لوریج یا ضریب اهرم چیست و در بازارهای مالی چه کاربردی دارد؟
برای اینکه بتوانیم در بازارهای مالی مانند بورس، فارکس یا صرافیهای ارز دیجیتال موفق شویم و سود خوبی کسب کنیم باید نسبت به اصطلاحات و ابزارهای موجود در این بازارها آگاهی کافی داشته باشیم. یکی از ابزارهایی که معمولا معاملهگران حرفهای از آن به خوبی بهره میبرند و به سودهای کلانی دست پیدا میکنند، لوریج (Leverage) یا ضریب اهرمی است. در این مقاله از کویننیک بیشتر در مورد لوریج صحبت میکنیم.
لوریج چیست؟
لوریج که به آن اهرم اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ یا ضریب اهرمی هم گفته میشود، زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که معاملهگران بتوانند از چند برابر موجودی واقعی خود در یک معامله استفاده کنند. در واقع به کمک لوریج یک تریدر میتواند سود معاملهای را که انجام میدهد چند برابر کند، البته در این صورت اگر در یک معامله ضرر کنید هم به همان نسبت لوریج متضرر خواهید شد.
در واقع لوریج همان وام یا اعتباری است که یک صرافی یا کارگزار نسبت به موجودی یک معاملهگر به او اختصاص میدهد. به این ترتیب یک تریدر میتواند تا چندین برابر سرمایه خود از کارگزار قرض بگیرد و در معاملات سرمایهگذاری کند.
لوریج در بازارهای مالی مختلف میتواند ضریبهای مختلفی داشته باشد، در بسیاری از بازارهای ارز دیجیتال لوریجهای مختلفی مانند ۱:۱۰۰، ۱:۵۰۰ هم وجود دارد، حتی در بازار فارکس لوریجهای ۱:۱۰۰۰ هم مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی ضریب لوریج از ۱:۱ تا ۱:۱۰۰۰ متغیر است.
برای مثال اگر در یک بازار لوریج ۱:۲۵ (یک به بیست و پنج) باشد به این معنی است که اگر شما یک میلیون تومان موجودی داشته باشید میتوانید به اندازه ۲۵ میلیون تومان به خرید و فروش بپردازید. خب طبیعی است در این صورت سود و زیان شما هم ۲۵ برابر خواهد شد. دقت کنید که لوریج ۱:۲۵ گاهی مارجین ۴ درصدی هم گفته میشود. در ادامه بیشتر مفهوم مارجین را توضیح میدهیم.
لوریج در سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ و همزمان با بحرانهای مالی و رکود اقتصادی به یکی از مهمترین ابزارها برای سرمایهگذاری تبدیل شد، اما به دلیل اینکه بسیاری از سرمایهگذاران و معاملهگران در پیشبینی بازار اشتباه کردند و متحمل ضررهای مالی فراوانی شدند، بدبینی نسبت به لوریج در بین سرمایهگذاران شکل گرفت. اما در حال حاضر با توجه به گستردگی قراردادهای آتی و معاملات آپشن در بازار ارزهای دیجیتال دوباره به یک ابزار محبوب در بین سرمایهگذاران تبدیل شد.
خب همانطور که متوجه شدیم لوریج یک ابزار بسیار قدرتمند در دست معاملهگران بازارهای مالی است که به آنها اجازه میدهد با موجودی کمتری وارد معامله شوند و بتوانند در نوسانات کم بازار سود نسبتا زیادی را بهدست بیاورند. اما نباید فراموش کنیم که لوریج مانند یک شمشیر دولبه عمل میکند و اگر معاملهگر نتواند آن را به خوبی مدیریت کند ممکن است میزان ضرر و زیانش به قدری بزرگ شود که کل سرمایه او از دست برود.
مفهوم لوریج ۱:۱۰۰
مفهوم مارجین چیست؟
اگر در یک بازار مالی امکان لوریج برای شما وجود داشته باشد احتمالا با یک اصطلاح دیگری به نام مارجین هم روبرو خواهید شد. با وجود اینکه مارجین و لوریج به هم ربط دارند اما کاملا بایکدیگر متفاوتند. مارجین بهطور ساده همان دارایی یا وجد نقدی است که یک معاملهگر برای باز کردن یک پوزیشن به آن نیاز دارد (حداقل موجودی لازم برای باز کردن یک معامله) و لوریج بر مبنای آن ساخته میشود به این صورت که هر چه لوریج بالاتر باشد به میزان کمتری موجودی نیاز است.
بنابراین برای محاسبه لوریج از طریق مارجین از این فرمول استفاه میشود:
L = A / E
در این فرمول L همان لوریج است، A میزان دارایی سرمایهگذاری شده و E همان مارجین است. یعنی با تقسیم میزان سرمایهگذاری بر میزان مارجین، نسبت اهرم یا همان لوریج را بدست میآوریم.
بیایید با مثال بهتر این موضوع را توضیح دهیم:
فرض کنید شما ۱ میلیون تومان موجودی دارید و قصد دارید در یک معامله شرکت کنید. معاملات در بازارهای مالی به این صورت است که مبلغ سرمایهگذاری شما به اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ صورت امانت نزد کارگزار باقی میماند. هنگامی که یک معامله بسته شود کارگزار این مبلغ را عینا به همراه سود و زیان به حساب شما عودت میدهد.
در این صورت اگر شما از لوریج ۱:۱۰ برای شرکت در یک معامله ۱۰ میلیون تومانی استفاده کنید به ۱ میلیون تومان موجودی نیاز دارید اما اگر از لوریج ۱:۱۰۰ استفاده کنید تنها به ۱۰۰ هزار تومان موجودی نیاز خواهید داشت. در واقع صرافی یا کارگزاری به وسیله این ۱۰۰ هزار تومان موجودی شما یک اعتبار ۱۰ میلیون تومانی به شما اعطا میکند. این ۱۰۰ هزار تومان که نزد کارگزار محفوظ میماند مارجین گفته میشود که لوریج یا اعتبار ۱۰ میلیون تومانی روی آن بنا شده است.
در صورت ضرر در معاملات چه اتفاقی میافتد؟
در صورتی که میزان ضرر یک تریدر به اندازهای زیاد شود که کارگزار احساس کند اعتباری که به تریدر داده است هم به خطر افتاد است به صورت یکطرفه تمام قراردادها را فسخ میکند و همه پوزیشنها را میبندد که به آن کال مارجین گفته میشود.
معمولا تریدرهایی که با لوریج بالا معامله میکنند و نمیتوانند به خوبی روند بازار را پیش بینی کنند، با این مشکل مواجه میشوند.
استفاده از لوریج در بازارهای ارز دیجیتال
لوریج یک استراتژی سرمایهگذاری به کمک اعتبار یا قرض است که از طرف کارگزار به معاملهگر اعطا میشود. حالا این کار چه کمکی به معاملات در بازار ارزهای دیجیتال میکند؟
در حال حاضر بازار ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم و سایر آلت کوینها امکان نقدشوندگی بالایی دارند و میتوان از لوریج در این بازار استفاده کرد. به عنوان مثال فرض گنید قصد دارید به اندازه ۱۰۰ دلار یک ارز دیجیتال خریداری کنید، به کمک لوریج ۱:۱۰ تنها نیاز به ۱۰ دلار سرمایه دارید و حتی ۹۰ دلار باقی مانده را میتوانید در معاملات دیگر هزینه کنید. به این ترتیب میتوانید یک سبد سرمایهگذاری متنوع از ارزهای مختلف در اختیار داشته باشید و سرمایه خود را مدیریت کنید.
کاربرد لوریج در بازار ارزهای دیجیتال
مزایا و معایب لوریج
لوریج در انواع مختلف بازارهای مالی از بورس گرفته تا فارکس و ارز دیجیتال کاربرد دارد و میتواند دست تریدرها را برای سرمایهگذاری در بازارهای مختلف باز بگذارد. همچنین تریدرها میتوانند لوریج را از طریق قراردادهای آتی، معاملات آپشن و وام مارجین به سبد سرمایهگذاری خود اضافه کنند.
مهمترین مزیت لوریج این است که به شما کمک میکند تا با داشتن یک دارایی جزئی بتوانید در معاملات بزرگ شرکت کنید و سود بیشتری را به دست بیاورید.
دفت کنید که معاملات لوریج بیشتر برای سرمایهگذاریهای کوتاهمدت و کسب سود از تغییر قیمتها در کوتاهمدت مورد استفاده قرار میگیرد و برای سرمایهگذاریهای بلندمدت توصیه نمیشود.
هرچند لوریج یک ابزار بسیار قدرتمند برای سرمایهگذاری در بازارهای مالی محسوب میشود فراموش نکنید در صورت شکست سرمایهگذاری ضرر و زیان زیادی بر معاملهگر تحمیل میشود.
بهترین میزان لوریج چقدر است؟
بدون تردید نمیتوان یک عدد ثابت برای لوریج توصیه کرد چرا که ماهیت این ابزار مالی این است که به معاملهگر کمک کند تا با پیشبینی روند بازار بتواند با دارایی کمتر به سود بیشتری دست پیدا کند.
بر اساس یک تحقیق که در طی ۵ سال و روی بیش از ۱۰۰۰ تریدر صورت گرفت، بیش از ۹۹ درصد تریدرهایی که از لوریجهای بالا (۱:۲۰۰، ۱:۵۰۰ و …) استفاده میکنند در طی ۱ سال کل سرمایه خود را از دست میدهند و در عوض ۷۵ درصد از معامله گرانی که از ضریب اهرم یا همان لوریج حداکثر ۱:۵۰ استفاده میکنند موفق به کسب سود میشوند.
معمولا اغلب صرافیها و کارگزاریها ریسک نمیکنند و لوریجهای بالا را در اختیار تازهواردان قرار نمیدهند، اگر شما بهتازگی وارد یک بازار مالی شدهاید، بیشترین ضریب اهرمی که در اختیار شما قرار خواهد گرفت ۱:۵۰ است.
مدیریت ریسک
یک اصل مهم را در بازارهای مالی فراموش نکنید: از بین نرفتن سرمایه مهمتر از بدست آوردن سود زیاد است.
از آنجایی که معاملات با استفاده از ضریب اهرم ریسک بسیاری بالایی دارند، در انجام این معاملات باید به دو نکته توجه کنید: اول اینکه حاضرید روزانه چقدر ریسک متحمل شود. این موضوع بسیار مهم است اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ برای مثال اگر درصد ریسک را پایین در نظر بگیرید (مثلا ۲ درصد) تنها در صورتی همه سرمایه خود را از دست خواهید داد که ۵۰ روز متوالی در معاملات شکست بخورید که احتمال این موضوع بسیار کم است. دوم اینکه تمایل دارید روزانه چند معامله انجام دهید. تفاوتی ندارد که در چه بازاری سرمایهگذاری میکنید اگر میخواهید ریسک را مدیریت کنید باید به تعداد معاملاتی که هر روز انجام میدهید دقت کنید، برای مثال اگر قصد دارید ریسک روزانه خود را ۳ درصد در نظر بگیرید و روزانه ۳ معامله انجام دهید باید ریسک مورد نظر را بر تعداد معاملات تقسیم کنید تا به خوبی ریسک سرمایهگذاری خود را مدیریت کنید.
وارن بافت (Warren Buffet) یکی از مشهورترین سرمایهگذاران بازارهای مالی در مورد استفاده از لوریج میگوید:
«حتی اگر مبلغ وام یا قرض شما بسیار اندک باشد و پوزیشنهای شما هم بلافاصله با بازارهای نزولی مواجه نشوند، ممکن است فکر و ذهن شما درگیر نظرات یا تیترهای ترسناک و بدبینانه شود و ذهن ناآرام نمیتواند تصمیمگیری درستی داشته باشد.»
تاکید میکنیم که لوریج ذاتا یک ابزار مالی بسیار قدرتمند است که در صورت استفاده درست و منطقی از آن به خصوص در قراردادهای آتی و معاملات آپشن میتواند سود کلانی را نصیب سرمایهگذاران کند و در صورت استفاده غیرمنطقی و درک نکردن ریسک میتواند منجر به ضرر زیادی و از دست رفتن سرمایه شود.
نظر شما در این باره چیست؟ اگر از خبرههای بازار ارز دیجیتال هستید یا درباره لوریج نظر یا سوالی دارید میتوانید با گذاشتن کامنت در قسمت نظرات سایت کوین نیک یا در توییتر و اینستاگرام به کامل شدن این مطلب کمک کنید.
اهرم معاملاتی چیست و چه زمانی باید از آن استفاده کنید؟
برای همه ما بدست اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ آوردن یک فرصت معاملاتی که در آن سود بزرگی وجود داشته باشد، فرصت جذابی است. قضیه وقتی جذابتر میشود که بدانیم پای هیچگونه بهرهای در میان نیست! اهرم معاملاتی (Trading Leverage) در واقع نوعی فرصت معاملاتی است که در آن میتوانید سود بیشتر از توان مالیتان داشته باشید. بدون اینکه بخواهید بهرهای بپردازید. در این مقاله قصد داریم درباره جزئیات اهرم معاملاتی صحبت کنیم. تا پایان این مقاله با مدرسه تحلیل همراه باشید.
اهرم چیست؟
اهرم مکانیکی، در جابجایی اجسام سنگین به فرد کمک میکند. با استفاده از این ابزار، فرد با توانی بسیار کمتر از توان مورد نیاز برای بلندکردن مستقیم جسم، به سادگی آن را جابجا میکند. در دنیای بازارهای مالی، بعضی از معاملات نیازمند توان مالی زیادی هستند. و ممکن است فرد در آن لحظه قادر به تأمین آن نباشد. در اینگونه مواقع، اهرم معاملاتی توان مالی فرد را افزایش میدهد و جلوی از دسترفتن فرصت معاملاتی را میگیرد.
مفهوم اهرم معاملاتی
در واقع مفهوم اهرم در معامله یعنی استفاده از قرض (سرمایه قرضی) برای انجام یک سرمایهگذاری یا پروژه است. نتیجه استفاده از آن، چندبرابر شدن بازدهیهای احتمالی در آن پروژه است. در عین حال، اهرم ریسک اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ معامله و ضرر ناشی از آن را نیز در صورت عدم بازدهی سرمایهگذاری چندبرابر میکند. هنگامی که فردی میگوید یک شرکت، ملک یا سرمایهگذاری به شدت اهرمگذاریشده است، به این معنی است که در مورد آن سیستم بیشتر از اصل دارایی فرد، قرض وجود دارد.
پایه مفهوم اهرم توسط سرمایهگذاران و شرکتها استفاده میشود. سرمایهگذاران برای افزایش چشمگیر بازدهی سرمایهگذاری خود از اهرم استفاده میکنند. اهرم مورد استفاده این افراد میتواند توسط ابزارهای مالی متفاوتی همچون اوراق اختیار معامله، معاملات آتی و حسابهای مارجین ایجاد شود. شرکتها میتوانند برای کنترل وضعیت مالی داراییهای خود از اهرم استفاده کنند. به زبان دیگر، به جای عرضه سهام برای افزایش سرمایه، شرکتها میتوانند از تأمین مالی با استفاده از بدهی برای سرمایهگذاری در فعالیتهای مرتبط با کسب و کار خود به منظور افزایش ارزش سهام خود استفاده کنند.
نکته: همان گونه که یک اهرم فیزیکی قدرت فرد را برای جابجایی یک جسم سنگین افزایش میدهد، اهرمهای مالی هم میتوانند توان معاملاتی فرد را تقویت کنند.
اهرم در برابر مارجین
مارجین یک مدل خاص از اهرم معاملاتی است که شامل استفاده از پول قرضی کارگزاری برای افزایش توان معاملاتی فرد در بازارهای مالی میشود. مارجین به فرد این امکان را میدهد تا از یک کارگزاری با نرخ بهره ثابت پول قرض کند. تا با استفاده از آن بتواند به منظور دستیابی به بازدهیهای بزرگ، سهام، اوراق اختیار و اوراق آتی را معامله کند.
در نتیجه، میتوان از مارجین برای ایجاد اهرم استفاده کرد تا توان خرید را به صورت حاشیهای افزایش داد. برای مثال، اگر سرمایه فرد برای خرید سهام به ارزش 300 میلیون تومان تنها 30 میلیون تومان باشد، اهرم مورد نیاز برای انجام معامله ۱۰ است (x۱۰). توجه داشته باشید که در این مثال، کل سرمایه 300 میلیون تومانی فرد، تحت عنوان وثیقه (Margin) معامله در حساب کارگزاری بلوکه میشود. این مبلغ تا زمان بستن معامله و بازپرداخت قرض گرفتهشده، پیش کارگزاری میماند.
معایب استفاده از اهرم
اهرم یک ابزار چندوجهی و پیچیده است. از نظر تئوری استفاده از آن بسیار فوقالعاده و جذاب است. و در واقعیت، استفاده از اهرم میتواند بسیار سودده باشد، ولی برعکس آن نیز میتواند صادق باشد. اهرم همزمان سود و ضرر را چندبرابر میکند. اگر یک معامله گر یا سرمایهگذار با استفاده از اهرم اقدام به معامله کند و معامله او خلاف انتظار پیش رود، ضرر فرد بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که از اهرم استفاده نکرده بود. به همین دلیل، استفاده از اهرم به افراد تازهکار به هیچ وجه توصیه نمیشود تا زمانی که تجربه بیشتری کسب کنند.
اهرم معاملاتی در معاملات تکنیکال
در بازارهایی نظیر بازار ارزهای دیجیتال و فارکس، اهرم معاملاتی از اصلیترین ابزارهای مورد استفاده کاربران است. دنیای رمزارزها، این ابزار را در بازارهای مارجین و آتی (Futures) همانند موارد گفته شده، مورد استفاده قرار میدهد. در بازار فارکس نیز، استفاده از اهرم در مقیاسهای بسیار بزرگتر از رمزارزها و به طور پیشفرض برای تمام معاملات این بازار فعال است. در این دو بازار، نمودار قیمتی مورد استفاده تحلیلگران تکنیکال، بسیار بیشتر از اطلاعات بنیادی تحلیلگران فاندامنتال کارایی دارد. بنابراین فرد به سادگی میتواند با بررسی درست نمودار قیمتی اقدام به تصمیمگیری معاملاتی کند.
تنها نکتهای که در زمان استفاده از اهرم در معاملات تکنیکال، فارغ از نوع بازار یا نوع اهرم باید در نظر داشت، توجه به مدیریت ریسک و سرمایه، به خصوص میزان ریسک وارده به کل سرمایه فرد با استفاده از اهرم مورد استفاده است.دقت کنید که نوع اهرم برای فرد معاملهگر تأثیر خاصی نخواهد داشت اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ و تنها توجه فرد به نقاط حد سود و حد ضرر معامله خواهد بود. برای مثال، برای معاملهگری که قادر به تحمل بیش از ۵ درصد ضرر در کل سرمایه خود نیست، در معاملهای با حد ضرر ۰.۵ درصد، مجاز به انتخاب اهرم بالای ۱۰ نخواهد بود (۵ = ۱۰ * ۰.۵).
نکته: استفاده از اهرم معاملاتی، با توجه به نرخ بهره استفاده از این ابزار، تنها برای معاملاتی با حد ضرر زیر ۱ درصد توصیه میشود. برای حد ضررهای بزرگتر با تغییر حجم معاملات به تنظیم ریسک و سرمایه میپردازیم.
اهرم معاملاتی در Margin یا Futures
در بازارهای مالی، به خصوص فضای ارز دیجیتال، دو بازار تحت عنوان Margin و Futures وجود دارند که در مقاله انواع بازارهای معاملاتی در ارزهای دیجیتال مفصلاً به آنها پرداختیم. با توجه به اهرمدار بودن هر دو بازار Margin و Futures، ممکن است این سوال مطرح شود که کدام بازار برای ورود و سرمایهگذاری اهرمدار مناسبتر است؟
در بازار Margin سرمایه مضاعف از صرافی طرف قرارداد کاربر قرض گرفته میشود. و در مدت زمانی که معامله در حال انجام است، فرد به صرافی بابت قرض دریافتی سود بهره پرداخت میکند. جدا از سیستم پشت این بازار، میزان اهرم مورد استفاده در آن معمولاً محدود به ۱۰ تا ۲۰ است. و به ندرت اهرمی بیش از این مقدار در بازار Margin وجود دارد.
در بازار Futures، مورد معامله در اصل قراردادهایی برمبنای نوسانات رو به بالا یا رو به پایین از یک رمزارز خاص با ضریب اهرم مشخص هستند. در این بازار هیچ رمزارزی مورد تبادل قرار نمیگیرد. به همین منظور، اهرمهای مورد استفاده در این بازار نسبت به بازار Margin اعداد بزرگتری تا ضریب ۱۲۵ تا ۱۵۰ را تجربه میکنند.
یک نکته خاص در رابطه با برتری بازار Margin نسبت به Futures این است که بازار Margin در هسته معاملاتی یکسان نسبت به بازار Spot معامله میشود و به همین دلیل، نوسانات قیمت رمزارز مدنظر دقیقاً مشابه با نمودار قیمتی مورد تحلیل فرد است. ولی در بازار Futures امکان بروز نوسانات قیمتی اضافه نسبت به بازار Spot وجود دارد. اگرچه با استفاده از مکانیزم فاندینگ ریت، این نوسان در صرافیهای بزرگ تا حد زیادی کنترل میشود، ولی در نهایت امکان بروز آن مخصوصاً در تایمفریمهای کوچکتر وجود دارد.
معامله اهرمدار بدون استفاده از اهرم مستقیم
علاوه بر بازارهای معاملاتی ذکرشده، برای افرادی که با استفاده از اهرم معاملاتی مشکل دارند، مکانیزمی طراحی شدهاست که داراییهای مشخص با ضریب پیشفرض مورد معامله قرار گیرد. در دنیای ارزهای دیجیتال، به این داراییها توکنهای اهرمدار (Leveraged Tokens) میگوییم.
برای مثال، توکن ETHBULL ارزشی معادل سه برابر اتریوم دارد، نوسانات قیمتی سه برابر نسبت به اتریوم تجربه میکند و از طرفی ضررهای معاملاتی موجود در این توکن نیز نسبت به اتریوم سه برابر خواهد بود.
اعمال اهرم در بازار بورس تهران
اهرم معاملاتی به طور مستقیم در مکانیزم معاملاتی کارگزاریهای بازار بورس تهران وجود ندارد. البته، دو راهکار به اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ منظور ایجاد اهرم در معاملات وجود دارد که در ادامه به بررسی هریک از این دو راهکار میپردازیم:
- اعتبار کارگزاری: برخی از کارگزاریهای بورس تهران، به ازای سرمایه موجود در حساب کاربری مشتریهای خود، اقدام به پرداخت اعتبار مضاعف بسته به میزان سرمایه کاربر میکنند. هر کارگزاری، شرایط متفاوتی برای اعطای اعتبار به مشتریان خود مشخص میکند که با حداقلهای اعلامی از طرف سازمان بورس هماهنگی لازم را دارد.
- دریافت وام بانکی: روشی دیگر برای افزایش قدرت خرید فرد در بازار بورس، دریافت وام بانکی است. بانکها نیز بسته به میزان موجودی حساب فرد در بانک مدنظر، پس از اعتبارسنجی و اطمینان از قابلیت بازپسدهی وام توسط فرد، اقدام به پرداخت وام بانکی میکنند.
اگرچه در دو روش موجود، افزایش سرمایه فرد اتفاق میافتد، ولی در عمل این افزایش هیچگاه به ۱۰۰ درصد نمیرسد و در برخی مواقع، نهایتاً ۶۰ درصد به سرمایه کاربر به طور موقت اضافه میکند. البته در رابطه با وامهای بانکی، راههای مختلفی برای دریافت اعتبار و وام بیشتر از دارایی فرد وجود دارد.
نکته مهم: موردی که در معاملات بازار بورس باید به آن توجه داشت، عمق کم بازار و سرعت حرکت پائین آن در کنار کارمزدهای نسبتاً زیاد در کنار بازار ارزهای دیجیتال و فارکس است. اگرچه معاملهگران میانمدت و بلندمدت در نهایت در این بازار با توجه به یکطرفه بودن مسیر آن به سوددهی میرسند، ولی معاملهگران کوتاهمدت، مخصوصاً آن دسته از افراد که معاملات با حد ضرر زیر ۱ درصد انجام میدهند، به دلیل پرداخت کارمزدهای کلان، در نهایت سود مدنظر خود را بدست نمیآورند.
جمعبندی
مفهوم اهرم معاملاتی، انواع آن، نحوه شناسائی آن در محاسبات مالی و از همه مهمتر، نحوه انتخاب مقدار آن در معاملات اهرمدار در این مقاله مورد اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ بحث قرار گرفت. تأکید بر این موضوع بسیار ضروری است که اهرم معاملاتی به طور همزمان سود و ضرر کاربر را چندبرابر میکند. به همین دلیل، بدون تسلط کافی بر مدیریت ریسک و سرمایه، استفاده از این ابزار برای معاملات حکم خودکشی معاملاتی را خواهد داشت.
سوالات متداول
اهرم مکانیکی، در جابجائی اجسام سنگین به فرد کمک میکند. با استفاده از این ابزار، فرد با توانی بسیار کمتر از توان مورد نیاز برای بلندکردن مستقیم جسم، به سادگی آن را جابجا میکند. در دنیای بازارهای مالی، بعضی از معاملات نیازمند توان مالی زیادی هستند. و ممکن است فرد در آن لحظه قادر به تأمین آن نباشد. در اینگونه مواقع، اهرم معاملاتی توان مالی فرد را افزایش میدهد و جلوی از دسترفتن فرصت معاملاتی را میگیرد.
اهرم یک ابزار چندوجهی و پیچیده است. از نظر تئوری استفاده از آن بسیار فوقالعاده و جذاب است. و در واقعیت، استفاده از اهرم میتواند بسیار سودده باشد، ولی برعکس آن نیز میتواند صادق باشد. اهرم همزمان سود و ضرر را چندبرابر میکند. اگر یک معامله گر یا سرمایهگذار با استفاده از اهرم اقدام به معامله کند و معامله او خلاف انتظار پیش رود، ضرر فرد بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که از اهرم استفاده نکرده بود. به همین دلیل، استفاده از اهرم به افراد تازهکار به هیچ وجه توصیه نمیشود تا زمانی که تجربه بیشتری کسب کنند.
معاملات مارجین در بازار رمز ارزها چیست؟
راههای زیادی برای معاملهی رمز ارزها وجود دارد. شاید شما فروش استقراضی (shorting) بیت کوین ، معاملات مارجین (margin trading) و معاملات اهرم دار یا لوریج (leverage) ارزهای دیجیتال را شنیده باشید. همه این اصطلاحات به یک روش اشاره دارند.
معاملات مارجین چندان پیچیده نیستند. برای درک بهتر باید بدانید که بازار رمز ارزها نوسان دارد. نوسانات قیمت در بازار این امکان را برای تریدرها فراهم میکند که بتوانند از طریق معاملات مارجین در بازارهای خرسی ( Bear Market ) و گاوی ( Bull Market ) سود بدست آورند.
در ادامه با ما همراه باشید تا ببینیم معاملات مارجین چیست و چگونه کار میکند.
مروری بر مفهوم معاملات مارجین
تلاش برای کشف دنیای پیچیده معاملات مارجین میتواند تریدر تازه کار را تحت فشار قرار دهد. اگر تا به حال در مورد نحوه کار با معاملات مارجین بیت کوین جستجو کرده باشید، احتمالاً کلماتی از جمله اهرم، لیکویید پرایس، مارجین کال (margin call)، فروش استقراضی و موارد دیگر را دیده باشید.
در ادامهی متن هر یک از این اصلاحات توضیح داده میشود. به ترتیب مطالب را دنبال کنید تا به تمامی سؤالات شما پاسخ داده شود.
اصول معاملات مارجین بیت کوین نسبتاً آسان است. به بیان ساده، شما سرمایه اولیه خود را با قرض گرفتن پول و استفاده از اهرم، افزایش میدهید.
معاملات مارجین رمز ارز یک معامله تجاری است که به تریدراجازه میدهد با قرض گرفتن سرمایه از تریدرهای دیگر یا خود صرافی، سرمایه ی خود را افزایش دهند. در مقابل معاملات معمولی که تریدراز سرمایه خود برای تأمین مالی معاملات استفاده میکنند، معاملات مارجین به معامله گران اجازه میدهد تا میزان سرمایه قابل معامله را ضرب کنند.
معاملات مارجین اغلب به عنوان معاملات اهرم دار نیز نامیده میشوند. “اهرم” عددی است که سود و زیان تریدر در آن ضرب میشود. به عنوان مثال یک تریدر که با اهرم ۱۰۰X معامله میکند، سود و ضرر آن در ۱۰۰ ضرب میشود.
ممکن است معاملات مارجین در نگاه اول با توجه به این که سود شما چند برابر میشود، عالی به نظر برسد. از طرف دیگراینکه زیان شما هم چند برابر میشود، ریسک بالایی را ایجاد میکند.
معاملات مارجین در بازارهایی با نوسان کم مانند بازار فارکس محبوب است، در حال حاضر در بازاررمز ارزها نیز محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
عملکرد معاملات مارجین چگونه است؟
معامله اهرم دار بیت کوین کاملاً ساده و بصورت اساسی کار میکند. یک تریدر در ازای دریافت سرمایه زیادی برای معامله، مقداری سرمایه به صرافی میدهد و همه سرمایه را برای دستیابی به سود کلان به خطر میاندازد.
در معاملات مارجین، تریدر باید سرمایه اولیه را برای باز کردن موقعیت ارائه دهد و به عنوان “وجه تضمین اولیه” (initial margin) شناخته میشود، همچنین باید مقدار مشخصی از سرمایه را در حساب خود نگه دارد تا موقعیت را حفظ کند، که به عنوان “حداقل وجه تضمین” (maintenance margin) شناخته میشود.
صرافیهای مختلف ارز دیجیتال مقادیر مختلفی از اهرم را ارائه میدهند. برخی از صرافیها اهرم ۲۰۰X را ارائه میدهند، که به تریدر اجازه میدهد سود و زیان خود را نسبت به سرمایه اولیه ۲۰۰ برابرکنند. در حالی که برخی دیگر اهرم را به ۲۰X ، ۵۰X یا ۱۰۰X محدود میکنند.
اصطلاحاتی که برای تعریف اهرم استفاده میشود، در هر پلتفرمی متفاوت است به عنوان مثال ، برخی از صرافیها در بازار فارکس از اهرم ۱۰۰X به عنوان اهرم ۱۰۰:۱ استفاده می کنند. اهرم به طور معمول با “X” در دنیای معاملات نشان داده میشود. اهرم ۱۰۰X همان اهرم ۱۰۰:۱ است.
اگر با یک صرافی رمز ارز یک معامله مارجین باز کنید، میزان سرمایه ای که برای باز کردن معاملات واریز می کنید توسط صرافی به عنوان وجه تضمین نگهداری میشود. مبلغی که شما می توانید هنگام معامله مارجین از آن استفاده کنید، به قوانین وضع شده توسط صرافی که در آن معامله می کنید و وجه تضمین اولیه شما بستگی دارد.
یکی از نکاتی که هنگام معاملات مارجین باید به آن توجه کنید خرید و فروش استقراضی در صرافی ها است.
مقایسه فروش استقراضی و خرید استقراضی
هنگام باز کردن معاملات مارجین شما با انتخاب فروش استقراضی (going short) یا خرید استقراضی (going long) مواجه میشوید.
هنگامی که تریدر خرید استقراضی را انتخاب میکند، قیمت دارایی دیجیتال افزایش مییابد و هنگامی که فروش استقراضی را انتخاب کند عکس این قضیه اتفاق میافتد. اگر یک معامله گر باور داشته باشد که ارزش دارایی دیجیتال کاهش مییابد، شورت پوزیشن را باز میکند. تریدرهایی که قصد دارند از کاهش قیمت رمز ارز، سود ببرند، ازفروش استقراضی استفاده میکنند.
مهم است بدانید صرافی که در آن معامله میکنید، پولی را که هنگام معامله مارجین قرض میگیرید، در اختیار شما قرار میدهد. اگر موقعیت خود را با سود ببندید، صرافی، سرمایهای را که به عنوان تضمین دریافت کرده بود، آزاد میکند تا موقعیت را همراه با سود باز کند.
اگر هنگام معاملات مارجین ضرر کنید، صرافی به طور خودکار معامله شما را میبندد و موقعیت شما را “لیکویید” میکند. این عمل زمانی اتفاق میافتد که قیمت دارایی مربوطه به یک سطح خاص و مشخص برسد، که ما آن را “لیکویید پرایس ” می نامیم.
مفاهیم لیکویید (Liquidation) و مارجین کال (Margin Calls)
هنگامی که به منظور معامله مارجین بیت کوین، پولی را از صرافی قرض میگیرید، صرافی این مبلغ را برای کنترل و کم کردن ریسک نگه میدارد. اگر معامله ای را باز کنید و بازار برخلاف پیش بینی شما حرکت کند، ممکن است صرافی، پول بیشتری بخواهد تا موقعیت شما را ببندد.
وقتی این اتفاق میافتد، صرافی مارجین کال (Margin Calls) شما را تحت تأثیر قرار میدهد. هنگامی که ارزش دارایی در یک معامله مارجین به زیر یک نقطه خاص برسد، مارجین کال رخ می دهد. صرافی وجوه بیشتری را از تریدردرخواست میکند تا ریسک آنها را کاهش دهد. بیشتر صرافیها از طریق ایمیل به تریدرها اطلاع میدهند، اما مهم است که سطح مارجین خود را کنترل کنید.
اگر سطح مارجین یک پوزیشن بیش از حد ناامن شود، صرافی پوزیشن را میبندد که این امر به عنوان سطح لیکویید یا لیکویید پرایس شناخته میشود.
لیکویید زمانی اتفاق می افتد که صرافی به طور خودکار موقعیت را میبندد تا اطمینان حاصل شود که تنها سرمایه از دست رفته، همان مبلغ اولیه برای باز کردن موقعیت بوده است.
برای درک بهتر، فرض کنیم شما مثلا بیت کوین را در قیمت ۳۱ هزار دلار میخرید و پیش بینی میکنید روند بازار صعودی است؛ اما بازار برخلاف پیش بینی شما کاهش پیدا میکند!
در این حالت حتی اگر قیمت به ۲۹٫۹۹۹ دلار هم برسد، باز شما لیکویید میشوید و کل سرمایه ی شما از بین میرود .
حجم معاملات بزرگتر، فرصت بیشتری برای لیکویید نشدن دارند، چون مبلغ قرض گرفته شده از صرافی به حجم معاملات کاربران بستگی دارد نه لوریج آن (لوریج در واقع اهرم معاملاتی هست که سود و ضرر شما در آن ضرب میشود)
دلیل انتخاب معاملات مارجین چیست؟
معاملات مارجین به تریدرهای مطمئن اجازه میدهد تا موقعیتهایی را باز کنند که میتواند بسیار سودآورتر از آن باشد. به عنوان مثال یک موقعیت بسته شده با موفقیت در لوریج ۱۰۰X، صد برابر سود بیشتری نسبت به یک معامله “عادی” دارد.
معاملات مارجین بیت کوین و سایر آلت کوینها به تریدرهای استراتژیک اجازه میدهد تا با باز کردن شورت پوزیشن در بازار خرس سودآوری کنند. به عنوان مثال تریدری كه انتظار دارد كاهش قيمت زيادی داشته باشد، میتواند بخشی ازسبد سهام خود را با فروش استقراضی بفروشد، تا سود کند و با اینکار، ضررکاهش قیمت را جبران کند.
البته برای انجام معاملات مارجین نیاز دارید که به یک پلتفرم یا صرافی معتبر مراجعه کنید.
کدام صرافیها از معاملات مارجین پشتیبانی میکنند؟
انتخاب بهترین پلتفرم معاملات اهرم دار میتواند فرآیند دشواری باشد. امروزه مراکز خرید و فروش آنلاین زیادی وجود دارند که معاملات مارجین را انجام میدهند. معامله در بالاترین سطح خرید و فروش همیشه بهترین گزینه نیست. در هنگام انتخاب صرافیهای معاملات مارجین ارز دیجیتال، عواملی از جمله اهرم و کارمزد را باید در نظر بگیرید.
صرافیهای مختلف سطح متفاوتی از اهرم را ارائه میدهند. در جدول زیر چند نمونه از این صرافیها آورده شده است.
پس از تأیید آدرس ایمیل خود و غیره، آماده تأمین منابع مالی و بودجه حساب باشید.
۲٫ تأمین منابع مالی یا بودجه (Funding)
قبل از شروع معامله باید حساب خود را تأمین کنید تا سرمایه اولیهای برای باز کردن موقعیت داشته باشید.
۳٫ صفحه اصلی و طرح کلی صفحه نمایش معامله (Trade screen navigation & outline)
پس از تأمین اعتبار حساب تجاری خود ، وقت آن است که با کلیک روی “Trade/Marke” در منوی صرافی به پنجره معامله بروید. پنجره معامله به شما نمایش داده میشود. جفت رمز ارز BTC / USDT را در بالای لیست جفت ارزی انتخاب کنید و روی “Trade” کلیک کنید.
۴٫ وارد کرد جزئیات ایجاد موقعیت (Opening a position)
قسمت سفارش (Order) به شما امکان میدهد جزئیات سفارش خود را وارد کنید. شما باید از بازار، حد ضرر یا سفارش OCO یکی را انتخاب کنید و جزئیات موقعیتی را که می خواهید انتخاب کنید وارد کنید.
سفارش OCO یا (One Cancels the Other) به تریدراین اجازه را میدهد که دو سفارش محدود و حد ضرر را همزمان تنظیم کند.
در این مثال ما یک پوزیشن با ۱ BTC باز خواهیم کرد که برای باز شدن به ۰٫۰۱۰۰۲۳۶۲ بیت کوین نیاز دارید. برای کاهش ریسک لیکویید شدن، همیشه در این مرحله حد ضرر را وارد کنید. اگر قصد خرید استقراضی را دارید باید یک سفارش “buy” ایجاد کنید. اگر می خواهید فروش استقراضی را انجام دهید، باید سفارش “sell” ایجاد کنید.
استراتژیهای مورد استفاده در معاملات مارجین چیست؟
معاملات مارجین به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری با ریسک بالا در نظر گرفته میشود که به شورت پوزیشن بازار بستگی دارد. بازار ارز دیجیتال در مقایسه با اوراق بهادار سنتی یا بازاهای فارکس بسیار نوسان دارد، که این امر ریسک پذیری آن را بیشتر میکند.
تعدادی از روشها و استراتژیهای مهم وجود دارد که باید قبل از خرید و فروش بیت کوین یا سایر رمزرزها به آنها توجه کند:
اندازه معاملات را به تدریج افزایش دهید: اگر به تازگی وارد معاملات مارجین شدهاید، بهتر است با شورت پوزیشن و اهرم پایین تر، معامله را آغاز کنید.
معاملات آزمایشی را امتحان کنید: معاملات کاغذی (Paper trading)، که به آن معامله آزمایشی نیز میگویند، به تریدرهای جدید اجازه میدهد تا در یک فضای آزمایشی، معامله کنند که این پلتفرمهای آزمایشی پول واقعی نمیگیرند، اما قیمت های واقعی بازار را منعکس می کنند. معاملات آزمایشی به تریدرهای تازه وارد این توانایی را میدهد تا استراتژی های خود را بدون به خطر انداختن سرمایه عملی کنند.
درک انواع سفارشات: تریدرهای مارجین برای کاهش ریسک و باز کردن موقعیت های پیچیده، اغلب از ترکیبی از انواع سفارشات مانند حد ضرر، سود میبرند. این نوع سفارشات میتوانند با تعیین اهداف سود و زیان خاص و بسته شدن خودکار موقعیتها به شما کمک کنند.
موقعیت خود را تقسیم کنید: میتوانید با تقسیم موقعیت در قیمتهای جداگانه، ریسک را کاهش دهید. ایجاد یک روند از سطح سود، به تریدر اجازه میدهد سود را به صورت پلکانی بدست اورد.
به کارمزدها و سود توجه کنید: هنگامی که یک موقعیت اهرمی را باز میکنید، پولی را که قرض می گیرید، برمیگردانید. معاملات مارجین بیت کوین و سایر ارز های دیجیتال کارمزدهای های مداومی را متحمل میشود که میتواند به سرعت سود شما را کاهش دهد.
اهداف مشخص را تعیین کنید و ریسک خود را کاهش دهید: هنگام معامله مارجین باید یک استراتژی مدیریت ریسک را دنبال کنید این استراتژی باید هدف سود مشخصی را تعیین کند و شما باید به این هدف پایبند باشید. سطح حد ضرر و پایبندی به هدف بسیار مهم است.
به عوامل اساسی و فنی توجه کنید: حرکات بازا ارز دیجیتال عمدتا توسط عوامل فنی انجام میشود . حداقل تا حدودی به دلیل تعداد زیادی از تریدرهای فعال در دنیای کریپتو که براساس تجزیه و تحلیل فنی معامله میکنند. با این حال، عوامل اساسی میتوانند تأثیر عمیق و ناگهانی بر قیمت رمز ارز ها داشته باشند. تغییرات نظارتی، برداشت از کیف پول بیت کوین و هک های عمده صرافی میتواند تغییرات بزرگ غیرمنتظره قیمت را سرعت ببخشد.
ریسک معاملات مارجین چقدر است؟
معاملات مارجین، عملی پر ریسک با پاداش بالا است. تعدادی از این ریسکها در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد که باید درهراستراتژی، ریسک معاملات ارز دیجیتال اعمال شود.
بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با بازارهای سنتی تا حد زیادی تنظیم نمیشود. به عنوان مثال مشاهده فشارهای کوتاه یا طولانی یا دستکاری قیمت در سیستم معامله مارجین بیت کوین غیر معمول نیست.
تریدرهایی که سرمایه کافی برای تأثیرگذاری در فعالیت بازار را دارند، وقتی تعداد خرید و فروش استقراضی در بازار به طور قابل توجهی افزایش یابد، میتوانند به راحتی حرکات مخالف قیمت ایجاد کنند. فعالان بازار قادر به ایجاد شرایط بازار هستند که مجبور به لیکویید این موقعیت ها م شود.
نوسانات بازار رمز ارزها معاملات خرید استقراضی را پر ریسک تر از بازارهای سنتی میکند.
خوشبختانه برای محاسبه ریسک لیکویید نیازی به فیزیکدان هسته ای یا داشتن دکترای علوم ریاضی نیستید. تعدادی ابزار حسابگر اهرم رمز ارز وجود دارد که میتواند برای ارزیابی ریسک لیکویید استفاده شود، اما انجام محاسبه سریع برای ارزیابی لیکویید پرایس، نسبتاً ساده است.
لیکویید پرایس را میتوان با تقسیم ۱۰۰ بر میزان اهرم در یک موقعیت محاسبه کرد. به عنوان مثال یک معامله مارجین ۵۰X در بازار بیت کوین، اگر قیمت بیت کوین فقط ۲ درصد کاهش یابد، بلافاصله لیکویید میشود. به عنوان مثال یک موقعیت ۱۰۰X اهرمی، بسیار تحت فشار است، زیرا فعالان بازار برای از بین بردن موقعیت های بالای اهرم، فقط قیمت دارایی را کمی تغییر میدهند.
در پایان یک خلاصه و جمع بندی از کلیهی مطالبی که تا الان مطالعه کردید، ارائه میدهیم.
جمع بندی
معاملات مارجین رمز ارز مزایای زیادی دارد. معاملات مارجین هکهای صرافی را به حداقل میرساند؛ زیرا معاملات اهرم دار میزان سرمایه ای را که باید توسط صرافی نگهداری شود، کاهش میدهد.
اگر به دانش خود از بازار ارزهای دیجیتال اطمینان دارید و به طور مداوم در مورد حرکت قیمت پیش بینی دقیق میکنید، معامله مارجین بیت کوین یا سایر دارایی های دیجیتال میتواند سود شما را به طرز چشمگیری افزایش دهد. باز کردن موقعیت اشتباه در زمان نامناسب میتواند باعث از دست رفتن سرمایهی شما شود.
اگر با خواندن این مطلب و راهنما در مورد معاملات مارجین و تمامی آن چیزهایی که برای انجام معامله نیاز دارید یاد گرفتید، میتوانید با انتخاب یک صرافی مناسب و معتبر که از معاملات اهرم دار پشتیبانی میکند، معامله را شروع کنید. البته حتما توجه داشته باشید که قبل از شروع معاملات مارجین، موقعیت، سود و زیان احتمالی خود را با دقت ارزیابی کنید.
معاملات اهرم دار به چه معنا است؟
برای خرید و فروش رمز ارزها می توان به روش های متفاوتی عمل کرد. اگر در بازار ارز های دیجیتال مشغول به فعالیت باشید ممکن است که عبارت های «شورت کردن» (فروش استقراضی) رمز ارز ها، معاملات مارجین یا معامله کردن ارز های دیجیتال با اهرم (Leverage) یا معاملات اهرمی را شنیده باشید. تمام این عباراتی که گفته شد، بیانگر معاملات اهرمدار یا معاملات مارجین هستند.
معاملات اهرم دار رمز ارزها به چه معنا است؟
برای درک ساده ی معاملات اهرم دار این متن را بخوانید:
معاملهگران در معاملات مارجین یا همان معاملات اهرم دار ارز بیت کوین یا دیگر ارز ها میتوانند از پلتفرم معاملاتی خود «قرض» بگیرند.
این قرضی که معامله گران می گیرند باعث می شود با قدرت و سرمایه بیشتری در مقایسه با حساب واقعی خودشان اقدام به معامله کنند.
معاملات اهرم دار ارز های دیجیتال یک روش متداول معاملاتی است.
این روش به معاملهگران این امکان را می دهد که با قرض (وام) گرفتن از سایر معاملهگران در صرافی یا از خود صرافی سرمایه بیشتری برای خریداری یک ارز دیجیتال در اختیار داشته باشند.
اما در معاملات معمولی بر خلاف معاملات اهرم دار، معاملهگران از سرمایه خود برای خرید بهره می برند.
ولی در معاملات مارجین (معاملات اهرم دار) معاملهگران قادر هستند با چندین برابر سرمایه اولیه خود معامله کنند.
به معاملات مارجین معمولا معاملات اهرم دار یا اهرمی نیز می گویند. «اهرم» عدد یا ضریبی است که معاملهگران میتوانند سرمایه خود را در آن ضرب کند.
برای مثال:
فرض کنید یک معاملهگر معاملات خود را با اهرم ۱۰ برابر انجام دهد. این معامله گر میتواند ۱۰ برابر بیشتر از حالت عادی کسب سود نماید.
معاملات اهرمی در نگاه اول جذاب هستند. ۱۰ برابر شدن سود در هر خرید و فروش ممکن است توجه هر فردی را به خود جلب بکند.
اما با این حال معاملات مارجین یا اهرمدار معایبی هم دارند که نمی توان از آنها چشم پوشی کرد.
استفاده از ضریب اهرم در معاملات رمز ارزی مانند بیت کوین برای افزایش حجم پوزیشن معاملاتی موجب می شود تا سرمایه اولیه معاملهگران نیز در معرض خطر بیشتری قرار بگیرد.
اما ممکن است برای شما تا اینجای مطلب چند سوال اساسی ایجاد شده باشد.
زمانی که در حال انجام معاملات مارجین بیت کوین هستیم آیا ممکن است تمام سرمایه خود را از دست بدهیم؟
اگر قادر باشیم که سود معاملهای را ۱۰ برابر کنیم آیا به این معنی است که امکان دارد در معاملهای ۱۰ برابر ضرر اصلی به صرافی بدهکار شویم؟
نکته خوبی که در معاملات اهرم دار وجود دارد این است که خطر ضرر کردن در معاملات متناسب با اهرم افزایش پیدا نمیکند.
برای مثال معاملهای با اهرم ۱۰ دلیلی بر افزایش ۱۰ برابر ضرر شما نمیشود.
متضرر شدن، بیشتر از آنچه که در اول یک معامله تعهد داده اید معمولا ممکن نیست.
معاملات اهرم دار غالبا در بازارهای کم سرعت و کم نوسان مانند بازار فارکس طرفداران بیشتری دارد.
اما اکنون معاملات اهرم دار در بازار سریع و پرنوسان ارزهای دیجیتال هم طرفداران زیادی پیدا کرده است.
چگونگی کارکرد معاملات مارجین ارز دیجیتال
معاملات مارجین رمز ارز بیت کوین در اساس بسیار ساده و آسان است.
معاملهگران یک مقدار از سرمایه خود را در اختیار صرافی قرار میدهند و بجای آن سرمایه زیادی برای معاملات خود دریافت میکنند.
معامله گران تمام این سرمایه را برای به دست آوردن سود کلان ریسک میکنند.
معاملهگران برای انجام «مارجین اولیه» (Initial Margin) لازم است اول سپرده ای را برای باز کردن یک پوزیشن معاملاتی ارائه دهند.
معامله گران باید مقدار معلومی از سرمایه را در حساب خود نگه دارند.
این کار باعث می شود که پوزیشن خرید باز بماند، این عمل به عنوان «مارجین نگهداری» (Maintenance Margin) معروف است.
صرافی های ارز دیجیتال، ضریب اهرم های متغیری ارائه می دهند.
بعضی از صرافیها ضریب اهرمهایی تا ۲۰۰ برابر را به افراد ارائه میدهند.
این صرافی های برای کاربران خود این امکان را فراهم می کنند تا در معاملات خود پوزیشنهایی معادل ۲۰۰ برابر سرمایه اولیه خود باز کنند. اما در برخی از صرافی های دیگر ضریب اهرم به ۲۰، ۵۰، یا ۱۰۰ برابر می رسد.
صرافیهای متفاوت از اصطلاحات مختلفی برای بیان کردن ضریب اهرم استفاده میکنند.
برای نمونه، بعضی از کارگزاریها در بازار Forex به جای اصطلاح اهرم ۱۰۰ برابر از اصطلاح اهرم ۱۰۰:۱ استفاده میکنند.
اهرم در بازار فارکس(LEVERAGE) / دوست عزیز من خواندن این مطلب رو از دست نده
در دنیای بازار ارزهای دیجیتال طبق معمول از اصطلاح اهرم چند برابر (در زبان انگلیسی با X نشان داده می شود) استفاده میشود. اصطلاح اهرم ۱۰۰ برابر در دنیای ارزهای دیجیتال همان اهرم ۱۰۰:۱ در دنیای فارکس است.
اگر یک معامله اهرمی در یک صرافی باز کنید. مقدار سرمایهای که برای ایجاد معامله به حسابتان می ریزید توسط صرافی به عنوان وجه تضمین نگهداری میشود.
مقدار سرمایه ای که قادر هستید در هنگام معامله اهرمی از آن استفاده کنید به قوانین آن صرافی و سرمایه اولیه تان وابسته است.
پوزیشن شورت و لانگ در معاملات اهرم دار چیست؟
زمانی که یک پوزیشن معاملاتی اهرم دار بر روی ارز های دیجیتال باز میکنید میتوانید یکی از دو مورد شورت (Short) یا فروش و لانگ (Long) یا خرید را برای پوزیشن معاملاتی خود انتخاب کنید.
هنگامی که معاملهگران، پوزیشن لانگ (Long) باز می کنند، تحلیل می کنند ارزش ارز دیجیتال مورد نظرشان افزایش یابد.
اما معامله گران در معاملات شورت (Short) برعکس پوزیشن لانگ (Long) عمل می کنند.
اگر معاملهگران بر این باور باشند که قیمت ارز دیجیتال مورد نظرشان کاهش می یابد برای فروش آن رمز ارز یک پوزیشن (Short) باز می کنند.
این افراد با باز کردن پوزیشن شورت (Short) قصد دارند تا از پیشبینی کاهش قیمت رمز ارز مورد نظر کسب سود کنند.
به این نکته مهم توجه کنید
صرافیای که برای معاملات مارجین انتخاب می کنید، در مقابل سرمایهای که در معاملات اهرم دار وام میگیرید از شما مبلغی را به عنوان وجه تضمین نگه میدارد.
اگر در سود معاملات خودتان را ببندید صرافی موظف است که رمز ارزی را که در ابتدا سپردهگذاری کرده بودید را همراه با سود آن معامله به حساب شما واریز کند.
ولی اگر در معاملات اهرم دار، معامله شما با ضرر بسته شد صرافی به صورت اتوماتیک معامله شما را می بندد.
بسته شدن خودکار معامله توسط صرافی را اصلاحا «لیکوئید» می گویند.
مارجین کال و لیکوید شدن در معاملات اهرمی به چه معنا است؟
زمانی که برای انجام معاملات اهرم دار بیت کوین از صرافی سرمایه ای قرض می کنید. برای کاهش ریسک معامله صرافی اقداماتی را انجام داده است.
فرض کنید وارد یک معامله مارجین شده اید و بازار بر خلاف پیش بینی شما پیش برود. آن وقت صرافی وجه تضمین بیشتری برای باز نگه داشتن پوزیشن از شما طلب می کند و یا ممکن است که معامله تان را به اجبار ببندد.
وقتی که این اتفاق برای معامله شما بیفتد، صرافی شما را اصطلاحا مارجین کال میکند.
وقتی که ارزش دارایی تحت معامله مارجین از مقدار مشخصی پایین تر بیایید مارجین کال اتفاق می افتد.
اگر سطح مارجین یک معامله بیش از حد پایین بیاید احتمالاً صرافی آن معامله را می بندد. این شرایط را به اصطلاح سطح لیکوئید شدن مارجین یا قیمت لیکوئید شدن می گویند.
لیکوید شدن هنگامی رخ می دهد که صرافی مطمئن شود فقط سرمایه شما دچار ضرر شده است. در صورت اطمینان از این اتفاق معامله به صورت اتوماتیک بسته خواهد شد.
تصور کنید زمانی که قیمت بیت کوین ۱۰٫۰۰۰ دلار است معامله گری در این قیمت وارد یک پوزیشن لانگ ۲:۱ شده است.
معاملهگر ۱۰٫۰۰۰ دلار دیگر از صرافی قرض می گیرد. پس سطح لیکوید شدن معامله او ۵۰۰۰ دلار است.
با رسیدن قیمت بیت کوین به این قیمت معاملهگر وجه تضمین اولیه ۱۰۰۰۰ دلاری خود را از دست می دهد. به همین دلیل صرافی معامله او را خواهد بست یا به اصطلاحی معامله را لیکوئید میکند.
معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟
معاملات مارجین (اهرمی یا اهرم دار) به نسبت معامله با حالت عادی بسیار سود آورتر است. به عنوان مثال سود حاصل از پوزیشن موفقی که با اهرم ۱۰۰ باز شده است ۱۰۰ برابر بیشتر از سود همان پوزیشن در حالت عادی و بدون استفاده از اهرم است.
معاملات اهرمی ارزهای دیجیتال به معاملهگران دارای استراتژی این امکان را میدهد تا از ورود به معامله های فروش در بازارهای نزولی هم سود کسب کنند.
برای مثال فردی که کاهش شدید قیمت یک رمز ارز را درست پیش بینی کرده است میتواند بخشی از پرتفوی خود را به یک معامله شورت اختصاص دهد تا سود حاصل از آن ضرر ناشی از کاهش شدید قیمت در یک معامله دیگر را جبران کند.
معاملات اهرمی را با چه روش هایی انجام دهیم؟
از معاملات اهرمی به عنوان یک راهکار سرمایه گذاری با ریسک بالا یاد می شود.
معاملات مارجین به حرکت کوتاه مدت بازار وابسته است. بازار ارز های دیجیتال به نسبت بازار بورس یا بازار فارکس بسیار پر افت و خیز است. پر نوسان بودن این بازار خود دلیلی است بر اینکه ریسک آن نیز بیشتر اهرم در معاملات چگونه کار می کند؟ شود.
ترید (Trade) کردن رمز ارز / شاید خوندن این مطلب هم برات مفید باشه پس ازت دعوت می کنم این مطلب رو هم بخونی
برای انجام معاملات اهرمی ارز های دیجیتال روش هایی وجود دارد که لازم است به آن ها توجه کنیم:
- حجم معاملات را به تدریج بیشتر کنید:
اگر در معاملات اهرمی تازه کار هستید شاید بهتر باشد که کارتان را با سرمایه های کم و اهرم های کم شروع کنید. و تا زمانی که به درک درستی از معاملات مارجین نرسیده اید ریسک های بزرگی را انجام ندهید.
- در ابتدا معاملات مارجین را تمرین کنید:
معامله کاغذی (PAPER Trading) که به معامله دمو هم شناخته می شود به معاملهگران تازه کار این اختیار را می دهد تا در یک فضای غیر واقعی «معامله» کنند.
در پلتفرمهای معاملات دمو پول واقعی مورد استفاده قرار نمی گیرد ولی قیمت رمز ارزها واقعی هستند.
معاملات دمو به معاملهگران تازه کار این اجازه را میدهند تا راهکار های خود را بدون به خطر انداختن سرمایه تست کنند.
افراد حرفه ای در معاملات اهرمی، برای کم کردن ریسک معامله از انواع سفارشات مثل تعیین حد ضرر و حد سود استفاده می کنند.
به وسیله این نوع سفارشات معامله گران می توانند اهداف قیمتی حد سود و حد ضرر مشخصی برای هر معامله تعیین کنند. و معامله هایشان را به صورت اتوماتیک ببندند.
- معامله هایتان را به چند بخش تقسیم کنید:
شما میتوانید با تقسیم کردن یک معامله به چند بخش جدا ریسک معاملات را کم کنید.
معاملهگران با ذخیره سود معاملات به صورت پلکانی میتوانند سود را به صورت فزاینده ذخیره کنند.
- به کارمزدها و بهره های صرافی ها دقت کنید:
وقتی وارد یک معامله مارجین می شوید لازم است بهره سرمایهای را که وام میگیرید بپردازید.
معاملات مارجین ارزهای دیجیتال کارمزدهای مداومی را برای معاملهگران به وجود می آورد.
در برخی از معاملات امکان دارد که این کارمزد ها باعث کاهش سود معاملات بشود.
- برای معامله هایتان هدف تعیین کنید:
هنگام انجام معاملات اهرمی باید یک راهکار مدیریت ریسکی را معلوم کنید.
در این راهکار لازم است که هدفی برای به دست آوردن سود تعیین کنید و حتما به سمت این هدف حرکت کنید.
مشخص کردن حد ضرر و پایبندی به نقطه خروج از معامله بسیار اهمیت دارد.
- به تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال توجه کنید:
حرکات بازار ارزهای دیجیتال عمدتاً بر پایه تحلیل تکنیکال است. اما، تحلیل های فاندامنتال میتوانند اثر عمیق و ناگهانی بر قیمت ارز های دیجیتال داشته باشند.
سخن آخر
معاملات اهرمی ارز های دیجیتال برای معامله گران جذاب است.
اگر مطمئن هستید که بازار ارز های دیجیتال را به خوبی می شناسید. و می دانید که می توانید همواره حرکت قیمتی بازار ارز دیجیتال را به درستی تحلیل کنید. با انجام معاملات مارجین ارز های دیجیتال قادر خواهید بود که سود خود را به طرز چشمگیری افزایش دهد.
اما اگر وارد معاملات اشتباه شوید ممکن است درگیر ضررهای مالی چشمگیری شوید.
بنابراین اگر تصمیم دارید تا وارد معاملات مارجین شوید لازم است در ابتدا یک صرافی مناسب با شرایط خودتان پیدا کنید.
قبل از باز کردن یک معامله حتما شرایط آن رمز ارز را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهید.
اهرم معاملاتی چیست و چه زمانی باید از آن استفاده کنید؟
برای همه ما بدست آوردن یک فرصت معاملاتی که در آن سود بزرگی وجود داشته باشد، فرصت جذابی است. قضیه وقتی جذابتر میشود که بدانیم پای هیچگونه بهرهای در میان نیست! اهرم معاملاتی (Trading Leverage) در واقع نوعی فرصت معاملاتی است که در آن میتوانید سود بیشتر از توان مالیتان داشته باشید. بدون اینکه بخواهید بهرهای بپردازید. در این مقاله قصد داریم درباره جزئیات اهرم معاملاتی صحبت کنیم. تا پایان این مقاله با مدرسه تحلیل همراه باشید.
اهرم چیست؟
اهرم مکانیکی، در جابجایی اجسام سنگین به فرد کمک میکند. با استفاده از این ابزار، فرد با توانی بسیار کمتر از توان مورد نیاز برای بلندکردن مستقیم جسم، به سادگی آن را جابجا میکند. در دنیای بازارهای مالی، بعضی از معاملات نیازمند توان مالی زیادی هستند. و ممکن است فرد در آن لحظه قادر به تأمین آن نباشد. در اینگونه مواقع، اهرم معاملاتی توان مالی فرد را افزایش میدهد و جلوی از دسترفتن فرصت معاملاتی را میگیرد.
مفهوم اهرم معاملاتی
در واقع مفهوم اهرم در معامله یعنی استفاده از قرض (سرمایه قرضی) برای انجام یک سرمایهگذاری یا پروژه است. نتیجه استفاده از آن، چندبرابر شدن بازدهیهای احتمالی در آن پروژه است. در عین حال، اهرم ریسک معامله و ضرر ناشی از آن را نیز در صورت عدم بازدهی سرمایهگذاری چندبرابر میکند. هنگامی که فردی میگوید یک شرکت، ملک یا سرمایهگذاری به شدت اهرمگذاریشده است، به این معنی است که در مورد آن سیستم بیشتر از اصل دارایی فرد، قرض وجود دارد.
پایه مفهوم اهرم توسط سرمایهگذاران و شرکتها استفاده میشود. سرمایهگذاران برای افزایش چشمگیر بازدهی سرمایهگذاری خود از اهرم استفاده میکنند. اهرم مورد استفاده این افراد میتواند توسط ابزارهای مالی متفاوتی همچون اوراق اختیار معامله، معاملات آتی و حسابهای مارجین ایجاد شود. شرکتها میتوانند برای کنترل وضعیت مالی داراییهای خود از اهرم استفاده کنند. به زبان دیگر، به جای عرضه سهام برای افزایش سرمایه، شرکتها میتوانند از تأمین مالی با استفاده از بدهی برای سرمایهگذاری در فعالیتهای مرتبط با کسب و کار خود به منظور افزایش ارزش سهام خود استفاده کنند.
نکته: همان گونه که یک اهرم فیزیکی قدرت فرد را برای جابجایی یک جسم سنگین افزایش میدهد، اهرمهای مالی هم میتوانند توان معاملاتی فرد را تقویت کنند.
اهرم در برابر مارجین
مارجین یک مدل خاص از اهرم معاملاتی است که شامل استفاده از پول قرضی کارگزاری برای افزایش توان معاملاتی فرد در بازارهای مالی میشود. مارجین به فرد این امکان را میدهد تا از یک کارگزاری با نرخ بهره ثابت پول قرض کند. تا با استفاده از آن بتواند به منظور دستیابی به بازدهیهای بزرگ، سهام، اوراق اختیار و اوراق آتی را معامله کند.
در نتیجه، میتوان از مارجین برای ایجاد اهرم استفاده کرد تا توان خرید را به صورت حاشیهای افزایش داد. برای مثال، اگر سرمایه فرد برای خرید سهام به ارزش 300 میلیون تومان تنها 30 میلیون تومان باشد، اهرم مورد نیاز برای انجام معامله ۱۰ است (x۱۰). توجه داشته باشید که در این مثال، کل سرمایه 300 میلیون تومانی فرد، تحت عنوان وثیقه (Margin) معامله در حساب کارگزاری بلوکه میشود. این مبلغ تا زمان بستن معامله و بازپرداخت قرض گرفتهشده، پیش کارگزاری میماند.
معایب استفاده از اهرم
اهرم یک ابزار چندوجهی و پیچیده است. از نظر تئوری استفاده از آن بسیار فوقالعاده و جذاب است. و در واقعیت، استفاده از اهرم میتواند بسیار سودده باشد، ولی برعکس آن نیز میتواند صادق باشد. اهرم همزمان سود و ضرر را چندبرابر میکند. اگر یک معامله گر یا سرمایهگذار با استفاده از اهرم اقدام به معامله کند و معامله او خلاف انتظار پیش رود، ضرر فرد بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که از اهرم استفاده نکرده بود. به همین دلیل، استفاده از اهرم به افراد تازهکار به هیچ وجه توصیه نمیشود تا زمانی که تجربه بیشتری کسب کنند.
اهرم معاملاتی در معاملات تکنیکال
در بازارهایی نظیر بازار ارزهای دیجیتال و فارکس، اهرم معاملاتی از اصلیترین ابزارهای مورد استفاده کاربران است. دنیای رمزارزها، این ابزار را در بازارهای مارجین و آتی (Futures) همانند موارد گفته شده، مورد استفاده قرار میدهد. در بازار فارکس نیز، استفاده از اهرم در مقیاسهای بسیار بزرگتر از رمزارزها و به طور پیشفرض برای تمام معاملات این بازار فعال است. در این دو بازار، نمودار قیمتی مورد استفاده تحلیلگران تکنیکال، بسیار بیشتر از اطلاعات بنیادی تحلیلگران فاندامنتال کارایی دارد. بنابراین فرد به سادگی میتواند با بررسی درست نمودار قیمتی اقدام به تصمیمگیری معاملاتی کند.
تنها نکتهای که در زمان استفاده از اهرم در معاملات تکنیکال، فارغ از نوع بازار یا نوع اهرم باید در نظر داشت، توجه به مدیریت ریسک و سرمایه، به خصوص میزان ریسک وارده به کل سرمایه فرد با استفاده از اهرم مورد استفاده است.دقت کنید که نوع اهرم برای فرد معاملهگر تأثیر خاصی نخواهد داشت و تنها توجه فرد به نقاط حد سود و حد ضرر معامله خواهد بود. برای مثال، برای معاملهگری که قادر به تحمل بیش از ۵ درصد ضرر در کل سرمایه خود نیست، در معاملهای با حد ضرر ۰.۵ درصد، مجاز به انتخاب اهرم بالای ۱۰ نخواهد بود (۵ = ۱۰ * ۰.۵).
نکته: استفاده از اهرم معاملاتی، با توجه به نرخ بهره استفاده از این ابزار، تنها برای معاملاتی با حد ضرر زیر ۱ درصد توصیه میشود. برای حد ضررهای بزرگتر با تغییر حجم معاملات به تنظیم ریسک و سرمایه میپردازیم.
اهرم معاملاتی در Margin یا Futures
در بازارهای مالی، به خصوص فضای ارز دیجیتال، دو بازار تحت عنوان Margin و Futures وجود دارند که در مقاله انواع بازارهای معاملاتی در ارزهای دیجیتال مفصلاً به آنها پرداختیم. با توجه به اهرمدار بودن هر دو بازار Margin و Futures، ممکن است این سوال مطرح شود که کدام بازار برای ورود و سرمایهگذاری اهرمدار مناسبتر است؟
در بازار Margin سرمایه مضاعف از صرافی طرف قرارداد کاربر قرض گرفته میشود. و در مدت زمانی که معامله در حال انجام است، فرد به صرافی بابت قرض دریافتی سود بهره پرداخت میکند. جدا از سیستم پشت این بازار، میزان اهرم مورد استفاده در آن معمولاً محدود به ۱۰ تا ۲۰ است. و به ندرت اهرمی بیش از این مقدار در بازار Margin وجود دارد.
در بازار Futures، مورد معامله در اصل قراردادهایی برمبنای نوسانات رو به بالا یا رو به پایین از یک رمزارز خاص با ضریب اهرم مشخص هستند. در این بازار هیچ رمزارزی مورد تبادل قرار نمیگیرد. به همین منظور، اهرمهای مورد استفاده در این بازار نسبت به بازار Margin اعداد بزرگتری تا ضریب ۱۲۵ تا ۱۵۰ را تجربه میکنند.
یک نکته خاص در رابطه با برتری بازار Margin نسبت به Futures این است که بازار Margin در هسته معاملاتی یکسان نسبت به بازار Spot معامله میشود و به همین دلیل، نوسانات قیمت رمزارز مدنظر دقیقاً مشابه با نمودار قیمتی مورد تحلیل فرد است. ولی در بازار Futures امکان بروز نوسانات قیمتی اضافه نسبت به بازار Spot وجود دارد. اگرچه با استفاده از مکانیزم فاندینگ ریت، این نوسان در صرافیهای بزرگ تا حد زیادی کنترل میشود، ولی در نهایت امکان بروز آن مخصوصاً در تایمفریمهای کوچکتر وجود دارد.
معامله اهرمدار بدون استفاده از اهرم مستقیم
علاوه بر بازارهای معاملاتی ذکرشده، برای افرادی که با استفاده از اهرم معاملاتی مشکل دارند، مکانیزمی طراحی شدهاست که داراییهای مشخص با ضریب پیشفرض مورد معامله قرار گیرد. در دنیای ارزهای دیجیتال، به این داراییها توکنهای اهرمدار (Leveraged Tokens) میگوییم.
برای مثال، توکن ETHBULL ارزشی معادل سه برابر اتریوم دارد، نوسانات قیمتی سه برابر نسبت به اتریوم تجربه میکند و از طرفی ضررهای معاملاتی موجود در این توکن نیز نسبت به اتریوم سه برابر خواهد بود.
اعمال اهرم در بازار بورس تهران
اهرم معاملاتی به طور مستقیم در مکانیزم معاملاتی کارگزاریهای بازار بورس تهران وجود ندارد. البته، دو راهکار به منظور ایجاد اهرم در معاملات وجود دارد که در ادامه به بررسی هریک از این دو راهکار میپردازیم:
- اعتبار کارگزاری: برخی از کارگزاریهای بورس تهران، به ازای سرمایه موجود در حساب کاربری مشتریهای خود، اقدام به پرداخت اعتبار مضاعف بسته به میزان سرمایه کاربر میکنند. هر کارگزاری، شرایط متفاوتی برای اعطای اعتبار به مشتریان خود مشخص میکند که با حداقلهای اعلامی از طرف سازمان بورس هماهنگی لازم را دارد.
- دریافت وام بانکی: روشی دیگر برای افزایش قدرت خرید فرد در بازار بورس، دریافت وام بانکی است. بانکها نیز بسته به میزان موجودی حساب فرد در بانک مدنظر، پس از اعتبارسنجی و اطمینان از قابلیت بازپسدهی وام توسط فرد، اقدام به پرداخت وام بانکی میکنند.
اگرچه در دو روش موجود، افزایش سرمایه فرد اتفاق میافتد، ولی در عمل این افزایش هیچگاه به ۱۰۰ درصد نمیرسد و در برخی مواقع، نهایتاً ۶۰ درصد به سرمایه کاربر به طور موقت اضافه میکند. البته در رابطه با وامهای بانکی، راههای مختلفی برای دریافت اعتبار و وام بیشتر از دارایی فرد وجود دارد.
نکته مهم: موردی که در معاملات بازار بورس باید به آن توجه داشت، عمق کم بازار و سرعت حرکت پائین آن در کنار کارمزدهای نسبتاً زیاد در کنار بازار ارزهای دیجیتال و فارکس است. اگرچه معاملهگران میانمدت و بلندمدت در نهایت در این بازار با توجه به یکطرفه بودن مسیر آن به سوددهی میرسند، ولی معاملهگران کوتاهمدت، مخصوصاً آن دسته از افراد که معاملات با حد ضرر زیر ۱ درصد انجام میدهند، به دلیل پرداخت کارمزدهای کلان، در نهایت سود مدنظر خود را بدست نمیآورند.
جمعبندی
مفهوم اهرم معاملاتی، انواع آن، نحوه شناسائی آن در محاسبات مالی و از همه مهمتر، نحوه انتخاب مقدار آن در معاملات اهرمدار در این مقاله مورد بحث قرار گرفت. تأکید بر این موضوع بسیار ضروری است که اهرم معاملاتی به طور همزمان سود و ضرر کاربر را چندبرابر میکند. به همین دلیل، بدون تسلط کافی بر مدیریت ریسک و سرمایه، استفاده از این ابزار برای معاملات حکم خودکشی معاملاتی را خواهد داشت.
سوالات متداول
اهرم مکانیکی، در جابجائی اجسام سنگین به فرد کمک میکند. با استفاده از این ابزار، فرد با توانی بسیار کمتر از توان مورد نیاز برای بلندکردن مستقیم جسم، به سادگی آن را جابجا میکند. در دنیای بازارهای مالی، بعضی از معاملات نیازمند توان مالی زیادی هستند. و ممکن است فرد در آن لحظه قادر به تأمین آن نباشد. در اینگونه مواقع، اهرم معاملاتی توان مالی فرد را افزایش میدهد و جلوی از دسترفتن فرصت معاملاتی را میگیرد.
اهرم یک ابزار چندوجهی و پیچیده است. از نظر تئوری استفاده از آن بسیار فوقالعاده و جذاب است. و در واقعیت، استفاده از اهرم میتواند بسیار سودده باشد، ولی برعکس آن نیز میتواند صادق باشد. اهرم همزمان سود و ضرر را چندبرابر میکند. اگر یک معامله گر یا سرمایهگذار با استفاده از اهرم اقدام به معامله کند و معامله او خلاف انتظار پیش رود، ضرر فرد بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که از اهرم استفاده نکرده بود. به همین دلیل، استفاده از اهرم به افراد تازهکار به هیچ وجه توصیه نمیشود تا زمانی که تجربه بیشتری کسب کنند.
دیدگاه شما