ایران و جهان و کارکردهای آن آشنا میشویم. لطفا تا پایان همراه ما باشید و سوالات خود را در قسمت نظرات از کارشناسان ما بپرسید.
نامگذاری بورس
یکی از معتبرترین روایتها درباره نامگذاری بورس این است که نام این بازار، برگرفته از نام واندر بورس گرفته شده است. این فرد یکی از بازرگانان و سرمایهداران فعال در کشور بلژیک بوده است. صرافان برای انجام معاملات در مقابل خانه او گردهم میآمدند و انواع کالا و اوراق بهادار و ارز را خرید و فروش میکردند. همچنین بورس، کلمهای فرانسوی به معنای کیف پول است.
ایده شکلگیری بازار بورس چیست؟
ایده اولیه شکلگیری بازار بورس، بهویژه در مورد بورس سهام، به شکلگیری شرکتهای سهامی برمیگردد. در اروپا بسیاری از فعالان اقتصادی و بازرگانان، گاهی دچار ضررهای مالی شدید میشدند. بنابراین برای کاهش فشارهای مالی در شرایط ضررهای شدید، راهکاری اندیشیدند تا دیگران را در سود و ضرر خود شریک کنند. این راهکارها بعدها باعث تعریف مفهومی به نام سهام و شکلگیری شرکتهای سهامی شد.
اولین تجربه بورس در جهان
برای آشنایی با تاریخچه اولین بازار بورس در جهان باید سری به بازرگانان روس بزنیم. تعدادی از بازرگانان روس در سال ۱۳۵۳ میلادی تصمیم گرفتند سرمایه لازم برای فعالیت بازرگان با ریسک بالا و احتمال سودآوری بالا را با هم تامین کنند. با این شیوه هم سود و هم ضرر بین افراد تقسیم میشد. بنابراین در صورت سودآوری، همه در سود بهدست آمده، شریک میشدند و در صورت بروز ضرر، هیچکدام گرفتار ورشکستگی و ضررهای مالی غیرقابل جبران نمیشدند.
چه چیزهایی در بورس معامله میشوند؟
تا اینجا با مفهوم اولیه بورس به زبان ساده آشنا شدیم. در یک بازار بورس، چه از نوع ملی و منطقهای باشد و چه نوع از جهانی، دو نوع کلی دارایی مورد معامله قرار میگیرند که عبارتند از: داراییهای واقعی یا فیزیکی و داراییهای اعتباری یا غیرفیزیکی. از داراییهای فیزیکی میتوان به انواع کالاهای فیزیکی، مانند گندم و املاک و از داراییهای غیرفیزیکی میتوان به ارز دیجیتال، اوراق قرضه، سهام و ارز اشاره کرد.
آشنایی با انواع بورس
بورس را به شیوههای گوناگونی میتوان دستهبندی کرد. برای مثال میتوانیم آن را به انواع بورس جهانی یا بینالمللی، بورس ملی و نیز انواع بورس هایی تقسیم کنیم که حاصل ارتباط بازرگانان دو یا چند کشور خاص است و عموما عاملی برای ثبات قیمتها و گسترش روابط تجاری بهشمار میآید. اما بورسها را به شیوههای دیگری نیز میتوانیم دستهبندی کنیم. در ادامه با برخی از انواع بورس در ایران و جهان آشنا میشویم.
بورس کالا
ناکارآمدی بازارهای مالی در اواخر قرن ۱۹ و پیشرفت تکنولوژی در قرن ۲۰ باعث بهوجود آمدن بورسهای کالا در دنیا شد. بورس کالا بازاری است که در آن خرید و فروش کالاهای فیزیکی بهصورت منظم و با سازماندهی مناسب انجام میشود. این بورسها همچنین مکانی برای تصمیمگیری در زمینه تعیین قیمت کالاهای استراتژیک هستند. برخی از انواع بورس های کالا عبارتند از:
- بورس تجاری شیکاگو
- بورس فلزات لندن
- بورس کالای نیویورک
- بورس کالای توکیو
- بورس کالای شانگهای
- بورس کالای هند
بورس سهام
یکی از مهمترین انواع بازارهای مالی، بازار سهام است. در بازار سهام انواع شرکتهای تولیدی، خدماتی و سرمایهگذاری برای خرید و فروش ارائه میشوند. مکانی که این معاملات در آن انجام میشود را تالار معاملات بورس مینامند. در این تالارها قیمت انواع سهام بهطور لحظهای اعلام میشود. معاملهگران و سرمایهگذاران نیز میتوانند با مراجعه به کارگزاریها وارد معاملات سهام شوند تا سود مناسبی را از این بازار بهدست بیاورند. این سود معمولا بیشتر از سود سالانه بانکها است. بنابراین، امروزه بسیاری از افراد دست از روش قدیمی سرمایه گذاری در بانک برداشتهاند و پس از صرف مقداری وقت برای یادگیری دوره های آموزش جامع بورس، از روشهای بسیار موثرتری برای سودآوری بهره میبرند.
بورس ارز
بورس ارز یا بازار تبادلات ارزی، مکانی است که در آن پول ملی کشورها بر اساس میزان عرضه و تقاضا و بسیاری از فاکتورهای دیگر مالی و اقتصادی ارزشگذاری و مبادله میشود. بزرگترین و مشهورترین بورس ارز دنیا، بازار فارکس است.
بازار اوراق بهادار
منظور از اوراق بهادار، اوراق مشارکتهای مالی است که عموما از سوی دولتها ارائه میشود. این اوراق با هدف مشارکت مالی و سرمایهگذاری مردم در طرحهای سودآور اقتصادی و از سوی دولتها منتشر میشوند و در دسترس عموم مردم قرار داده میشوند. از جمله این اوراق مشارکت میتوان به اوراق مشارکت وزارتخانهها در ایران اشاره کرد.
بازار ارز دیجیتال
یکی از جدیدترین انواع بورس در جهان، بازار ارز دیجیتال است. در این بازار نوع جدیدی از دارایی با نام ارز دیجیتال ( Cryptocurrency ) مورد تبادل قرار میگیرد. این نوع از ارز، نوعی پول دیجیتالی است که بر اساس دانش رمزنگاری ایجاد شده است. از مزایای این نوع از دارایی میتوان به غیرمتمرکز بودن، شفافیت در معاملات، عدم دخالتهای دولتی و سیاسی و استفاده از ساختاری با عنوان بلاکچین اشاره کرد. از سوی دیگر این نوع از دارایی را میتوانید بدون نیاز به افتتاح حساب بانکی و حوالههای بانکی مرسوم از طریق اینترنت برای فردی دیگر ارسال کنید. البته یکی از دشواریهای قدم گذاشتن در این راه بحث یادگیری کارکردن در بازار ارز دیجیتال است. چرا که این بازار یکی از پرریسکترینها به شمار میرود و ما اصلا به شما توصیه نمیکنیم بدون طی کردن دوره های آموزشی ارز دیجیتال وارد این بازار بشوید.
برخی از معروفترین رمز ارزها عبارتند از:
انواع معاملات در بازار مزایای بازار معاملات بلوکی بورس چیست
انواع معاملات در بازارهای بورس را میتوان به روشهای مختلفی دستهبندی کرد. نخستین نکتهای که باید در این زمینه به آن اشاره کنیم، این است که اگرچه روشهای معاملات در بازارهای مالی شباهتهای قابل توجهی دارند اما تفاوتهای آنها نیز کم نیست. همچنین برخی از روشهای معامله در برخی از انواع بورس کاربرد دارند و در برخی دیگر، نه. برای مثال بسیاری از روشهای معاملات در بازار ارزهای دیجیتال در بازار اوراق بهادار کاربرد ندارند. برخی از روشهای معامله در بازار ارز دیجیتال عبارتند از:
- اسکالپینگ یا نوسانگیری
- معاملات معکوس
- معاملات مومنتوم
- روش فیدینگ
- نوسانگیری روزانه
- خرید در پایینترین قیمت و هولد ارز دیجیتال
- معاملات محدوده نوسان
- معاملات فرکانس بالا یا الگوریتمی
- معاملات آربیتراژ
- معاملات اهرمی
دومین نکته اینکه معاملات بورس را میتوان بر اساس مدت زمان نگهداری داراییهای خریداری شده، یا فاصله بین خرید و فروش، به معامله کوتاهمدت یا ترید ( Trade ) و معامله بلند مدت تقسیم کرد که نوع دوم بیشتر با عنوان سرمایهگذاری شناخته میشود. در بازار بورس ایران ۳ نوع کلی معامله کارایی دارند که این سه نوع را با هم مرور میکنیم:
- معاملاتخرد: همان معاملات عادی و روزانه بازار که توسط سهامداران خرد انجام میشود
- معاملات عمده : ویژگی این نوع از معاملات حجم بالای سهام در این معاملات است
- معاملات بلوکی : معاملاتی که حجم آنها ۵۰ برابر حجم سفارش در بازار عادی باشد
بازار بورس و فرصتهایی عالی برای سرمایهگذاری
بازارهای بورس ایران و بورس بینالمللی مکانهایی هستند که به سرمایهگذاران و شرکتها اجازه میدهند در معاملات انواع داراییهای ارائه شده شرکت کنند. مهمترین مزیت سرمایهگذاری و معامله در انواع بورس این است که انواع دارایی در این بازارها همواره با نوسان قیمت مواجه هستند و نوسانها همان فرصتهای سودآوری برای معاملهگران و سرمایهگذاران بهشمار میآیند.
باید توجه داشت که پیش از ورود به هر یک از انواع بورس در ایران و جهان و سرمایهگذاری روی داراییها، باید درباره شاخصهای آن بورس مطالعه کافی داشته باشید تا بتوانید در بین این بازارها، بازاری را انتخاب کنید که فرصتهای بیشتری ایجاد میکند و خدمات بهتری را نیز ارائه میدهد. همچنین شما باید برای موفقیت در معاملات خود، درباره انواع شیوههای معامله، ابزارهای تحلیل نمودارها و شاخصهای بازار و استراتژیها آشنایی داشته باشید. در ادامه مقالات سایت دکتر رضا درخشی به آموزش این موضوعات خواهیم پرداخت.
تا اینجا شما باید با تعریف بازار بورس به زبان ساده آشنا شده باشید و بدانید بازار بورس چیست و انواع بازارهای بورس در جهان و روش های معاملات در بورس را بشناسید. نظرات و سوالات خود را درباره این موضوع با ما در میان بگذارید.
عرضه بلوکی سهام پالایشگاهها با ETF چه تفاوتی دارد؟
لغو عرضه سهام دولت در ۴ پالایشگاه چه ضرری به ارزش سهام پتروشیمیها در بورس زده در حالی مقصر اصلی مشخص نیست!
اقتصاد
روز گذشته بود که خبرهای ضد و نقیض لغو دارا دوم (سهم دولت در ۴ پالایشگاه) به یکباره سیستم اصلی بورس را با تغییرات مهمی رو به رو کرد.
اُفت شدید ارزش نمادهای پتروشیمی و صنایع وابسته با سو گیری از درگیریهای دستوری بین دو نهاد مجری و مسئول بازار سرمایه را به رنگ قرمز در آورده و سهام داران این بخش را نگرا کرد.
نام شرکت سهامی
فارس (صنایع پتروشیمی خلیج فارس)
شگویا (پتروشیمیشهید تندگویان)
شاوان (پالایش نفت لاوان)
حپترو (حمل و نقل پتروشیمی )
مارون (پتروشیمی مارون)
شپنا (پالایش نفت اصفهان)
شتران (پالایش نفت تهران)
شبندر (شرکت مزایای بازار معاملات بلوکی پالایش نفت بندر عباس)
شبریز (پالایش نفت تبریز)
شراز (پالایش نفت شیراز)
صندوق دارا دوم یا همان ETF که سهم دولت در ۴ پالایشگاه، قرار بود به صورت صندوقهای سرمایهگذاری برای فروش بین مردم توزیع شود. کاری که در مرحله اول برای ۳ بانک و ۲ بیمه اتفاق افتاد.
اما گویا مخالفت وزارت نفت برای عرضه سهام دولتی مزایای بازار معاملات بلوکی این چهار پالایشگاه، پای وزارت اقتصاد را هم به میان کشید و این کش مکشها زمان عرضه آن را به صورت متوالی به تعویق انداخت.
دژپسند وزیر اقتصاد به عنوان مجری عرضه سهام این ۲ پلایشگاه در پاسخ به سوال خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اینطور میگوید: عرضه ETF اول که نهاد متولی آن ما بودیم به موقع و درستی رخ داد اما دو صندوق سرمایهگذاری بعدی که شامل پالایشگاهها و صنعت خودروهاست ما مجری و نهاد متولی دو وزارتخانه دیگر هستند. به آنها وقت تعیین تکلیف دادهایم تا نتیجه را به ما اعلام کنند.
صحبتهای وزیر اقتصاد قبل از لغو عرضه صندوق دارا دوم
در ادامه این تعویقها از وزیر نفت این سوال بارها پرسیده شد که آیا شما مخالف عرضه پالایشگاهها در بورس و به صورت ETF هستید که جوابی نگرفتیم.
این صحبتها نهایت روز گذشته و منتفی شدن عرضه پالایشگاهها به صورت ETF را رقم زد و وزیر اقتصاد در پاسخ به سوال خبرنگار باشگاه از عرضه بلوکی سهام دولت در این پالایشگاهها خبر داد.
اما وزارت نفت همچنان با صدور بیانیهها و اطلاعیههای مختلف قصد دارد تا از مخالف نبودن خود سخن بگوید.
زنگنه
فلاحتیان معاون وزیر نفت تاکید کرد: آماده همکاری برای واگذاری این سهام هستیم به هر روشی که وزارت اقتصاد تعیین کند. واگذاری سهام پالایشگاهها به هر صورت با روش صندوق ETF و یا صندوق بلوکی باشد ما آمادگی انجام آن را داریم.
او افزود: به همه مردم و مسئولان از طریق این تریبون اعلام میکنم، که در واگذاری سهام ما تابع نظر آنها هستیم.
فلاحتیان گفت: در دو سه روز اخیر دیدیم که هیات واگذاری با واگذاری بلوکی سهام پالایشگاههای مورد نظر موافقت کرده است و برای روز بیست و دوم مرداد اعلام عمومی خواهد کرد تا این سهام را به صورت بلوکی واگذار کنند و ما هم هیچ مخالفتی نداریم.
او ادامه داد: امیدواریم هر چه زودتر با هماهنگی و تعامل مستمر و بیشتر، بتوانیم این کار را به سرانجام برسانیم.
عرضه سهام به صورت بلوکی!
باتوجه به این مسئله که هم اکنون بین سهام داران بحث بر سر این است که تفاوت اصلی معاملات به سبک بلوکی یا صندوقETF چیست گزارشی را تهیه کردهایم.
صندوق ETF دولتی به یکی از انواع صندوقهای سرمایهگذاری گفته میشود که امکان خرید و فروش مزایای بازار معاملات بلوکی آن به عنوان دارایی وجود دارد. در واقع این نوع از صندوقها، همانند سهام عادی در بورس قابل خرید و فروش هستند. ETF مخفف کلمه Exchange-traded fund است و فرآیند آن به گونهای است که با خرید هر واحد در این صندوقها، دارایی شما سرمایهگذاری و برای کسب سود پسانداز میشود.
مزایای طرح ETF دولتی نسبت به سهام بلوکی
این طرح برای دولت، مردم و بازار سرمایه مزایایی دارد. منابع حاصل از فروش این سهام در طرحها و پروژههای عمرانی، توسعه، بازسازی و بهسازی در حوزه بهداشت و درمان، کمک به بخش مولد و محرک اقتصاد و… استفاده میشود که خود میتواند منجر به رونق و حتی جهش تولید ملی گردد.
این عرضه بزرگ منجر به تعمیق بازار سرمایه و افزایش نقدشوندگی آن مزایای بازار معاملات بلوکی میگردد که درنهایت موجب افزایش کارایی بازار سرمایه خواهد شد. در نهایت اجرایی شدن این طرح برای مردم نیز مزایایی دارد و آنها میتوانند نقدینگی خود را به مسیر درست و بازاری مولد هدایت کنند و از مزایای این تخفیف نیز استفاده کنند.
معاملات بلوکی چیست؟
سفارشی که برای فروش یا خرید بخش بزرگی از یک نوع اوراق بهادار نظیر سهام یک شرکت ثبت میگردد، معامله بلوکی نام دارد. معاملات بلوکی شامل تعداد زیادی از سهام یا اوراق مشارکت است که با یک قیمت تعیین شده بین طرفین خریدار و فروشنده خارج از بازارهای بورس یا فرابورس، برای کاهش تاثیر چنین معامله بزرگی بر قیمت جاری سهام در بازار انجام میشود.معاملات بلوکی با عنوان «سفارشهای بلوکی» هم شناخته میشود.
معاملات بلوکی چگونه انجام میشوند؟
ابتدا پیشنهاد خرید یا فروش توسط کارگزار مربوطه در سامانه معاملات بلوک با قیمت معین ثبت میشود. کارگزار پذیرنده پیشنهاد، قیمت پیشنهادی را در سامانه را میپذیرد. درصورتیکه پیشنهاد فروش «با امکان تسویه خارج از پایاپای» باشد، کارگزار پذیرنده پیشنهاد فروش، میتواند پیشنهاد ارائه شده را با یکـی از شروط «صرفاً خارج از پایاپای» یا «نقدی و خارج از پایاپای» بپذیرد. درصورتیکه روش تسویه پیشنهاد فروش ارائـه شـده «صـرفاً نقـدی» باشد، سفارشهای تطبیق یافته جهت تایید بـه بـورس / فرابـورس ارسـال میشود. در صورتی که روش تسـویه پیشـنهاد فـروش ارائـه شـده، «بـا امکـان تسویه خارج از پایاپای» باشـد، درخواسـت کـارگزار پذیرنده پیشـنهاد، برای کارگزار پیشنهاد دهنده فـروش ارسـال میشود. در ایـن صـورت حالتهای زیر ممکن است اتفاق بیفتد:
۱: در صــورت تایید مزایای بازار معاملات بلوکی تســویه خــارج از پایاپــای توســط کــارگزار پیشنهاد دهنده فروش، سفارش تطبیق یافته با عنـوان تسـویه خـارج از پایاپای به بورس/ فرابورس ارسال میشود.
۲: در صورت عدم تایید تسویه خارج از پایاپـای توسـط کـارگزار پیشنهاد دهنده فروش، به شرط این که کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد، شرط «نقدی و خارج از پایاپای» را پذیرفتـه باشـد، معاملـه بـا عنـوان تسویه نقدی جهت تایید به بورس/ فرابورس ارسال میشود.
۳: در صورت عدم تایید تسویه خارج از پایاپـای توسـط کـارگزار پیشنهاد دهنده فروش، به شرط این که کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد، شرط «صرفاً خارج از پایاپای» را پذیرفته باشد، درخواست کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد رد میشود و پیشـنهاد فـروش، دوباره در سـامانه معاملات بلوک ثبت میشود.
۴: در صورت عدم مغایرت سفارشهای تطبیق یافته با قـوانین و مقـررات، بورس/ فرابورس معامله را تایید مینماید و سـفارشهـای تطبیـق یافتـه جهت انجام معامله و ثبت نهـایی بـه سـامانه معـاملات ارسـال و در نمـاد معاملاتی مربوط به بازار بلوک ثبت میشود.
زمان انجام معاملات
معاملات بلوک به روش حراج ناپیوسته و هر ۵ دقیقه یکبار برگزار میشود.
سامانه معاملاتی
معاملات در بازار بلوک در نمادی مجزا از معاملات بازار عادی انجام میشود و در محاسبه قیمت پایانی و شاخص فرابورس لحاظ نمیشود.
روش سفارش دهی
در بازار بلوک صرفا سفارش محدود قابل اجرا بوده و استفاده از کد معاملاتی گروهی در این بازار مجاز نمیباشد.
وضعیت نماد
مادامی که نماد معاملاتی سهم در بازار عادی متوقف باشد، نماد معاملاتی سهم در بازار بلوک نیز متوقف خواهد بود.
نماد معاملاتی در بازار بلوک مادامی که دامنه نوسان روزانه قیمت سهم در بازار عادی به دلیل بازگشایی نماد معاملاتی افزایش یافته است، متوقف خواهد بود.
عرضه بلوکی سهام پالایشگاهها هم روی میز آزمون و خطا!
این سردرگمی همچنان ادامه دارد و نحوه عرضه سهم دولت در پالایشگاه هنوز هم کاملا مشخص نیست طوری که صالح رئیس سازمان خصوصیسازی شب گذشته گفت: در صورتی که عرضه بلوکی این پالایشگاهها موفق نباشد سازمان خصوصیسازی به صورت خرد و تدریجی و به صورت عرضه شناور باقیمانده سهام این پالایشگاهها را به عموم مردم در بازار سرمایه عرضه میکند.
هنوز هم وزارت نفت علت اصلی این لغو عرضه را مشخص نکرده و این بین وزارت اقتصاد هم به عنوان مجری تنها از عدم آماده شدن زیرساختهای وزارت نفت مطلع بوده و خبر میدهد. لغو این گونه قرارداده ا تا حد زیادی از سرمایه اجتماعی کاسته و به نظر میرسد انگیزه برای خرید سایر ETF را میکاهد. حال باید دید سرنوشت ورود صنعت خودرو به بورس چگونه خواهد شد!؟
شرایط معاملات عمده در بورس چیست؟
معاملات عمده در بورس یکی از انواع معاملات اوراق بهادار است که لازم است افراد با آن آشنایی داشته باشند. در حالت کلی معاملات اوراق بهادار به سه گروه معاملات خرد، معاملات عمده و معاملات بلوکی تقسیم بندی میشوند. آشنایی با هر کدام از این روشها میتواند به شما کمک بسیار زیادی کرده و آگاهی از شرایط آنها میتواند در موقعیت مناسب منجر به سودهی بیشتر برای شما شود. در این مقاله قصد داریم شما را با معاملات عمده در بورس و شرایط معاملات عمده آشنا سازیم اگر به این موضوع علاقهمند هستید در ادامه با ما همراه باشید.
منظور از معاملات عمده در بورس چیست؟
اگر بخواهیم به زبان ساده در مورد معاملات عمده صحبت کنیم در این معاملات مقدار قابل توجه و زیادی از سهام شرکت در صف معامله قرار گرفته و معامله میشود. قیمت سهامی که در بخش معاملات عمده قرار میگیرد از قیمت قسمتی که در معاملات بیشتر بوده و سازوکار متفاوتی دارد. در حالت کلی معادلات عمده در بورس به دو صورت انجام میگیرد که در ادامه تلاش میکنیم شما را با هر یک از این دو روش آشنا سازیم.
روشهای انجام
دو روش متفاوت برای انجام معاملات عمده در بازار بورس وجود دارد.
- در روش اول عمده سهام یک شرکت از طریق کارگزاران به روش معمولی انجام میگیرد و در روش دوم عرضه به شکل بلوکی بوده و از سیستم معاملات معمولی خارج میشود. در روش اول بیشترین قسمت از سهام از طرف سهامدار مالک تعیین شده و فروشنده و خریدار توافقهایی انجام میدهند که در مورد موضوعاتی مانند قیمت سهام، حجم معامله و … است و در نهایت معامله را به کارگزاری واگذار میکنند.
معمولا در این روش بعد از عرضه سهام عمده قیمت آن کاهش می یابد زیرا هنگامی که عرضه آن بالا برود خریداران سعی میکنند تقاضا را کم کنند و با کم شدن تقاضاقیمت کم میشود اما شرایطی نیز وجود دارد که این اتفاق رخ ندهد از جمله این که اگر هنگام انتشار سهم اخبار خوبی به گوش بازار برسد بلافاصله آن را جذب کرده و در نتیجه افت قیمت نخواهد داشت. - در روش بلوکی خریداران به دنبال جایگاه مدیر هستند و مدیر نیز با قیمت بیشتری در واقع جایگاه خود را با امتیاز بزرگتری تعویض میکند.پس سهام نسبت به روش اول گران تر فروخته میشود. پس این یک معاملهای است که رضایت دو طرف را میخواهد و هر دو طرف یعنی مدیر و خریدار باید با توجه به آن چه به دست میآورند راضی باشند.
انواع معاملات عمده در بورس بر اساس زمان تسویه
بر اساس مدت زمان تسویه بها معاملات عمده در بورس به دو دسته عادی و شرایطی تقسیم میشوند. در روش عادی معامله باید در طی سه روز تمام شده باشد این در حالی است که در حالت شرایطی انتقال سهام زمانی صورت میگیرد که زمان قطعی معامله باشد. همچنین قسمتی از بها به صورت مدتدار نیز پرداخت می شود.
مزایا و محدودیتها
مانند هر روش دیگری این روش نیز دارای محدودیتهایی است که لازم است قبل از انتخاب این روش برای معامله افراد نسبت به آن آگاهی داشته باشند. از جمله این محدودیت ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- اولین محدویتی که برای این روش بیان میشود این است که این روش به ارزش سهام پایهای شرکت وابسته است بنابراین فقط درصدی از سهام را میتوان وارد معامله کرد که این مساله میتواند برای برخی افراد محدودیت به حساب بیاید. شرکتهایی که سرمایه پایه آن ها بیشتر از ۳ میلیارد ریال باشد معمولا یک درصد و شرکت هایی که کمتر از ۳ میلیارد ریال سرمایه دارند معمولا ۵ درصد از سهام پایه را میتوانند وارد معاملات عمده کنند.
- یکی دیگر از محدویتها در این روش معاملاتی این است که این است که تعداد سهام انتقالی نیز دارای محدودیت است و این یکی از مواردی است که افراد باید نسبت به آن آگاهی داشته باشند.
اما این روش دارای مزایای نیز هست که موجب میشود توجه عده بسیاری به این روش جلب شود از جمله آن مزایا میتوان به مواردی نظیر موارد زیر اشاره کرد.
- ورود سهامداران به شرکت و همچنین ورود افراد راهبردی تر به هیات مدیره شرکتها.
- این روش موجب سهولت فرایند خصوصی سازی میشود زیرا به موجب آن کارآفرینان میتوانند قسمی از سهام را در اختیار داشته باشند.
سخن پایانی
معاملات عمده در بورس یکی از روشهای سه گانه انجام معاملات در بورس است که میتواند گزینه بسیار خوبی برای خریداران و فروشندگان باشد. این روش دارای مزایا و محدودیتهایی است و خود به انواع مختلفی دسته بندی میشود در این مقاله تلاش کردیم شما را با این روش به طور مختصر آشنا سازیم تا بتوانید قوانین مرتبط با آن را بدانید و در هنگام انجام معامله از این روش آگاهی لازم را داشته باشید.
تابلو خوانی
تابلو خوانی که با اصطلاح بازارخوانی بورس نیز شناخته می شود یکی از مفاهیم بسیار مهم و کاربردی در بورس می باشد. به محض شنیدن کلمه تابلو خوانی به سرعت افراد تصویر سایت مدیریت فناوری بورس تهران را در ذهن مجسم می کنند.
در واقع تابلو خوانی در بورس توانایی خواندن و تحلیل اطلاعات سایت tsetmc.com می باشد.
در این سایت به بررسی کامل و جز به جز یک سهم همچون قیمت، ارز معاملات، تعداد معاملات صورت گرفته، ارزش بازار، بازه سال، تعداد سهام شناور و… پرداخته می شود که فرد سرمایه گذار باید مهارت درک تمامی این موارد را داشته باشد تا بتواند با استفاده از تحلیل و قیمت بهترین تصمیم را در مورد سهم خود بگیرد.
توانایی خواندن و تحلیل نمودارها، در اصطلاح تابلوخوانی گفته می شود.
اصول تابلو خوانی
برای ورود به بحث تابلو خوانی باید ابتدا با برخی اصطلاحات مهم در بازارخوانی آشنا شویم.
قیمت پایانی و قیمت آخرین
قیمت پایانی یک سهم در یک روز میانگین قیمت هایی است که سهم مورد معامله قرار گرفته است. اگر حجم معاملات یک روز حداقل برابر با حجم مبنا باشد، میانگین قیمت معاملات به عنوان قیمت پایانی در نظرگرفته میشود. ولی در صورتی که حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت افزایش یا کاهش سهم از قیمت کاسته شده و قیمت پایانی بر آن اساس محاسبه میشود.
حجم مبنا
حداقل تعداد سهمی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در دامنه نوسان کامل رشد کند یا کاهش یابد. طبق قانون بورس در یک سال باید حداقل ۲۰ درصد از کل سهام یک شرکت معامله شود. اگر تعداد روزهای کاری یک سال را ۲۵۰ در نظر بگیریم حجم مبنای روزانه ۰٫۰۰۰۸ کل سهم است.
سهام شناور
یکی از مهم ترین مواردی که باید در اصول تابلو خوانی بورس مورد بررسی و دقت سهامدار قرار بگیرد سهم شناور می باشد که به شرح کاملآن می پردازیم :
سهم شناور بخشی از سهام یک شرکت است که سهامداران آن آماده عرضه و فروش آن هستند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار میرود در آینده نزدیک قابل معامله باشد.
پادکست تابلو خوانی بورس
مهندس حامد غلامی در این فایل صوتی برای شما از چگونگی آنالیز رفتار خریداران و فروشندگان از طریق تابلو خوانی می گویند.
مگه میشه از طریق تابلو خوانی زمان خرید سهم را تشخیص داد؟
با گوش دادن به این پادکست به جواب می رسی
نقش سهام شناور در تابلو خوانی بورس
سهامدارنی که سهم بزرگی دارند بطور معمول هر روز معامله انجام نمیدهد و برای بلندمدت وچند ساله سهامداری میکنند و کمتر به معاملات روزانه دست میزند. وقتی سهام شناور سهامداران خرد بسیار کم باشد در صورت اتفتقی ممکن است سهم رشد شدیدی کند. چرا که تقاضا برای سهم زیاد شده اما به دلیل کم بودن سهام شناور عرضهکننده برای آن وجود ندارد.
شرکتهایی که سهم شناور پایینی دارند مستعد سفتهبازی هستند، زیرا مثلاً کافی است که شخصی بخش زیادی از سهم شناور را که در اختیار سهامداران خرد است بخرد و از آنجایی که عرضهای وجود ندارد سهم در صف خرید قفل شود.
برعکس این مورد هم میتواند رخ دهد و صف فروش ایجاد شود و مدتها طول بکشد و سهامداران را دچار ضرر و زیان فراوان کند. تعداد سهم نیز در شناوری تأثیر دارد.
در سهمهایی که شناوری بالا است سفتهبازی وجود نخواهد داشت. هرچقدر میزان درصد سهام شناور یک شرکت بیشتر باشد میتوان گفت سهام آن شرکت بر اساس عرضه و تقاضای واقعیتر قیمتگذاری شده است و کنترل قیمت سهام و فعالیتهای سفته بازی در چنین شرکتهایی کمتر اتفاق میافتد.
میانگین حجم ماه هم میانگین تعداد سهامی است که در یک ماه اخیر معامله شده است در بازارخوانی بورس در مورد سهامی که شناوری بالایی دارند این مورد متفاوت است و تغییرات و نوسانات قیمت طبق اصول و منطق خواهد بود.
بازه ها در تابلوخوانی بورس بازه روز بالاترین و پایین ترین قیمتی است که سهم در آن طی روز معامله شده است که در طول روز بین مثبت 5 و منفی 5 قیمت پایانی روز قبل می تواند تغییر کند که به آن قیمت مجاز روز می گویند . در تابلوخوانی بورس بازه هفته و بازه سال هم نوسان قیمت را در طی هفته و سال نمایش می دهند.
برگزاری دوره های تابلوخوانی
حاصل قیمت سهم بر قیمت سود است. وقتی P/E سهمی از میانگین P/E گروهی که در آن قرار دارد بیشتر باشد، نشانه خوبی نیست. هرچه نسبت P/E بیشتر باشد ارزش بنیادی سهم کمتر است. البته در موارد نادری ممکن است عکس این موارد رخ دهد. مورد بعدی EPS است که همان سود پیشبینی شده سهم است. اما سودی که تقسیم میشود DPS نام دارد.
در بازار خوانی بورس زمانی که درخواست های خرید سهم از درخواست های فروش بیشتر بشوند و در واقع فروشنده ای برای این سهم وجود نداشته باشد سفارش های خرید در صفی قرار می گیرند تا به ترتیب وقتی فروشنده ای پیدا شد معامله صورت بگیرد. در تابلوخوانی بورس در چنین شرایطی گفته می شود که صف خرید تشکیل شده است و معمولا صف خرید در بیشترین قیمت مجاز سهم در اون روز یعنی در مثبت 5 درصد به وجود می آید.
زمانی که درخواست های فروش سهم از درخواست های خرید سهم بیشتر بشوند و در واقع خریداری برای این سهم نباشد سفارش های فروش در صفی قرار می گیرند تا به ترتیب وقتی خریداری پیدا شد معامله صورت بگیرد. در چنین شرایطی در تابلوخوانی بورس گفته می شود که صف فروش تشکیل شده است و معمولا صف فروش در کمترین قیمت مجاز سهم در اون روز یعنی در منفی 5 درصد به وجود می آید.
نکات کلیدی در تابلو خوانی سهم
- عدم توجه به سفارشات ترس
- عدم توجه به p/e و eps منفی
- عدم توجه به صفوف خرید و فروش
- عدم توجه به سهام شناور برای مبالغ پایین
- بررسی کد به کد با توجه به تکنیکال و موقعیت قیمت
- اهتمام بخشیدن به حجم معاملات با توجه به تکنیکال و موقعیت قیمت
آشنایی با مفهوم کد به کد در تابلو خوانی
در بازار بورس سهامداران حقیقی زیادند و هر سهم ممکن است چند سهامدار حقوقی داشته باشد. اگر با دانش تابلوخوانی کد به کد کردن در یک سهم تشخیص داده شود سیگنالی برای شروع یک حرکت جدید (مثبت یا منفی) در سهم خواهد بود.
کد به کد کردن در بورس هم توسط حقیقیها و هم حقوقیها انجام میشود. از دلایل کد به کد کردن فریب دادن خریداران و فروشندگان و جابهجایی سهم برای یک حرکت مثبت یا منفی در سهم است. هر کدام از حقوقیها معمولاً چندین کد حقیقی نیز دارند و سهام را از کد حقیقی به حقوقی و بالعکس رد و بدل میکنند.
وقتی حقوقی با کد حقوقی خود سهم را میفروشد و با کد حقیقی آن را میخرد میتواند به عنوان سیگنال خرید در نظر گرفته شود.
آموزش تابلوخوانی در سرآمد
برگزاری دوره های آموزشی تابلو خوانی در سرآمد
مجموعه سرآمد با بهره گیری از اساتید مجرب دوره های آموزش تابلو خوانی را از مبتدی تا پیشرفته در بهترین فضای آموزشی برای علاقمندان برگزار می کند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و سرفصل های دوره به صفحه دوره های آموزشی در سایت مراجعه نمایید.
آموزش تابلو خوانی
یکی از مهم ترین مهارت هایی باید حتما در فرآیند یادگیری علم بورس یاد بگیریم، تسلط پیدا کردن به تابلو خوانی می باشد. لازمه فعالیت هر سرمایهگذار در بورس، دانستن علم تابلو خوانی بورس است. تابلوخوانی، یکی از نیازهای اساسی هر سرمایهگذار بعد از ورود به بازار سرمایه و دریافت کد بورسی میباشد.
شناخت و خواندن تابلو معاملاتی در بورس، صرفا نگاهکردن به قیمتها و برخی مولفههای معاملاتی در سهم نیست، بلکه سرمایهگذار باید قادر به درک بخشهای موجود در صفحه معاملات باشد. سرمایهگذار از طریق تابلوخوانی، میتواند اتفاقاتی را که در تابلو معاملاتی بورس مشاهده میکند، تجزیه و تحلیل کرده تا با استفاده از اطلاعات بدست آمده، به خرید و فروش سهام بپردازد.
آموزش تابلو خوانی باعث میشود که ما تحرکات بازیگر سهم را به صورت کامل بتوانیم رصد کنیم. با یادگیری آموزش صفر تا صد تابلو خوانی میتوانیم رفتار بازیگر سهام شرکت، قدرت خریداران نسبت به فروشندگان سهام، حمایت یا حتی ترساندن سهامداران را شناسایی کنم و همگام با بازیگران وارد سهام شرکت شویم همچنین با بازیگر سهام شرکت از سهم خروج بزنیم و به سود خوبی برسیم.
مراحل آموزش تابلو خوانی
اطلاعات معامله سهم
که این اطلاعات در وب سایت شرکت مدیریت فناوری بورس ایران www.tsetmc.com قرار دارد.
برخی از این اطلاعات عبات انداز:
- 1- نمایش تغییرات سهم، قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله سهم
- 2- نمایش بازه تغییرات سهم مزایای بازار معاملات بلوکی
- 3- نمایش میزان خرید، فروش، حجم معاملات
- 4- نمایش تعداد معاملات
- 5- نمایش اطلاعات مربوط به تعداد سهام و حجم مبنا
- 6- نمایش روند فعلی معاملات سهم
- 7- نمایش نمودار قیمت و حجم در طول روز
- 8- نمایش شماره مقادیر p/e و eps
تعاریف و اصطلاحات رایج در تابلو خوانی
قیمت پایانی، میانگین قیمت هایی است که سهم مورد معامله قرار گرفته است.
نگاهی با تابلو بورس
معامله بر اساس تعداد معاملات و یا حجم معاملات
همیشه سعی کنید پایه تحلیلتان بر اساس حجم معاملات باشد نه تعداد معاملات؛ چرا که مثلاً ممکن است فردی قصد خرید ۵۰ هزار سهم را داشته باشد و آن را در ۱۰ سفارش ۵ هزار تایی انجام دهد. از طرف دیگر، ممکن است شخص دیگری در یک مرحله همان معامله را انجام دهد. وقتی حجم معاملاتِ یک روز از میانگین حجم معاملات ماه بیشتر بوده و اختلاف قابل توجهی با آن داشته باشد، یعنی خبرهایی درباره این سهم وجود داشته و باید به این موضوع دقت کنیم.
زمان های خرید و فروش در بازار سهام
بین ساعت ۸:۳۰ تا ۹:۰ پیشگشایش بازار و سفارشگیری است. در این زمان معاملهکنندگان سفارشهایی را در سامانه ثبت میکنند. باید دقت داشته باشید که بسیاری از این سفارشها جنبه روانی داشته و هدف از آن تحریک سایر سهامداران است. مثلاً ممکن است صفهای تصنعی خرید و فروش برای یک سهم ایجاد شده و سهامدار تازهکار را به اشتباه بیندازد. در این بازه معاملهای صورت نمیگیرد. از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۲ نیز معاملات به صورت عادی و در بازه مجاز قیمتی انجام میشود.
معمولاً ساعت ۹:۰۰ تا ۹:۳۰ بازی دست حقیقیها است و نمیتوان روی معاملات در این زمانها حساب کرد. بهتر است در این بازه زمانی بازار را تحت نظر داشته باشید و هیجانی عمل نکنید. البته گاهی ممکن است طبق پیشبینیها و اخبار تحلیلتان این باشد که سهمی متقاضی زیاد داشته و ممکن است در صورتی که زودتر آن را نخرید، وارد صف خرید شوید. برترین سهمها از نظر عرضه و تقاضا نیز باید بررسی شوند و میتوانند ملاک انتخاب تحلیلگران قرار گیرند.
معاملات بلوکی در بورس
معامله بلوکی زمانی انجام میشود که ارزش معامله بیش از دو میلیارد تومان بوده (یا بیش از ۵۰ برابر محدودیت سفارش هر سهم در یک روز کاری باشد) و چون نقدینگی بالایی محسوب میشود و ممکن است بر عرضه و تقاضا تأثیر داشته باشد، سازمان بورس در یک ساز و کار دیگر معامله بلوکی را انجام میدهد و در معاملات عادی بازار انجام میشود. محدوده قیمتی معامله بلوکی همان محدوده مجاز سهم بوده و در ساعت ۹:۳۰ تا ۱۲ انجام میشود.
قدرت خریدار و فروشنده
قدرت خریدار و فروشنده یکی از مباحث مهم تابلوخوانی بورس است که بررسی کردن آن در کنار سایر تحلیلها، میتواند به تصمیمگیری درست درباره خرید یا فروش سهم کمک کند. قدرت خریدار و قدرت فروشنده نشاندهنده میانگین تعداد سهمی است که هر کد حقیقی یا حقوقی در طول یک روز به ترتیب خریده یا فروخته است.
رنج کشیدن
به حرکت دادن عمدی قیمت یک نماد در جهت قیمتهای بالاتر یا پایینتر که معمولا توسط سهامداران نسبتا بزرگ یا افراد با نقدینگی بالا انجام میشود، اصطلاحا رنج کشیدن میگویند. رنج مثبت به معنای بالا بردن قیمت و رنج منفی به معنای پایین آوردن قیمت یک نماد است. شناسایی اوقاتی که در یک نماد رنج مثبت یا منفی کشیده میشود، میتواند به سرمایهگذار کمک کند تا تصمیمات بهتری در خصوص مزایای بازار معاملات بلوکی خرید یا فروش اخذ کند، به همین دلیل یکی از موضوعات مهم تابلو خوانی است. البته باید توجه داشت که طبق قوانین، سفارشاتی که با هدف قیمتسازی ارسال میشوند، تخلف بوده و ممکن است منجر به مسدودی حساب آن شخص شود.
مزایای بازار معاملات بلوکی
همانطور که پیش از این نیز بیان شد در حقیقت بازار فرابورس ایجاد شد تا شرکت هایی که نتوانستند به بازار بورس راه پیدا کنند، بتوانند در بازار فرابورس سهام خود را عرضه کنند. به عبارت دیگر بازار فرابورس شرایط پذیرش ساده تری دارد، برای مثال شرکت ها با سرمایه کمتری می توانند در بازار فرابورس پذیرش شوند، سهام شناور کمتری نیاز دارند و سابقه مورد نیاز شرکت های فعال در فرابورس کمتر از بورس است.
در ادامه به صورت مختصر بخش های مختلف بازار بورس و فرابورس معرفی و مقایسه می شود.
بازار بورس و فرابورس به چند بخش مختلف تقسیم می شوند:
- بورس شامل دو بازار اول و بازار دوم است، به طور کلی شرکت هایی که در بازار اول فعالیت می کنند در صورتی که عملکرد مناسبی نداشته باشند به بازار دوم منتقل می شوند و در طرف مقابل شرکت هایی که عملکرد مناسبی در بازار دوم داشته باشند می توانند به بازار اول منتقل شوند. سهام شرکت های مورد معامله در این دو بازار نیز نسبت به برخی ویژگی ها که در بخش ای آتی بررسی خواهد شد به دو بخش تالار اصلی و فرعی تقسیم می شوند.
تفاوت و مزایای بازار اول و دوم بورس:
- وضعیت مالی و عملکردی شرکت های عضو بازار اصلی تر و بالاتر، شفاف تر بوده و تحت نظارت بیشتری از سوی سازمان بورس قرار دارند.
- هر قدر که جایگاه یک شرکت در سلسله مراتب بورسی و فرابورسی پایین تر می رود، از شفافیت و نظارت بر آن کاسته می شود.
- از لحاظ حقوقی و صرف نظر از تحلیل های بنیادی سهم، به سرمایه گذاران بلند مدت کم ریسک توصیه می شود نسبت به خرید سهام شرکت های بورسی و خصوصا بازار اول اقدام کنند. بدیهی است سهامداران پر ریسک و یا نوسانگیران بر اساس علم تکنیکال، این دغدغه را ندارند.
- فرابورس به پنج بازار دسته بندی شده است:
بازار اول: در بازار اول فرابورس سهام شرکت ها و واحدهای صندوق های سرمایه گذاری پذیرش و معامله می شود.
بازار دوم: بازار دوم فرابورس تنها شامل سهام شرکت های سهامی عام هست، سهام شرکت های زیان ده، تازه تاسیس و آنهایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام را دارند نیز در بازار دوم پذیرفته می شوند.
بازار پایه: این بازار به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شد، شرکت های این بازار فرآیند پذیرش را طی نمی کنند و به سه دسته تقسیم می شوند، طبق قوانین جدید شرکت های این بازار در سه بازار پایه ی زرد، نارنجی و قرمز دسته بندی شده و دامنه ی نوسان روزانه آنها به ترتیب 1 و 2 و 3 درصد است. شرکت های درج شده در بازار پایه الزامی به ارائه بودجه ندارند و تنها صورت های مالی سالانه و میان دوره ای را منتشر می کنند.(شرایط بازار پایه متفاوت بوده و پیشنهاد می شود که بدون اطلاع هرگز در این بازار سرمایه گذاری نکنید).
بازار سوم یا عرضه: این بازار جهت عرضه یکجا (عرضه های بلوکی) و پذیره نویسی اوراق بهادار است.
ابزارهای نوین مالی: معاملات سایر اوراق بهادار، اوراق مشارکت، اوراق تسهیلات مسکن، اوراق رهنی، اوراق اجاره و . در این بازار انجام می شود. که معمولا این معاملات توسط بانک ها صورت می گیرد.
اگر در زمینههای فوق الذکر سوال داشته یا نیاز به مشاوره دارید می توانید با مشاوران بورس کست در تماس باشید.
دیدگاه شما