کارگزار بورس به چه کسی گفته می شود؟

من جواد کارگزاری، دانشجوی دوره دکتری حقوق عمومی، هستم. هدف از ایجاد این وبلاگ کمک به گسترش ادبیات و فرهنگ حقوق عمومی جدید می‌باشد. این وبلاگ افتخار دارد تا میزبان اندیشه‌های شما در حوزه حقوق عمومی، حقوق بشر و فلسفه حقوق باشد.
استفاده از مطالب این وبلاگ با ذکر منبع آزاد است.

0 تا 100 کارگزاری بورس! از تغییر کارگزاری تا وظایف ناظر

وظیفه اصلی یک شرکت کارگزاری این است که به‌عنوان واسطه‌ای عمل کند که خریداران و فروشندگان را برای تسهیل معامله به یکدیگر متصل می‌کند.

شرکت‌های کارگزاری معمولاً از طریق کارمزدی که پس از انجام موفقیت‌آمیز معامله دریافت می‌شود، درآمد کسب می‌کنند. کارمزدها از طریق مشتری و با انجام معاملات وی به‌حساب کارگزاری واریز می‌شود.

خریداران همیشه نمی‌دانند کارگزار بورس به چه کسی گفته می شود؟ که سهم موردنظر خود را از چه کسانی می‌توانند بخرند و کدام یک از فروشندگان قیمت بهتری را ارائه می‌دهد! به همین ترتیب، فروشندگان نیز در همین موقعیت هستند.

شرکت‌های کارگزاری برای کمک به مشتریان خود در ارتباط با طرفین معامله وجود دارند. کارگزاری‌ها خریداران و فروشندگان را در کنار هم جمع می‌کنند تا با بهترین قیمت ممکن با یکدیگر معامله کنند و در ازای خدماتی که ارائه می‌دهند کارمزد دریافت می‌کنند.

در واقع کارگزاری‌ها بر اساس دستوری که از سمت خریداران و فروشندگان دریافت می‌کنند برای معامله اقدام می‌کنند. می‌توان گفت که کارگزار مانند وکیل سرمایه‌گذار عمل می‌کند.

برای فعالیت در بازار بورس لازم است حتماً کد بورسی دریافت نمایید. دریافت کد بورسی فقط از کارگزاری‌های سازمان بورس امکان‌پذیر است.

جهت دریافت کد معاملاتی از هر کارگزاری ارائه مدارک زیر الزامی می‌باشد:

1. اصل و کپی صفحه اول و صفحات توضیحات شناسنامه
2. اصل و کپی کارت ملی جدید (در صورت عدم دریافت کارت ملی جدید، ارائه رسید کارت ملی)
3. تکمیل فرم مربوط به اشخاص حقیقی در هر کارگزاری
4. ارائه شماره شبا و شماره‌حساب بانکی جهت واریز وجه سهام فروش رفته

کارگزار ناظر

داشتن کد معاملاتی محدودیت ندارد. یعنی شما می‌توانید از کارگزاری‌های مختلف کد دریافت نمایید.

افرادی که دارای چند کد معاملاتی هستند، با خرید از هر کارگزاری، دارایی‌شان تحت نظارت همان کارگزار قرار می‌گیرد که در اصطلاح کارگزار ناظر نامیده می‌شود.

برای مثال فردی که از دو کارگزاری کد معاملاتی دریافت کرده است، از کارگزاری X اقدام به خرید سهم کرده‌اید. در این حالت کارگزار سهم خریداری شما کارگزار X می‌باشد. برای فروش این سهم باید از طریق کارگزار X اقدام نمایید و یا در بروکر بورسی خود، تغییر کارگزار ناظر را انتخاب کنید و کارگزار ناظر سهم‌تان را انتخاب نمایید.

با اعمال تغییر کارگزار ناظر، شرکت سپرده‌گذاری تسویه وجوه درخواست را بررسی و تغییر کارگزار ناظر را اعمال می‌نماید.

کارگزار ناظر باتوجه‌به پیشینه معاملاتی تعیین می‌شود. برای تشخیص کارگزار ناظر می‌توانید به سایت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه ( csdiran.com ) مراجعه کنید.

سهام‌داران حقیقی با واردکردن کد ملی خود و سهام‌داران حقوقی با واردکردن کد سهام‌داری می‌توانند وارد سامانه شوند و در بخش سرویس‌های الکترونیکی برای سهام‌داران، کارگزار ناظر خود را مشاهده کنند.

کارگزار کیست؟

کارگزار شخص حقوقی است که به نمایندگی از جانب سرمایه‌گذاران به خریدوفروش سهام، اوراق بهادار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و دیگر خدمات بازار سرمایه می‌پردازد.

کارگزاران وظیفه دارند سفارش‌های عرضه و تقاضا را با هم تطبیق دهند و به وکالت از جانب معامله گران اقدام به معامله کنند.

از این روی کارگزاران باید علاوه بر امانت‌داری و صداقت تخصص، دانش کافی، هوشمندی و تجربه کافی نیز داشته باشند.

تغییر کارگزار ناظر

پس از اطلاع از کارگزار ناظر، در صورت تمایل می‌توانید نسبت به تغییر کارگزار ناظر اقدام نمایید. با تغییر کارگزار ناظر، دارایی‌های شما نزد کارگزاری مورداستفاده، به کارگزاری دیگر (کارگزاری موردنظر) انتقال می‌یابد.

اما امروزه اکثر کارها از جمله احراز هویت، دریافت کد بورسی و تغییر کارگزار ناظر به‌صورت آنلاین امکان‌پذیر می‌باشد.

درصورتی‌که از خدمات ارائه شده توسط کارگزاری خود (مانند تعداد شعب، برنامه‌های آموزشی، پشتیبانی مناسب و. ) رضایت ندارید، امکان تغییر کارگزاری به‌صورت آنلاین امکان‌پذیر است.

تغییر کارگزار ناظر

برای تغییر کارگزار ناظر به سه روش می‌توان اقدام کرد:

1. درخواست تغییر کارگزار ناظر به‌صورت مراجعه حضوری به کارگزاری جدید
2. خالی‌کردن سبد سرمایه‌گذاری و انتقال مبلغ آن به کارگزاری دیگر بابت خرید سهام
3. تغییر آنلاین کارگزار ناظر

از بین روش‌های گفته شده، روش سوم مرسوم‌تر و روش دوم پرریسک‌تر و زمان بر تر می‌باشند درصورتی‌که در روش اول بعد از 24 ساعت و در روش سوم بعد از 48 ساعت کارگزاری آنلاین (کارگزار ناظر) شما تغییر خواهد یافت.

اگر روش اول را انتخاب می‌کنید اما نمی‌توانید به کارگزاری مراجعه کنید، پس از تکمیل کردن فایل درخواست تغییر غیرحضوری کارگزار ناظر، فرم را به همراه گواهی امضا از دفتر استاد رسمی به شرکت سپرده‌گذاری پست نمایید.

برای تغییر کارگزار آنلاین، از طریق سایت کارگزاری و قسمت تغییر کارگزار ناظر، امکان تغییر کارگزاری آنلاین (کارگزار ناظر) فراهم می‌باشد.

برای تغییر کارگزاری آنلاین به‌صورت رایگان کافی است:

• وارد سامانه معاملاتی کارگزاری فعلی خود (آنکه قصد تغییرش را دارید) شوید
• از نوارابزار سمت راست، گزینه تغییر ناظر را انتخاب نمایید.
• نماد موردنظر را انتخاب و بر روی تغییر کارگزار ناظر کلیک می‌کنید.

اگر تاکنون وارد بازار و معاملات بازار بورس نشده‌اید، پس از کسب مهارت‌ها و دانش‌های لازم و جهت افزایش هوش مالی خود همچنین تنوع‌بخشی در سبد سرمایه‌گذاری، توصیه می‌کنیم پس از بررسی و مقایسه کارگزاری‌های مختلف، کارگزاری مناسبی را انتخاب کنید و برای دریافت کد معاملاتی در بورس اقدام نمایید.

مردم عادی چطور می‌توانند از بورس کالا سیمان بخرند؟

باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: تند دسته گفت: اولین قدم برای خرید در بورس کالا دریافت کد بورسی است.

رضا تند دسته کارشناس بورس کالا در پاسخ به این پرسش که افراد چگونه می‌توانند از بورس کالا سیمان خریداری کنند؟ اظهار کرد: در رابطه با خرید سیمان از بورس کالا در ابتدا مشتری بسته به آنکه حقیقی یا حقوقی است باید فرم‌ها و مدارک لازم مورد نیاز را که از سوی کارگزاری‌ها ارسال می‌شود، تکمیل و برای کارگزاری‌ها ارسال کند و بعد کارگزاری‌ از طریق سامانه پذیرش مشتریان اقدام به دریافت کد بورسی می‌کند.

کارشناس بورس کالا تصریح کرد: افراد زمانی که کد بورسی شان فعال شد، امکان خرید از طریق کارگزاری را دارند. بعد از این مرحله افراد با قسمت خرید کارگزاری‌ها، هماهنگ می‌شوند و به این ترتیب خرید برای خریداران انجام می‌شود. قیمت سیمان در بورس کالا بسته به نوع سیمان، کارخانه تولیدکننده، پاکتی یا فله‌ای بودن و نحوه تسویه متفاوت است.

او گفت: کد بورس کالا با کد سهامداری در بورس متفاوت است و اگر فرد تا به حال در بورس کالا معامله نکرده، باید از یک کارگزاری معتبر کد بورس کالا بگیرد و مراحل گفته شده برای دریافت کد را طی کند.

تند دسته اظهار کرد: کف خرید سیمان تناژ ۱۰ تن است که افراد می‌توانند پس از طی کردن مراحل گفته شده سفارش خرید دهند.

این کارشناس بورس کالا در ادامه بیان کرد: در رابطه با مدارک مشتریان حقیقی، این گروه باید فرم‌های احراز حقیقی را که از طریق کارگزاری ارسال می‌شود، تکمیل کنند و همراه با مدارک شناسایی و اگر جواز کسب یا پروانه مربوط به خرید سیمان دارند، یعنی به طور مثال اگر مصالح فروش هستند برای کارگزاری‌ها ارسال کنند.

او در ادامه اظهار کرد: در رابطه با مشتریان حقوقی شرایط تا حدودی متفاوت است و علاوه بر فرم‌های احراز باید مدارک شرکت آنان (اساسنامه، پروانه بهره برداری، آگهی ترخیص، اظهار نامه مالیاتی و در صورت نیاز صورت‌های مالی بازرسی شده و . ) را نیز برای کارگزاری‌ها ارسال کنند و بعد کارگزاری‌ها در سامانه پذیرش مشتری بورس کالا اطلاعات را وارد و اقدام به دریافت کد بورسی برایشان می‌کنند، بعد از اینکه مدارک کامل شد و کد بورسی، بورس کالا دریافت شد می‌توانند با هماهنگی با واحدهای خرید اقدام به خرید کنند.

این کارشناس بورس کالا در پایان گفت: در رابطه با تحویل کالا پس از اینکه خرید کالا از تالار معاملاتی انجام و قطعی شد، با توجه به مهلت تسویه بعد از تسویه، حواله کالا برایشان صادر می‌شود و می‌توانند به کارخانه‌ای که خرید داشته‌اند، بروند و بار خود را تحویل بگیرند. معمولا تاریخ تحویل و موارد این چنینی نیز در اطلاعیه عرضه به افراد، با جزئیات اعلام می‌شود.

انديشه‌های حقوق عمومی

این وبلاگ به موضوع‌های حقوقی به ویژه موضوع‌های مرتبط با حقوق عمومی، حقوق بشر و فلسفه حقوق می‌پردازد.

کارگزار بورس یا کارگذار بورس؟

کارگزار بورس یا کارگذار بورس؟

درآمد: نام خانوادگی من هم آرام آرام دارد حکایت غریبی برای خودش پیدا می‌کند. تا چند سال پیش کسانی که اندکی سیاسی بودند و با احزاب سیاسی آشنایی داشتند به محض شنیدن نام خانوادگی من به نام «حزب کارگزاران سازندگی» اشاره می‌کردند و این امر بحث و گفتگوهای خاص خودش را به میان می‌آورد. چند سالی هم است که با رونق گرفتن بازار بورس و رواج واژگان بورسی، نام خانوادگی من در ترکیب‌هایی مانند «کارگزار بورس» و «کارگزاری بورس» خودنمایی می‌کند و اکنون می‌رود که به یک واژه شناخته‌شده در فرهنگ عمومی تبدیل گردد و هم از این رو ضرورت تبیین معنا و کاربرد درست آن بیش از بیش لازم می‌آید. هنوز هستند بسیاری از کسانی که تفاوت معنایی واژگان «کارگزار» و «کارگذار» را نمی‌دانند و ممکن است به اشتباه آنها را به جای یکدیگر به کار ببرند. این ناآگاهی اگر برای برخی تنها یک اشتباه نگارشی یا معنایی باشد برای من جنبه هویتی پیدا نموده است. مأمور بد خط ثبت احوال نام خانوادگی من را چنان نوشته است که هم می‌توان آن را «کارگزاری» خواند و هم «کارگذاری» که از زمانی که به یاد می‌آورم نگارش «کارگزاری» مورد استفاده قرار می‌گرفته است. با این حال، از زمانی که کارت ملی پا به عرصه وجود گذاشت نام خانوادگی من به «کارگذاری» تغییر یافت و همین شد اسباب دردسر و گرفتاری! تمام مدارک تحصیلی و به طور کلی تمام مدارکی که پیش از صدورکارت ملی صادر گردیده‌اند نام خانوادگی من را «کارگزاری» ثبت و ضبط نموده‌اند و مشکلی هم تاکنون وجود نداشت. اما اکنون آرام آرام مشکل‌ها یکی یکی خود را نشان می‌دهند. یادم نمی‌رود که پس از تصویب وام بنیاد نخبگان و هنگامی که برای پیگیری آن به بنیاد مزبور مراجعه کردم یکی از ایرادهایی که مانع از اخذ وام شد مغایرت میان نام خانوادگی درج شده در کارت ملی و گواهی اشتغال به تحصیل صادره از سوی دانشگاه بود. امروز هم که منتظر خبر تصویب وام خرید دفتر بودم، از بانکی که نزدیک پنج سال است حساب بانکی دارم تماس گرفتند و پرسیدند که نام خانوادگی من «کارگزاری» است یا «کارگذاری»؟ این ها را گفتم تا بدانید حق دارم نسبت به کاربرد درست واژگان «کارگزاری» و «کارگذاری» حساس باشم. راستی تا یادم نرفته باید بگویم از یکی از بزرگان روستای آباء و اجدادیم درباره وجه تسمیه نام خانوادگی «کارگزاری/کارگذاری» پرسیدم که جواب داد: «جد شما، که بزرگ روستا نیز بوده، هیچ وقت اجازه نمی‌داد کسی بیکار توی ده بچرخه و هر کسی را که بیکار و بیعار می‌یافت به کاری می‌گمارد و از این جهت هنگامی که مأمور ثبت احوال جهت سرشماری و تعیین نام خانوادگی به روستا آمد، نام خانوادگی «کارگزاری/کارگذاری» را برای جد شما تعیین نمودند». نمی‌دانم این روایت چقدر درست باشد اما بهره‌ای از حقیقت معنایی در آن نهفته است و در این صورت نام خانوادگی من باید «کارگذاری» باشد و نه «کارگزاری». با این حال، و اگرچه «کارگذاری» بار معنایی غرورانگیزتری داشته و دست‌کم از نظر معنایی انسان را از کار کردن راحت می‌سازد اما باز هم بهتر آن می‌دانم که مرا «کارگزاری» بخوانند که مرا با طایفه راحت‌طلبان کاری و نسبتی نیست!

در شماره 20 (سال چهارم، پاییز 1387) ماهنامه آموزشی خبری بانک سامان نوشتاری با عنوان «به بهانه کاربرد نادرست کارگزاری» چاپ گردیده است که به طور کوتاه به بررسی نادرستی استفاده از واژه «کارگزار» و «کارگزاری» در ترکیب‌های «کارگزار بورس» و «کارگزاری بورس» پرداخته و در پایان نتیجه می‌‌گیرد که به جای واژگان مزبور، واژگان «کارگذار» و «کارگذاری» باید به کار برده شوند. در این نوشتار کوتاه، برخلاف نوشتار مزبور استدلال خواهد شد که نتیجه‌گیری بالا درست نمی‌باشد.

پیش از ورود به بحث اصلی، بیان چند نکته در مورد نوشتار مورد نقد ضروری است. نخست آن که نوشتار مزبور تنها به صورت کلی و در حد معرفی، نام برخی منابع و مآخذ مورد استناد خود را بدون ارایه شاهد مثال‌های تأییدکننده ادعای خود بیان نموده است. این در حالی است که با توجه به استناد ادعای نویسنده به آن منابع بیان دقیق‌ و جزیی‌تر آن منابع و مآخذ و شاهد مثال‌های تأییدکننده ادعای نویسنده ضروری بود. دوم این که، نویسنده ارجمند بیش از نیمی از نوشتار خود را به بررسی معانی واژگان «گذشتن» و «گزاردن» سپری کرده (در حالی که این امر به طور مستقیم در تأیید یا رد ادعای وی تأثیرگذار نبوده است) و اندکی از باقیمانده نوشتار خود را به بررسی معنای واژه «گذاشتن» گذرانده است در حالی که بحث اصلی وی در اینجا قرار دارد. جالب این که نویسنده ارجمند درست در جایی که باید با بیان «صغری» و «کبری» دست به نتیجه‌گیری بزند از این امر، آگاهانه یا ناآگاهانه، می‌گذرد و تنها به بیان نتیجه‌ می‌پردازد:

«…گذراندن نیز از همین مصدر (گذاشتن) است که صورت متعدی آن را دارد و از مشتقات آن گذارد و گذار است که کارگزار بورس به چه کسی گفته می شود؟ معنای زیادی دارد از جمله ادا کردن، از عهده انجام کاری برآمدن، درخواست دیگران را انجام دادن، عاملیت و وکالت و غیره. واژه مورد بحث ما؛ یعنی کارگذار و کارگذاری در صنعت بورس نیز از این مشتقه است. پس کارگذار به معنای کسی است که کاری را با آگاهی و جدی انجام می‌دهد. بنابراین عامل و نماینده مشتریانی است که انجام کار یا خدمتی را به آنها واگذار کرده‌‌اند»

و نتیجه‌گیری نهایی آن که:

«کلیه واژه‌های دیگر که به معنای عبور کردن، اجازه دادن، مانع نشدن، وکالت کردن، عاملیت کاری را قبول کردن، چیزی را وضع کردن، بخشودن و صرف نظر کردن است همگی با «ذال» است».

نویسنده ارجمند روشن نکرده است که چگونه به این نتیجه رسیده است که واژه «کارگذار» و «کارگذاری» در صنعت بورس از مصدر «گذاشتن» است!

برای روشن شدن موضوع بهتر است پیش از بحث‌های لغوی، در ابتدا کاری را که «کارگزار» یا «کارگذار» بورس یا شرکت «کارگزاری» یا «کارگذاری» بورس انجام می‌دهند تعریف و روشن گردد. سپس بررسی شود که با توجه به معنای لغوی واژگان «کارگزار» و «کارگذار» کاربرد کدام یک از آنها برای مفهوم مورد نظر ما درست می‌باشد.

دانشنامه ویکی‌پدیا در تعریف شرکت کارگزاری یا کارگذاری [1] آورده است:

« كارگزاری‌ها ، بنگاه‌های معاملاتی هستند كه خرید و فروش سهام توسط آنان صورت می‌گیرد.» كارگزاری‌ها در این خرید و فروش‌ها، به نمایندگی [2] از خریداران یا فروشندگان سهام، معامله انجام می‌دهند و در ازای آن حق‌العمل یا حق كارگزاری دریافت می‌كنند (معادل 55/0% ارزش معامله برای خرید و 05/1% ارزش معامله برای فروش). [3] خرید و فروش در بورس اوراق بهادار، تحت ضوابط خاصی صورت می‌گیرد. تأسیس شركت كارگزاری یا اشتغال در آن‌ها، مستلزم پذیرفته شدن در آزمون‌های كارگزاری است. كارگزاری‌ها علاوه بر خرید و فروش سهام به نمایندگی از سهامداران می‌توانند وظایف دیگری مانند آموزش سهامداران، مشاوره سرمایه‌گذاری و بازارگردانی را نیز بر عهده بگیرند». [4]

چنان که از این تعریف برمی‌آید کارگزار یا کارگذار بورس کسی است که به حساب خریداران یا فروشندگان سهام معامله انجام می‌دهد و در ازای آن حق‌العمل یا حق کارگزاری دریافت می‌کند. به عبارت دیگر کارگزار یا کارگذار تنها یک عامل اجرایی است که حدود وظایف و اختیاراتش بر اساس خواست خریدار یا فروشنده سهم تعیین می‌گردد. البته چنان که از تعریف بالا برمی‌آید شرکت‌های کارگزاری یا کارگذاری می‌توانند خدمات دیگری را مانند آموزش، مشاوره و … نیز به مشتری‌های خود ارایه دهند که در کنار کارویژه اصلی آنها (خرید و فروش سهام به نام خود و به حساب سهامداران) جنبه فرعی و درجه دوم دارند. به طور خلاصه می‌توان گفت: «کارگزار» یا «کارگذار» بورس کسی است که کار خرید و فروش سهام را انجام می‌دهد و یک مجری است.

حال با توجه به این معنا باید دید که کدام یک از واژگان «کارگزار» یا «کارگذاری» برای اشاره به مفهوم مزبور مناسب و درست می‌باشد.

از نظر لغوی «کارگزار» به معنای «عامل [5] ، کسی که کار را اجرا می‌کند و به اصطلاح امروزه انجام می‌دهد، [6] انجام‌دهنده کار، عامل، مأمور حکومت، کسی که کارهای بانک را در شهر دیگری انجام دهد [7] ، عامل اجرای اوامر یا سیاست‌ها کسی یا دستگاهی، شخص یا شرکتی که امور مالی اشخاص یا شرکت‌ها را انجام می‌دهد [8] » و «کارگذار» به معنای «کسی که کارها را راه می‌اندازد و دشواری‌ها را از پیش پا برمی‌دارد و راه را هموار می‌کند و به اصطلاح امروزه کاربُر است [9] ، آن که به آسانی و جلدی و نیکی کارها را انجام می‌دهد [10] ». لغتنامه دهخدا، با توجه به هدف و کارویژه‌اش، در بیان معانی واژگان «کارگزار» و «کارگذار» تنها به بیان کاربردهای دو واژه مزبور بسنده نموده است که از این جهت ایرادی بر آن وارد نیست. این امر باعث شده است که برای نمونه کاربرد واژه «کارگذار» در معنای «عامل» و «وکیل» و «کافی» نیز ضبط و ثبت گردد که البته همان طور که دیگر استادهای زبان فارسی به آن اشاره کرده‌اند به دلیل نادرستی قابل استناد نیست. [11]

در مورد واژه «کارگزاری» نیز طبق اعلام علامه دهخدا واژه مزبور در معنای « عمل» و «کفایت» به کار برده شده است. همچنین واژه مزبور با استناد به فرهنگستان زبان و ادب فارسی به معنای بنگاه‌هایی دانسته شده است که معامله اشخاص را بر عهده گرفته برای خرید و فروش خانه یا سایر راهنمائی مزد گرفته و کاری انجام می ‌دهند که با توجه به تعریف مزبور می‌توان از بنگاه‌های مزبور به عنوان «بنگاه‌های حق‌العمل کاری» یاد کرد که از نظر کارکردی همان «شرکت‌های کارگزاری بورس» به شمار می‌آیند. فرهنگ بزرگ سخن نیز کاربردهای واژه مزبور را در معانی «عمل کارگزار»، «محلی که در آن کارگزار استقرار داشت» و «عمل و شغل کارگزار» ثبت و ضبط نموده است. علامه دهخدا در مورد واژه «کارگذاری» به کاربرد واژه مزبور به معنای «وکالت» و «کفایت» اشاره دارد که معنای «کفایت» در مورد واژه «کارگزاری» کارگزار بورس به چه کسی گفته می شود؟ نیز مورد اشاره قرار گرفته است و از این جهت نمی‌تواند راهگشا باشد.

چنان که از بحث بالا روشن می‌گردد تمام منابع مورد استناد معنا و کاربرد واژه «کارگزار» را به معنای «عامل» و «انجام دهنده کار» اعلام نموده‌اند در حالی که تنها لغت‌نامه دهخدا و آن هم در مقام بیان کاربرد واژه «کارگذار»، آن واژه را در معنای «عامل» و «وکیل» اعلام نموده است.

با توجه به آن چه در تعریف کارگزار یا کارگذار بورس گفته شد و نیز با توجه به معانی واژگان «کارگزار» و «کارگذار» روشن می‌گردد که ادعای نویسنده ارجمند در مورد کاربرد نادرست واژه «کارگزار» در ترکیب‌هایی مانند «کارگزار بورس» یا «شرکت کارگزاری بورس» نادرست بوده و واژگان «کارگزار» و «کارگزاری» در ترکیب‌های مزبور به درستی مورد استفاده قرار گرفته‌اند و نمی‌توان واژگان «کارگذار» و «کارگذاری» را جانشین واژگان مزبور نمود. به طور کوتاه:

- «شرکت کارگزاری بورس» و «کارگزار بورس» به عنوان حق‌العمل کار به نام خود و به حساب خریدار یا فروشنده سهام اراده آنها را اجرا نموده و کاری جز اجرای اراده آنها ندارد. به عبارت دیگر «شرکت کارگزاری بورس» و «کارگزار بورس» تنها یک مجری است.

- از میان واژگان «کارگزار» و «کارگذار»، تنها واژه نخست آست که کتاب‌ها و فرهنگ‌های مورد بررسی آن را به معنای «انجام دهنده کار» اعلام نموده‌اند و در مورد واژه «کارگذار» به روشنی و صراحت اعلام داشته‌اند که واژه مزبور به معنای کسی است که کارها را راه می‌اندازد و دشواری‌ها را از پیش پا برمی‌دارد و راه را هموار می‌کند و به اصطلاح امروزه کاربُر است که این معنا با تعریفی که از «شرکت کارگزاری بورس» و «کارگزار بورس» به دست داده شده همخوانی ندارد.

[2] به جای «نمایندگی از خریداران یا فروشندگان» باید عبارت «به نام خود و به حساب خریداران و فروشندگان» آورده شود تا تعریف «کارگزاری بورس» به تعریف منطقی خود نزدیک شود و به اصطلاح جامع و مانع باشد.

[3] با این تعریف «کارگزاری بورس» از شمول وکالت به معنای قانونی آن خارج می‌گردد. چرا که تمام اقدام‌های وکیل به نام موکل است در حالی که کار «کارگزار بورس» حق‌العمل کاری است. بدین معنا که «کارگزار بورس» به نام خود و به حساب دیگری (خریدار یا فروشنده سهام) فعالیت می‌کند.

[4] فراهانی‌فرد، کامیار،‌ صبری، رضا، «مفاهیم اولیه بورس به زبان ساده»، تهران، نشر چالش، 1383.

[5] لغتنامه دهخدا، واژه «کارگزار».

[6] ابوالحسن نجفی، غلط ننویسم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ ششم، 1373، صص. 310-307.

[7] محمد معین، فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ نهم، 1375، واژه «کارگزار» و نیز لغتنامه دهخدا، واژه «کارگزار».

[8] حسن انوری (سرپرست)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن، 1381، واژه «کارگزار».

[9] ابوالحسن نجفی، همان.

[10] محمد معین، همان، واژه «کارگذار». بنا بر نظر دکتر معین، واژه «کارگذار» به معنی دقیق فوق به همین صورت صحیح است و معانی دیگر «کارگزار» درست است.

[11] پیشین و نیز پاورقی شماره 7.

من جواد کارگزاری، دانشجوی کارگزار بورس به چه کسی گفته می شود؟ دوره دکتری حقوق عمومی، هستم. هدف از ایجاد این وبلاگ کمک به گسترش ادبیات و فرهنگ حقوق عمومی جدید می‌باشد. این وبلاگ افتخار دارد تا میزبان اندیشه‌های شما در حوزه حقوق عمومی، حقوق بشر و فلسفه حقوق باشد.
استفاده از مطالب این وبلاگ با ذکر منبع آزاد است.

نکاتی درباره دریافت کد بورسی

کد بورسی با نام کد سهامداری نیز شناخته می‌شود و کسی که دارای کدبورسی است می‌تواند از طریق نرم افزار معاملات آنلاین که کارگزاری در اختیار وی می‌گذارد نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کند.

آیا کد بورسی واقعا لازم است؟

بله، وجود کد بورسی یکی از الزامات برای سرمایه گذاری در بورس و خرید اوراق بهادار از بازار سرمایه است.

شاید شما تصور کنید چون خرید و فروش اوراق بهادار بصورت آنلاین انجام می‌شود و کارگزار دخالت مستقیمی در آن ندارد، نیازی نیز به کد بورسی نیست ولی در هر حال این کارگزار است که واسطه بین شما و بازار سرمایه است و داشتن یک کد بورسی به منزله داشتن یک حساب معاملاتی نزد کارگزار نیز هست.

این قوانین صرفا مخصوص ایران نیست در کشورهای خارجی نیز افراد برای خرید و فروش اوراق بهادار باید به کارگزاران مراجعه کنند.

با اینترنتی شدن بسیاری از کارها امکان درخواست صدور کدبورسی بصورت اینترنتی نیز وجود دارد.

مسئول صدور کد بورسی کیست؟

کارگزاری‌های بورس اوراق بهادار تهران مسئول صدور کد بورسی و ارائه خدمات خرید و فروش سهام و اوراق بهادار هستند.

نزدیک ۱۰۰ شرکت‌ کارگزاری در حال حاضر در ایران فعال است ولی فقط تعداد کمی از آنها خدمات مفید قابل توجه و مناسبی ارائه می‌دهند.

مفید بودن خدمات کارگزاری یعنی اینکه کارگزار حتی به مشتریانی که سرمایه کمی برای معامله در بورس دارند احترام بگذارد و خدمات مناسبی ارائه دهد کارگزار نرم افزار به روز داشته باشد اعتبار معاملاتی و حتی تخفیف اختصاص دهد.

ساختار کد بورسی چگونه است؟

کد بورسی از لحاظ ساختار یک شناسه واحد است که از تعداد حرف و عدد تشکیل می‌شود.

اشخاص حقیقی و حقوقی در سامانه اطلاعاتی بورس به وسیله این کد شناسایی می‌شود، بنابراین این کد چند رقمی شبیه کد ملی است و هر شخص فقط می‌تواند یک کد بورسی داشته باشد.

کد معاملاتی اشخاص حقیقی به صورت حروف ابتدایی نام خانوادگی وی و عدد درکنار آن تعریف می‌شود برای مثال برای شخصی با نام خانوادگی “بهرامی” کدی شبیه به ” بهر۰۴۵۴۸” یا ” بهر۱۲۳۲۲″ خواهد بود.

صدور کد بورسی (کد سهامداری) چگونه انجام می‌شود؟

فرایند افتتاح حساب و صدور کد بورسی در بیشتر کارگزاری‌ها فقط از طریق شعب کارگزاری در شهرهای مختلف انجام می‌شود ولی برخی از کارگزاری‌ها خدماتی را فراهم کرده‌اند که اشخاص می‌توانند بصورت غیر حضوری نیز کد بورسی دریافت کنند

مدارک لازم برای دریافت کد بورسی (اشخاص حقیقی)

• اصل و تصویر شناسنامه از صفحه اول و صفحه توضیحات
• اصل و تصویر رو و پشت کارت ملی
• شماره حساب بانکی و شماره شبای آن
• تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی
• آخرین مدرک تحصیلی (برای دسترسی به معاملات آنلاین دارا بودن حداقل دیپلم و ۱۸ سال سن لازم است)
• تکمیل فرم درخواست کد معاملات آنلاین

مدارک لازم برای دریافت کد بورسی (اشخاص حقوقی)

• تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس
• تصویر روزنامه رسمی
• آگهی کلیه تغییرات
• تصویر اساسنامه
• کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره
• تکمیل فرم تعهدنامه
• تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی

نام کاربری و پسوورد معاملات برخط یا آنلاین پس از اخذ کد بورسی با ایمیل و پیامک برای شما ارسال می‌شود.

با این نام کاربری فرد مجاز به انجام معاملات به صورت مستقیم و آنلاین خواهد بود و نیاز به ثبت سفارش حضوری نخواهد داشت.

سجام چیست؟

سجام مخفف سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان است که توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه زیر نظر سازمان بورس در جهت ایجاد سامانه یکپارچه و فراگیر و کارگزار بورس به چه کسی گفته می شود؟ ارائه خدمات بهتر و سریع‌تر به سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است بر طبق مصوبه اعلامی از سوی سازمان بورس اوراق بهادار، تمامی سرمایه‌گذاران فعلی که پیش از شهریور ۱۳۹۷ کد بورسی دریافت کرده‌اند بایستی به سامانه ثبت‌نام سجام به آدرس SEJAM مراجعه کرده و تمامی اطلاعات خواسته‌شده را وارد نمایند از طرفی چنانچه افراد جدیدالورود به بورس به کارگزاری‌ها مراجعه می‌کنند حتماً بایستی ضمن پر کردن اطلاعات لازم که کارگزاری از افراد تقاضا می‌کند وارد سامانه سجام شده و اطلاعات خواسته‌شده را تکمیل نمایند.

درنهایت با انجام هر دو مرحله فوق کارگزاری طی مدت‌زمان مشخصی کد بورسی و کد معاملاتی را برای افراد صادر خواهد کرد.

تفاوت کد بورسی و کد آنلاین چیست؟

در واقع هیچ تفاوتی وجود ندارد منظور از کد آنلاین کد بورسی آنلاین است که شخص با دارا بودن آن بصورت مستقیم به سامانه معاملات آنلاین وارد می‌شود و می‌تواند سفارشات خرید و فروش اوراق بهادار را بصورت مستقیم ارسال کند.

به دلیل اینکه برخی از افراد دارای مدرک دیپلم نیستند فقط کد بورسی برای آنها صادر می‌شود و فقط می‌توانند بصورت تلفنی یا حضوری سفارش خودشان را به کارگزار کارگزار بورس به چه کسی گفته می شود؟ بدهند.

به کد بورسی کدسهامداری و کدمعاملاتی نیز گفته می‌شود بنابراین تصور نکنید این اصطلاحات مربوط به یک کد دیگر است.

اما اشتباهی که برخی مرتکب می‌شوند این است که تصور می‌کنند کد اقتصادی همان کدبورسی است.

کد اقتصادی ربطی به بورس ندارد هر شرکت نیاز به یک کد اقتصادی دارد این کد برای مشخص شدن عملکرد یک شرکت (خرید – فروش – خدمات) در قراردادها و فاکتورها ارائه می‌شود اخذ این کد برای شرکت‌ها اجباری است.

تفاوت کدبورسی با نام کاربری و رمز عبور در چیست ؟

بعد از تکمیل مشخصات نزد کارگزاری، برای افراد کدبورسی صادر می‌شود.

بعد از اینکه کدبورسی صادر شد و کارگزاری یک حساب برای شما ایجاد کرد، مشخصات ورود به سایت معاملات برای شما پیامک یا ایمیل می‌شود.

این مشخصات ورود کد بورسی شما نیست و صرفا یک نام کاربری و رمز عبور است تا بتوانید از طریق سیستم معاملاتی کارگزار اقدام به خرید و فروش سهام کنید.

بنابراین کدبورسی را با این مشخصات اشتباه نگیرید.

در واقع برای معاملات آنلاین، کدبورسی شما که شامل چند حرف و چندعدد است را نیازی نیست در جای خاصی وارد کنید.

آیا برای خرید سهام یا اوراق بهادار از فرابورس به کد معاملاتی جداگانه نیاز است؟

خیر، با همان کد معاملاتی بورسی می‌توانید در بازارهای فرابورس نیز اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنید.

اوراقی مانند اوراق تسهیلات مسکن نیز با همین کد خریداری می‌شود.

تفاوت بین بورس و فرابورس این است که شرایط پذیرش شرکت‌ها در این دو بازار با هم متفاوت است، بنابراین از دید ما سرمایه گذاران، تفاوت چندانی بین دو بازار وجود ندارد.

آیا از کد بورسی می‌توان برای خرید اسناد خزانه اسلامی (اخزا، سخا، سخاب) استفاده نمود؟

بله، خرید این اوراق با دارا بودن کدبورسی امکان پذیر است.

ممکن است شما قصدی برای خرید سهام نداشته باشید و صرفا بخوانید اوراق با درآمد ثابت را خریداری کنید.

آیا کارگزاری‌ها کد بورسی را رایگان صادر می‌کنند؟

بله، کارگزاری‌ها برای صدور کد بورسی هزینه‌ای از شما اخذ نمی‌کنند.

درآمد کارگزاری‌ها از میزان کارمزدی است که بابت هر معامله دریافت می‌کنند.

درصد این کارمزد معمولا ناچیز است و میزان آن در اوراق بهادار مختلف متفاوت است مثلا کارمزد خرید سهام ( جمع کارمزد کارگزاری + کارمزد سازمان بورس و نهادهای مرتبط) حدودا نیم درصد (۰٫۵ درصد) است.

اما برای فروش سهام نیم درصد مالیات نیز اخذ می‌شود و جمع کارمزد و مالیات فروش به حدودا ۱ درصد می‌رسد.

در حال حاضر نرخ کارمزد معاملات به صورت زیر است:

برای محاسبه کارمزد کل به ردیف جمع کل توجه کنید.

اگر شما به اندازه ۱۰ میلیون تومان سهام بخرید، جمعا حدود ۴۷ هزار تومان کارمزد پرداخت می‌کنید.

اگر شما به اندازه ۱۰ میلیون تومان سهام بفروشید، جمعا حدود ۹۸ هزار تومان کارمزد و مالیات پرداخت می‌کنید.

بنابراین هزینه فروش سهام بیشتر است زیرا در فروش سهام، نیم درصد مالیات می‌پردازید.

آیا با دریافت کد بورسی، حتما باید فوری یا تا زمان خاصی معامله‌ای انجام دهم؟

خیر، دریافت کد بورسی هیچ تعهدی برای شما ایجاد نمی‌کند و اجباری در انجام معامله نیست.

حتی می‌توانید چندسال پس از دریافت کد بورسی هیچ معامله‌ای نداشته باشید.

دریافت کدبورسی هیچ مسئولیتی برای شما ایجاد نمی‌کند برخی از افراد که ریسک‌پذیری کمی دارند پس از دریافت کد معاملاتی، صرفا به خرید سهام در عرضه اولیه می‌پردازند.

من سال‌ها پیش در یک کارگزاری کد سهامداری (کد بورسی) دریافت کردم ولی الان آنرا فراموش کرده‌ام، تکلیف چیست؟

فقط کافیست مجدد نسبت به افتتاح حساب در یک کارگزاری اقدام کنید.

کارگزاری جدید شما، براساس کد ملی‌تان کد بورسی شما را استعلام و بازیابی خواهد کرد.

بنابراین نیازی نیست حتما نام کارگزار سابق‌تان را به یاد داشته باشید.

کارگزاری‌هایی که بهترین خدمات را می‌دهند را براساس تجربه و نظر مشتریان آن کارگزاری انتخاب کنید.

مشکلی از بابت افتتاح حساب در چند کارگزاری وجود ندارد؟

خیر، برای معاملات اوراق بهادار می‌توانید در چندین کارگزاری حساب داشته باشید.

البته همانطور که ذکر شد، کد بورسی شما مانند کد ملی است و هرشخص فقط یک کد دارد ولی با همین کد، در کارگزاری‌های مختلف می‌توان افتتاح حساب انجام داد.

به همان ترتیب که شما می‌توانید در چندبانک حساب داشته باشید امکان کار با چندین کارگزاری نیز وجود دارد.

حتی اگر از یک کارگزاری ناراضی شدید، می‌توانید سهامی که از طریق آن کارگزاری خریداری کردید را به یک کارگزار دیگر منتقل کنید به اینکار اصطلاحا «تغییر کارگزار ناظر» گفته می‌شود و بدون هزینه است.

امنیت کد بورسی

برای برخی سوال است که اگر شخصی کدبورسی مرا بدانید، می‌تواند از آن سوءاستفاده کند؟ پاسخ این است که خیر.

شخص صرفا با دانستن کدبورسی شما نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد.

اما شما باید مشخصات ورود به سامانه معاملاتی که از طریق آن خرید و فروش انجام می‌دهید را در جای امنی نگهداری کنید.

برخی ممکن است این مشخصات را برای معامله به اشخاص دیگر (که قصد مدیریت سرمایه یا اصطلاحا سبدگردانی) دارند بسپارند.

باید توجه کنید مسئولیت کلیه فعالیت‌هایی که از طریق حساب معاملاتی شما انجام می‌شود بر عهده شماست.

اگر مشخصات ورود به سامانه معاملاتی بدست افراد دیگر بیفتد، آنها نمی‌توانند شماره حساب شما را تغییر دهند یا پول موجود در حساب را خارج کنند زیرا امکان ثبت یا تغییر شماره حساب در سامانه معاملاتی وجود ندارد.

تغییرات در شماره حساب‌ها صرفا با ارائه درخواست به کارگزاری امکان‌پذیر است.

امکان «سرخطی» زدن سیستمی وجود ندارد/ معامله گری آفلاین کارگزاری ها امتیازاتی ایجاد می کند

مدیرعامل شرکت مبنا گفت: عده ای مساله وجود الگوریتم خاص در کارگزاری ها و شرکت های OMS را مطرح می کنند که این موضوع صحت ندارد.

مهرداد رجبی، مدیرعامل شرکت مبنا در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در خصوص ابهامات موجود در خصوص سرخطی زدن در بازار سرمایه اظهار داشت: شرکت مبنا به عنوان یکی از شرکت های OMS حاضر در بورس ایران، به تمام مواردی که کارگزاری ها دسترسی دارند، احاطه کامل داشته و به طور قطع می توانم بگویم چنین مساله ای اصلا وجود ندارد. یعنی سرخطی زدن با استفاده از الگوریتم هایی که به صورت دستی نوشته می شود، امکان پذیر نیست.

رجبی ادامه داد: زمانی که بازار در ساعت 8:30 دقیقه باز می شود، یک پیام از هسته مرکزی معاملات در بورس ارسال می شود که گروه نمادها به ترتیب باز می شوند. وقتی شرکت های OMS این پیام را دریافت می کنند، شروع به دریافت و ارسال سفارشات خرید و فروش به هسته معاملات می‌کنند.

وی با بیان اینکه پذیرش معاملات از سوی شرکت مدیریت فناوری و هسته معاملات دارای مکانیزم تصادفی است، تصریح کرد: مکانیزمی که در این زمینه وجود دارد که از طریق یک سری گپ سرور سفارشات را می خوانند که این گپ سرورها از طریق مکانیزم تصادفی و براساس ساعت ارسال معاملات سفارشات را در صف خرید یا فروش در هسته چینش می کند.

مدیرعامل شرکت OMS‌ مبنا تاکید کرد: حتی اگر یک شرکت یا کارگزاری الگوریتمی داشته باشد که بخواهد براساس آن سرخطی بزند، براساس عملیاتی که در شرکت مدیریت فناوری به صورت تصادفی رخ می دهد، نمی تواند این اتفاق را رقم بزند و در واقع این شائبه به طور کلی از بین می رود.

رجبی با اشاره به برخی شیطنت های رسانه ای و افراد غیر مطلع اضافه کرد: در این بین شیطنت هایی وجود دارد که می خواهند از طریق بیان وجود چنین الگوریتم هایی یک کارگزاری را با مشکل مواجه کنند و یا یک کارگزاری را مطرح نمایند. برخی افراد هم که در این موضوع تسلط کافی ندارند و چون خودشان نتوانسته اند اصطلاحا در معاملات سرخطی بزنند، پس چنین موضوعاتی را می پذیرند و به آن دامن می زنند.

وی با اشاره به مکانیزم سرخطی زدن که به شدت تصادفی بوده و براساس امکانات از جمله سرعت اینترنت می توانند سرخطی بزنند، تصریح کرد: باید به این موضوع پرداخت که کارگزاری ها تعدادی معامله گر و یا مجری خدمات افلاین دارند که می توانند برای برخی از مشتریان خود سفارشاتی را ارسال کنند. اما در نهایت معاملاتی که انجام می شود و صفی که تشکیل می شود، ترکیبی از معاملات انلاین که توسط شرکت های oms ارسال می شود و سفارش های دستی است که مستقیما توسط کارگزاری ها در سامانه نامک ارسال می شود، خواهد بود.

رجبی با بیان اینکه سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر مستقیما بر این موضوع نظارت می کند، ادامه داد: این نهاد ناظر به صورت روزانه به صف های تشکیل شده در نمادها و نسبت سفارشات ارسال شده از سوی سامانه های آنلاین و سفارشات نامک نظارت دارد و اگر به هر علتی فرد خاصی در نمادی بطور مشکوک در صف تشکیل شده باشد، سفارشات را ابطال میکند که در گذشته مواردی از این دست بوده است که سازمان بورس این معاملات را باطل کرده است.

مدیرعامل شرکت ره‌آورد نوین تصریح کرد: در پایان اگر بر فرض محال چنین اتفاقی بیافتد، سازمان بورس و نهاد ناظر بر بازار اهرم عملیاتی برای ابطال این معاملات را دارد و پس از ارسال سفارش و یا انجام معامله، اگر دلیلی بر سالم نبودن معاملات پیدا کند، نهاد ناظر می تواند این معاملات را باطل کند.

وی ادامه داد: اینکه رانت خاصی در کارگزاری ها و شرکت های oms برای عده ای که سبد پورتفوی خاصی دارند، وجود دارد، اصلا صحت نداشته و نمی توان این مساله را پذیرفت. اینکه چه افرادی در سر خط باشند و الگوریتمی برای این مساله وجود داشته باشد، به طور کلی مردود است. چون این سفارشات از کانال خاصی ارسال می شود و ترتیب قرار گرفتن آنها در صف خرید یا فروش به هسته معاملات مربوط می شود.

* ماجرای کارگزاری‌هایی که قول «سرخطی» زدن می‌دهند

رجبی در پاسخ به سوالی درباره اینکه تعدادی از کارگزاری ها قول هایی مبنی بر زدن «سرخطی» برای عده ای که سبدهای چند ده میلیاردی می‌دهند، گفت: برخی از کارگزاری ها به دلیل حجم بالای معاملات برخی از افراد امکان استفاده از سفارشات آفلاین را به آنها می دهند. یعنی به آنها گفته می شود که می توانند تا حجم مشخصی از معامله گرهای این کارگزاری ها استفاده کنند.

وی تاکید کرد: سال های سال است که بخشی از معاملات توسط کارگزاری ها انجام می شود که معامله گرها این کار را انجام می دهد. هر معامله گر یک سبد سفارش دارد که می تواند 50 سفارش ارسال کند. تعداد این معامله گرها بسته به تعداد مشتریان کارگزاری متغیر است. ممکن است کارگزاری این سبد را به این افراد اختصاص دهد. اما این مساله هم تضمینی برای اینکه این افراد در ابتدای صف قرار بگیرند، نیست.

مدیرعامل شرکت مبنا ادامه داد: معامله گر در اختیار شرکت های کارگزاری است که می توانند از طریق آن، معاملاتی که خارج از رویه آنلاین است را برای شرکت های حقوقی و یا برای برخی مشتریان خاص انجام دهد. هم اکنون بسته به میزان مشتریان کارگزاری ها می توانند تعدادی از این معامله گرها را در اختیار داشته باشند. حجم این سفارشات هم مانند همان حجمی است که افراد حقیقی یا حقوقی می توانند در بازار سرمایه به صورت آنلاین خرید و فروش کنند.

رجبی تصریح کرد: مکانیزم نظارت بر کارگزاران این مساله را که این سبدها برای چه افرادی اختصاص یابد را می تواند تا حدود زیادی شفاف کند. شرکت‌های حقوقی بیشتر از افراد حقیقی می توانند از این سبدها استفاده کنند. اما همین مکانیزم هم دستی است و از طریق الگوریتم نمی تواند اتفاق بیافتد.

به گزارش فارس، مجموعه شرکت های oms که سامانه معاملات بر خط را ارائه می کنند که تعداد آنها در حال حاضر 9 شرکت است که 108 شرکت کارگزاری از طریق آنها به هسته معاملات وصل می شوند.