سایه نوسان ارزی بر بازار آتی

بورس در هفته آتی به کدام سو خواهد رفت؟

به گفته یک کارشناس بازارسرمایه به نظر می رسد هفته آتی شاهد معاملاتی فرسایشی، کم رمق، کم حجم و با ارزش معاملات پایین باشیم.

مهرزاد جهانی، کارشناس بازارسرمایه در گفت‌وگو با بیداربورس در خصوص روند بازارسرمایه در هفته‌ای که گذشت بیان کرد: بازار سرمایه در هفته‌ای که گذشت شرایطی نوسانی همراه با هیجانات مثبت و منفی را تجربه کرد که نهایتا برآیند این نوسانات موجب افت 1.4 درصدی شاخص کل از ارتفاع 1،412،856 به ارتفاع 1،393،126 واحدی گشت.

او ادامه داد: طی هفته گذشته نیز به مانند هفته های پیشین شاهد خروج مستمر اشخاص حقیقی از بازار بودیم به طوری که طی این بازه زمانی حدودا 1030 میلیارد تومان نقدینگی حقیقی از بازار خارج شده است.

به گفته وی حجم و ارزش معاملات نیز در سطحی پایین به کار خود ادامه می‌دهد و سایه نوسان ارزی بر بازار آتی میانگین ارزش روزانه معاملات در هفته گذشته حدود 2.5 همت در روز بوده است.

سایه سنگین برجام بر بورس

این کارشناس بازارسرمایه با بیان اینکه به نظر می رسد شرایط کنونی بازار که غرق در بلاتکلیفی و ابهام است همچنان ادامه دار باشد و سایه سنگین ابهامات برجام نیز حداقل در کوتاه مدت مرتفع نگردد، تصریح کرد: روز چهارشنبه نشست شورای حکام آژانس بدون صدور قطعنامه علیه ایران پایان یافت ولی در عوض از ایران خواسته شده که همکاری‌های لازم را با آژانس داشته باشد.

جهانی اضافه کرد: برخی فعالان بازار منتظر نتیجه این رویداد بودند که ظاهرا چالش سنگینی برای ایران به همراه نداشته است.

آرامش دلار در کانال ۲۹ هزار تومان

او در خصوص روند قیمتی دلار گفت: قیمت ارز در آستانه نشست حکام آژانس با تقاضا همراه شد و از محدوده‌های 29 هزار تومان تا آستانه 32 هزار تومان نیز رشد کرد که مجددا در مسیر افت قرار گرفت.

به عقیده وی به نظر می‌رسد افت دلار در هفته آتی نیز ادامه داشته باشد و مجددا در همان کانال 29 هزار تومانی قرار بگیرد.

فاصله دلار نیما و آزاد باید صفر شود

این کارشناس بازارسرمایه با تاکید بر اینکه نرخ دلار نیمایی با رشد خزنده و مستمر از محدوده های 24 هزار تومان ابتدای سال به محدوده های 27 هزار تومان در شرایط فعلی رسیده است، افزود: اما این نرخ همچنان اختلافی 4 هزار تومانی با نرخ دلار آزاد دارد که این اختلاف موجود هیچ توجیه و مبنای منطقی نمی تواند داشته باشد جز اینکه توزیع رانت را گسترش دهد.

جهانی ادامه داد: در واقع در حالت بهینه و معقول، و در صورتی که شرایط و زیرساخت های لازم فراهم باشد، این شکاف قیمتی باید به صفر میل کند و به عبارتی شاهد تک نرخی شدن نرخ ارز باشیم تا همه شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی فعال در اقتصاد بتوانند محصولات خود را به نرخی منصفانه ارائه کنند.

وی در پیشبینی روند هفته آتی بازارسرمایه اظهار کرد:به نظر می رسد هفته آتی نیز شاهد معاملاتی فرسایشی، کم رمق، کم حجم و با ارزش معاملات پایین باشیم.

به عقیده او شاید شاهد نوسانات مقطعی مثبت در بازار باشیم اما برگشت بازار به مدار صعودی نیاز به رشد ارزش معاملات دارد که امیدواریم هر چه زودتر شاهد این مهم باشیم.

این کارشناس بازارسرمایه کف تکنیکالی شاخص را در محدوده 1.340 میلیون واحدی دانست و گفت: اگر افت شاخص تداوم پیدا کند در این محدوده شاهد برگشت بازار خواهیم بود.

سایه نوسان ارزی بر بازار آتی

سایه ملک عبدالله بر بازار دلار

دلار که روز یکشنبه با 50 تومان افزایش روبه‌رو شده بود، روز دوشنبه تحت‌تاثیر عواملی از جمله «شایعه مرگ پادشاه عربستان» رو به افت گذاشت. شاخص بازار ارز روز دوشنبه به کمک تحلیل‌هایی که از احتمال افزایش درآمدهای نفتی ایران به خاطر تنش‌های محتمل در کشور همسایه خبر می‌داد، 15 تومان کاهش قیمت را

تجربه کرد تا روند کاهشی روز شنبه تکرار شده باشد. همزمان با کاهش دلار، ارز واحد اروپایی نیز با رکوردزنی معکوس 9 ساله این ارز در بازارهای جهانی، در بازار ایران با 50 تومان کاهش روبه‌رو شد.

شایعه مرگ پادشاه عربستان دلار را نزولی کرد

قیمت دلار روز دوشنبه دوباره با کاهش روبه‌رو شد، تا یکشنبه تنها روز افزایش بهای شاخص بازار ارز در نیمه نخست هفته باشد. قیمت دلار روز دوشنبه به 3530 تومان رسید تا انتظار برخی بازیگران غیررسمی برای رشد بیشتر نرخ ارز محقق نشود. کاهش روز دوشنبه در حالی صورت گرفت که برخی بازیگران غیررسمی انتظار داشتند با باز شدن کامل بازارهای جهانی از روز دوشنبه، روند افزایشی قیمت دلار در روز یکشنبه ادامه پیدا کند، اما به گفته برخی فعالان بازار، انتشار شایعه «کمای ملک عبدالله، پادشاه عربستان» و «عرضه ارز برخی از صرافی‌های بانک‌ها» نرخ ارز در بازار داخلی را تحت‌تاثیر قرار داد.

افت 15 تومانی
دلار در سومین روز هفته معاملات خود را با قیمت 3545 تومان آغاز کرد، بعد تا حدود ساعت 12 ظهر با 5 تومان کاهش به 3535 تومان رسید و بعد تا ساعت 3 بعدازظهر تا 3530 تومان پایین آمد. این رقم 15 تومان کمتر از نرخ فروش روز یکشنبه بود. با این همه مرکز مبادلات ارزی روز دوشنبه نرخ رسمی دلار را برای دومین بار در هفته جاری افزایش داد. روز گذشته بانک مرکزی نرخ رسمی دلار را 27 هزار و 233 ریال اعلام کرد که افزایشی 31 ریالی نسبت به روز یکشنبه را نشان می‌داد. با رشد روز دوشنبه، رشد نرخ رسمی دلار از ابتدای هفته 59 سایه نوسان ارزی بر بازار آتی سایه نوسان ارزی بر بازار آتی ریال شده است.

اثر شایعه سیاسی
روز گذشته مسائل مختلفی در مورد کاهش قیمت دلار میان بازیگران بازار مورد توجه بود. برخی بازیگران کاهش نرخ فروش این ارز را به برخی شایعات و اخبار رسیده از وضعیت کشور همسایه، عربستان مربوط می‌دانستند. به گفته آنها انتشار خبر تشدید بیماری پادشاه عربستان از عوامل اثرگذار بر جهت‌گیری معامله‌گران ارزی بازارهای داخلی بود. به گفته برخی از فعالان بازار، احتمال بالا رفتن تنش در بزرگ‌ترین کشور صادر‌کننده نفت و وجود کسری بودجه ناشی از قیمت نفت در این کشور موجب افزایش قیمت نفت خواهد شد تا با افزایش سایه نوسان ارزی بر بازار آتی درآمدهای نفتی ایران، فضای روانی بازار هم تغییر کرده و افت قیمت دلار محتمل‌تر شود. از سویی برخی تحلیلگران اعتقاد دارند که افزایش تنش‌های داخلی در عربستان اثرگذاری و نقش این کشور را در مذاکرات هسته‌ای ایران کاهش خواهد داد.

نقش معامله‌گران آتی
اما به گفته برخی دیگر از فعالان، یکی دیگر از عوامل موثر بر بازار ارز دوشنبه، کاهش قیمت دلار بین معامله‌گران آتی بازار بود. تعدادی از حاضران در بازار کاهش نرخ فروش آتی دلار را ناشی از عرضه ارز برخی از صرافی‌های بانک‌ها در ساعات میانی روز عنوان می‌کردند. به گفته آنها کاهش جزئی قیمت‌ها در ابتدای روز و هراس از افت بیشتر قیمت موجب شد که برخی معامله‌گران غیررسمی نرخ فروش آتی خود را پایین بیاورند. با پایین آمدن نرخ فروش آتی، جهت انتظارات بازار نیز تا حدی تغییر کرد و برخی از معامله‌گران انجام معاملات نقدی خود را متوقف کردند. در واقع دو عامل عرضه ارز برخی از صرافی‌های بانک‌ها و کاهش نرخ فروش آتی دلار، نرخ نقدی دلار را در بازار تحت‌تاثیر قرار داد، اما گروهی دیگر پایین آمدن نرخ آتی دلار را ناشی از تلاش برای سودگیری نوسان گیران ارزی عنوان کردند. به گفته آنها این گروه با اعلام برخی نرخ‌های پایین و انجام معاملات صوری موجب افت قیمت‌ها می‌شوند تا پس از کاهش قیمت‌ها شروع به خرید دلار در کف مورد نظر خود کنند.

سکون سکه
روز دوشنبه با وجود تغییرات قیمت اونس و دلار، بهای سکه با تغییر خاصی مواجه نشد. در سومین روز هفته هر سکه بهار آزادی به بهای 984 هزار تومان معامله شد که تفاوت قیمتی نسبت به رقم ثبت شده روز قبل نداشت. به‌نظر می‌رسد افزایش بهای اونس در ساعات ابتدایی روز دوشنبه، اثر کاهش نرخ فروش دلار را خنثی کرد تا بازار سکه روز دوشنبه شاهد ثبات باشد. قیمت نیم سکه نیز روز گذشته با تغییری مواجه نشد، اما ربع سکه کاهشی 3 هزار تومانی را تجربه کرد. به‌نظر می‌رسد که عامل اصلی مقاومت فروشندگان در برابر کاهش قیمت سکه، «حباب منفی» شکل گرفته از روز پنج‌شنبه باشد. روز دوشنبه ارزش ذاتی سکه 993 هزار تومان بود که اختلافی 9 هزار تومانی با قیمت بازار داشت.

سایه تحریم چهارساله

در سال‌های اخیر تحریم‌ها آثار مخربی بر اقتصاد ایران گذاشتند و اگر نخواهیم از حق بگذریم باید بگوییم که نه‌تنها سفره مردم بلکه سلامت آنها نیز به سبب گرانی‌های ناشی از اعمال تحریم‌ها سایه نوسان ارزی بر بازار آتی به طور جدی تحت‌تاثیر شرایط قرار گرفته است. طبیعی است که تحریم‌ها در این دو حوزه بیشتر نمود داشته‌اند. با این حال بورس نیز که در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی را در قیمت بیشتر نمادها شاهد بوده از قبل تحریم‌ها کم اثر نپذیرفته است. بر این اساس اگر بخواهیم قضاوتی دقیق از تحریم‌ها داشته باشیم بیراه نخواهد بود که بگوییم با افزایش ریسک‌های سیستماتیک اگرچه نرخ دلار متاثر از رشد نقدینگی رشد کرد و قیمت سهام را هم با خود به بالا کشید با این حال تحریم‌ها در عمل سبب شدند تا سود شرکت‌ها به واسطه پرداخت هزینه‌های تحریم کاهش یابد و در مقابل با محدود شدن دسترسی آنها به توسعه و تکنولوژی تداوم فعالیت آنها در بلند‌مدت با ریسک عقب‌ماندگی و حتی توقف تولید مواجه شود. البته به نظر نمی‌آید که چنین اتفاقی در آینده نزدیک رخ دهد با این حال باید توجه داشت که همین حالا هم تحریم‌ها باعث شده‌اند تعمیرات اساسی با هزینه‌ای بسیار بیشتر انجام شود. از این‌رو اگر بخواهیم نگاهی به روند بازار در چهار سال پر‌تحریم قبل بیندازیم باید بگوییم که در بلندمدت آثار سود آن قطعاً بر اثرات به ظاهر مثبت برتری خواهد داشت.

ماجرای تکراری بازار سهام

بورس تهران یا اگر بخواهیم با عبارتی جامع‌تر بگوییم بازار سهام ایران، مانند هر بازار دیگری در همه جای دنیا راه خود را می‌رود. این بازار تاکنون نشان داده که تحت هر شرایطی تا زمانی که بسته نشده باشد خود را با قوانین و محدودیت‌ها وفق می‌دهد. این بازار در حالی طی دهه‌های اخیر به فعالیت خود ادامه داده که عوامل متعددی نظیر تحریم، بحران‌های ارزی که ناشی از رقیق شدن ریال ایران بوده در کنار ناملایمات بسیار دیگر مانند نوسانات قیمت‌های جهانی و التهابات سیاسی را دوام آورده است. با این حال سایه نوسان ارزی بر بازار آتی این دوام آوردن هیچ‌گاه به معنی همسانی و همسازی کامل با آنچه در سطح کلان رخ می‌دهد نبوده و همین امر موجب ‌شده تا بازار یادشده در بسیاری از مواقع در مواجهه با رخدادهای مذکور وضعیتی نوسانی به خود بگیرد. طبیعتاً خروجی این نوسان‌ها نیز چیزی نبوده جز دوره‌های رونق یا رکود که هر کدام برای آغاز و پایان خود دلایل متعددی داشته‌اند و بسیاری را از تغییرات مورد بحث متاثر کرده‌اند.

در این میان اما یکی از دوره‌های رونق و رکود روی‌داده در بازار سهام را می‌توان هم از حیث تعداد افرادی که آنها را با سایه نوسان ارزی بر بازار آتی مشکل مواجه کرد و هم به‌رغم تشابه بسیاری که در بعد کلان داشت از زوایای گوناگون با سایر دوره‌های رونق و رکود متفاوت بود، ابرنوسانی دانست که تقریباً از ابتدای سال ۹۷ به روند صعودی طولانی‌مدتی انجامید که تا ۲۰ روز اول مردادماه سال ۹۹ ادامه یافت. این رونق اما در نقطه پایان متوقف نشد و پس از آن روند نزولی قابل‌توجهی آغاز شد که تا پایان سال قبل تداوم داشت. این روند بازار سهام را آنچنان تحت‌تاثیر قرار داد که می‌توان گفت به نوعی هنوز هم از اتفاقاتی که در طول چهار سال گذشته روی داده، تاثیر می‌پذیرد.

طی دوره مورد بحث شاخص بورس کل تهران از ابرکانال ۹۰ هزارواحدی شروع به رشد کرد و در محدوده دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد به پیشروی خود پایان داد. معکوس شدن جهت این پیشروی آنچنان فرسایشی بود که شاخص را به محدوده کانال یک میلیون‌واحدی رساند و همان‌طور که اشاره شد بازار را در رکود یک‌سال‌و‌نیمه فرو برد. در طول این یک‌ سال‌و‌نیم اگرچه قیمت‌ها نوسان‌های رو به بالایی را هم تجربه کردند با این حال بی‌اعتمادی حاصل از شرایط ناگوار ماه‌های اولیه ریزش به‌شدت نقدشوندگی بازار را کاهش و نیز ریسک سرمایه‌گذاری در آن را افزایش داده بود. چنین وضعیتی سبب شد تا انگیزه لازم در سرمایه‌گذاران برای خروج از روند نزولی ایجاد نشود.

تیر دوشعبه برجام و نقدینگی

در حال حاضر نیز اگرچه بورس تهران توانسته ۱۰۰ روز بازدهی ۲۹درصدی را به ارمغان بیاورد اما سایه بی‌اعتمادی بر فراز این بازار همچنان وجود دارد و قرار گرفتن آن در مسیر صعودی به راحتی آنچه در سال‌های اخیر شاهد بودیم، نبوده است. برای اینکه بدانیم چه عواملی بازار سهام را به اینجا کشانده باید ابتدا نگاهی به گذشته داشته باشیم و در نظر بگیریم که این عامل یا عوامل مهم همچنان چقدر در وضعیت کنونی بازار اثرگذار هستند.

بر این اساس با توجه به اینکه بورس یکی از بازارهای مهم اثرپذیر از متغیرهای کلان اقتصادی و سیاسی است و به عنوان آینه‌ای از تحولات رخ‌داده در بیرون این بازار عمل می‌کند می‌توان این‌طور قلمداد کرد که پابرجا ماندن عوامل مخرب بازار سهام در طول سال‌های اخیر می‌تواند همچنان این بازار را تهدید و نسبت به آرامش آن مخاطره ایجاد کند. در این خصوص که وضعیت متغیرهای موثر بر بورس چطور بود و این بازار چگونه به اینجا رسید یا چه مراحلی به صعود و سایه نوسان ارزی بر بازار آتی سقوط آن منتهی شد، تاکنون عوامل مختلفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

با این حال اگر بخواهیم به طور کلی مهم‌ترین عوامل را مدنظر قرار دهیم یکی رشد قابل توجه پایه پولی ناشی از کسری بودجه در سال‌های منتهی به سال ۹۷ و دیگری خروج آمریکا از برجام بود که به مثابه یک شوک مهم در بازار ارز و سایر بازارهای دارایی عمل کرد و حباب‌های قیمتی و هیجانات کاذب در این بازارها پدید آورد. با توجه به این مساله اگر در نظر بگیریم که در طول ۴۰ سال گذشته تاکنون تمامی جهش‌های قیمت ارز ناشی از افزایش پایه پولی بوده باید این نکته را هم مدنظر داشته باشیم که در تمامی این دوره‌ها میزان افت ارزش پول ملی به حدی بود که ارزی مانند دلار آمریکا را در حدود دو تا سه برابر می‌کرد. این در حالی است که از سال ۹۶ تا ۹۹ قیمت ارز از محدوده ۳۵۰۰ تومان تا ۳۲ هزار تومان افزایش پیدا کرد.

این مساله نشان می‌دهد که با توجه به سابقه واکنش چندبرابری شاخص قیمت‌ها در بازار سهام طی دوره‌های قبل در چنین شرایطی طبیعتاً زمینه در بورس نیز برای رشد قابل توجه قیمت‌ها فراهم شده و در نهایت کار را به جایی رسانده که شاخص بورس رشدی حدوداً ۲۱برابری را شاهد باشد. از آن زمان تاکنون هم بازار سرمایه و هم اقتصاد کشور نوسان‌ها و لطمات مختلفی را به سبب خروج یک‌جانبه ایالات متحده از برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام متحمل شده است. در حالی‌که برخی از جنبه‌های این خروج نظیر رشد قیمت ارز و التهاب بازارها به سرعت در میان مردم احساس شد اما می‌توان با اطمینان گفت که جنبه‌های پیدا یا کمتر پیدای آن بیشتر بوده و می‌تواند همچنان بازار سهام را به طور مستقیم و غیرمستقیم تحت‌تاثیر قرار دهد.

صدمات چهارساله

بر اساس آنچه تاکنون گفته شد می‌توان این‌طور برداشت کرد که حجم وسیع تحریم‌های اعمال‌شده بر اقتصاد ایران سبب شده ناکارآمدی داخلی دولت‌ها در کنترل هزینه‌هایشان که باعث افزایش حجم پول در اقتصاد می‌شود تاثیر چندبرابری بر قیمت‌ها بگذارد. در حال حاضر قیمت بسیاری از کالاهای وارداتی از خودرو گرفته تا لپ‌تاپ و موارد دیگر به حدی بالاست که حتی با قیمت فعلی ارز در حدود ۲۹ هزار تومان تطابقی ندارد و بعضاً به چند برابر قیمت فعلی دلار بالغ می‌شوند.

از این‌رو می‌توان این‌طور گفت که نه‌فقط در بازار سهام بلکه افزایش قیمت نامتعارفی که در قالب رونق تورمی در سایر بازارهای دارایی ظهور کرد نیز ناشی از تحریم‌ها و انتظارات بسیار منفی است که تمامی فعالان اقتصادی را در‌بر گرفته است.

در این میان طبیعتاً سیاست‌های بسیار ناکارآمدی نظیر سرکوب قیمت‌ها و اعمال سیاست‌های ترجیحی سایه نوسان ارزی بر بازار آتی و تنبیهی توانست بر نابازاری بازارها بیفزاید و کارایی آنها را کاهش دهد. در واقع با اندکی دقت بیشتر می‌توان دریافت که بسیاری از سیاست‌های کنترل‌گرانه‌ای که در سال‌های اخیر به بازار سهام آسیب زده و شرکت‌هایی نظیر خودروسازی‌ها، پالایشی‌ها، فولادی‌ها و سایر صنایع را هر کدام به نحوی تحت‌تاثیر قرار داده ناشی از بحران‌هایی بوده که تحریم بر پیکره اقتصاد ایران تحمیل کرده است.

به لطف تورم

آنچه سبب شده تا در سال‌های اخیر هزینه دور زدن تحریم‌ها و تخفیف‌هایی که بسیاری از شرکت‌های صادر‌کننده کالاهای اساسی متقبل شده‌اند از سوی افکار عمومی دیده نشود این است که رشد بهای ارز ناشی از افزایش نقدینگی به حدی بوده که افراد را نسبت به تغییرات این‌چنینی بی‌تفاوت کرده است. این در حالی است که ۲۰ درصد هزینه تحریم که بسیاری از صنایع هم‌اکنون می‌پردازند به علاوه تخفیف‌هایی که مجبورند نسبت به یک کشور عادی به خریداران خود بدهند به اندازه کافی بزرگ هست که در یک کشور بدون نوسانات ارزی در حد ایران می‌تواند بر رفتار سرمایه‌گذاران تاثیری شگرف بگذارد.

با این‌حال اگر بخواهیم نگاهی جدی‌تر به صدمات تحریم بر بورس تهران داشته باشیم باید به این مساله اشاره کنیم که آنچه تحریم‌ها طی کوتاه‌مدت بر بورس اثر گذشته در مقابل آنچه در بلندمدت بر آن اثر می‌گذارد ناچیز است. شرکت‌های بازار سرمایه در شرایطی سال‌های اخیر را سپری کرده‌اند که به طور بالقوه، بسیاری از آنها امکان افزایش بهره‌وری و میزان تولید را داشتند و این مهم در مواجهه با تحریم‌ها محقق نشد. تحریم‌هایی که علیه ایران در سال‌های اخیر اعمال ‌شده به حدی سفت‌و‌سخت بوده که بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه‌های مختلف را از رسیدن به ظرفیت‌های بالقوه بازداشته و مانع از آن شد تا سود واقعی و رونق حقیقی در بازار سهام مشاهده شود. این در حالی است که در طول یک دهه گذشته به‌خصوص چهار سال اخیر حتی با در نظر گرفتن پسرفت‌های ناشی از شیوع جهانی کرونا، باز رشد اقتصاد جهانی و کشورهای درحال توسعه بسیار بیشتر از ایران بوده است. ایران در حالی قرن گذشته را به پایان برده که در طول ۱۰ سال پایانی آن خالص سرمایه‌گذاری به صفر میل کرده و زیرساخت‌های آن در کنار صنایع مختلف بیش از پیش تشنه سرمایه‌گذاری بوده است.

قطع شدن دسترسی کشور به شبکه بانکی بین‌المللی هزینه‌های تامین مالی را بسیار بالا برده و از سوی دیگر نپیوستن به FATF و ریسک‌های بالای سیاسی مانع از آن شده تا کشور چه در سطح کلان چه در سطح شرکتی بتواند از مزایای تامین مالی بین‌المللی استفاده کند.

تمامی اینها در حالی جریان یافته که نگاه داخلی به امر قیمت‌گذاری مانع از آن شده تا در صنایع مختلف بتوان مصائب ناشی از تحریم را به حداقل رساند. برای مثال صنعت خودرو تمامی سال‌های گذشته را در حالی به پایان برده که زیان انباشته آن هر سال نسبت به سال قبل بیشتر ‌شده و قیمت‌های درب کارخانه با قیمت‌های بازار آزاد تفاوتی فاحش داشته است. اگرچه چنین مسائلی ارتباط چندانی به عمر تحریم ندارد با این حال بررسی اخبار و مصاحبه‌های مختلف مسوولان نشان می‌دهد که آنها این تصمیمات غلط را هم به پوسته سخت تحریم‌ها وابسته دانسته‌اند و سعی کرده‌اند تا به گفته خود در شرایط تحریمی باری از دوش مردم بردارند.

البته قیمت خودرو تنها بهانه‌های تحریمی دولت‌ها نبوده است. در طول سالیان اخیر محدودیت‌های گسترده و متنوعی بر قیمت محصولات پالایشی، فولادی، پتروشیمی و صنایع دیگر اعمال شده که تمامی دلایل آنها را مسوولان به تحریم دوخته‌اند. بر این اساس اگر بخواهیم منصفانه به گذشته نگاه کنیم تحریم‌ها با وجود اینکه فشار بسیاری بر معیشت مردم و اقتصاد بنگاه‌ها وارد کرده‌اند اما سبب شدند تا مسوولانی که تمایل به تطبیق خود با شرایط اقتصادی کشور نداشتند پشت دیوار بلند تحریم‌ها پنهان شده و تمامی مسائل جاری را به تحریم‌ها ربط دهند.

بر این اساس شاید بتوان یکی از مسائل دارای ارتباط مستقیم با بازار سهام را مناسب نبودن زیرساخت‌ها و ناکارآمد بودن هسته معاملات دانست که در طول سال‌های قبل بسیار به بازار فشار وارد کرد و بنا بر آنچه مسوولان گفتند تحریم سبب شده بود تا شرکت فرانسوی سازنده هسته معاملات از به‌روزآوری آن خودداری کند. از این‌رو بیراه نخواهد بود اگر بگوییم که در بازاری کاملاً داخلی نظیر بورس تهران نیز تحریم‌ها کار خود را کرده‌اند و مانع از آن شدند تا بازار سرمایه ایران همانند یک بازار عادی به فعالیت خود ادامه دهد.

با این حال مساله مهم‌تر این است که بدانیم همین تحریم‌ها می‌توانند در ادامه نیز نقش‌آفرینی کنند و در همدستی با ناتوانی دولت در توقف سیر صعودی تولید نقدینگی مشکلات دیگری به اقتصاد ایران و بورس تحمیل کنند. فارغ از نگاه نامناسب دولتمردان به مداخلات دولتی آنچه می‌تواند در ادامه مشکل‌ساز شود تداوم استهلاک صنایع مختلف است که با طولانی‌تر شدن رشد تحریم ادامه می‌یابد و می‌تواند در سال‌های پیش‌رو برای برخی از صنایع مشکل‌ساز شود. بنابراین می‌توان گفت که مشکل همچنان به قوت خود باقی است و اگر کاری برای برون‌رفت از آن نشود، احتمالاً در سال‌های آتی نیز سایه تحریم همچنان بر سر برخی از صنایع خواهد بود.

سایه احتیاط بر معاملات گواهی سکه

دنیای معدن - راضیه احقاقی : تکانه‌‌‌های ارزی، سیگنال اصلی اثرگذار بر روند نوسان قیمتی معاملات گواهی سپرده سکه طلا در بازار مالی بورس کالا ظرف روزهای اخیر بود؛ بنابراین معامله‌‌‌گران گواهی سکه، همچنان با در نظر گرفتن احتمال افت نرخ ارز، دادوستد هر گواهی سکه را با نرخی کمتر از ارزش بنیادی آن انجام می‌دهند. در این شرایط، رشد بهای جهانی طلا توان چندانی برای اثرگذاری قابل بیان بر بازار سکه به شکل فیزیکی و گواهی ندارد.

احتیاط در خرید گواهی با سیگنال‌‌‌های ارزی

بررسی روند بازار مالی بورس کالا از استمرار ذهنیت کاهشی میان معامله‌‌‌گران گواهی سکه حکایت دارد. البته این ذهنیت کاهشی نسبت به هفته قبل تعدیل شده و فاصله قیمت گواهی سکه با ارزش بنیادی آن (بهای معامله سکه در بازار فیزیکی) حدود یک‌درصد کاهش پیدا کرده است؛ این در حالی است که ظرف هفته گذشته، معامله‌‌‌گران بازار مالی بورس کالا برخی گواهی‌‌‌های سکه را با نرخی حدود 3درصد کمتر از ارزش بنیادی آن نیز خریداری می‌‌‌کردند. در شرایطی که طلا در بازارهای جهانی در مسیر رشد نرخ قدم برمی‌دارد، معامله گواهی سکه با نرخی کمتر از ارزش بنیادی آن، از ذهنیت اهالی این بازار برای تعدیل احتمالی نرخ ارز حکایت دارد.

به شکل بنیادی انتظار می‌رود، ارزش هر واحد گواهی سکه طلا برابر ۰۱/ 0درصد ارزش نرخ معامله (میانگین قیمت خرید و فروش روز) سکه در بازار فیزیکی باشد؛ اما بازار گواهی سپرده سکه طلا تابعی از عرضه و تقاضاست، از همین‌‌‌رو ذهنیت خریداران و فروشندگان می‌تواند قیمت‌ها را در این بازار، در نرخی بالاتر یا پایین‌‌‌تر از ارزش بنیادی آن قرار دهد. در این شرایط خرید هر گواهی سکه با نرخی کمتر از معادل وزنی آن در بازار فیزیکی بیانگر ذهنیت کاهشی میان اهالی بازار مالی بورس کالاست.

در روزهای ابتدایی هفته جاری، سکه در بازار فیزیکی در مسیر کاهش نرخ قدم برداشت و روز دوشنبه (26مهر) تا 11میلیون و 551هزار تومان عقب‌‌‌نشینی کرد. نوسان قیمت گواهی سکه در بازار مالی بورس کالا نیز مطابق این رویه بود و میانگین بهای هر گواهی سکه تا روز دوشنبه به 114هزار و 900تومان رسید. به این ترتیب ارزش هر گواهی سکه در روز دوشنبه حدود 5/ 0درصد کمتر از ارزش ذاتی آن بود که این موضوع بیانگر ذهنیت افت نرخ میان فعالان این بازار بود. اما در روز سه‌‌‌شنبه هفته جاری، نرخ ارز در واکنش به اتفاقاتی نظیر اما و اگرهای مذاکرات ایران با طرف اروپایی افزایشی شد که این موضوع باعث شد سکه در بازار فیزیکی و گواهی سکه در بازار مالی بورس کالا افزایشی شود. با وجود این، همچنان معامله‌‌‌گران بازار مالی بورس کالا، گواهی سکه را با نرخی حدود یک‌درصد کمتر از ارزش بنیادی آن خریداری کردند که احتیاط در خرید از عدم‌اطمینان فعالان این بازار نسبت به رشد نرخ ارز حکایت دارد. روز گذشته نرخ اسکناس آمریکایی در مسیر افت نرخ قدم برداشت و بخشی از ارزش خود را در بازار از دست داد که این سایه نوسان ارزی بر بازار آتی موضوع به‌سرعت بر بازار سکه فیزیکی و گواهی اثرگذار شد و این دو دارایی در مسیر افت نرخ قدم برداشتند. بررسی روند معاملات گواهی سکه در روز گذشته از استمرار روند کاهشی میان معامله‌‌‌گران بازار مالی بورس کالا و احتیاط در رفتار آنها حکایت دارد.

جبران زیان طلا در بازارهای جهانی

ظرف روزهای سپری‌شده از سال‌جاری، بهای اونس طلا در بازارهای جهانی رو به افزایش گذاشته است. روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش، هر اونس طلا در معاملات آتی بورس نیویورک با نرخ 85/ 1778دلار مورد معامله قرار گرفت که این نرخ نسبت به بهای معامله آن در روز پایانی هفته قبل (جمعه 15اکتبر) 12دلار بالاتر بود.

به این ترتیب، طلا در روزهای ابتدایی هفته جاری در مسیر رشد نرخ قدم برداشت و توانست ظرف سه‌روز ابتدایی هفته، بخشی از زیان هفته قبل خود را جبران کند. نوسان مثبت طلا در بازارهای جهانی، سیگنالی مثبت برای معامله‌‌‌گران گواهی سکه در بازار مالی کشور است؛ اما نوسان محدود فعلی طلا در بازارهای جهانی برای بازار ایران که تحت‌تاثیر متغیر مهم نرخ ارز نیز قرار دارد، ناچیز شمرده می‌شود. درواقع در حال حاضر، همچنان نوسان نرخ ارز مهم‌ترین سیگنال اثرگذار بر رفتار معامله‌‌‌گران در بازار مالی بورس کالاست.

البته معامله‌‌‌گران سکه، به‌‌‌خصوص معامله‌‌‌گرانی که اقدام به خرید گواهی سکه در بازار مالی بورس کالا می‌کنند، به اتفاقات بازار جهانی طلا نیز به‌دقت توجه دارند، اما واقعیت این است که در شرایط کنونی که طلا در بازارهای جهانی در بازه‌‌‌ای محدود نوسان نرخ دارد، سیگنال نرخ ارز به‌مراتب تاثیر بیشتری بر بازار داخل دارد. بازده اوراق قرضه 10ساله ایالات‌متحده روز چهارشنبه به 673/ 1درصد رسید که این رقم بیشترین میزان بازدهی این اوراق ظرف 20ماه اخیر بود. افزایش بازدهی اوراق قرضه، خبری منفی برای بازار طلای جهانی به شمار می‌رود؛ چرا که این موضوع جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش اوراق قرضه را افزایش می‌دهد و از جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش طلا می‌‌‌کاهد. با وجود این، طلا بی‌‌‌توجه به انتشار این خبر، در مسیر رشد نرخ قدم برداشت. کاهش شاخص دلار آمریکا یکی از دلایل تقویت طلا با وجود انتشار خبر رشد بازدهی اوراق قرضه ایالات‌متحده آمریکا بود. احتمال توافق انگلیس و اتحادیه اروپا در خصوص ایرلند به تقویت ارزش یورو و پوند در برابر دلار منجر شده و به این ترتیب زمینه تضعیف شاخص دلار آمریکا را در روزهای اخیر فراهم کرده است. افزایش ریسک تورم جهانی موضوع دیگری است که می‌تواند طلا را در بازارهای جهانی در میان‌مدت یا بلندمدت افزایشی کند. متوسط نرخ تورم ماه سپتامبر ایالات‌متحده آمریکا، برابر 4/ 5درصد اعلام شد که این رقم 2/ 0درصد بالاتر از حدانتظار و البته 1/ 0درصد بالاتر از تورم ماهانه ماه آگوست بود. بخش قابل‌توجهی از رشد تورم ایالات‌متحده در ماه سپتامبر به رشد بهای انرژی در این کشور مربوط بود. در این شرایط و با توجه به روند رو به رشد بهای انرژی در دنیا ظرف روزهای سپری‌شده از ماه اکتبر، انتظار می‌رود که تورم در ایالات‌متحده آمریکا و البته سایر نقاط دنیا همچنان در مسیر رشد نرخ قدم بردارد.

رشد تورم جهانی خبر خوشایندی برای سرمایه‌گذاران طلا در بازارهای جهانی است، اما کنترل آمار مرگ‌‌‌ومیر کرونا در دنیا سیگنال دیگری است که می‌تواند به تضعیف طلا به‌‌‌عنوان دارایی امن در زمان بحران، منجر شود. میانگین مرگ‌‌‌ومیر ناشی از شیوع کرونا ظرف هفت‌روز منتهی به ‌روز سه‌‌‌شنبه 19 اکتبر به 6هزار و 695نفر در دنیا رسیده که این رقم کمترین میزان این میانگین پس از نوامبر 2020 یعنی تقریبا ظرف یک‌سال اخیر است. این موضوع نویدی مثبت برای بازگشت شرایط به حالت عادی است؛ هرچند سیگنالی منفی برای سایه نوسان ارزی بر بازار آتی طلا به‌‌‌عنوان دارایی امن در زمان بحران هم محسوب می‌شود.

اقتصاد نیوز:روز یک شنبه رفتار دلار دو سیگنال مهم به معامله گران بازار ارز داد. صحبت های ظریف نیز معادلات سیاسی در بازار ارز را تغییر داد. معامله گران پیش بینی می کنند قیمت دلار بازار ارز امروز سایه نوسان ارزی بر بازار آتی نوسان افزایشی داشته باشد.

به گزارش اقتصادنیوز، روز یک شنبه رفتار دلار دو سیگنال مهم به معامله گران بازار ارز داد. اولین سیگنال رفتاری، حفظ محدوده 23 هزار و 500 تومانی بود. این اتقاق برای برخی معامله گران به معنای آن بود که اسکناس آمریکایی ظرفیت افت بیشتری ندارد و هیجان کاهشی بازار در معرض تخلیه قرار دارد. سیگنال دومی که برای بازار اهمیت داشت، عبور دلار از محدوده 23 هزار و 800 تومان بود. برخی تحلیل گران فنی باور داشتند، این اتقاق می تواند زمینه ساز افزایش قیمت دلار به بالای مرز 24 هزار تومانی شود. حداقل دیشب در معاملات پشت خطی، خریداران در بازار فعالیت بیشتری داشتند و تلاش می کردند که قیمت دلار را وارد سطوح بالاتر کنند.

اثر مذاکرات روی بازار

دیشب خبری در اتاق های معاملاتی معامله گران منتشر شد که حکایت از توقف مذاکرات داشت. برخی معامله گران از قول نماینده روسیه نقل می کردند که مذاکرات موقتا متوقف شده تا هیات‌ها برای مشورت به پایتخت‌های خود بازگردند و خود را برای دور بعدی مذاکرات در سه هفته بعد آماده کنند. برخی معامله گران سعی کردند، روی این موضوع مانور کنند که تا سه هفته آتی، سایه مذاکرات بر بازار وجود ندارد،‌ در نتیجه فرصت خوبی برای رشد بیشتر قیمت دلار وجود خواهد داشت.

عده ای نیز عنوان می کردند که این خبر، صحبت های وزیر امور خارجه را تا حدی کم اثر کرد. ظریف عنوان کرده بود که تا پیش از آغاز به کار دولت جدید می توان به توافق رسید. از نگاه برخی معامله گران، سه هفته زمان زیادی است و شانس رسیدن به توافق تا قبل از آغاز به کار دولت سیزدهم را پایین می آورد. چنین دیدگاه هایی می توانست حجم فعالیت خریداران بازار ارز را بالاتر ببرد.

شرط درهم رشد دلار

دلار برای اینکه در روز جاری، در مسیر صعودی حرکت کند، نیاز دارد که با افزایش قیمت درهم به بالای محدوده 6 هزار و 550 تومان مواجه شود. افت درهم به زیر خط 6 هزار و 500 تومان زمینه ساز قدرت گیری دوباره فروشندگان دلار خواهد شد.