ریسک چیست و چطور محاسبه می‌شود؟
ریسک چیست؟ و چه تعریف از آن در ذهن دارید؟ تفسیر ریسک به چه معناست؟ اگر در مرحله آموزش بورس هستید بهتر است این مقاله را مطالعه کنید. بسیاری از مردم درک درستی از این کمله در بازار سرمایه، بازارهای مالی و بطور کل در زندگی ندارند. این حرف را با اطمینان می‌گویم. منظورم چیست!
اگر به شما بگویم دمای هوای امروز 62 درجه فارنهایت است، چه حسی پیدا می‌کنید؟ آیا روز گرمی است؟ آیا روز سردی است؟
آیا هوای 17 درجه سانتیگراد، درک خوبی از شرایط آب و هوا به در شما نمی دهد؟
ما سانتیگراد را بهتر می‌فهمیم تا فارنهایت را. به همین ترتیب مردم بازدهی را بهتر می‌فهمند تا ریسک را. چرا؟ الان می‌گویم.
ریسک چیست؟
بسیاری از مردم ریسک را معادل واژه خطر می‌گیرند. اما این دو واژه با هم تفاوتی بنیادین دارند. برای همین فعالان بازار، Risk را ترجمه نمی‌کنند و همین کلمه را عینا به زبان فارسی وارد کرده‌اند.
خطر چیست؟ خطر احتمال رخداد پدیده‌ای است که یک سوی آن خسران است و سوی دیگرش سلامت. مثلا شیر خطرناک است. یا شما را می‌خورد یا نه.
اما این کلمه از یک وجه ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس زیان و یک وجه سود تشکیل می‌شود. سرمایه‌گذاری ریسک دارد. یا ضرر می‌کنید یا به سود خوبی می‌رسید.
این که وارد قفس شیر بشوید، ریسکپذیری نیست. خطرپذیری است. اما اگر شیر در قفس خوابیده و یک تکه الماس کنار دستش افتاده است، این که برای برداشتن الماس وارد قفس شیر بشوید، Risk است.
بازی با دم شیر، یا به مرگ منتهی می‌شود یا به هیچ. اما برداشتن الماس از کنار دست شیر یا به مرگ منتهی می‌شود یا به ثروت.
خطر غیرعقلانی است، ریسک مدیریت‌شده کاملا منطقی و عقلانی.
تعریف رسمی ریسک
تعریف رسمی ریسک (Risk) سرمایه‌گذاری را این‌طور ارائه می‌دهیم: «احتمال اختلاف بازدهی واقعی یک سرمایه‌گذاری نسبت به بازدهی مورد انتظار سرمایه‌گذار.»
این حرف یعنی چی؟ یعنی اگر با انتظار سود 20 درصد وارد یک بازار شوید، اما سود 18 یا 22 درصد بگیرید، به اندازه همین دامنه نوسان، ریسک کرده‌اید.
مثلا فرض کنید سرمایه‌گذاری ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس مورد نظر شما در سه سال متوالی بازدهی‌های 18، 20 و 22 درصد داشته است. برای محاسبه بازدهی میانگین، کافی است اعداد 0.18، 0.2 و 0.22 را با هم جمع و بر سه تقسیم کنیم تا بازدهی میانگین به‌دست بیاید. جواب این محاسبات برابر است با سود 20 درصد.
بده بستان ریسک و ریوارد
فرض کنید 100 میلیون تومان پول اضافه دارید. چند گزینه سرمایه‌گذاری به شما پیشنهاد می‌شود:
- بانک با سود 18 درصد. با سود 20 درصد.
- صندوق سهامی با سود انتظاری 40 درصد.
- سود ربوی 50 درصد.
چیزی که در اینجا دیده نمی‌شود، ریسک است. بیشتر مردم با دیدن این اعداد می‌گویند که چرا باید پولم را در بورس بگذارم، وقتی می‌توانم آن را بدم به یک کاسب و از او ماهانه 3.4 درصد سود بی‌زحمت بگیرم. (توجه کنید که 1.034 به توان 12، برابر می‌شود با 1.5، یعنی ماهانه 3.4 درصد سود معادل است با سود 50 درصد سالانه.)
اگر فکر می‌کنید این بازدهی بدون نوسان بسیار جذاب است، احتمالا باید بار دیگر در مورد Risk فکر کنید.
5 مرحله در محاسبه ریسک
محاسبه ریسک کمی دشوار است. اما اگر دقت کنید، مرحله به مرحله به شما می‌گویم که باید چه‌کار کنید.
- قدم اول: بازدهی هر سال را از بازدهی میانگین کم کنید.
برای مثال ما، به اعداد 0.02-، 0 و 0.02+ می‌رسیم.
- قدم دوم: حاصل مرحله قبلی را به توان 2 برسانید. (توان دوم یک عدد منفی، عددی است مثبت.)
حاصل برای مثال برابر است با 0.0004، 0 و 0.0004.
- قدم سوم: اعداد مرحله قبل را با هم جمع کنید.
جواب مساوی می‌شود با 0.0008.
- قدم چهارم: جواب مرحله سوم را بر «تعداد سال‌ها منهای یک» تقسیم کنید.
0.0008 تقسیم بر 2 می‌شود 0.0004.
- قدم پنجم: از جواب مرحله قبل، جزر بگیرید.
جزر مرحله قبل مساوی می‌شود با 0.02 یا 2 درصد.
تفسیر ریسک
در اینجا تفسیر ریسک بسیار ساده است. داریم می‌گوییم سرمایه‌گذاری مورد نظر شما 20 درصد سود احتمالی دارد، اما ممکن است 2 درصد بیشتر یا کمتر بگیرید. این همان صورت مسئله است. یک سال سود 18 و سال دیگر سود 22 درصد محقق شده است.
اما همیشه کار به همین سادگی نیست.
(توجه کنید برای محاسبه بازدهی و Risk به داده‌های بیشتری نیاز داریم. مثلا خوب است که در یک مثال واقعی بازدهی ماهانه سرمایه‌گذاری به مدت ده سال محاسبه شود. ما برای سادگی با 3 عدد کار می‌کنیم. اما می‌دانیم که کار ما از نظر آماری نادرست است و صرفا جنبه آموزشی دارد.)
بار دیگر، تفسیر ریسک
سه دارایی را تصور کنید که چنین بازدهی‌هایی را محقق کرده‌اند.
صندوق اول: 18، 20 و 22 درصد. (درآمد ثابت با میانگین بازدهی 20 درصد)
صندوق دوم: 40، 10- و 50 درصد. (در سهام با بازدهی میانگین 26 درصد)
صندوق سوم 90-، 2 و 1000 درصد. (جسورانه با میانگین بازدهی 304 درصد)
مراحلی که گفتیم را طی می‌کنیم تا به درصد ریسک برای هر سه صندوق برسیم:
این اعداد را با بازدهی دارایی‌ها مقایسه کنید.
در صندوق اول شما به امید بازدهی 20 درصد به میدان می‌آیید و با سودی بین 18 تا 22 درصد بار خود را می‌بندید. این تغییر کوچک در بازدهی نه شما را به‌شدت ناراحت می‌کند و نه عمیقا خوشحال. این یعنی عدد 0.02 برای ریسک.
در صندوق دوم، به دنبال بازدهی 26 درصد هستید، یعنی اگر سود 26% بگیرید، نه چندان خوشحال می‌شوید و نه اندوهگین. اما به احتمال زیاد بازدهی شما چیزی بین 58 درصد سود و 6 درصد ضرر خواهد بود. ریسک 32درصد چنین حسی دارد.
اما برای صندوق سوم، با 100 میلیون تومان به این صندوق وارد شده‌اید. یکباره 90 درصد از دارایی خود را از دست داده‌اید. از این بدتر نمی‌شود. یا شاید با 100 میلیون آمده‌اید و حالا به یک میلیارد تومان رسیده‌اید. باورکردنی نیست! فکر می‌کنید این صندوق سال دیگر چقدر سود بدهد؟ هیچ‌کس نمی‌داند. شاید پولتان تقریبا از بین برود، شاید با پول پراید بتوانید تویوتا بخرید!
و باز هم تعبیر ریسک
یکبار دیگر به داستان ابتدای این مقاله باز گردیم. 4 انتخاب در مقابل ما قرار دارد.
- بانک با سود 18 درصد.
- صندوق درآمد ثابت با سود 20 درصد.
- صندوق سهامی با سود انتظاری 40 درصد.
- سود ربوی 50 درصد.
وقتی به امید سود 18 درصد پول خود را در بانک می‌گذارید، قطعا به این سود می‌رسید. (به شرط آن که پول خود را در بانک امنی گذاشته باشید.) توقع ندارید سر سال 16 یا 20 درصد سود بگیرید.
صندوق درآمد ثابت به شما اندکی سود بیشتر می‌دهد. به همین میزان ریسکهای بیشتری نیز متوجه شما است. هرچند هنوز ریسک این سرمایه گذاری پایین است.
توقع خود از سود را دو برابر می‌کنید و به بورس می‌آیید. حالا دارید Risk می‌پذیرید. شاید هم ضرر کنید.
پول خود را به یک نفر اجاره می‌دهید. ریسک این کار از همه دارایی‌های دیگر بیشتر است. شاید او پول شما رو بخورد، شاید فوت کند و نتوانید به سادگی اصل پول خود را زنده کنید. شاید.
سهمی زیان‌ده که امسال سود شناسایی می‌کند، می‌تواند بازدهی بالایی داشته باشد. اما ریسکش هم بیشتر است. شاید شما یکی از ده نماد پرتفوی خود را به این سهم اختصاص بدهید. بازدهی انتظاری شما کم می‌شود، اما ریسک سرمایه‌گذاری نیز پایین می‌آید.
فکر می‌کنم حالا متوجه شده‌اید که ریسک و بازده، دو کفه از یک ترازو هستند. اگر بازدهی بیشتر می‌خواهید، باید Risk بیشتری را بپذیرید.
توازن ریسک و بازده
اگر بخواهید بازدهی پرتفوی خود را بالا ببرید، الزاما ریسک خود را هم بالا می‌برید. اما این‌طور نیست که همیشه ریسک بالا، به سود بالا منجر شود. دارایی‌های پررسیک با بازدهی کم به‌سادگی قابل تصور هستند.
از طرف دیگر با کاهش بازدهی می‌توانید ریسک را کم کنید، اما این‌طور نیست که هر اقدامی برای کاهش آن، به کاهش بازدهی منجر شود. برای مثال با اوراق اختیار فروش می‌توانید Risk را کاهش دهید، اما در بازدهی انتظاری خود تعدیلی نداشته باشید.
ریسک سرمایه گذاری
مدیریت ریسک برای معامله‌گران فعال؛ آشنایی با تکنیک‌ها و فنون کاربردی
مدیریت ریسک یک پیش‌نیاز اساسی و ضروری در معامله‌گری است. اما معمولا بسیاری از افراد به منظور موفقیت در تجارت فعال آن را نادیده می‌گیرند. به هر طریق، معامله‌گری که سود قابل‌توجهی…
۱۰ استراتژی معاملاتی روزانه برای تازه‌کاران
معاملات روزانه عملی است که معامله‌گران طی آن یکی از ابزارهای مالی را طی یک روز می‌خرند و می‌فروشند. حتی ممکن است عمل خرید و فروش چندین مرتبه در یک روز انجام…
بازده حقوق صاحبان سهام یا ROE چیست؟ تخمین میزان سودآوری به ازای هر سهم
زمانی که بحث سرمایه‌گذاری به میان می‌آید، همه در پی آن هستند تا بازدهی احتمالی خود را محاسبه کنند. سرمایه‌گذاران باید تصمیم بگیرند در کجا سرمایه‌گذاری کنند تا سود بیشتری به دست…
دارایی در خطر یا VaR چیست و چطور از آن در سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده کنیم؟
افرادی که تازه وارد بازارهای مالی می‌شوند سودای ثروت‌مند شدن را در سر دارند. درست است که در این بازارها افرادی یک‌شبه میلیاردر شده‌اند؛ اما اتفاقی که رایج‌تر است، از دست دادن…
نظریه سبد سهام پست مدرن چیست؟ بازده منفی به عنوان معیار اندازه‌گیری ریسک
چیدمان سبد سهام چنان اهمیتی دارد که نظریه‌های زیادی برای آن مطرح شده‌اند. نظریه‌هایی که هر یک در پی کاهش ریسک و افزایش بازده بوده‌اند. هر یک از این نظریه‌ها به شیوه‌هایی…
ریسک مستقل یا Standalone Risk چیست و چگونه میتوان آن را ارزیابی کرد؟
به هر شکلی که سرمایه‌گذاری کنیم، خواه ناخواه باید ریسکی را متناسب با چیدمان سبد سرمایه‌گذاری خود تحمل کنیم. گاهی این ریسک زیاد است و گاهی کمتر. ریسک مستقل (Standalone Risk) هم…
نظریه سبد سهام مدرن یا MPT و توجه به دو عامل واریانس و انحراف معیار
اگر بگوییم آرزوی دیرینه‌ی بشر دستیابی به عمر جاودان و اکسیر جوانی است، همه می‌پذیرند. اما آرزوی یک سرمایه‌گذار یا معامله‌گر چیست؟ پاسخ این سوال به احتمال فراوان دستیابی به پرتفویی بدون…
متنوع سازی سبد سهام؛ در باتلاق ساده سازی و تنوع بیش از حد فرو نروید
معمولا سرمایه گذاران باتجربه از متنوع سازی پرتفوی (Over-Diversifying Portfolio) زیاد حرف می‌زنند. این کار باعث افزایش امنیت سرمایه و در واقع کاهش ریسک سرمایه گذاری خواهد شد. اما این مسئله که…
اهرم عملیاتی چیست و چگونه می‌تواند بر شرکت‌ها و ارزش سهامشان اثر بگذارد؟
نسبت‌های قیمت به درآمد، جریان آزاد نقدی (FCF) و بازده حقوق صاحبان سهام تنها چند مورد از روش‌های رایجی هستند که سرمایه‌گذاران به کمک آن می‌توانند سطح ریسک و سلامت عملکرد یک…
ایجاد تنوع در سبد سهام از طریق سرمایه‌گذاری در بخش املاک و زیرساخت
یکی از مهمترین مواردی که در سرمایه‌گذاری باید به آن توجه شود، ایجاد تنوع در سبد سهام است. از جمله مواردی که در تخصیص دارایی مدنظر قرار می‌گیرد، سرمایه‌گذاری در گزینه‌هایی به…
آیا شما فرد ریسکپذیری هستید؟!
ریسکپذیری
پس از آن که دریافتیم سرمایه‌گذاری یکی از مهمترین عوامل موفقیت مالی است و به صورت کلی چه بازارهایی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، در مقاله انواع بازار نیز عنوان شد که دارایی‌ها به دو دسته‌ی کلی دارایی‌های فیزیکی و دارایی‌های مالی (کاغذی) تقسیم می‌شوند.
همچنین گفته شد که ارزش دارایی‌های مالی، به پشتوانه یک دارایی دیگر تعیین می‌شود. مثلا ارزش سهام یک شرکت به عملکرد شرکت مذکور و میزان سوددهی آن بستگی دارد و با بهبود و یا ضعف عملکرد شرکت، ارزش سهام آن نیز کم و یا زیاد می‌شود.
بنابراین هنگام سرمایه‌گذاری، توجه به اطلاعاتی که می‌تواند بر افزایش یا کاهش میزان سرمایه، تأثیرگذار باشد، بسیار حائز اهمیت است. تصمیمگیری بر اساس اطلاعات و تحلیل‌های صحیح می‌تواند تا حدود زیادی ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.
در این مقاله قصد داریم رابطه‌ی میان ریسک و بازده را بررسی کنیم! و ببینیم که آیا واقعا مطابق تفکرات بیشتر مردم، واژه “ ریسک ” یک مفهوم بد را در خود دارد یا خیر؟! اصلا افراد ریسک‌پذیر چه کسانی هستند؟ از کجا بفهمیم که فرد ریسکپذیری هستیم یا ریسک‌نپذیر😁😁(ریسک‌گریز)!! در صورتی که به دنبال یافتن پاسخ این سوالات هستید این مقاله را از دست ندهید!
رابطه ریسک و بازده
قبل از ورود به به یک بازار سرمایه‌گذاری باید بدانید که بین ریسک و بازده، رابطه مستقیمی وجود دارد. به این معنا که اگر یک سرمایه‌گذار ریسک بیشتری می‌پذیرد، به معنای انتظار وی برای کسب بازدهی بالاتر است و ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس در مقابل، وقتی یک سرمایه‌گذار حاضر نیست ریسک بالایی را قبول کند، به این معنا است که به کسب بازدهی پایین‌تر نیز رضایت دارد.
برای مثال کسی که قدرت ریسکپذیری پایینی دارد و مسکن را به عنوان یک بازار کم ریسک انتخاب می‌کند، توقع بازدهی کمتری دارد (مثلا سالانه حدود ۳۰ درصد)، اما فردی که در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کند و ریسک بالاتری را می‌پذیرد، انتظار بازدهی بسیار بیشتری نیز خواهد داشت. به همین دلیل است که شما هیچ فعالی را در بازار سرمایه نمی‌بینید که به بازدهی سالانه حدود ۳۰% راضی باشد!!
ریسکپذیری همیشه بد نیست!
به این نکته توجه کنید که تصمیمگیری برای یک سرمایه‌گذاری همواره باید براساس روابط میان ریسک و بازده صورت گیرد؛ چون از یک طرف سرمایه‌گذاران همیشه به دنبال افزایش بازده سرمایه‌گذاری خود هستند و از طرف دیگر، به دلیل شرایطی که در همه‌ی بازارهای سرمایه‌گذاری وجود دارد، با ریسک متناسب با سرمایه‌گذاری خود مواجه خواهند بود. (توجه کنید که شما هم با مطالعه این مقاله و آموزش‌های دیگر در حال سرمایه‌گذاری هستید، سرمایه‌گذاری بر روی خودتان!)
با این وجود، چیزی که اهمیت بسیار زیادی دارد این است که یک سرمایه‌گذار گزینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را براساس میزان ریسکپذیری خود، انتخاب کند.
برای مثال در بازار بورس و اوراق بهادار توصیه می‌شود که افرادی که تحمل پذیرش ریسک را دارند، پس از آموزش‌های لازم مستقیما اقدام به خرید سهام کنند. ولی کسانی که تحمل پذیرش ریسک ندارند، به جای خرید و فروش و معاملات مستقیم، از روش‌های غیر مستقیم و با واسطه، مثل مشارکت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده نمایند. بنابراین میتوان گفت شناخت کافی از ویژگی‌های فردی و تصمیمگیری براساس این ویژگی‌ها، اولین و مهمترین گام برای سرمایه‌گذاری است.
نمودار رابطه ریسک و بازده
یک مثال ساده از ریسکپذیری
در تصویر بالا دایره سبز رنگ نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری است که قدرت پذیرش هیچ میزان ریسکی ندارد و انتظار دارد حدود ۲۰ درصد بازدهی را مثلا از طریق سپرده‌گذاری در بانک به‌دست آورد! البته قطعا سپرده‌گذاری در بانک نیز ریسک‌هایی نظیر ریسک جا ماندن از تورم را در پی خواهد داشت که در مقاله انواع ریسک به آن خواهیم پرداخت.
دایره نارنجی رنگ سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد که مقداری ریسک را پذیرفته است، در این حالت، وی انتظار خواهد داشت که مثلا حدود ۴۰ درصد بازدهی کسب کند، یعنی ۲۰ درصد بیشتر از سرمایه‌گذار قبلی!
اما دایره قرمز رنگ، بیان‌گر شرایطی است که فرد مذکور حاضر شده است ریسک بسیار بیشتری را بپذیرد، در چنین شرایطی، وی انتظار دارد پاداش مناسبی در ازای پذیرش این میزان ریسک دریافت کند. بنابراین حداقل بازدهی مورد انتظار وی، عددی مثل ۶۰ درصد خواهد بود. توجه کنید که معمولا افراد موفق و کارآفرین در دسته‌ی آخر قرار می‌گیرند! در واقع میتوان گفت هیچ‌کس قادر نیست بدون پذیرش ریسک متناسب با سرمایه‌گذاری خود به بازدهی بیشتری برسد!
سرمایه‌گذاری با هر درجه از ریسکپذیری!
نکته‌ی بسیار مهم این است که خوشبختانه با گسترش بازارهای سرمایه‌گذاری مختلف مثل مسکن، طلا، سکه، بورس، ارز و … امکان سرمایه‌گذاری و کسب درآمد برای همه‌ی افرادی که به دنبال موفقیت مالی هستند، با درجه‌های ریسکپذیری مختلف، وجود دارد.
یعنی همه‌ی افراد از جمله افراد بسیار ریسک‌گریز، افراد بسیار ریسک‌پذیر و افرادی که در بین این دو دسته قرار می‌گیرند، همگی می‌توانند با انتخاب بازار مطلوب خود و یا حتی ترکیبی از بازارهای متنوع، اقدام به سرمایه‌گذاری نمایند که منطبق بر ویژگی‌های فردی آنها نیز باشد.
توجه کنید که کاهش ریسک، همیشه به معنای کاهش بازده نیست. در واقع روش‌های زیادی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری وجود دارد که با استفاده از آنها، می‌توانید تا حدود زیادی ضمن کاهش ریسک، بازده قابل قبولی نیز به‌دست آورید.
آیا شما فرد ریسکپذیری هستید؟
معمولا سرمایه‌گذاران، الگوهای ریسکپذیری مختلفی دارند. افراد ریسک‌پذیر به دلیل انتظارات بالایی که نسبت به بازدهی دارند، معمولا به سپرده‌گذاری در بانک، خرید اوراق مشارکت و … تمایلی ندارند. این افراد معمولا سرمایه‌گذاری در بورس و خرید سهام را ترجیح می‌دهند، زیرا می‌دانند با کسب دانش مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در بورس می‌توانند به بازدهی‌های بسیار بالاتری دست یابند.
در مقابل، افراد ریسک‌گریز بیشتر علاقه‌مند به قراردادن سرمایه در سپرده‌های بانکی، خرید اوراق مشارکت با سود تضمینی و یا در بهترین حالت سرمایه‌گذاری در بازار مسکن هستند.
طبق نمودار، فرد “الف” قدرت ریسکپذیری بیشتری دارد. چرا؟
چکیده مطلب:
همانطور که گفته شد، پس از تصمیمگیری برای شروع سرمایه‌گذاری، نخستین گام این است که میزان تحمل ریسک خود را بدانید. مثلا اگر قصد دارید ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری کنید توجه کنید که آیا این ۱۰۰ میلیون تمام دارایی شماست یا ۱۰% از آن! اگر سرمایه‌گذاری شما منجر به ضرر شود چه اتفاقی برایتان می‌افتد؟! آیا مجبور به فروش دارایی‌های خود می‌شوید یا تأثیر چندانی بر زندگی شما ندارد؟!
تاکید ما همواره بر این است که هیچ‌گاه برای سرمایه‌گذاری از وام و یا پول‌های قرضی استفاده نکنید! به‌علاوه بهتر است که یک سرمایه‌گذار قبل از تصمیمگیری، نمودار میزان ریسک پذیری خود را رسم کند تا بداند در ازای پذیرش ریسک مورد نظر، انتظار کسب چه مقدار بازدهی را دارد.
همیشه اطمینان داشته باشید چه ریسک‌پذیر باشید و چه ریسک‌گریز، فرصت‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. کافی است این جمله را باور داشته باشید و قدم اول را بردارید!
ریسکپذیری و الگو های سرمایه‌گذاری
از جمله الگو های سرمایه‌گذاری سرمایه گذارانی را میتوان نام برد که شخصیت ریسک پذیری دارند ، انتظار بازدهی بالایی هم از سرمایه گذاری خود دارند و به همین دلیل ، عموما به سرمایه گذاری در بازار پول و بازار بدهی مانند سپرده های بانکی و اوراق صکوک و اوراق مشارکت و امثالهم تمایل چندانی ندارند .
در عوض سرمایه گذاری در بورس بدلیل ریسک و بازدهی بالا مورد توجه و علاقه اکثر این افراد قرار دارد .
درواقع موضوعی که اهمیت زیادی برای این دسته از معامله گران حرفه ای دارد ، بحث تجزیه و تحلیل و تعیین میزان ریسک سرمایه گذاری شان می باشد .
دسته دوم : افراد ریسک گریز
این دسته از افراد ، در مقابل گروه ریسک پذیر قرار دارند که برعکس آن ها علاقه مند به سرمایه گذاری در سپرده های بانکی و یا خرید اوراق مشارکت هستند .
این گونه سرمایه گذاری ها مانند اوراق مشارکت به دلیل داشتن سود نسبتا ناچیز و ثابت ، تقریبا هیچ گونه ریسکی را متوجه این افراد نمی کند و بازدهی آن هرچقدر هم کم باشد ولی تضمین شده است .
گروه سوم : افراد بی تفاوت به ریسک
این دسته افرادی هستند که به هر دلیلی ، هیچگونه واکنش و عکس العملی نسبت به فرصت های سرمایه گذاری پیش رویشان و ریسک های ناشی از آن ها از خود بروز نمی دهند .
با این حال نکته حائز اهمیت در این بحث این جاست که حتی در دسته افراد ریسک پذیر نیز مدل های شخصیتی و انواع مختلفی از آن ها وجود دارد و می توان آن ها را به سه دسته پر ریسک ، ریسک متوسط و ریسک گریز دسته بندی کرد که هر گروهشان به بخش خاصی از بازار سهام و کالا تمایل و علاقه نشان می دهند .
بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری ۲ برابر شاخص بورس
مسعود تبریزی، خبرنگار: احتمالا این ضرب‌المثل که «کبوتر سرمایه بر بام آرامش می‌نشیند» یا «پول و سرمایه ترسو هستند» را شنیده‌اید. پربیراه نیست اگر بگوییم این روزها دیگر کمتر فعال اقتصادی را در کشور میتوان پیدا کرد که داغ ریزش بی‌سابقه بورس تهران در مرداد 99 را بر سینه نداشته باشد. آن ریزش تاریخی نه‌تنها فعالان اقتصادی و قدیمی‌های بورس را فراگرفت بلکه میلیون‌ها ایرانی که به دعوت مستقیم و غیرمستقیم دولت حسن روحانی وارد بورس شده بودند، بسیاری‌شان ماشین و حتی خانه‌های خود را از دست داده و بدجور نقره‌داغ شدند. با گذشت نزدیک به دوسال از آن ریزش تاریخی و با وجود وعده‌‌های دولتمردان برای رونق بورس، اما بسیاری از فعالان اقتصادی همچنان ترجیح می‌دهند بخش عمده سرمایه خود را (البته اگر چیزی از آن باقی‌مانده باشد) به‌جایی به غیر از بورس ببرند. البته ناگفته نماند همین گروه هنوز هم نیم‌نگاهی به بورس دارند؛ چراکه موج صعودی اسفند سال گذشته که تا اردیبهشت نیز ادامه داشت همچنان به آنها چشمک می‌زند. با وجود این اما بیم از ریزش دوباره شاخص و تشکیل صف‌های فروش سنگین، این افراد را از وارد‌کردن پول جدید به بورس و خرید سهام برحذر می‌دارد. قدیمی‌ها و حرفه‌ای‌های بازار می‌گویند درکنار سیاست‌های دولت قبل، تازه‌‌واردها نیز در سقوط بورس سهیم بودند. به‌اعتقاد آنان، توصیه دولت قبل برای حضور در بازار سرمایه بدون آموزش، بدون فرهنگ‌سازی و بدون اطلاع‌رسانی؛ یکی از خطاهای نابخشودنی است که دولت فعلی نیز باید این موضوع را جدی بگیرد. حرفه‌ای‌های بازار سرمایه معتقدند آن دسته از افرادی که از مهارت و دانش کافی درخصوص بازار سرمایه برخوردار نیستند یا فرصت لازم برای فعالیت در این بازار را ندارند باید از طریق فرهنگ‌سازی و حتی ایجاد محدودیت، مدیریت دارایی‌های خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارند. بررسی‌های «فرهیختگان» نیز نشان می‌دهد طی یک‌سال اخیر که بازار سرمایه افت‌و‌خیزهای زیادی تجربه کرده، بازدهی صندوق‌ها درحالی بین 25 تا 30 درصد بوده که طی این مدت بازدهی شاخص کل بورس 21 و بازدهی شاخص هم‌وزن که سنجه دقیق‌تری است حدود 9.4 درصد بوده است.
پرریسک جذاب
نگاهی به نوسانات بازار سهام در سال‌های گذشته نشان می‌دهد این بازار اگر پرریسک‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاری نباشد، حتما یکی از چند بازار پرریسک ایران است. البته ریسک بازار سهام فقط به ایران محدود نمی‌شود. بازار سهام در تمام دنیا درعین‌‌حال که در میان‌مدت و بلندمدت بیشترین بازدهی را درمقایسه با سایر بازارها نصیب سرمایه‌گذاران خود می‌کند، بیشترین ریسک سرمایه‌گذاری را نیز به خود اختصاص می‌دهد. تغییرات کلان سیاسی و اقتصادی که از آنها با عنوان ریسکهای سیستماتیک یاد می‌شود و تغییرات بنیادین در عملکرد شرکت‌ها یا همان ریسکهای غیرسیستماتیک، عواملی اجتناب‌ناپذیر در بازار سهام در کشورهای مختلف هستند.
راهی برای دورزدن ریسک سهام
ریسک یا همان خطر که در بازارهای مالی گریبانگیر سرمایه‌گذاران می‌شود مجموعه‌ای از عوامل است که قطعیت تحلیل و پیش‌بینی را تهدید می‌کند. بنابراین میتوان گفت کاهش ریسک در بازارهای مالی با افزایش دانش و اطلاعات مربوط به این بازارها رابطه معکوس دارد. به‌عبارتی دیگر به هر نسبت که میزان مهارت‌های شما در بازارهای مالی افزایش پیدا کند، ریسک سرمایه‌گذاری شما نیز کاهش خواهد یافت. البته این موضوع به آن معنا نیست که ریسک شما به صفر خواهد رسید بلکه صرفا به سمت آن میل خواهد کرد، بنابراین کاری که از شما برمی‌آید این است که با شناخت ریسکهای بازار تا حد ممکن نسبت به کاهش آنها اقدام کنید. یکی از راهکارهایی که برای کاهش ریسک در بازارهای مالی مورداستفاده قرار می‌گیرد سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در این بازارهاست. هدف از سرمایه‌گذاری غیرمستقیم استفاده از ظرفیت افراد متخصص و آگاه به‌منظور کاهش ریسک و افزایش بازدهی است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری تلاش می‌کنند با به‌کارگیری مجموعه‌ای از افراد آشنا به اصول بازار سرمایه، بیشترین بازدهی را نصیب سهامداران خود کنند.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری براساس نسبت ترکیب دارایی‌هایشان به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری سهام، صندوق سرمایه‌گذاری مختلط و صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا از مهمترین آنها هستند. اگر از ریسکپذیری پایینی برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی برخوردار هستید «صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت» بهترین گزینه برای شماست. از آنجا که بین 70 تا 90 درصد دارایی‌های این صندوق‌ها را اوراق مشارکت، سپرده‌بانکی و سایر دارایی‌های کم‌ریسک تشکیل می‌دهد ریسک سرمایه‌گذاری شما به حداقل ممکن کاهش می‌یابد و از آن طرف شما سودی بالاتر از نرخ سود متداول بانکی دریافت می‌کنید. مزیت مهم این صندوق‌ها نسبت به سپرده بانکی، دریافت سود به‌صورت روزشمار است. البته بدیهی است وقتی ریسک کمتری را می‌پذیرید بازدهی سرمایه‌گذاری شما کمتر خواهد بود.
نوع دوم صندوق‌های سرمایه‌گذاری که به «صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی» شناخته می‌شوند ویژه افرادی است که ریسکپذیری بالایی دارند و می‌خواهند بازدهی به‌مراتب بیشتری از نرخ سود بانکی از آن خود کنند. همانطور که از اسم صندوق‌های سهام نیز مشخص است بیشتر دارایی‌های این صندوق‌ها را سهام شرکت‌های حاضر در بورس تهران تشکیل می‌دهد. مدیریت این صندوق‌ها درکنار خرید سهام در بازار سرمایه، بخش اندکی از دارایی‌های صندوق را در بانک سرمایه‌گذاری می‌کنند تا بخشی از ریسک بازار سهام را کاهش دهند. وجه‌تمایز این صندوق‌ها با صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، بازدهی و ریسک بیشتر است.
احتمالا شما نه جزء آن عده‌ای هستید که تمایل به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت داشته باشید و نه آنقدر ریسک‌پذیر که تمام دارایی‌های خود را تبدیل به سهام کنید! «صندوق سرمایه‌گذاری مختلط» نوع سوم صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که از لحاظ میزان ریسک، میان صندوق درآمد ثابت و صندوق سهامی قرار می‌گیرد. این صندوق‌ها 60 درصد دارایی خود را در سهام و باقی‌مانده را در سپرده‌بانکی و اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند. به این ترتیب صندوق‌های مختلط ضمن تعقیب بازدهی بازار سرمایه، ریسک خود را تا حد امکان کاهش می‌دهند و البته از آن طرف نیز حداقل سود صندوق‌های درآمد ثابت را تضمین نمی‌کنند.
یکی‌دیگر از صندوق‌هایی که در سال‌های اخیر مورد‌توجه فعالان بازار قرار گرفته «صندوق مبتنی بر طلا» است. این صندوق‌ها دارایی خود را به گواهی‌های سپرده سکه و اوراق مرتبط با آن تبدیل می‌کنند، بنابراین بازدهی این صندوق‌ها با قیمت طلا رابطه‌ای مستقیم دارد. البته صندوق‌های مبتنی بر طلا می‌توانند از بازار مشتقه برای پوشش ریسک ورود به بازار طلا استفاده کنند. چنانچه می‌خواهید روی طلا و سکه سرمایه‌گذاری کنید صندوق‌های مبتنی بر طلا می‌توانند گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری شما باشند!
نکته‌ای که درمورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید بدانید آن است که برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری(ETF) در تابلوی بورس قابلیت معامله دارند اما برخی از آنها در سایت مربوط به صندوق به صورت صدور و ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس ابطال هر واحد معامله می‌شوند.
45 درصد بازدهی بدون ریسک
براساس اعلام مرکز پردازش اطلاعات مالی، در گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق نیکوکاری ورزشی پرسپولیس با 45 درصد، اندوخته آمیتیس با 27.6 درصد و پارند پایدار سپهر با حدود 26.3 درصد بیشترین بازدهی را به خود اختصاص داده‌اند و میانگین بازدهی 10 صندوق برتر این گروه نیز 25.7 درصد بوده است. مقایسه میانگین بازدهی این 10 صندوق با بازدهی شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن نشان می‌دهد بازدهی صندوق‌های برتر درآمد ثابت، حدودا پنج درصد بیشتر از بازدهی شاخص کل و 15درصد بیشتر از بازدهی شاخص کل هم‌وزن بوده است. شایان ذکر است میانگین بازدهی تمام صندوق‌های درآمد ثابت نیز در این مدت 15.3 درصد بوده است. مجموع خالص ارزش دارایی‌های این صندوق‌ها نیز حدود چهارمیلیون و 572هزار میلیارد ریال است.
بازدهی مطلوب صندوق‌های سهام نسبت به سود بانکی ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس
در گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهام، بیشترین میزان بازدهی طی یک‌سال گذشته به صندوق گنجینه ارمغان الماس با 48.7 درصد، نیکوکاری ندای امید با 40.4 درصد و فیروزه موفقیت با 37 درصد اختصاص داشته است. میانگین بازدهی 10 صندوق سهامی برتر نیز در این مدت حدود 32 ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس درصد بوده است که از بازدهی مطلوب این صندوق‌ها در مقایسه با نرخ سود بانکی حکایت دارد. از سوی دیگر در این مدت بازدهی صندوق‌های پرحاشیه پالایشی یکم و دارا یکم که در سال 99 و با تبلیغات دولت قبل وارد بورس شدند به ترتیب 14 و 17- درصد بوده است. همچنین میانگین بازدهی یک‌سال اخیر مجموع صندوق‌های سهامی با درنظر گرفتن صندوق‌های زیان‌ده بیش از 14 درصد بوده است. مجموع ارزش خالص دارایی‌های این صندوق‌ها نیز بیش از 597هزار میلیارد ریال است.
بازدهی متناسب صندوق‌های مختلط با شاخص کل
اگر قصد دارید روی صندوقی سرمایه‌گذاری کنید که هم از رشد سهام جا نمانید و هم ریسک آن را کاهش دهید، لازم است بدانید میانگین بازدهی 10 صندوق برتر مختلط در سالی که بازدهی بورس دلچسب فعالان بازار نبود بیش از 24 درصد بوده است. درمیان صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق مدرسه کسب‌وکار صوفی رازی، نیکوکاری آگاه و کیمیا زرین کاردان به ترتیب با 32.4 درصد، 29.9 درصد و 23.7 درصد بیشترین بازدهی را از آن خود کرده‌اند و البته بازدهی یک صندوق نیز در این گروه منفی بوده است. بین صندوق‌های مختلط، صندوق‌های آرمان سپهر آشنا، سپهر اندیشه نوین، زیتون نماد پایا و گنبد مینای دماوند قابلیت معامله در بورس را دارند و سایر صندوق‌های این گروه به روش صدور و ابطال واحد معامله می‌شوند. میانگین بازدهی همه صندوق‌های مختلف طی یک‌سال اخیر 16.7 درصد بوده است. همچنین مجموع ارزش خالص دارایی‌های این صندوق‌ها نیز بیش از 22 هزار میلیارد تومان است.
بازدهی صندوق طلا بالاتر از طلای فیزیکی
درمورد صندوق‌های مبتنی بر طلا که قابلیت معامله در بورس را دارند لازم است به این نکته توجه کنیم که تعداد این صندوق‌ها از انگشتان دو دست کمتر است و برخی از این صندوق‌ها نیز در ماه‌های گذشته پذیره‌نویسی و وارد بورس شده‌اند. بررسی بازدهی سه صندوق شناخته‌شده پشتوانه طلای مفید، لوتوس و زر در یک‌سال اخیر نشان می‌دهد میانگین بازدهی این صندوق‌ها بیش از یک درصد از بازدهی طلای 18عیار بیشتر بوده است. همچنین بازدهی تمام صندوق‌های طلا در این مدت به‌طور معناداری از بازدهی بورس بیشتر بوده است. سکه طلا مفید با 33.5 درصد، پشتوانه طلای لوتوس با 30.5 درصد، پشتوانه سکه طلای زر با 30.1 درصد، سکه طلای کیان با 24.4 درصد و پشتوانه سکه طلای کهربا با 24 درصد و همچنین سه صندوق برتر طلا درمجموع 31.4 درصد بازدهی داشته‌اند.
نکته پایانی
همانطور که گفته شد تمام بازارهای مالی از ریسکهای خاص خودشان برخوردار هستند. سرمایه‌گذاران باید بپذیرند که فعالیت در این بازار نیز مانند هر کار دیگری نیازمند مهارت، دانش و تجربه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد هیجان در انجام معاملات و بی‌توجهی به نظرات کارشناسان سهم مهمی در بازدهی منفی سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی دارد. درمورد انتخاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز لازم است علاوه بر بررسی عملکرد هریک از صندوق‌ها، شرایط مالی، شخصیتی و. خود را مدنظر قرار دهید و صندوق موردنظر را با توجه به استراتژی‌های مالی خود انتخاب کنید.
دیدگاه شما