«درخصوص بهره معین اوراق قرضه می توان اشاره کرد که باتوجه به نظریه شورای نگهبان مورخ17/5/1363وسایر نظرات شورا مزبور همچنین بنا به اصل49قانون اساسی معاملات ربوی ممنوع و در نتیجه باطل است و گنجاندن هرنوع بهره در قرارداد قرض غیر مجاز است».
اوراق بهادار چیست و چطور می توان در آن سرمایه گذاری کرد؟
حتما اصطلاح اوراق بهادار را بارها و بارها از اخبار، تلویزیون، دوست و آشنا شنیده‌اید؛ اما ممکن است تعریف واضح این اوراق، انواع، کاربردها و نحوه خرید آن را ندانید. ما در این مطلب به صورت واضح و شفاف تمامی این مباحث را بررسی کرده‌ایم تا هم سطح علم شما ارتقا پیدا کند و هم بتوانید به خرید و فروش اوراق بهادار به عنوان چشم‌اندازی برای کسب درآمد و بهبود اوضاع اقتصادی نگاه کنید. پس اگر مشتاق هستید که بدانید اوراق بهادار چیست و مسائل پیرامون آن کدامند این مطلب را از دست ندهید.
اوراق بهادار چیست؟
اگر بخواهیم در یک جمله اوراق بهادار را تعریف کنیم باید بگوییم: یک نوع برگه که ارزش مالی دارد و می‌توانید آنها را خرید و فروش کنید. در واقع این اوراق ابزارهای قابل معامله‌ای هستند که برای افزایش سرمایه در بازارهای دولتی و خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین یک سازمان مسئول صادر کردن این اوراق است که اصطلاحا به آن «صادرکننده اوراق» می‌گویند. لازم به ذکر است که این اوراق جزو داراییهای نامشهود هر فرد محسوب می‌شود؛ چون به صورت فیزیکی قابل لمس و مشاهده نیست. ضمن آنکه انواع مختلفی دارد که ما در ادامه آنها را برای شما توضیح داده‌ایم. حتما به دردتان می‌خورد.
حالا که صحبت از دارایی نامشهود و افزایش سرمایه شد، خالی از لطف نیست که شما را با بورس و موضوعات مرتبط با آن آشنا کنیم؛ برای اینکار کافیست وارد صفحه سرمایه گذاری در بورس شوید و درباره مسائل مقدماتی و شروع سرمایه‌گذاری در این بازار سرمایه بخوانید و اطلاعات کسب کنید.
انواع اوراق بهادار کدامند؟
بعد از عبور از مرحله اوراق بهادار چیست، نوبت به توضیح انواع اوراق می‌رسد. چون هر کدام از این اوراق ویژگی‌های خاص خود را دارند و برای اینکه بتوانید انتخاب هوشمندانه‌ای داشته باشید و ضرری متحمل نشوید، لازم است با انواع آنها آشنا شوید. در این صورت می‌توانید راحت‌تر به سوال خود در خصوص چطور می‌توانم در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنم، پاسخ دهید.
در ادامه انواع اوراق بهادار را معرفی و بررسی کرده‌ایم.
۱) اوراق حقوق صاحبان سهام
متداول‌ترین نوع اوراق بهادار، اوراق حقوق صاحبان سهام است. دارایی هر شرکت به تعداد واحد مشخصی تقسیم می‌شود که شما با خرید هر تعداد از سهم شرکت، در سود و زیان آن شریک می‌شوید. در حقیقت شما به اندازه سهامتان در آن شرکت مالکیت خواهید داشت و قانوناً به شما حق و حقوق تعلق خواهد گرفت. لازم به ذکر است که این اوراق سهام هم خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود؛ حالا که می‌دانید اوراق بهادار چیست و معلومات شما در حال افزایش است، پس برای انتخاب بهترین نوع سرمایه گذاری و اطلاعات کامل و کافی بهتر است انواع سهام را هم بشناسید.
- سهام عادی: سندی که نشان می‌دهد سرمایه‌گذار مالک بخشی از شرکت است و از سود آن بخش به صورت درصد معین نفع می‌برد؛
- سهام ممتاز: سندی که نشان می‌دهد سرمایه‌گذار به صورت محدود و ثابت حق خود را از داراییهای شرکت دریافت می‌کند؛
- حق تقدم سهام: درصورتی که یک شرکت سهم جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. به این اولویت درخرید سهام، حق تقدم سهام گفته می‌شود؛
- سهام جایزه: این سهام به دارندگان فعلی سهام یک شرکت به صورت رایگان تعلق میگیرد. این سهام حاصل افزایش سرمایه شرکت‌هاست و محبوبیت زیادی دارد؛
- سهام بانام و بی‌نام: اگر موقع خرید سهام یک شرکت، نام خریدار در آن ثبت شده باشد، سهام بانام می‌گویند و اگر نامی از خریدار قید نشود و در وجه حامل صادر شده باشد، سهام بی‌نام می‌گویند؛
- سهام نقدی و غیرنقدی: اگر شما در ازای خرید سهام شرکت پول نقد پرداخت کنید، سهام نقدی و در صورتی که برای خرید به جای پول نقد از دارایی دیگری مثل ملک و… استفاده کنید، سهام غیر نقدی می‌گویند؛
حالا که می‌دانید اوراق بهادار چیست و با انواع سهام هم آشنا شدید، وقت آن است که برای دریافت کد بورسی اقدام کنید. در این صورت همیشه می‌توانید برای خرید سهام اقدام کنید و داراییهای خود را به بازار بورس تزریق کنید.
۲) اوراق بدهی
شرکتها و صنایع فعال که برای پیشبرد اهداف صنعتی و تجاری خود کمبود نقدینگی دارند، اوراقی با عنوان اوراق بدهی در سازمان بورس عرضه می‌کنند. چرا که دغدغه اصلی این بنگاه‌ها تامین مالی پروژه‌های در دستشان است و عرضه این اوراق به آنها کمک می‌کند که منابع مالی خود را تامین کنند. اوراق بدهی هم مثل اوراق سهام انواع مختلفی از اوراق قرضه چه می دانید؟ دارد که ما آنها را به اختصار توضیح داده‌ایم.
- اوراق قرضه: شما با خرید این اوراق به نوعی پولتان را به منتشرکننده اوراق، قرض یا وام می‌دهید و در موعدی مشخص علاوه بر اصل پولتان، مبلغی به عنوان بهره که البته از پیش مشخص شده دریافت می‌کنید؛ درواقع چیزی مشابهانواع وام بانکی!
- اوراق مشارکت: نهادهای دولتی یا خصوصی برای تامین منابع مالی خود جهت انجام طرحهای عمرانی و زیرساختی در کشور، اوراق بهادار (بانام یا بی‌نام) منتشر می‌کنند. این اوراق از نوع مشارکت است؛
- اوراق قرضه اسلامی (صکوک): از آنجایی که دریافت بهره در دین اسلام ربا محسوب می‌شود، این نوع از اوراق عرضه می‌شود که بر اساس قوانین اسلام منعقد شده است؛
- اوراق اجاره (صکوک اجاره): شرکت یا نهاد منتشرکننده اوراق، موظف به پرداخت اجاره دارایی اولیه در مقاطع زمانی مشخص است؛ همچنین در انتهای دوره باید اصل پول سرمایه‌گذاران را پرداخت کند تا دارایی به شرکت تعلق بگیرد؛
- اوراق خزانه (اسلامی): حالا که می‌دانید اوراق بهادار چیست احتمالا این را هم می‌دانید که این اوراق در برخی از شرایط، هم برای ارگان‌های دولتی و هم ارگان‌های خصوصی حلال مشکلات است. این موضوع درمورد اوراق خزانه اسلامی کاملا صدق می‌کند: گاهی دولت نقدینگی لازم را برای پرداخت بدهی خود به پیمانکار ندارد. در این شرایط اوراق خزانه اسلامی را منتشر می‌کند و به موجب آن مقید می‌شود در تاریخ سررسید مشخص، بدهی را پرداخت کند؛
- گواهی سپرده: زمانی که شما دارایی خود را در بانک به امانت می گذارید، در ازای آن یک گواهی دریافت می‌کنید که به آن گواهی سپرده می‌گویند که در آن سود تضمین شده به صورت کامل قید شده است؛
با توجه به مطالب فوق اگر فکر می‌کنید هیچ کدام از انواع اوراق بدهی نمی‌تواند برطرف‌کننده نیاز شما باشد و تمایل دارید از روشهای کم‌ریسک‌تری مراجعه کنید، می‌توانید درباره صندوق‌های سرمایه‌گذاری مطالعه کنید و به جای ایجاد چالش در زندگی، اداره دارایی خود را به دست افراد حاذق بسپارید.
۳) اوراق ابزارهای مشتقه
یکی دیگر از انواع اوراق بهادار که بر اساس یک قرارداد بین دو طرف بسته می‌شود، ابزار مشتقه است که به تنهایی ارزشی ندارد و ارزش آن از دارایی و کالایی که معامله شده است، گرفته می‌شود. از جمله انواع ابزار مشتقه، قراردادهای آتی ، اختیار معامله، سلف و معاوضه است. قراردادهای آتی با توجه به یک دارایی و قیمت آن در آینده منعقد می‌شود و سود و زیان فرد سرمایه‌گذار در گرو تغییرات این قیمت است. اختیار معاملات هم بر اساس قیمت مشخص دارایی، که در قرارداد بیان شده است، انجام می‌شود و به فرد سرمایه‌گذار اختیار فروش یا خرید را بر اساس قیمت ذکر شده می‌دهد. قرارداد سلف قراردادی است که به موجب آن خریدار ملزم می‌شود کل مبلغ قرارداد را به فروشنده پرداخت کند. درنهایت قرارداد معاوضه هم قراردادی است که به موجب آن خریدار و فروشنده موظف می‌شوند که در زمان مشخص دو دارایی یا منافع حاصل از دو دارایی را با کیفیت یکسان معاوضه کنند.
بعد از آشنایی کامل شما با موضوع اوراق بهادار حالا دیگر هرکس از شما بپرسد اوراق بهادار چیست؟ حتما پاسخ کامل و جامعی برای آن آماده دارید؛ تنها ابهامی که احتمالا با آن دست و پنجه نرم می‌کنید این است که چطور در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنم که هم بی‌گدار به آب نزنم و هم با سرمایه‌گذاری موفق، آینده مالی خود را تامین کنم؟ نگران نباشید! ما در بخش پایانی مطلب پاسخ سوال شما را می‌دهیم.
بعد از معرفی و بررسی انواع اوراق بهادار توسط ما، شما کدام نوع آن را مناسب و کارآمد می‌دانید؟ ممنون می‌شویم نظر خود را در کامنت‌های این مطلب با سایرین به اشتراک بگذارید.
چگونه در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنم؟
برای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار شما می‌توانید از ۲ روش مختلف استفاده کنید. یکی از این روش‌ها سرمایه‌گذاری مستقیم با استفاده از کد بورسی و خرید آن از سامانه آنلاین بازار سرمایه است. در روش دوم شرکت یا نهاد مالک اوراق، مسئولیت انتشار اوراق را به بانک واگذار می‌کند و در این شرایط برای خرید اوراق لازم است مستقیما به بانک مراجعه کنید. حالا که با محتوای اوراق بهادار چیست و مباحث مهم آن آشنا شدید، می‌توانید تصمیم بگیرید که از چه روشی برای سرمایه‌گذاری استفاده کنید. البته اگر به هیچ‌عنوان فرد ریسک‌پذیری نیستید، بورس اوراق بهادار به کارتان نمی‌آید و می‌توانید از روشهای کم‌ریسک و کم دردسر مثل خرید زمین و ملک، خرید طلا و سکه، دریافت وام و خرید کالاهای مورد نیاز و… استفاده کنید. خرید ملک یکی از روشهای کم دردسر و تقریبا پربازده‌تر است که در صورت کمبود نقدینگی می‌توانید از وام بانک مسکن بهره ببرید و سرمایه خود را افزایش دهید. در حقیقت تحت هر شرایطی روشی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید که با روحیات شما، ویژگی‌های شخصیتی و نقدینگی و داراییتان تناسب دارد.
شما کدام روش را برای سرمایه‌گذاری جذاب می‌دانید؟ ممنون می‌شویم نظرتان را در کامنت‌های این مطلب با سایرین به اشتراک بگذارید.
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت
قبل از بیان تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت لازم است تعریف و ویژگی های این دو اوراق را ذکر نماییم.
اوراق قرضه: نوعی سند است که براساس آن شخصی مبلغی را به ناشر اوراق قرضه ،قرض می دهد در مقابل ناشر اوراق موظف به پرداخت بهره به خریدار اوراق قرضه می شود همچنین ناشر می بایست اصل مبلغ را در سر رسید معین به خریدار برگرداند.
اوراق قرضه به موجب نظریه شماره 518مورخ 1385شورای نگهبان به لحاظ خلاف شرع بودن عملا امکان استفاده از آن در کشور منتفی گردیده و اوراق مشارکت جایگزین آن گردیده.
ویژگی های اوراق قرضه
- اوراق قرضه داراي سر رسيد مشخص شده است که باید در سررسید تعیین شده پرداخت گردد.
- اوراق قرضه داراي ارزش اسمی مشخصی است.
- در صورت ورشکستگی ناشران اوراق قرضه، دارندگان در دريافت اصل و فرع سرمايه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. چنانچه شرکتي چند نوع اوراق قرضه منتشر نماید، ترتيب اولويت آنها بر طبق قرارداد مربوطه است.
- به طور کلي دارندگان اوراق قرضه حق رای درخصوص تصمیم گیری در شرکت را ندارند، هر چ ند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از اوراق قرضه در مواردی از تصميم گيريهای شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه های ديگر يا در موارد ادغام شرکت در شرکتهای ديگر) حق رای داشته باشند.البته، چنانچه شرکتی شرايط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعايت نکند، دارندگان اوراق قرضه می توانند بر بسياری از فعاليتهای شرکت اعمال قدرت کنند.
- اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصی به خريدار فروخته شود،صرفا « ناشر و خريدار » طرفهای قرارداد هستند.ولی اگر اوراق قرضه به طور عمومی به تعداد زيادی از خريداران فروخته شود،غير از طرفهای قرارداد شخص ديگری به عنوان امين به نمايندگی از دارندگان اوراق قرضه بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می کنند.
- کسی که اوراق قرضه را در دست دارد بستانکار شرکت بحساب می آید. شخص مذکور با آنکه حق دريافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد اما هيچ گونه حق مالکيتی در شرکت ندارند و چيزی از بابت سود سهم که به سهامداران پرداخت می گردد دريافت نمی کنند.
- این اوراق از طریق پذیره نویسی و تنها ازطرف شرکتهای سهامی عام منتشر می گردد.
اوراق قرضه ساده
اوراقی است که پس از انتشار تغییر صورت نمی دهد و تا استرداد کامل وجه ، به صورت ورقه قرضه باقی می ماند.
شرایط انتشار اوراق قرضه ساده
انتشار اوراق قرضه می تواند بنا به تجویز اساسنامه شرکت یا تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت یا بنا به پیشنهاد هیات مدیره باشد همچنین اساسنامه و مجمع عمومی می تواند به هیات مدیره شرکت این اجازه را بدهد که طی مدت زمانی که از دو سال تجاوز ننماید یک یا چند بار اوراق قرضه منتشر نماید.
اوراق قرضه مرکب
اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام شرکت را همانند اوراق قرضه قابل تعویض با سهام را اصطلاحا اوراق قرضه مرکب گویند که امتیازات مضاعفی برای دارنده آنها در قانون پیش بینی گردیده است.
اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام
در این اوراق افزایش سرمایه در زمانی صورت می گیرد که صاحبان اوراق قرضه بخواهند اوراق خود را به سهام تبدیل نمایند.
اوراق قرضه قابل تبدیل تعویض با سهام
صدور این نوع اوراق چیزی جز افزایش سرمایه شرکت نیست لذا افزایش سرمایه همزمان با انتشار اوراق قرضه صورت می گیرد.
محدودیت های شرکتها تا انقضای موعد اوراق قرضه:
- انتشار اوراق جدید قابل تعویض و قابل تبدیل تا انقضای موعد اوراق قرضه ممنوع است
- شرکت حق ندارد سرمایه خود را مستهلک نماید
- کاهش سهام از طریق بازخرید ممنوع است
- اقدام شرکت به تقسیم اندوخته ممنوع است
- تغییر در نحوه تقسیم منافع شرکت ممنوع است.
انواع اوراق قرضه
- اوراق قرضه دولتی
- اوراق قرضه شرکتی
- اوراق قرضه شهرداری
- اوراق صکوک شرکتی،
- اوراق منفعت
- اوراق خزانه دولتی
- اوراق استصناع
- گواهی سپرده
- اوراق مرابحه
- اوراق سلف موازی استاندارد
- سهام ممتاز
- اوراق بهادار وثیقه‌ای
اوراق مشارکت
اوراق بهاداری هستند که با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای یک مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی درطرح های مورد نظر دولت و شرکتهای دولتی و خصوصی تحت نظارت بانک مرکزی منتشر می گردند.خرید و فروش این اوراق مستقیما یا توسط بورس صورت می گیرد.
ویژگی های اوراق مشارکت
1. اوراق مشارکت هم به صورت با نام هم به صورت بی نام منتشر می گردند.
2. اوراق مذکور قيمت اسمي مشخصي دارند.
3. اوراق مشارکت اوراقی است با سررسید مشخص.
4. بازپرداخت اصل اوراق در سررسيد و پرداخت سودعلي الحساب آن در مقاطع معين توسط ناشر، تضمين می گردد
5. خريد و فروش اوراق مذکور از طريق شعب منتخب بانک عامل يا از طريق بورس اوراق بهادار (درصورت پذيرش) مجاز است
6. در این نوع اوراق دارندگان به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از اجراي طرح هاي مربوط سهيم هستند
7. هر ورقه نشان دهنده ميزان قدرالسهم دارنده آن در طرح مورد سرمايه گذاري است
8. اوراق مشارکت به عنوان وثيقه در قراردادهاي بانکی و قراردادهای مربوط به وزارتخانه ها، مؤسسات و شرکت هاي دولتي، شهرداريها و ساير دستگا ههاي اجرايي پذيرفته مي شود.
9.اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شود.
10. قابلیت خریدوفروش در بازار ثانویه
انواع اوراق مشارکت
1. اوراق مشارکت ساده
اوراق مشارکت ساده متداول‌ترین نوع ورقه مشارکت به شمار می‌رود در واقع دارنده آن سود حاصل از مشارکت را به ترتیب مورد توافق، در مواعد مقرر دریافت می کند و در سر رسید ورقه تنها حق مطالبه مبلغ اسمی اوراق را از ناشر دارد . این اوراق پس از انتشار، تغییر صورت نمی دهند و در نهایت منجر به استرداد اصل سرمایه و سود حاصل از به کارگیری در پروژه به صاحب ورقه می شود که در این فرض صاحب ورقه با شرکت در یک پروژه خاص شریک است که پس از اتمام پروژه رابطه اش با شرکت قطع می گردد
2. اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام
اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام، ورقه مشارکت قابل تبدیل ورقه‌ای است که بتوان آن را به سهم شرکت ناشر تبدیل کرد. در این نوع ورقه برخلاف اوراق مشارکت ساده، صاحب اوراق، چنانچه وضعیت شرکت ناشر به دلیل اقتصادی و سوددهی بهتر از زمان انتشار اولیه ورقه مشارکت شود، می‌تواند با تبدیل اوراق مشارکت خود به سهام شرکت در توسعه شرکت شریک و از آن بهره‌مند شود.
3.انتشار اوراق مشارکت قابل تعویض
اوراق مشارکت قابل تعویض نوعی دیگری از اوراق مشارکت است که قابل تعویض با سهام سایر شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است . زمانی که چنین اوراقی به سرمایه‌گذار واگذار می‌شود، ناشر مکلف است حداقل به میزان اوراق مشارکت قابل تعویض، موجودی سهام شرکتهای مذکور را تا سر رسید نهایی اوراق مشارکت نگهداری کند.
تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت
تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت به شرح ذیل است :
- اوراق قرضه خارج از بورس مورد معامله قرار می گیرد اما اوراق مشارکت قابلیت معامله در بازار بورس رادارد
- نرخ سود و بهره در اوراق قرضه یکسان و ثابت است اما در اوراق مشارکت نرخ سود علی الحساب است
- سود اوراق قرضه براساس میزان سود و زیان شرکت مشخص می گردد درحالی که سود اوراق مشارکت از ابتدا مشخص است.
- وجه اوراق قرضه به شرکت ناشر تملیک می شود لذا محدودیتی در نوع مصرف آن برای شرکت وجود ندارد و مصرف وجوه حاصل به صلاحدید ناشر ممکن است و دارنده صرفا بستانکار شرکت محسوب می گردد اما در اوراق مشارکت دارنده اوراق مشارکت با ناشر شریک می گردد.
- صدور اوراق قرضه تنها توسط شرکت سهامی عام صورت میگیرد در حالی که برای صدور اوراق مشارکت علاوه بر شرکت سهامی عام، شرکت سهامی خاص و شرکت تعاونی نیز مجاز به صدور اوراق مشارکت هستند.
- باز پرداخت اصل و سود علی الحساب در اوراق مشارکت الزاما باید تضمین گردد در صورتی که در اوراق قرضه تضمین پرداخت سود و اصل مبلغ، اختیاری است
«درخصوص بهره معین اوراق قرضه می توان اشاره کرد که باتوجه به نظریه شورای نگهبان مورخ17/5/1363وسایر نظرات شورا مزبور همچنین بنا به اصل49قانون اساسی معاملات ربوی ممنوع و در نتیجه باطل است و گنجاندن هرنوع بهره در قرارداد قرض غیر مجاز است».
تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت چیست؟
تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت، در ریسک سرمایه‌گذاری است. این دو نوع اوراق دو ابزار تامین مالی برای جذب نقدینگی در پروژه های تولیدی و خدماتی بزرگ و کوچک هستند که سرمایه‌گذار، بابت پولی که برای مشارکت پرداخت می‌کند، در سود شریک می‌شود.
ستاره | سرویس علوم – تفاوت اصلی اوراق قرضه با اوراق مشارکت این است که سود اوراق مشارکت سود علی‌الحساب بوده و مصداق بانکداری بدون ربا می باشد و پولی که خریدار به فروشنده (ناشر اوراق) می‌دهد، حتما باید در کاری که از قبل قرارداد شده هزینه شود؛ اما چنین الزامی در اوراق قرضه نیست. اما برای شناخت دقیق‌تر اوراق قرضه و مشارکت و تفکیک آنها بر اساس تفاوت‌هایشان، با ما همراه باشید.
در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست؛ با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست زیر به موضوع دلخواه خود برسید
اوراق قرضه چیست؟
نام اوراق قرضه یا اوراق بدهی (bond) اوراقی است که توسط یک شرکت یا موسسه یا سازمان منتشر می‌شود و به دارنده آن، سود سالانه می‌دهد. این سود، در زمان‌های خاص قابل پرداخت و دریافت بوده و در زمان سررسید، اصل مبلغ که خریدار برای مالکیت اوراق قرضه پرداخت کرده، مسترد می‌شود.
اگر شما دارای یک برگه اوراق قرضه باشید، حق دریافت اصل و سود را داشته اما هیچ حقی برای شما در مالکیت پروژه یا شرکت یا موسسه یا فعالیت سازمان مربوطه، محفوظ نیست. بر خلاف سهام شرکتهای بورسی که دارنده حتی یک برگه سهم، قادر است در مجمع عمومی شرکت و حق رای داشته باشد.
اوراق قرضه از جمله اوراق بهادار است که صادر کننده برگه، به خریدار بدهکار می‌شود و خریدار، بستانکار می‌گردد. این اوراق، دارای کوپن بهره است و در فاصله معینی در بانک، قابل نقد شدن خواهد بود.
اوراق قرضه قابلیت معامله در بورس در کشورهای دیگر را داشته و ۲ نوع تنزیلی (DISCOUNT) و با صرفه (PREMIUM) دارد. این اوراق به صورت کوتاه مدت (سر رسید ۱ تا ۵ ساله)، میان مدت (۵ تا ۱۰ ساله) و بلند مدت (۱۰ سال به بالا) تقسیم می‌شود.
اوراق قرضه و ماده ۵۲ قانون تجارت
ورقه قرضه، عبارت است از برگه قابل معامله که مبلغی وام با بهره معین را معرفی می‌کند که کلیه یا بخشی از آن در موعد معین باید مسترد شود. اوراق قرضه طبق قانون تجارت، قابل تعویض با سهام شرکت در بازار بورس است.
شرایط صدور اوراق قرضه
برای صدور اوراق قرضه، رعایت شرایط زیر از طرف شرکت سهامی الزامی است:
- نوع شرکت باید شرکت سهامی عام باشد، بنابراین شرکتهای سهامی خاص از صدور اوراق قرضه محروم شده‌اند.
- از تاریخ ثبت شرکت دو سال تمام گذشته باشد.
- اجازه انتشار و صدور اوراق قرضه باید در اساسنامه شرکت قید شده باشد. در صورت عدم تصریح این موضوع در اساسنامه، بنا به پیشنهاد هیئت مدیره و اجازه و تصویب مجمع عمومی فوق العاده و اصلاح اساسنامه می‌توان به صدور اوراق قرضه اقدام کرد.
- شرکت زمانی می‌تواند نسبت به صدور اوراق قرضه اقدام کند که تمام سرمایه ثبت‌شده شرکت، توسط صاحبان سهام پرداخت شده باشد.
- حداقل در دو نوبت ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت توسط مجمع عمومی صاحبان سهام به تصویب رسیده باشد.
ویژگی‌های اوراق قرضه
برای اوراق قرضه می‌توان چند ویژگی زیر را برشمرد که برای خریدارانش، جذاب است و مصداق یک سرمایه‌گذاری بلند مدت محسوب می‌شود:
- اوراق قرضه، سر رسید مشخص دارد.
- برخی از اوراق قرضه، به تدریج سر رسید می‌شوند و مقطع معین زمانی ندارند.
- اوراق قرضه، ارزش اسمی مشخص دارد.
- اگر صادر کننده اوراق قرضه ورشکسته شود، صاحب این اوراق، حق تقدم برای دریافت اصل و سود سرمایه گذاری دارد.
- برخی از اوراق قرضه را می‌توان با وثیقه ملکی یا زمین، تصاحب کرد.
- دارنده اوراق، حق تصمیم گیری در شیوه مدیریت و کسب و کار صادر کننده برگه را ندارد.
سود اوراق خزانه (قرضه) چقدر است؟
سر رسید اوراق یا اسناد خزانه اسلامی (اخزا)، ۴ و ۱۳ و ۲۶ و ۵۲ هفته‌ای است و چون اشکال فقهی دارد، دولت این اوراق را به صورت مستقیم به طلبکاران غیر دولتی (مثل پیمانکاران بخش‌های دولتی بابت طلب) پرداخت می‌کند و قابلیت فروش در بازار فرابورس ایران را دارد.
در سررسید اسناد خزانه اسلامی، خزانه‌داری مبلغ اسمی اوراق را به حسابی نزد بانک عامل واریز می‌کند. پس از آن شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، مبلغ اسمی را به شماره حساب بانکی دارندگان اوراق واریز خواهد کرد بنابراین اعلام شماره حساب و شبای بانکی دارندگان اوراق به کارگزار ضروری است.
با خرید و فروش اسناد خزانه اسلامی درصدی به عنوان کارمزد معاملات از حساب سرمایه گذار کسر می‌گردد. اسناد خزانه اسلامی معاف از مالیات است. کارمزد معاملات این اوراق به این شرح است:
اوراق مشارکت چیست؟
علاوه بر اوراق قرضه، ابزار دیگری هم برای تامین مالی پروژه‌ها، شرکتها، موسسات و سازمان‌ها وجود دارد که «اوراق مشارکت» نامیده می‌شود. این اوراق که در سال‌های اخیر بیشتر توسط دولت‌ها منتشر شده و سودی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد سالانه معاف از مالیات را به دارنده پرداخت کرده، همچون اوراق قرضه، یک برگه بهادار است.
اوراق مشارکت، می‌تواند توسط دولت یا شهرداری‌های استان‌ها در سراسر کشور یا حتی شرکتهای دولتی و خصوصی و خصولتی (ترکیب دولتی و خصوصی) منتشر شود. علت انتشار، تامین مالی است. مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت، بر عهده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. یعنی هر شخص حقیقی یا حقوقی، نمی‌تواند بدون کسب مجوز از بانک مرکزی، نسبت به تولید و انتشار اوراق مشارکت اقدام کند.
(انواع و اقسام اوراق مشارکت با سود ۲۰ درصد را می‌توان در بازار بورس ایران انتخاب و از طریق tsetmc.com خریداری کرد)
سود اوراق مشارکت چقدر است؟
هر ناشر بسته به پروژه و میزان نقدینگی مورد نیاز، اوراق مشارکت تحت مجوز بانک مرکزی منتشر می‌کند. سپس بابت مشارکت خریدار اوراق سودی قابل دریافت در بازه‌های مشخص را تعیین و پرداخت می‌کند که در ایران، بین ۱۸ تا ۲۰ درصد است.
به هر حال، صرفه خرید اوراق مشارکت از سپرده‌گذاری بانکی (سالی ۱۵ تا ۱۸ درصد) بیشتر است. همان‌طور که می‌دانید از ۷ بهمن ۹۷، پرداخت سود روزشمار به سپرده‌های کوتاه مدت در سیستم بانکی ایران ممنوع شد و صدور کد شهاب در سامانه نهاب نیز برای شفاف‌سازی بیشتر تراکنش‌های بانکی در ایران به شمار می‌رود.
تفاوت اوراق سلف با اوراق مشارکت
اوراق سَلَف (sukuk salaf)، اوراقی است که بر اساس قرارداد سلف منتشر می‌شود و به معنی پیش‌خرید نقدی محصولات واحدهای تولیدی به قیمت معین با کیفت معین و به قیمت معین است تا تامین سرمایه بنگاه فراهم شود. این اوراق با اوراق مشارکت فرق دارد؛ چرا که برای خرید کالایی مشخص به قیمت مشخص است در حالی که چنین چیزی در اوراق مشارکت وجود ندارد.
ویژگی‌های اوراق مشارکت چیست؟
موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- اوراق مشارکت، معمولا بی نام است و قابل انتقال به غیر.
- قیمت اسمی مشخص برای اوراق مشارکت تعیین می‌شود.
- سر رسید مشخص دارد و مدت آن هم مشخص است.
- بازپرداخت اصل و سود علی الحساب اوراق مشارکت همچون اوراق قرضه، توسط ناشر برگه (صادر کننده اوراق) تضمین شده است.
- اگر شما قصد فروش اوراق مشارکت را داشته باشید، از طریق بانک‌های عامل در سراسر کشور قابل انجام است.
- بر اساس مدت زمانی که صاحب برگه هستید، در سود حاصل از اجرای طرحهای مربوطه، سهیم خواهید بود.
- هر برگه اوراق مشارکت، نشان دهنده قدرالسهم شما در سرمایه گذاری در فعالیت‌های ناشر (صادر کننده برگه) است.
- در واقع فروشنده اوراق، وکیل شما در انجام پروژه هایی است که به منظور تامین مالی آنها، از شما پول گرفته است.
- اگر شما صاحب اوراق مشارکت باشید و قصد شرکت در مناقصه یا مزایده یا توثیق به منظور حسن اجرای تعهدات (قرارداد های پیمانکاری) داشته باشید، اوراق مشارکت، برگه بهادار است که جایگزین ضمانت نامه بانکی خواهد بود.
تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت چیست؟
حالا که با ویژگی هر یک از این اوراق آشنا شدیم می‌توانیم تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت را به طور دقیق بررسی کنیم:
- «اوراق قرضه» از حیث ناشر به اوراق خزانه ملی (treasury bonds) و اوراق قرضه دولتی (states bond) تقسیم بندی می‌شوند.
- ریسک اوراق قرضه به مراتب بیشتر از اوراق مشارکت است.
- اوراق مشارکت، همان اوراق قرضه است که بر اساس قانون بانکداری اسلامی بدون ربا منتشر می‌شود.
- تفاوت اصلی اوراق مشارکت با اوراق قرضه آن است که در اوراق مشارکت، وجه دریافتی از خریدار، حتما باید در طرح مشخص تولیدی و خدماتی و عمرانی هزینه شود، اما در اوراق قرضه، وجه دریافتی از خریدار هر جایی به صلاحدید فروشنده، قابلیت هزینه شدن دارد و ناشر را محدود نمی‌کند.
- انتشار اوراق مشارکت توسط دولت، در راستای سیاست‌های انقباضی پولی در علم اقتصاد کلان است و در اوراق قرضه، بیشتر برای فعالیت‌های کسب و کار خصوصی و کوچک کاربرد دارد.
- در ایران، اوراق قرضه منتشر نمی‌شود و اوراق یا اسناد خزانه و صکوک شرکتی، جایگزین آن شده است.
- اوراق قرضه از طریق پذیره نویسی عمومی بوده، اما اوراق مشارکت از طریق خرید برگه از شعب بانک است.
- اوراق قرضه در خارج از بورس معامله می‌شود، اما امکان معامله اوراق مشارکت دربازار بورس وجود دارد.
- اوراق مشارکت، معافیت مالیاتی و تضمین بازگشت سود دارد.
- اوراق قرضه، سود مشخص دارد و اوراق مشارکت، سود علی الحساب.
نحوه پذیرش اوراق بهادار اسلامی به عنوان وثیقه تسهیلات را بانک مرکزی در بخشنامه ای بر اساس قانون بودجه سال ۹۷ کل کشور منتشر کرد که در این لینک در دسترس است. دولت چین، اولین کشور جهان است که اوراق قرضه مبتنی بر فناوری «بلاک چین» (block chain) را منتشر کرد.
در سال ۲۰۱۹ میلادی، بزرگ‌ترین اوراق قرضه جهان توسط شرکت ARAMCO عربستان سعودی به منظور خرید سهام غول پتروشیمی جهان (سابیک) به ارزش ۱۰ میلیارد دلار منتشر شد.
مخاطبین گرامی
از مهم‌ترین تفاوت‌های اوراق قرضه و اوراق مشارکت – غیر از سود آنها که در اوراق مشارکت علی الحساب است و در اوراق قرضه سود مشخص – در این است که اصل و سود خرید اوراق مشارکت تضمین شده، در حالی که اوراق قرضه با خطر ورشکستگی ناشر همراه است. همچنین امکان وثیقه گذاشتن اوراق مشارکت به عنوان ضمانت‌نامه برای پیمانکاران خصوصی در قراردادهای دولتی وجود دارد اما اوراق قرضه اینطور نیست.
اگر تجربه خرید و فروش اوراق قرضه، اوراق سلف و اوراق مشارکت را دارید، نظرات و دیدگاه‌های خود را از طریق بخش کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
و اما برای شروع فعالیت و سرمایه‌گذاری در بورس پیشنهاد می‌کنیم حتما حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس ایران را بخوانید و اطلاعات لازم را کسب کنید.
براساس تجارب ۳۰ ساله‌ی دکتر کرمانی رژیم گروهی بهترین راه‌حل برای حفظ انگیزه‌ی افراد طی رژیم و رسیدن به وزن دلخواه در مدت کوتاهه. رژیم گروهی رو می‌تونی از برنافیت با ضمانت بازگشت وجه دریافت کنی و تا 2 هفته بعد از رژیم به هر دلیلی می‌تونی پولت رو پس بگیری.
اوراق بدهی در بورس چیست؟ از اوراق بدهی چه می‌دانید؟
در بازار سرمایه بورس و اوراق بهادار ایران، همان‌طور که احتمالاً شما هم می‌دانید، کالاهای خاص و برخی از اوراق بهادار مورد معامله قرار میگیرد! یکی از طرفین فروشنده و طرف دیگر خریدار است، به صورتی که در این زمینه لازم است که حتماً شما به‌عنوان یک‌طرف خریدار یا فروشنده فعالیت داشته باشید.
جالب است بدانید که یکی از مهم‌ترین انواع بازار سرمایه اوراق بهادار، اوراق بدهی است، اما اوراق بدهی چیست؟ بهترین اوراق بدهی در بورس کدم‌اند؟
اگر شما هم به دنبال جواب این سؤال‌ها هستید، کافی است امروز تا انتهای این مقاله همراه ما باشید! امروز تمام سعی خود را می‌کنیم که کامل‌ترین جواب‌های این سؤال‌ها را برای شما آماده و کمک کنیم که خودتان به‌عنوان یکی از افراد ماهر در زمان شناسایی اوراق بدهی در بورس فعالیت خود را آغاز کنید. آیا آماده هستید؟
اوراق بدهی چیست – انواع اوراق بدهی
انواع اوراق بهادار در بورس را بهتر بشناسید!
همان‌طور که احتمالاً شما هم بارها شنیده‌اید، انواع بازار بورس اوراق بهادار وجود دارند که باید آنها را شناسایی کرد! انواع اوراقی که کاملاً جدید هستند و باید بر اساس یکسری ویژگی‌های خاص آنها را مورد معامله قرارداد! در این زمینه شما باید بهترین روش ورود و سرمایه‌گذاری در بورس ایران را ابتدا یاد گرفته و بررسی کنید سپس به دنبال این اوراق قرضه یا بدهی بروید.(پیشنهاد میکنم مقاله پول هوشمند در بورس و بایننس چیست و سود مرکب را هم مطالعه کنید)
برای اینکه از بحث اصلی دور نشویم، بهتر است که تمامی انواع اوراق بهادار موجود در بازار بورس ایران را باهم بررسی کنیم! این اوراق به ترتیب عبارت‌اند از:
• اوراق بدهی یا اوراق قرضه
• اوراق حقوق صاحبان سهم
• ابزارهای مشتقه
در حال حاضر در بازارهای سرمایه تمامی این انواع حقوق مورد معامله قرار می‌گیرند و به فروشنده و خریدار داده می‌شوند! در این زمینه شرکت بورس اوراق بهادار ایران، سعی می‌کند که با نظارت صحیح بر روند اجرای بازار، قیمت‌گذاری‌ها و … سعی کند که سود حاصل از این پروژه‌ها را بررسی کند و بهترین روش‌ها را به افرادی که به دنبال کسب درآمد از این راه هستند، پیشنهاد کند، اما اوراق بدهی در بورس چیست؟ چرا باید به اوراق بدهی در بورس ایران توجه کنیم؟ بهترین اوراق بدهی بورس کدام‌اند؟
اوراق بدهی در بورس چیست؟
اوراق بدهی همان‌طور که در مبحث بالایی اشاره کردیم از انواع اوراق بهاداری است که در بازار سرمایه یافت می‌شود و مورد معامله قرار میگیرد. در این بازار شما باید، به صورتی نوین، انواع اوراق بدهی، انواع اوراق قرضه و … را بشناسید. در این رابطه به‌عنوان‌مثال، لازم است که بدانید، اوراق بدهی یا قرضه نوعی از ابزارهای مالی هستند که توسط شرکتهای صادرکننده آنها، تضمین می‌شوند و در قبال مبلغی که از خریدار دریافت می‌کنند، ضمانت می‌کنند که هزینه‌ای در آینده را پرداخت کنند.(در ادامه مقاله تضمین سرمایه گذاری در بورس را بخوانید)
شرکتهای صادرکننده، باید این تعهد و تضمین را ارائه کنند که پس از پایان زمان مشخص و فرارسیدن سررسید، حتماً اصل مبلغ پرداختی را به خریدار بازگردانند و سود و بهای تعیین‌شده را هم بپردازند. در اینجا نکته مهمی که وجود دارد که معمولاً توسط مردم به آن توجه نمی‌شود و آن این است که در این اوراق بهادار، صاحب سهام هیچ‌گونه مالکیتی در شرکت‌هایی که اوراق قرضه آنها را خریداری می‌کند، ندارد!
برای اینکه بهتر متوجه این موضوع شوید، بگذارید برای شما یک مثال در دنیای واقعی بزنیم تا مفهوم اوراق بدهی در بورس را بهتر درک کنید و بدانید که اوراق بدهی بورس چیست و چرا شرکتها به داشتن آنها علاقه نشان می‌دهند!(پیشنهاد میکنم مقاله مفهوم لات lot راهم مطالعه نمایید)
فرض کنید که شما صاحب یک شرکت هستید و قصد دارید که وارد بازارهای جدید شوید و یا فعالیت خود را به طرز عجیب‌وغریبی گسترش دهید. در این زمینه لازم است که شما ابتدا اقدام به تأمین منابع مالی برای گسترش فعالیت‌های خود کنید. شاید می‌پرسید که چطور باید این کار را انجام دهد؟ آیا باید به‌جای اینکه از وام‌های دولتی استفاده کنم، سهام شرکت خود را به مردم عادی بفروشم؟ آیا روشی وجود دارد که بدون دادن اختیارات کسب‌وکارم، قادر باشم که سرمایه موردنیاز خود را تأمین کنم؟
نحوه خرید اوراق بدهی
در اینجاست که بحث اوراق بدهی مطرح می‌شود! اوراقی که شما می‌توانید به فروشندگان ارائه کنید و به آنها بگویید که در سررسیده‌ای مشخص نه‌تنها اصل پولشان را برمی‌گردانید بلکه به‌مرور به آنها سود هم می‌دهید، اما آنها نمی‌توانند هیچ ادعای مالکیتی در پروژه‌های فعلی و جدید شما داشته باشند.(در ادامه مقاله مقایسه کارگزاری مفید و آگاه را هم بخوانید)
نتیجه‌گیری: آیا باید اوراق بدهی در بورس را خریداری کنم؟
حالا که متوجه مفهوم کلی اوراق قرضه شدید و دانستید که اوراق بدهی در بورس چیست، نوبت آن رسیده که تصمیم بگیرید که آیا شما هم باید اقدام به خرید اوراق بدهی کنید یا خیر؟ آیا این اوراق می‌توانند پرسود باشند؟ در این زمینه می‌توانید با کمک گرفتن از افراد فوق حرفه‌ای درزمینه بورس، سعی کنید که بهترین بازدهی را برای منابع مالی خود ایجاد کنید..(حتما مقاله سبد سهام را هم مطالعه کنید)
در این زمینه نظر شما چیست؟ چه اطلاعات دیگری راجع به این اوراق دارید؟ شما می‌توانید در بخش نظرات، تجربیات، سؤالات و … خود را با ما و دیگر افرادی که به دنبال کسب سود و سرمایه هستند به اشتراک بگذارید.
برای کسب اطلاع بیشتر در مورد سازمان بورس ایران و بورس اوراق بهادار تهران کلیک کنید.
درباره اوراق قرضه بلایای طبیعی چه می دانید؟
احتمالا درباره اوراق قرضه فجایع طبیعی زیاد شنیده و خوانده باشید. سوالی که عموماً پیش می آید این است که اوراق قرضه فجایع طبیعی چیست؟ cat bond به چه نوع اوراقی گفته می شود؟ و چه جایگاهی در صنعت بیمه دارد؟
قصد داریم در این مقاله درباره این سؤالات توضیح دهیم. همراه ما باشید.
اوراق بهادار بلایای طبیعی چیست؟
اوراق قرضه فجایع طبیعی یا بلایای طبیعی که CAT bond نیز نامیده می‌شود، نمونه‌ای از اوراق بهادار سازی بیمه است که اوراق بهادار مرتبط با ریسک ایجاد می‌کند و مجموعه خاصی از ریسک‌ها را از یک شرکت واگذارنده به سرمایه‌گذاران بازار سرمایه منتقل می‌نماید. این ریسک‌ها عموماً مربوط به خطرات بلایا و فجایع طبیعی است.
به‌این‌ترتیب، سرمایه‌گذاران در ازای نرخ بازگشت سرمایه مشخصی، ریسک ضررهای بلایای طبیعی را می‌پذیرند. در صورت وقوع یک فاجعه، سرمایه‌گذاران بخشی از سرمایه خود یا گاهی تمام سرمایه‌گذاری خود را از دست خواهند داد. در طرف مقابل شرکت یا نهادی که خسارت‌دیده، آن پول را برای پوشش زیان خود دریافت خواهد کرد. این شرکتها عمدتاً شرکتهای بیمه یا بیمه اتکایی مستقل هستند.
اوراق قرضه بالای طبیعی برای اولین بار در اواسط دهه 1990 منتشر شد. وقایع فاجعه‌ای بزرگی که در از اوراق قرضه چه می دانید؟ دهه 1990 در ایالات‌متحده رخ داد، مانند زلزله نورتریج و طوفان اندرو، خسارت‌های زیادی برجای گذاشت. در نتیجه صنعت بیمه و بیمه اتکایی شروع به جستجوی روشهای جایگزین برای محافظت از خود کردند.
اوراق قرضه بلایای طبیعی از طریق همکاری بین صنعت بیمه اتکایی، ساختار بازار سرمایه و بانک‌های سرمایه‌گذاری، متولد شد. در واقع، اولین اوراق قرضه فجایع طبیعی کامل 144a در اواخر سال 1996 منتشر شد.
ساختار اوراق بهادار بلایای طبیعی
این نوع از انتقال ریسک در واقع از مجموعه‌ای به‌هم‌پیوسته تشکیل شده است که در همکاری با هم ریسک حاصل از بیمه اموالی که در بلایای طبیعی آسیب می‌بیند یا تخریب می‌شود را به بازار سرمایه منتقل خواهد کرد. به‌این‌ترتیب، به جای اینکه شرکت بیمه اتکایی ریسک ناشی از بلایای طبیعی و حوادث غیرمترقبه را به عهده بگیرید، آن را به بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران منتقل می‌کند. عموماً در قرارداد انتقال ریسک بلایای طبیعی سه موسسه درگیر هستند. شرکت بیمه اتکایی با شرکت واسط (SPV) قرارداد منعقد می‌کند و حق بیمه اتکایی را به این شرکت تحویل می‌دهند. شرکت واسط نیز با سرمایه‌گذاران که عمدتاً نهادهای مالی ریسک‌پذیر هستند قرارداد می‌بندد و اوراق بلایای طبیعی را منتشر و به آنها سود ثابت پرداخت می‌کند.
در ضمنِ این قرارداد، از آنها تعهد میگیرد که در صورت تحقق حادثه غیرمترقبه، با شدت معین، اصل یا فرعِ اوراق یا هردوی آنها را برمی‌دارد و به شرکت بانی می‌پردازد. سود از چند طریق به آنها پرداخت می‌شود: اول، سود ناشی از سرمایه‌گذاری وجوه خود که نزد نهاد واسط است. دوم، حق بیمه دریافت شده از شرکت بیمه، و سوم، سود ناشی از سرمایه‌گذاری این حق بیمه که نزد نهاد واسط است. این امر باعث می‌شود که سود این اوراق بیشتر از سود اوراق معمولی منتشرشده در بازار باشد؛ و در واقع این سود اضافی، بابت ریسک بیشتری است که سرمایه‌گذاران تحمل می‌کنند. در عوض، سرمایه‌گذاران متعهد می‌شوند که در صورت وقوع حوادث و وارد شدن زیان بر شرکت بیمه، از محل پولی که در اختیار شرکت واسط طی فرایند انتشار اوراق گذاشته‌اند این خسارت را تأمین کنند.
اگر حادثه‌ای اتفاق نیفتد، سرمایه‌گذاران در آخر دوره، اصل پول سرمایه‌گذاری شده در اوراق و نیز سود آن را دریافت می‌کنند که بخشی از این سود، حق بیمه اتکایی و سود حاصل از سرمایه‌گذاری آن به دست واسط است.
اگر حادثه‌ای اتفاق بیفتد، به میزان تعهد شده از سرمایه موجود نزد واسط کم می‌شود و بقیه در انتهای دوره در اختیار سرمایه‌گذاران قرار میگیرد.
ساختارهای اوراق قرضه فاجعه برای محافظت از خسارت بلایای طبیعی، مانند طوفان، زلزله، گردباد، رعدوبرق، تگرگ و همچنین ریسک‌های مربوط به بیمه عمر، مانند مرگ‌ومیر، طول عمر و مطالبات بیمه سلامت استفاده می‌شود.
می‌توانیم یک مثال برای روشن شدن موضوع بررسی کنیم. فرض کنید شرکت بیمه‌گر (اتکایی) نیاز به 10 میلیارد ریال منبع مالی بابت پرداخت خسارت احتمالی پرتفوی بیمه بلایای طبیعی داشته باشد. این شرکت 2 میلیارد ریال از مبلغ موردنیاز را از محل حق بیمه اتکایی دریافتی تأمین می‌کند. مابقی هزینه یعنی 8 میلیارد ریال باید از منبع دیگری تأمین شود. شرکت بیمه اتکایی به شرکت واسط مراجعه می‌کند تا یک برنامه‌ریزی جهت انتشار اوراق انجام دهند.
از آنجایی که ریسک اوراق قرضه بلایای طبیعی بالاتر است، بازدهی آنها نسبت به سایر اوراق با درآمد ثابت بیشتر نیز بیشتر در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه احتمالاً سرمایه‌گذاران بیشتری هم جذب کند. اگر نرخ اوراق بدون ریسک (یا کم ریسک تر از اوراق بهادار بلایای طبیعی) 20% باشد، نهاد واسط می‌تواند 50 میلیارد از اوراق قرضه چه می دانید؟ ریال اوراق را با نرخ 24% منتشر نماید.
نهاد واسط وجوه جمع‌آوری‌شده را باید در جایی سرمایه‌گذاری کند که حداکثر بازده را دارد و درواقع بدون ریسک باشد. گفتیم که نرخ اوراق بدون ریسک 20% است. در صورت سرمایه‌گذاری وجوه جمع‌آوری‌شده، شرکت واسط حتی متضرر هم خواهد شد.
در این صورت با دو فرضیه روبرو هستیم:
اگر حادثه‌ای رخ ندهد، نهاد واسط متضرر خواهد شد. زیرا باید اصل سرمایه جمع‌آوری‌شده را با سود 24% بازپرداخت نماید.
اگر حادثه‌ای رخ بدهد شرکت واسط همه یا بخشی از وجوه جمع‌آوری‌شده را برداشته و خسارت شرکت بیمه اتکایی را پرداخت می‌کند. طبق مثال، چنانچه شرکت بیمه اتکایی تعهد پرداخت 10 میلیارد را داشته باشد، پس از کسر وجه تعهد می‌تواند سود حاصله را به سرمایه‌گذاران پرداخت کند.
در صورت وقوع رخداد یا حادثه حتی اگر نهاد واسط قادر به سرمایه‌گذاری مناسب وجوه جهت کسب بازدهی معادل سود اوراق بلایای طبیعی نباشند، زیان حاصله به‌مراتب کمتر از زمانی است که ما شاهد وقوع حادثه باشیم. از طرفی به دلیل عدم وابستگی این اوراق با سایر ابزارهای بازار سرمایه می‌تواند یک ابزار مناسب مالی جهت سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر در بازار سرمایه باشد.
محرک اوراق بهادار فجایع طبیعی
به‌طورکلی، اوراق قرضه فجایع طبیعی به سه روش پرداخت می‌شود که توسط سه نوع موسسه مختلف (شرکتهای واسط) منتشر می‌شود: شرکتهای بیمه، بیمه گران اتکایی و صندوق‌های بلایای دولتی. این سه نوع مؤسسه از اوراق قرضه CAT بهروش‌های متمایز خود برای جبران ریسک‌های بیمه استفاده می‌کنند. یکی از ویژگی‌های مهم اوراق قرضه فجایع طبیعی که فعالیت این ناشران را متمایز می‌کند، عامل محرک است، یعنی مکانیزمی که برای تعیین زمان پرداخت استفاده می‌شود.
سه نوع عامل متداول برای اوراق قرضه CAT وجود دارد: غرامت، ضرر صنعت و پارامتریک.
پرداخت مدل غرامت زمانی شروع می‌شود که زیان بیمه‌ای رخ داده باشد.عملکرد این روش مشابه با بیمه اتکایی سنتی است.
در مدل پرداخت زیان صنعت یک شرکت شخص ثالث مدل‌سازی ریسک بلایای طبیعی را به عهده میگیرد و تخمین زیان‌های تحت پوشش را انجام می‌دهد.
و در نهایت، مدل پارامتریک، بر اساس قدرت فاجعه تحت پوشش مانند بزرگی زلزله در مقیاس ریشتر یا سرعت طوفان پرداخت را انجام می‌دهد.
شرکتهای بیمه، بزرگ‌ترین گروه صادرکنندگان اوراق قرضه CAT را تشکیل می‌دهند. متداول‌ترین محرک‌هایی که برای اوراق قرضه بلایای طبیعی صادرشده توسط بیمه‌گران استفاده می‌شوند، محرک‌های غرامت هستند. شرکتهای بیمه از اوراق قرضه فجایع طبیعی برای کاهش ریسکی که در قبال مجموعه خاصی از بیمه‌نامه‌ها دارند استفاده می‌کنند. استفاده از محرک غرامت تضمین می‌کند که اوراق قرضه CAT زمانی پرداخت می‌شود که زیان‌های واقعی شرکت بیمه به شرکت واسط می‌رسد که به بیمه‌گر دقت بیشتری در استراتژی مدیریت ریسک خود در مقایسه با سایر انواع محرک‌ها می‌دهد. بااین‌حال، ازآنجایی‌که قبل از شروع انتشار اوراق قرضه باید زیان واقعی مشاهده و تأیید شود، انتشار اوراق قرضه با محرک غرامت اغلب زمان بیشتری برای پرداخت نیاز دارد. این فرایند معمولاً حدود 2 تا 3 سال زمان می‌برد.
پوشش اوراق قرضه فجایع طبیعی
اوراق قرضه فاجعه می‌تواند به‌گونه‌ای طراحی شود که پوشش یک رخداد خاص ارائه دهد، بنابراین زیان عمده وارده را پرداخت کند. یا یک پوشش تجمیعی ارائه نموده و زیان چند رویداد را طی یک دوره ریسک سالانه تحت حمایت خود درآورد.
برخی از معاملات اوراق قرضه بلایای طبیعی با رویکرد ضرر چندگانه کار می‌کنند. بنابراین همه پرداخت یا تنها بخشی از قرارداد بیمه‌ای فقط با رویدادهای ثانویه انجام می‌شود. این بدان معناست که تنها در صورت وقوع حادثه‌ای ثانویه از وجوه جمع‌آوری‌شده سرمایه‌گذاران کسر و از اوراق قرضه چه می دانید؟ خسارت بیمه‌شده پرداخت شود.
اوراق قرضه فجایع طبیعی را می‌توان به‌گونه‌ای طراحی کرد که بیمه یا بیمه اتکایی را برای ذینفع نهایی ارائه دهد. در برخی موارد، طرفهای دیگری به یک معامله اوراق بهادار بلایای طبیعی وارد می‌شوند تا به‌عنوان‌مثال، پوشش به یک حامی شرکتی کاهش یابد.
با بدتر شدن شرایط جوی اوراق قرضه بلایای طبیعی رکورد زد
اوراق قرضه فجایع طبیعی در سال 2021 با بیش از 12.8 میلیارد دلار انتشار به رکورد رسید که از بالاترین رقم سالانه قبلی که سال 2020 ثبت‌شده بود، فراتر رفت.
بنا بر گزارشی که سوئیس ری از فعالیت بازار اوراق بهادار بیمه‌ای منتشر کرده است، این بازار باوجود شرایط بد جوی سال گذشته شاهد شروع فعالیت شرکتهای جدید در سال 2021 بود. به‌طوری‌که باعث شد انتشار اوراق قرضه از مجموعه 11.3 میلیارد دلار سال 2020 عبور کند و رکورد جدیدی ثبت نماید.
دیدگاه شما