صندوق سرمایه‌گذاری سهامی و ویژگی‌های آن
با گذشت زمان و تغییرات زیادی که در مفهوم سرمایه‌گذاری ایجاد شد٬ تصور افراد نسبت به این مسئله تغییر کرد. رفته رفته صندوق‌ها و بازار بورس به جذابیت این بازار اضافه کردند و هر روز افراد بیشتری با امید حفظ ارزش سرمایه خود به این بازار رو آوردند و سرمایه‌گذاری رفته رفته تبدیل به یکی از مهم‌ترین بحث‌های روز بین افراد شد.
تورم هم عامل دیگری بود تا افراد بیش از پیش احساس کنند پول آنها مسیری فرسایشی را طی می‌کند. کم شدن روزانه ارزش پول به علت تورم موجود در بازار یکی دیگر از عوامل اصلی‌ای بود که افراد را به سمت سرمایه‌گذاری روانه کرد. در واقع با گذر زمان افراد حاضر بودند هرکاری کنند تا در کنار حفظ ارزش پول خود بتوانند به سودی هم دسترسی داشته باشند. اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی دقیقا چه کار می‌کنند و چطور به این اهداف کمک خواهند کرد؟ در ادامه به این موضوع بیشتر می‌پردازیم.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی
صندوقه‌های سهامی نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند که در آنها سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس ارائه می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی تنوع را وارد فرایند سرمایه‌گذاری شما می‌کنند. به علاوه با استفاده از این صندوق‌ها در زمان تحقیق برای پیدا کردن سهام مناسب و قیمت خرید و فروش این سهم‌ها صرف‌جویی می‌شود.
صندوق‌های سهامی برخلاف صندوق‌های درآمد ثابت جریان ثابت درآمدی برای افراد ایجاد نمی‌کند. اما سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها مزایای خود را دارد. هنگامی که در یکی از صندوق‌های سهامی سرمایه‌گذاری می‌کنید٬ با تنوع مناسبی از سهم‌های مختلف که توسط مدیران صندوق گلچین شده‌اند روبرو هستید. علاوه بر آن به راحتی می‌توانید سرمایه‌گذاری پول خود را در این صندوق‌ها آغاز کنید و در هزینه و زمان خود صرفه‌جویی کنید.
سود حاصل از فعالیت در این نوع صندوق‌ها از تفاوت قیمت خرید و فروش واحدهای صندوق حاصل می‌شود.
در مورد صندوق‌های سهامی بهتر بدانید:
سهم‌های عادی قابل معامله در بورس٬ معمولا سهام مالکیت شرکتی است که هیچ امتیاز خاصی (مثل سود تضمین شده یا وضعیت‌های ممتاز)٬ برای سرمایه‌گذار ندارد. مسئله‌ای که باید به آن توجه کنید اهداف هر یک از صندوق‌های سهامی است که تصمیم می‌گیرید در آن سرمایه‌گذاری کنید. اهداف صندوق‌ها معمولا در وب سایت صندوق یا امیدنامه مربوط به آن قابل مشاهده است. اما چرا اهداف یک صندوق مهم است؟ اهداف صندوق به سرمایه‌گذار اطلاعات با ارزشی در مورد صندوق می‌دهد. برای مثال فردی قصد دارد پول خود را در صندوق A سرمایه‌گذاری کند. با دانستن اهداف این صندوق می‌تواند متوجه شود که صندوق A در چه چیزی و چگونه قرار است سرمایه‌گذاری کند.
نکته قابل توجه در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی این است که عملکرد این صندوق‌ها در دوران رونق اقتصادی مطلوب است اما تضمینی برای عملکرد مطلوب و سوددهی مرتب در دورانی که اوضاع اقتصادی چندان خوب نیست٬ وجود ندارد؛ حتی ممکن است در دوران رکود این صندوق‌ها به ضرردهی برسند.
رویکرد صندوق‌های سهامی به این صورت است که با ایجاد تنوع در سبد سهام فعالیت می‌کنند. سبد سهام یک سرمایه‌گذار در این نوع صندوق‌ها ۷۰ تا ۹۵ درصد از سهم‌های مختلف در بازار بورس و مابقی بین ۵ تا ۳۰ از اوراق درآمد ثابت تشکیل می‌شود. چینش این سبد‌ها نیز به میزان ریسک پذیرفته شده توسط تصمیم‌گیرندگان صندوق مورد نظر شما وابسته است.
مزیت‌های صندوق سرمایه‌گذاری سهامی
در کنار مزایی همچون تنوع و صرفه‌جویی در زمان و هزینه که پیش‌تر به آن اشاره کردیم٬ صندوق‌های سرمایه‌گذاری مزایای دیگری نیز دارد.
حتما می دانید که فعالیت در حوزه‌های سرمایه‌گذاری و رسیدن به سود٬ نیازمند کسب دانش و به کارگیری تجربه است. یکی از مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی این است که در کنار افرادی می‌ایستد که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند اما دانش و تجربه کافی ندارند. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی به این افراد کمک می‌گند تا به جای نگهداری پولشان در بانک و دریافت سود اندک از آن٬ با رویکردی چه مقدار تنوع در سبد سهام کافی است؟ بلند مدت وارد بازار سرمایه شده و بازدهی بیشتری نسبت به نگهداری در بانک را تجربه کنند.
در واقع برای افرادی که دانش کافی ندارند٬ سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها نوعی «سپردن کار به کاردان» است چرا که پول شما توسط افرادی که در حوزه سرمایه‌گذاری متخصص هستند وارد بازار می‌شود.
به علاوه تورم می‌تواند به صورت یک عامل فرسایشی با پول و سرمایه شما رفتار کند و رفته رفته ارزش آن کم و کمتر شود. سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها به شما کمک می‌کند تا از این مسئله در امان بمانید و ارزش پول خود را حفظ کنید.
عامل بسیار مهم دیگری که هنگام فعالیت در بازار سرمایه با آن روبرو هستید٬ ریسک است. ریسک بخشی اجتناب‌ناپذیر از فرایند سرمایه‌گذاری است و هیچوقت از بین نخواهد رفت. مزیت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی این است که افراد متخصص مدیریت پول شما را به عهده می‌گیرند و با دانش خود ریسک‌هایی را که متوجه سرمایه شما هستند؛ کنترل می‌کنند. بنابراین از ریسک‌هایی که متوجه افراد غیرحرفه‌ای است تا حد بالایی جلوگیری می‌شود.
نوسان‌های بازار سهام هم عامل مهم دیگری است که هنگام فعالیت در بازار سرمایه با آن برخورد مب‌کنید. بهتر است اگر دانش کافی در مورد آن ندارید و یا تجربه مناسبی کسب نکرده‌اید٬ رویارویی با این نوسان‌ها را به عهده کاردان این امور بسپارید.
نحوه مشارکت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی
همانطور که می‌دانید برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها باید واحدهایی از آن صندوق را خریداری کرد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی نیز از این قاعده مستثنا نیستند. اگر قصد دارید عضوی از یک صندوق سرمایه‌گذاری شوید باید تعدادی واحد یا یونیت از این صندوق‌ها را بخرید.
حداقل میزان واحدی که باید برای ورود به یک صندوق بخرید در اساس‌نامه یا امیدنامه صندوق ذکر شده است.
چطور انتخاب کنیم؟
شما به عنوان یک سرمایه‌گذار احتمالا با هدفی خاص وارد این مسیر شده‌اید. می‌توانید بررسی کنید و صندوقی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید که در راستای اهداف شما باشد و یا چه مقدار تنوع در سبد سهام کافی است؟ حداقل با اهداف شما همسو باشند. عوامل دیگری نیز می‌تواند در این انتخاب سهیم باشند. برای این کار می‌توان بازده صندوق را با بازده متوسط بورس مقایسه کرد و اگر بازده صندوق از متوسط بازده بورس بیشتر باشد٬ برای سرمایه‌گذاری شما گزینه مناسبی است.
البته میزان نوسان صندوق هم عامل بسیار مهمی است و هرچه نوسان یک صندوق کمتر باشد گزینه بهاری برای انتخاب است.
صندوق‌های سهامی نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت بازدهی بیشتری دارند اما نباید این را فرموش کرد که بازدهی بیشتر به معنای ریسک بیشتر در این راه است. اگر ریسک‌پذیری شما بالا است این صندوق‌ها در بازه زمانی بلند مدت می‌تواند انتخاب خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد. به طور کلی متغیرهای زیادی می‌تواند روی تصمیم شما برای سرمایه‌گذاری موثر باشند. در هر گام از سرمایه‌گذاری که باشید اپلیکیشن سرمایه‌گذاری نزدیک می‌تواند به صورت کاملا هوشمند راهنمای شما در این مسیر باشد.
21. در کدام صندوق سرمایه‌گذاری کنیم؟
سرمایه‌گذاری در بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌پذیرد. در سرمایه‌گذاری مستقیم، فرد بدون واسطه وارد بازار شده و اوراق بهادار موردنظر خود را خرید و فروش می‌کند. در این روش، سرمایه‌گذار به طور طبیعی باید تخصص و وقت کافی را برای بررسی وضعیت بازار و سهامی که می‌خواهد در آنها سرمایه‌گذاری کند، داشته باشد. اما در سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، سرمایه‌گذاران از طریق واسطه در بازار سرمایه حضور می‌‌یابند و به‌طور مستقیم درگیر فعالیت در بورس نمی شوند.
این واسطه‌ها متنوع‌اند اما معروف‌ترین آنها «صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک» هستند. این نهادهای مالی با تشکیل سبد سهام می‌کوشند که ریسک را برای سرمایه‌گذاران کاهش دهند و بازدهی را حداکثر سازند؛ البته در قبال ارائه این خدمات کارمزد هم می‌گیرند. این کارمزد در حقیقت بهای تحلیل سهام گوناگون است که مدیر صندوق قاعدتا باید به دقت آن را انجام دهد تا از میان فرصت‌های موجود، بهترین‌ها را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کند.
روش سرمایه‌گذاری غیر مستقیم به ویژه برای کسانی که از اطلاعات کافی در حوزه مالی برخوردار نیستند یا فرصت کافی برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات بازار و شرکت‌ها را ندارند توصیه می‌شود. صندوق‌ها از طریق انتشار «واحدهای سرمایه‌گذاری» (Unit) وجوه سرمایه‌گذاران حقیقی یا حقوقی را جمع کرده و به منظور کسب سود، آنها را در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمان سرمایه‌گذاری خود را از طریق ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری به وجه نقد تبدیل کنند. بدیهی است قیمت واحدهای صندوق‌های مشترک می‌تواند روزانه تغییر کند. وقتی سرمایه‌گذار واحد خود را ابطال می‌کند پولش را به قیمت روز دریافت می‌کند که می‌تواند کمتر یا بیشتر از مقدار اولیه سرمایه‌گذاری باشد. کلیه صندوق‌های مشترک سهام در ایران تحت نظر سازمان بورس بوده و تحت نظارت دقیق قانونی قرار دارند.
سودآوری: طبیعتا اولین تمرکز هر سرمایه‌گذار برای قرار دادن پول خود در یک صندوق «میزان بازدهی» یا همان «سودآوری» است. نگاه کردن به عملکرد یک، سه یا پنج ساله می‌تواند معیار خوبی برای ارزیابی وضعیت صندوق از این لحاظ باشد. بهتر است که عملکرد صندوق را هم در مواقع رونق و هم مقاطع رکود بازار مطالعه کنیم . همچنین باید وضعیت سودآوری صندوق را با سودآوری شاخص بازار (که نمایانگر وضعیت کلی بورس است) مقایسه کرد که تا یک معیار مناسب جهت مقایسه ایجاد شود.
اما نکته مهم این است که بازدهی صندوق به تنهایی معیار کافی برای انتخاب یا عدم انتخاب یک صندوق نیست زیرا عملکرد قبلی صندوق‌ها به هیچ وجه تضمین‌کننده عملکرد آینده آنها نیست به ویژه اگر عمر صندوق کمتر از پنج سال باشد. به همین دلیل، بررسی 6 عامل دیگر نیز اهمیت زیادی دارند. برای مقایسه بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید که امکان مقایسه ماهانه، سه ماهه، 6 ماهه، سالانه و از ابتدای فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام را فراهم می‌کند. در این خصوص بهتر است بازدهی از ابتدای فعالیت را مبنای مقایسه قرار دهید که نرخ سود سالانه صندوق‌ها از زمان تاسیس را محاسبه می‌کند. البته این مقایسه در مورد صندوق‌های با عمر طولانی تر (بیش از سه سال) معنادار است.
عمر و اندازه صندوق: قبل از سرمایه‌گذاری در صندوق وضعیت کلی آن را مطالعه کنید تا مشخص شود که چه مدتی است صندوق در حال اجرا است و اندازه دارایی‌های آن چقدر است. صندوق‌هایی که تازه تاسیس شده‌اند و اندازه کوچکی دارند، برخی اوقات در کوتاه‌مدت عملکرد عالی دارند، چرا که این صندوق‌ها بعضا با سرمایه کوچک خود در سهام کوچکتر که بازدهی بالایی دارند سرمایه‌گذاری می‌کنند و این باعث عملکرد مطلوب صندوق می‌شود که طبیعتا مستمر نخواهد بود. بنابراین اتکا بر عملکرد صندوق‌هایی که اندازه و عمر کمی دارند نمی تواند ملاک تصمیم گیری دقیقی باشد. برای ارزیابی توانایی مدیریت صندوق بهتر است که عملکرد طولانی مدت صندوق (سه تا پنج سال) را مد نظر قرار دهید و در عین حال به ارزش کل صندوق به عنوان یک معیار مهم در بررسی خود توجه کنید.
نوسان و ریسک: با اینکه عملکرد قبلی نمی‌تواند پیش بینی‌کننده شرایط آینده باشد اما می‌تواند به شما نشان بدهد که ارزش واحدهای صندوق چقدر نوسان داشته است. معمولا اگر نوسان بازدهی در دوره‌های مختلف زمانی بالا باشد، نشانه ای در جهت ریسک زیاد است؛ این ویژگی با مراجعه به سایت صندوق‌ها و مشاهده نمودار عملکرد آنها به صورت سریع قابل مشاهده است. اگر شما احتیاج دارید که پولتان در یک سال بازده خاصی داشته باشد، بهتر است در صندوق‌های با نوسان بالا سرمایه‌گذاری نکنید. صندوق‌های پرریسک در فضای منفی و مثبت بازار تلاطم زیادی را تجربه می‌کنند و در شرایط منفی بازار می‌توانند (هر چند به طور موقت) کل بازدهی شما را از بین ببرند.
روند نمودار عملکرد صندوق بیان می‌کند که سود صندوق از نوسانات مکرر در طول چند سال به دست آمده یا اینکه در بازده طولانی با شیب ثابت و پیوسته ای تحصیل شده است.به عنوان مثال، دو صندوق ممکن است در یک دوره پنج ساله هر سال 30درصد سود کرده باشند اما روش دسترسی به این سود می‌تواند کاملا متفاوت باشد. یکی ممکن است در یک سال عملکرد عالی و در سال بعد عملکرد ضعیف داشته باشد در حالی که صندوق دیگر رشد 30 درصدی را به صورت نسبتا یکنواخت‌تر در هر سال محقق کند. در این حالت طبیعتا مطلوبیت صندوق دوم برای سرمایه‌گذار بیشتر خواهد بود.
نسبت گردش سهام: این نسبت نشان می‌دهد که چند درصد از منابع یک صندوق در طول سال در بازار مورد داد و ستد قرار می‌گیرد. در حقیقت این نسبت به این پرسش می‌پردازد که یک صندوق چه میزان خرید و فروش انجام می‌دهد. صندوقی که خرید و فروش زیادی انجام می‌دهد احتمالا هزینه‌های معاملات و مالیات بیشتری را متقبل می‌شود و از این نظر به ضرر سرمایه‌گذاران عمل خواهد کرد. در حالی که متوسط نسبت گردش دارایی‌ها در صندوق‌های مشترک آمریکایی در حدود 65 درصد است، این نسبت در ایران بر اساس برخی برآورد‌های غیر‌رسمی تا 500 درصد در سال (6 بار تعویض ترکیب سبد سهام در سال!) ثبت شده است.
این در حالی است که میزان گردش کلی بازار سهام در ایران بسیار پایین‌تر از سایر کشورها است. به عنوان مثال، نسبت گردش کل سهام در بازار نیویورک در سال 2009 برابر 5/1 مرتبه و در بازار استانبول 3/1مرتبه بوده که این رقم برای بازار سهام ایران در همین سال 29/0 مرتبه بوده است.
بدین ترتیب علت گردش بالای سهام در صندوق‌ها را احتمالا باید در تضاد منافع موجود در شرکت‌های کارگزاری به عنوان «مدیر» و «معامله گر» جست‌وجو کرد. کارگزاران طبیعتا از انجام خرید و فروش مکرر کارمزد دریافت می‌کنند اما حجم بالای دادو ستدها و هزینه‌های معاملاتی آن باعث تضعیف عملکرد صندوق‌ها در مقایسه با شاخص بورس به عنوان سمبل استراتژی «خرید و نگهداری» می شود. از این رو با توجه به رابطه معکوس نسبت گردش سهام و بازدهی، سرمایه‌گذاران باید به دنبال صندوق‌هایی با میزان گردش پایین تر باشند که طبیعتا بازدهی بیشتری را در طول زمان کسب می‌کنند.
ترکیب و تنوع دارایی‌ها: نظر به اینکه یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های صندوق‌ها، فراهم آوردن امکان تنوع بخشی به سبد دارایی‌ها برای سرمایه‌گذاران است مطالعه میزان تنوع سبد سرمایه‌گذاری‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به عنوان مثال، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در آمریکا به طور متوسط 97 سهم مختلف در سبد سهام خود دارند؛ در ایران این رقم به طور متوسط 10 تا 12 سهم است. نگاهی به ترکیب کلی سبد سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در ایران نشان می‌دهد که به طور متوسط میزان سرمایه‌گذاری در پنج سهم با بیشترین وزن، بیش از نیمی از کل سبد صندوق‌ها را تشکیل می‌دهد که رقم بالایی است.
علاوه بر این، متوسط رقم سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در صنعت برتر (صنعتی که بیشترین دارایی‌های صندوق در آن متمرکز شده) حدود 25 درصد است که نشانگر تنوع بخشی پایین در انتخاب دارائیها است. بنابراین اگر قصد سرمایه‌گذاری در یک صندوق حرفه ای با ریسک قابل قبول را دارید حتما به دنبال بررسی تعداد صنایعی باشید که در گذشته در صندوق وجود داشته‌اند و بین دو صندوق با بازدهی مشابه به سراغ صندوق متنوع‌تر (که طبیعتا ریسک کمتری را به شما تحمیل می‌کند) باشید.
مدیریت صندوق: وقتی شما اقدام به خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در یک صندوق مشترک می‌کنید در حقیقت اختیار سرمایه خود را به دست «مدیر صندوق» می‌سپارید تا آن طور که او صلاح می‌داند پول شما را راهبری کند. بنابراین، بسیار مهم است که شناخت هر چه دقیق تر از فرد یا موسسه ای به دست آورید که قرار است امین سرمایه‌گذاری‌های شما در بازار سهام باشد. بدین منظور توصیه می‌شود تا سوابق فعالیت مدیر مزبور را در بازار سهام بررسی کنید، از خوشنامی و اعتبار او در بازار مطمئن شوید و نیز ترکیب سرمایه‌گذارانی که حاضر به تفویض اختیار سرمایه خود به او شده‌اند را نیز حتی‌المقدور مطالعه کنید.
علاوه بر این، از توان کارشناسی مدیر صندوق برای مطالعه و تحلیل دقیق اوضاع بازار و سهام اطلاع یابید و در نهایت اصل «تضاد منافع» را در انتخاب مدیر صندوق مد نظر قرار دهید. تضاد منافع بیان می‌کند که مدیریت صندوق نباید منافعی به جز دریافت کارمزد از صندوق داشته باشد؛ بدین ترتیب بر فرض مثال اگر مدیر صندوق از انجام معاملات سهام نیز منتفع شود (نظیر کارگزارانی که بخش مدیریت صندوق را از معاملات تفکیک نکرده‌اند) این یک نکته منفی برای سرمایه‌گذار خواهد بود زیرا مدیر در بین دو منفعت متضاد (کسب بازدهی برای صندوق از طریق نگهداری سهام یا انجام خرید و فروش هر چه بیشتر برای کسب کارمزد) درگیر خواهد شد که طبیعتا می‌تواند کسب حداکثر بازدهی برای سرمایه‌گذاران را در اولویت قرار ندهد.
کارمزدها و هزینه‌های صندوق: صندوق‌ها در قبال ارائه خدمات و تولید سود مناسب از سرمایه‌گذاران خود کارمزد می‌گیرند. صندوقی که هزینه‌های بالا دارد طبیعتا باید عملکرد بهتری از صندوق‌هایی داشته باشد که هزینه‌های کمتری دارد. در حال حاضر در سطح جهان رقابت شدید در صنعت صندوق‌های مشترک باعث تلاش برای کاهش مستمر هزینه‌ها شده است به گونه ای که میزان کل هزینه‌های دریافتی توسط صندوق‌های مشترک در آمریکا از 98/1 درصد در سال 1990 به نصف آن در شرایط فعلی رسیده است.
آمارها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران حساسیت روزافزونی درخصوص هزینه‌ها داشته و گرایش زیادی به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با هزینه‌های کمتر دارند. در حال حاضر میزان دریافت هزینه از کلیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران مشابه یکدیگر و برابر حدود چهار درصد درسال است که در قیمت ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری به طور خودکار منعکس می‌شود. به نظر می‌رسد به منظور افزایش رقابت و جذابیت این ابزارهای مالی، رقابتی شدن کارمزدهای صندوق‌های مشترک در آینده نزدیک در دستور کار قرار گیرد که به طور طبیعی یک عامل مهم در انتخاب صندوق‌های برتر توسط سرمایه‌گذاران خواهد بود. در پایان یادآور می‌شود هفت بند فوق، در بردارنده نکاتی ساده و ابتدایی برای تصمیم‌گیری درخصوص نخستین سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مشترک است و می‌توان بر‌اساس معیارهای پیچیده‌تر و علمی‌تر نیز به مقایسه بررسی عملکرد صندوق‌های سهام پرداخت که این مهم را به مطالب آتی پرسش و پاسخ موکول می‌کنیم.
سبدگردانی با سرمایه کم
بازار سرمایه یکی از بازارهای هدف سرمایه‌گذاران است که به دو روش مستقیم و غیرمستقیم قابل معامله است. سرمایه‌گذاری را می‌توان خرید هر دارایی برای کسب سود و منفعت در بلندمدت دانست و همواره از بازار سرمایه می‌توان به عنوان یکی از روش‌های جذاب برای این فرآیند نام برد. سرمایه‌گذاری در بورس به وسیله مدل‌های مختلفی انجام می‌شود و تمامی افراد مبتدی و حرفه‌ای و حتی آن دسته از افرادی که وقت و تخصص لازم برای معامله را ندارند نیز می‌توانند به شیوه‌های مختلفی در این بازار فعالیت کنند. به طور کلی همان، ۲ نوع سرمایه‌گذاری مستقیم و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم که در بالا اشاره شد در بازار سرمایه ایران وجود دارد. سبدگردانی را می توان با کمترین میزان سرمایه هم آغاز کرد.
حداقل سرمایه برای سبدگردانی چقدر است؟
قرارداد با شرکت‌های سبدگردان که خود جزء شرکت‌های مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار هستند، یکی از کم ریسک‌ترین و بهترین مدل های سرمایه‌گذاری برای کسانی است که به هر دلیلی شرایط لازم را برای سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس ندارند. در این روش، شرکت سبدگردان که متشکل از تیمی حرفه‌ای و کارآزموده بورسی است صفر تا صد انجام معاملات بورسی را برای سرمایه‌گذار بر عهده می‌گیرد؛ به عبارت بهتر در سبدگردانی‌ها، سرمایه‌گذار دارایی خود را به متخصصین این حوزه می‌سپارد تا در قبال پرداخت کارمزد، خدمات خرید و فروش دارایی به روش حرفه‌ای را دریافت کنند.
هر کدام از این شرکت‌های سبدگردان در سایه چهارچوب قانونی دارای یک سری ضوابط مخصوص به خود هستند به طوری‌که سرمایه‌گذار با عقد قرارداد، موظف به پذیرش و اجرای این قوانین خواهد شد. حداقل میزان سرمایه برای آغازفرآیند سبدگردانی نیز از جمله مواردی است که برای هر شرکت سبدگردان به‌طور ویژه تعیین شده است.
مبلغ معینی را برای سبدگردانی با سرمایه کم نمی‌توان مشخص کرد چرا که این میزان برای هر شرکت سبدگردان متفاوت تعریف می‌شود؛ برخی از شرکت‌های سبدگردان قرارداد سبدگردانی با حداقل مبلغ ده میلیون تومان، پنجاه میلیون تومان و حتی یک میلیارد تومان را در دستور کار خود دارند اما چیزی که در این میان اهمیت خواهد داشت این است که سبدگردانی با سرمایه کم فرصتی برای سرمایه‌گذارانی است که با سرمایه نه چندان زیاد می‌خواهند به درآمد قابل قبولی برسند.
معمولا به هر میزان که دارایی به گردش درآمده در بازارهای سرمایه از جمله سبدگردانی‌ها بیشتر باشد، به همان میزان میزان سوددهی نیز افزایش پیدا می‌کند اما اگر از دید دیگر بخواهیم به موضوع نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که سبدگردانی با سرمایه‌گذاری کم یک سری مزایای قابل توجه نیز به دنبال دارد. به عقیده صاحب نظران برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس، به روش مستقیم و یا غیر مستقیم، در ابتدای کار بهتر است که با سرمایه کمتر آغاز به کار شود.
از آنجایی‌که در ابتدای آغاز سرمایه‌گذاری معمولا میزان تجربه پایین است و از طرف مقابل میزان هیجانات وارد بر بازار در سطح بالایی قرار دارد، امکان آسیب دیدن از وضعیت موجود برای سرمایه‌گذار کم‌تجربه وجود دارد. حال تصور کنید که اگر سرمایه گذار با میزان دارایی بالایی وارد بازار شده باشد، چه اتفاقی برای او می‌افتد؟
در این حالت شکست خوردن در بازار علاوه بر اینکه دارایی زیادی را از سرمایه‌گذار می‌گیرد، ممکن است که از لحاظ روانی نیز فشار زیادی را بر او تحمیل کند. بهترین روش برای کسب تجربه در بازار سرمایه‌گذاری این است که با سرمایه کم شروع به کار کرد تا در این میان ضمن افزایش تجربه برای‌عدم تاثیرپذیری از هیحانات بازار، بتوان سوددهی خود را به صورت معقول افزایش داد.
آیا سرمایه گذاری با سرمایه کم مفید است؟
یکی از ویژگی‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های سبدگردانی این است که سبد مورد نظر مطابق با نظر سرمایه‌گذار و میزان ریسک‌پذیری او تشکیل می‌شود؛ به این معنا که به هر اندازه قدرت پذیرش ریسک سرمایه‌گذار پایین باشد، سبد تشکیل شده برای او متنوع‌تر و به دنبال آن کم ریسک‌تر خواهد شد. در واقع شرکت سبدگردان به دنبال این است که بتواند بر حسب نیاز و سلیقه سرمایه گذار برای او سبدی را با بالاترین میزان سوددهی تشکیل دهد؛ یعنی در عین کنترل ریسک معاملات، بالاترین میزان سوددهی پیش بینی گردد.
یکی دیگر از مواردی که بر پیشبرد سبدگردانی با سرمایه کم تاثیرگذار است، مسئله دید زمانی است؛ به این معنا که بر حسب دیدگاهی که شخص سرمایه‌گذار درباره سرمایه‌گذاری بلندمدت و یا کوتاه‌مدت دارد، سبد سرمایه تشکیل می‌شود. استراتژی زمانی به دو دسته بلندمدت و کوتاه‌مدت تقسیم‌بندی می‌شود و هر کدام از این استراتژی‌ها معاملات ویژه خود را طلب می‌کنند؛ به این صورت که سهام با دید بلندمدت با سهام با دید کوتاه‌مدت متفاوت خواهند بود.
همچنین اینکه کارشناسان سبدگردان در تلاش هستند که بر حسب میزان ریسک‌پذیری سرمایه گذار، تنوع سبد سهام را کنترل کنند؛ به این صورت که برای سبد سهام افراد با قدرت ریسک‌پذیری پایین معمولا تنوع بالا خواهد بود تا به این طریق میزان ریسک‌پذیری معاملات کنترل شود. در مجموع می‌توان گفت که سبدگردانی با سرمایه کم بر حسب شرایط مورد تقاضای سرمایه‌گذار و همچنین قدرت پذیرش ریسک‌پذیری او انجام خواهد گرفت که همین موضوع شرایط را برای یک سرمایه‌گذاری مطمئن و کم ریسک فراهم می‌کند.
سبدگردانی با سرمایه کم بر حسب میزان ریسک‌پذیری به چند مدل دسته بندی می‌شود. تحلیل‌گران حرفه‌ای در شرکت‌های سبدگردان درصدد هستند تا تمامی موقعیت‌های سودده در بازار را رصد کنند و در این میان با تحلیل‌های کارشناسی شده بتوانند میزان سوددهی معقولی را کسب کنند. همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم سبد تشکیل شده در سبدگردانی‌ها بر حسب میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار تعیین می‌شود که بر حسب این پارامتر، انواعی از سبدگردانی با سرمایه کم قابل تعریف خواهد بود.
سبدگردانی با سرمایه کم در ریسک پایین
برخی از افراد به هر دلیلی توان پذیرش ریسک چندان بالا را ندارند و تنها به دنبال کسب سود قابل قبول به میزانی بیشتر از سود بانکی هستند. سبد تشکیل شده برای این افراد معمولا تشکیل شده از اوراق با سود تضمینی خواهد بود تا به این طریق ریسک معاملات به کمترین میزان خود برسد و در کنار آن سود قابل قبولی هم نصیب سرمایه‌گذار شود. هر چند که سود حاصل از این نوع سبدگردانی کمتر از سایر انواع سبدگردانی با سرمایه کم است اما در مجموع اطمینان کافی را برای سرمایه‌گذار در پی خواهد داشت.
سبدگردانی با سرمایه کم در ریسک متوسط
کسانی که تا حدودی قدرت پذیرش ریسک بالاتری دارند، می‌توانند انتظار دریافت میزان سود بیشتری را نیز داشته باشند. سبدگردانی برای این افراد حول خرید سهام و خرید اوراق می‌چرخد تا به این ترتیب میزان ریسک‌پذیری در میزان متوسطی کنترل شود و به دنبال آن سوددهی بیشتری نیز عاید سرمایه‌گذار گردد.
سبدگردانی با سرمایه کم در ریسک بالا
بیشترین میزان کسب سود نصیب سرمایه‌گذارانی خواهد شد که توان پذیرش ریسک بالا را دارند چرا که بیشترین حجم از سبد این افراد از سهام تشکیل شده و همین موضوع باعث می‌شود تا بیشترین میزان سوددهی نصیب سرمایه‌گذار گردد. هر چند که ریسک سبدگردانی با سرمایه کم در این حالت بیشتر است اما میزان افزایش درآمد آن بیشتر از دو حالت قبلی خواهد بود.
نتیجه گیری
در نتیجه سبدگردانی با سرمایه‌کم یکی از روش‌های غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است که شرایط را برای سرمایه‌گذاری کسانی که سرمایه کمی دارند، فراهم می‌کند. حتی اگر سرمایه چندان زیادی ندارید، باز هم نگران نباشید؛ چرا که سرمایه‌گذاری در سبدگردانی با سرمایه‌کم شرایط را به گونه‌ای فراهم می‌کند تا با میزان کمی سرمایه، به سود قابل قبولی برسید و این همان چیزی است که سبدگردانی را به یک فرصت درخشان برای استفاده همگان تبدیل کرده است.
راهنمای گام به گام ساخت سبد سرمایه گذاری رمزارز
آیا می‌خواهید خودتان به تنهایی یک سبد سرمایه گذاری رمزارز بسازید؟ باید بدانید که ایجاد پورتفولیو ارز دیجیتال به دانش خاصی نیاز دارد. سبد سرمایه‌گذاری یا پورتفولیو (Portfolio) ترکیبی از دارایی‌هایی است که یک سرمایه‌گذار آنها را خریداری کرده است. متنوع سازی سبد ارز دیجیتال می‌تواند به راحتی ریسک کلی سرمایه‌گذاری را کاهش دهد. در این مقاله از میهن بلاکچین شما را گام به گام برای ساخت سبد سرمایه گذاری رمزارز راهنمایی می‌کنیم و نکات ایجاد یک پورتفوی خوب را به شما آموزش می‌دهیم. با ما همراه باشید.
فاکتورهای مهم یک سبد سرمایه گذاری
همانطور که گفتیم پورتفولیو مجموعه‌ای از دارایی‌های مالی است که یک شخص برای کسب سود و پوشش ریسک خریده است. یک پورتفولیو چندین مشخصه دارد که عبارتند از:
- تعداد دارایی‌ها
- درصد دارایی
- درصد استیبل کوین‌ها
- فرمول بستن سبد
- هدف سرمایه‌گذاری روی دارایی‌ها
در ایجاد یک پورتفوی مناسب باید به دقت به موارد بالا توجه کنید. در ادامه هر یک از این موارد را بررسی خواهیم کرد.
تعداد دارایی‌ها
تنوع کم در پورتفولیو احتمالا به این معنی است که شما فقط روی پروژه مورد علاقه خود سرمایه‌گذاری می‌کنید و به این ترتیب در برابر رویداد قو سیاه آسیب‌پذیر می‌شوید (رویداد قوی سیاه یا Black Swan رویدادی بسیار غافلگیر کننده و با تاثیر قابل توجه است. در واقع ریسک قوی سیاه به احتمال وقوع یک اتفاق غیر منتظره اشاره دارد). پیش‌بینی همه احتمالات بد بسیار دشوار است، بنابراین سعی کنید به قول معروف هرگز تمام تخم‌‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید.
تنوع بیش از حد نیز به این معنی است که شما دانش کافی در مورد پروژه‌ها ندارید. شما فقط چندین پروژه را نگاه می‌کنید و سرمایه خودر را بین ۲۰ مورد از آنها تقسیم می‌کنید؛ احتمالا در همه آنها شکست می‌خورید. درست این است که توجه خود را فقط بر روی برخی پروژه‌های قوی متمرکز کنید. یکی از نکات ایجاد پورتفوی خوب این است که تعداد دارایی‌های خود را محدود کنید.
منلع:0xilluminati.com
هر چه تعداد دارایی‌ها بیشتر باشد، به زمان و تلاش بیشتری برای بررسی و تحقیق در مورد پروژه نیاز است. اگر زمان لازم برای تحقیق در مورد یک پروژه را ندارید، پس اصلا به سرمایه‌گذاری روی آن فکر نکنید. غیرممکن است که بتوانید روزانه ۲۰ پروژه را با هم پیگیری کنید.
منلع:0xilluminati.com
بهتر است ۵ الی ۶ دارایی را نگه دارید و پیشرفت آنها را به دقت نظارت کنید. به داده‌ها نگاه کنید، تجزیه و تحلیل کنید که آیا پروژه در یک روند پایدار پیش می‌رود. چندین مورد را باید در پروژه‌ها بررسی کنید و ببینید آیا در حال رشد هستند. برخی از این موارد عبارتند از:
- تعداد برنامه‌های Defi ساخته شده
- ارزش کل قفل شده (TVL)
- ذخایر پرداخت سود
- تعداد کاربر
درصد دارایی‌ها
رتبه‌بندی انواع دارایی‌ها از ریسک کم به بالا به این صورت است:
- دارایی کم ریسک یا بلو چیپ (Blue chips): BTC، ETH
- دارایی درحال رشد (Growth chips): لایه ۰ها، لایه ۱ها، لایه ۲ها
- دارایی پر ریسک (Risky chips): میم‌کوین‌ها، کوین‌هایی با سود (APR) بالا
یکی از نکات ایجاد سبد سرمایه گذاری، برقراری تعادل در انواع دارایی‌ها است. اگر فقط روی دارایی‌های کم ریسک سرمایه‌گذاری کنید، سودهای بسیار زیادی را از دست می‌دهید. اگر فقط روی دارایی‌های در حال رشد سرمایه‌گذاری کنید، زمانی که ارزش سبد شما ۸۵ درصد کاهش یابد، میزان تحمل ریسک شما آزمایش می‌شود. اگر فقط روی دارایی‌های پر ریسک سرمایه‌گذاری کنید، از بازی حذف می‌شوید.
برقراری تعادل بین دارایی‌ها ضروری چه مقدار تنوع در سبد سهام کافی است؟ است. این کار را با وضع قوانینی برای سبد خود می‌توانید انجام دهید. به عنوان مثال:
- ۴۰ درصد از سبد شما بلو چیپ باشد.
- سقف دارایی‌های درحال رشد ۳۰ درصد از سبد رمزارز باشد.
- سقف دارایی پر ریسک ۲۰ درصد از پرتفولیو باشد.
- هر چیپ منفرد دارای سقف ۲۰٪ باشد.
در بازار صعودی:
- از دارایی‌های درحال رشد و پر ریسک سود ببرید و آنها را به دارایی‌های کم ریسک و استیبل‌کوین‌ها منتقل کنید.
- حداقل ریسک را بپذیرید.
- نسبت استیبل کوین‌ها به کل سبد باید در بازار صعودی افزایش یابد تا ریسک کاهش یابد و پول نقد کافی برای سرمایه‌گذاری در بازار نزولی وجود داشته باشد.
منلع:0xilluminati.com
در بازار نزولی:
- استیبل کوین‌ها را روی دارایی‌های کم خطر، درحال رشد و پرخطر سرمایه‌گذاری کنید.
- برای کسب سود نمایی، در دارایی‌های در حال رشد سرمایه‌گذاری کنید (مثل سال ۲۰۱۸ که قیمت اتریوم به حدود ۱۰۰ دلار رسید)
- نسبت استیبل کوین‌ها به کل سبد باید در بازار نزولی کاهش یابد.
منلع:0xilluminati.com
اگر رشد پروژه راکد باشد، ترس(FUD) منطقی وجود داشته باشد یا هیچ برنامه DeFi جدیدی ساخته نشود، خطر شکست پروژه به طور قابل توجهی بالا خواهد بود.
رابطه معکوس حجم پوزیشن با مقدار ریسک:
- وقتی ریسک بالا می‌رود، حجم پوزیشن شما باید کم شود.
- وقتی ریسک کاهش می‌یابد، حجم پوزیشن شما باید افزایش یابد.
همیشه یک پورتفولیو با اندازه پوزیشن پویا داشته باشید، سرمایه‌گذاری شما باید با میزان ریسک شکست متناسب باشد. اشکالی ندارد که به جای از دست دادن تمام سرمایه‌تان از شکست پروژه، استیبل کوین بیشتری داشته باشید و فقط بخشی از سودها را از دست بدهید. به یاد داشته باشید مهم‌ترین چیز این است که دوام بیارید!
درصد استیبل کوین
این مورد برای یک سبد رمزارز بسیار ضروری است. بازارهای کریپتو هنوز ناکارآمد و غیر نقد هستند، در زمان‌های اخیر ثابت شده است که نگه داشتن تنها یک استیبل‌کوین خاص، مخاطره‌آمیز بوده است، بنابراین سعی کنید رمزارزهای با ثبات مختلف داشته باشید.
منلع:0xilluminati.com
کسب سود از استیبل کوین خوب نیست. اما ممکن است بگویید می‌خواهید از استیبل‌هایتان سود کسب کنید، چرا که ارزش اسکناس‌های دلارتان در اثر تورم از دست می‌رود. دلایل مخالفت با این موضوع عبارتند از:
- دوره‌های قفل شدن، حرکت سرمایه را زمانی که بازار در حال فروپاشی است دشوار می‌کند.
- در حال حاضر در نگهداری رمزارز با ثبات خطر Depeg (از دست رفتن برابری استیبل کوین با پشتوانه آن) وجود دارد، گرفتن اهرم بیشتر راه خوبی برای ذخیره ایمن پول نیست.
- استخرها ۲۰٪ سود به شما می پردازند که ممکن است خوب باشد، اما اگر یک قرارداد هوشمند هک شود و ۱۰۰٪ سرمایه شما از بین برود چه؟
- نسبت ریسک به سود (Risk/Reward) مساوی واقعا بد است.
- یکی از نکات ایجاد پورتفولیو نسبت Risk به Reward است. نسبت ریسک به سود خوب زمانی است که شما با ضررهای کمتر سود بیشتری به دست می‌آورید، نه زمانی که با ضررهای زیاد سود کمی دریافت می‌کنید. بنابراین واضح است که:
- ۲۰ درصد ضرر (تورم) برای سود ۱۰۰ درصدی خوب است.
- ضرر ۱۰۰ درصدی (بوسیله هک یا depeg) برای سود ۲۰ درصدی بد است.
منلع:0xilluminati.com
فرمول سبد سرمایه‌گذاری
مشخص کردن این فرمول‌ها در ایجاد پورتفوی هر شخصی بسیار ضروری هستند. ما می‌خواهیم تصمیم‌های منطقی و درست بگیریم، پس تصمیم‌گیری و اقدام بدون در نظر گرفتن احساسات موثرترین راه است. باید از قبل فرمول سرمایه‌گذاری مشخصی داشته باشید. در ادامه اقدامات لازم را به شما آموزش خواهیم داد.
منلع:0xilluminati.com
۱- سفارشات خرید را به صورت Limit بگذارید
منلع:0xilluminati.com
سفارش‌های خرید لیمیت، سفارش‌های خریدی هستند که از قبل برای جلوگیری از FOMO و خرید در کف تنظیم می‌شوند. فومو زمانی به وجود می‌آید که ما فکر می‌کنیم باید یک دارایی بخریم، اما این کار را نمی‌کنیم؛ سپس قیمت دارایی فورا و به شدت افزایش می‌یابد و ما به شدت احساس FOMO یا ترس جاماندن می‌کنیم. وقتی سفارشات خرید را از پیش تعیین می‌کنید، از تصمیم‌گیری احساسی در زمان خرید دارایی جلوگیری می‌شود. قبل از خرید تحقیق کرده‌اید و علاقه‌مند به خرید دارایی در افت X درصدی هستید. می‌توانید حجم کل سفارش خود را به طور مساوی برای کف‌های احتمالی پخش کنید.
۲-مشخص کردن حد ضرر
منلع:0xilluminati.com
تعین حد ضرر یا استاپ لاس(Stop loss) برای کاهش سرمایه از دست رفته استفاده می‌شود. هزینه از دست رفته (Sunk cost fallacy) زمانی است که ما می‌خواهیم زمان، پول یا تلاش زیادی که برای سرمایه‌گذاری در یک دارایی کرده‌ایم را حفظ کنیم. صرف نظر از زمان، پول و تلاش، در صورت برآورده شدن شرایط فروش دارایی، شخص باید از پوزیشن خود خارج شود. نداشتن حد ضرر باعث می‌شود سرمایه‌گذاران امیدوار باشند که دارایی آنها به نحوی با افزایش قیمت رشد یابد.
اما چگونه از Stop Loss استفاده کنیم؟ حداکثر ضرری را که می‌توانید از سرمایه‌گذاری بپذیرید از قبل تعیین کنید و یک Stop Loss در آن سطح تعیین کنید. برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت، ابتدا تحلیل تکنیکال را بیاموزید و یک حد ضرر زیر سطح حمایت یا مقاوت مشخص کنید.
نکته: شما Stop Loss را درست زیر سایه یک کندل در سطح حمایت قرار می‌دهید تا ضرر را به حداقل برسانید، اما بازار شما را ناکام می‌گذارد! بنابراین باید Stop Loss را با انحراف بیشتری از سطح حمایت قرار دهید.
۳- سفارشات فروش را به صورت Limit بگذارید
منلع:0xilluminati.com
سفارش فروش لیمیت، سفارش فروشی است که از قبل برای جلوگیری از فروش شدید و داشتن مقداری سرمایه برای سرمایه‌گذاری مجدد تنظیم می‌شود. به راحتی از حرف‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی مثل توییتر زده می‌شود می‌توان فریب خورد، بنابراین شما با صبر و حوصله باید منتظر فروش در قله باشید.
همیشه به یاد داشته باشید که مقداری پول باید برای شما باقی بماند. شما نباید به دنبال کسب همه سود بازار باشید، بلکه باید یاد بگیرید چگونه مقداری پول نگه‌دارید تا در شرایط رکود دوباره بتوانید سرمایه‌گذاری کنید. هدف یک سرمایه‌گذار باید این باشد که وقتی دارایی از ارزش خود فراتر رفت سود کسب کند، نه اینکه منتظر رسیدن به سقف و فروش در بالاترین نقطه باشد. از آنجایی که نمی‌خواهیم زمان به اوج رسیدن قیمت را تعیین کنیم، برای زمانی که ارزش دارایی ما X٪ افزایش یافت سفارش فروش لیمیت تعیین می‌کنیم. می‌توان در سقف‌های مختلف، سفارش‌های مساوی گذاشت.
مشخص کردن هدف
منلع:0xilluminati.com
این یک استراتژی شخصی است که فکر می‌کنم برای ایجاد هر سبدی بسیار مهم است. هدف چیزی نیست جز پاسخ برخی سوالات و اگر هدف شما با داده‌های بازار مطابقت داشته باشد، می‌توانید تصمیم به خرید یا فروش دارایی بگیرید.
داشتن هدف به ما کمک می‌کند تا با وجود سر و صدای اطرافمان، ذهنی روشن داشته باشیم و تصمیمات خودمان را بگیریم. باید از خودتان بپرسید که:
- چرا می‌خواهم این دارایی را بخرم؟
- با چه شرایطی دارایی را بفروشم؟
- چه مدت دارایی را نگه دارم؟
اگر می‌خواهید موفق باشید و یک پورتفوی خوب بسازید، باید اهداف خود را یادداشت کنید و به شدت به آن پایبند باشید. نوشتن اهداف بهترین راه برای بررسی خوب یا بد بودن شرایط است. بدون مشخص کردن اهداف، تصمیمات ناخودآگاه و بدون منطقی خواهیم گرفت.
منلع:0xilluminati.com
برای مثال فرض کنید که می‌خواهیم یک سبد رمزارز برای یک شخص ۲۳ ساله بسازیم. او تا کنون فقط ۵ پروژه را دیده است. او مایل است در پروژه‌های در حال رشد ریسک کند تا سود نمایی کسب کند و در زمان سرمایه‌گذاری، بازار کریپتو نزولی است. پورتفولیو این شخص به این صورت خواهد بود:
منلع:0xilluminati.com
سخن پایانی
در این مقاله شما را برای ساخت سبد سرمایه گذاری رمزارز راهنمایی کرده و نکات ایجاد و مدیریت یک پورتفوی خوب را به شما آموزش دادیم. همچنین شما را با مشخصه‌های یک پورتفو از جمله تعداد و درصد دارایی‌ها، انواع دارایی‌ها، نحوه ایجاد سفارش مناسب و غیره آشنا کردیم و گفتیم که در هر شرایط چگونه می‌توانید با ایجاد یک پورتفوی خوب، بیشترین سود و کمترین ضرر را ببینید. اکنون می‌توانید با توجه به هدفتان دارایی مناسب خود را انتخاب و سبد خود را بسازید. بنظر شما چه نکات دیگری در ایجاد پورتفولیو مهم هستند؟ نظرات خود را با ما به اشتارک بگذارید.
اهمیت تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری؛ نحوه متنوع سازی پرتفوی
وقتی بازار در حال رشد باشد و وضع خوب پیش برود، اینطور به نظر می‌رسد که فروش سهام به قیمتی پایین‌تر از مبلغی که برای خرید آن پرداخت کرده‌ایم، غیرممکن است.
با این حال ما هیچوقت نمی‌توانیم مطمئن باشیم که در لحظه بعد بازار چگونه عمل خواهد کرد و چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؛ به همین دلیل، هرگز نباید اهمیت متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری‌مان را در هر وضعی که بازار داشته باشد، فراموش کنیم.
برای دستیابی به استراتژی مناسبی که به کمک آن بتوانیم ضررهای احتمالی‌مان در بازار نزولی را کاهش داده و آن را متعادل‌تر کنیم، مهم‌ترین چیزی که باید به آن توجه کنیم این است که نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد گذاشت.
این حرفی است که سرمایه‌گذاران و معامله‌گران دائماً تکرار می‌کنند. هسته اصلی کل ایده متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری هم دقیقاً در همین جمله ساده نهفته است.
با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا ضمن درک بیشتر اهمیت تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری، با 5 توصیه برای گرفتن تصمیمات هوشمندانه‌تر در این مورد آشنا شوید.
مروری بر نکات مهم
- به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که هرگز همه تخم‌مرغ‌هایشان (سرمایه‌گذاری‌ها) را در یک سبد (یک سهم یا یک بازار) نگذارند. اصل ایده تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری هم در همین جمله است.
- برای تنوع بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، به دنبال دارایی‌هایی باشید که با هم همبستگی کم یا منفی داشته باشند. در این صورت، وقتی قیمت یکی کاهش یابد، دیگری اثر آن را خنثی می‌کند.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، راه‌های آسانی برای متنوع‌سازی پورتفوی سرمایه‌گذاری‌اند اما در عین حال لازم است که افراد از هزینه‌های پنهان و کارمزدهای معاملات آنها مطلع باشد.
متنوع‌سازی چیست؟
متنوع‌سازی (diversification) شعار بسیاری از مشاوران مالی، مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران حقیقی است.
متنوع‌سازی یک استراتژی مدیریتی است که سرمایه‌گذاری‌های مختلف را در یک سبد سرمایه‌گذاری با هم ترکیب می‌کند.
ایده پشت تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری این است که یک دسته مختلف از سرمایه‌گذاری‌ها، بازده بالاتری نصیب سرمایه‌گذار می‌کند. متنوع‌سازی همچنین این مزیت را به همراه دارد که با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف، ریسک کمتری متوجه سرمایه‌گذار می‌شود.
با تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری، ریسک کاهش می‌یابد.
5 راه برای تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری
تنوع بخشی مفهوم جدیدی نیست. ما از این امکان برخورداریم که عقب بنشینیم و واکنش بازارها را در زمان بحران‌هایی مثل ترکیدن حباب دات‌کام، بحران مالی 2008 و رکود دوره همه‌گیری کرونا ببینیم.
باید به یاد داشته باشیم که سرمایه‌گذاری یک نوع هنر است، نه یک جور واکنش غیرارادی. بنابراین زمان درست برای سرمایه‌گذاری با نظم و ترتیب و تنوع بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، پیش از وقتی است که متنوع‌سازی پرتفوی به یک امر ضروری تبدیل شود.
تا زمانی که یک سرمایه‌گذار به بازار واکنش نشان دهد، 80 درصد خسارت و آسیب مورد نظر وارد شده است. در اینجا، بیش از جاهای دیگر، بهترین دفاع حمله است و ترکیب یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع با یک افق سرمایه‌گذاری بیش از 5 ساله، می‌تواند کاری کند که از روزهای بد بازار جان سالم به در ببرید.
این 5 توصیه می‌توانند به شما در راستای تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری کمک کنند:
1. سرمایه‌تان را پخش کنید!
سرمایه‌گذاری در بازار سهام می‌تواند ایده بسیار خوبی باشد اما تمام پولتان را در یک سهم خاص یا حتی در یک صنعت سرمایه‌گذاری نکنید.
در چندین شرکت مختلفی که با آنها آشنایی دارید سرمایه‌گذاری کنید و به نوعی، صندوق سرمایه‌گذاری خودتان را بسازید. حتی سعی کنید که این شرکت‌های مختلف را از صنایع مختلف انتخاب کنید.
توجه کنید که تنوع صرفاً از تعداد بالای سهامی که در آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اید بدست نمی‌آید. برای تنوع بخشی باید در سهام مختلفی سرمایه‌گذاری کنید که اگر یکی دچار ریزش شد، تا حد زیادی احتمال بدهید که دیگری دچار افت قیمت نمی‌شود. یعنی همان همبستگی کم یا منفی بین آنها وجود داشته باشد.
نکته دیگر این است که سهام تنها دارایی مناسب برای سرمایه‌گذاری نیست. شما می‌توانید در دارایی‌های دیگری مثل طلا، ارز، مسکن و کامودیتی‌ها هم سرمایه‌گذاری کنید.
می‌توانید بخشی از سرمایه خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله اختصاص دهید و قسمتی را در قراردادهای آتی یا اختیار معامله کالا سرمایه‌گذاری کنید. حتی می‌توانید سبد سرمایه‌گذاری‌تان را از نظر جغرافیایی هم متنوع کنید. یعنی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق و کشورهای دیگر را هم در نظر بگیرید.
البته با توجه به اعمال تحریم‌های مختلف روی کشور ما، بسیاری از این فرصت‌ها برای ایرانیان قابل استفاده نیستند اما همچنان فرصت‌هایی از قبیل سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال و….. وجود دارند که می‌توانند ما را به بازارهای جهانی وصل کنند و ریسک‌های داخلی را کاهش دهند.
در عین حال مراقب باشید که در ایجاد تنوع و انتخاب فرصت‌های مختلف زیاده‌روی نکنید. نکته مهم درباره تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری این است که باید تا جایی پیش بروید که پرتفوی سرمایه‌گذاری‌تان همچنان برای شما قابل مدیریت باشد.
اگر در چند ده دارایی مختلف سرمایه‌گذاری کنید و زمان و منابع کافی برای بررسی و مدیریت آنها را نداشته باشید، قطعاً هیچ فایده‌ای از این کار عایدتان نخواهد شد.
تعداد و گستره سرمایه‌گذاری‌های خود را تا جایی متنوع کنید که ریسک را به حداقل برسانید و در عین حال آن را تا جایی محدود کنید که وقت، منابع و دانش کافی برای مدیریت آن را داشته باشید.
2. صندوق‌های شاخص و درآمد ثابت را هم در نظر داشته باشید
می‌توانید صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی و صندوق‌های با درآمد ثابت را هم به سبد سرمایه‌گذاری خود اضافه کنید.
بازده سرمایه‌گذاری در بازار سهام در بلندمدت مثبت است و با سرمایه‌گذاری در صندوق‌هایی که شاخص خاصی مثل شاخص بورس ایران را دنبال می‌کنند، می‌توانید تنوع بلندمدت فوق‌العاده‌ای به سبد سرمایه‌گذاری‌تان ببخشید.
همچنین با سرمایه‌گذاری مبلغی از سرمایه‌تان در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، می‌توانید سبد سرمایه‌گذاری‌تان را در برابر نوسان و نااطمینانی بازار پوشش دهید. این صندوق‌ها قسمت اعظم سرمایه خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند و سرمایه‌گذاری در آنها با ریسک کم و بازده قابل اطمینان همراه است.
هزینه مدیریت و عملکرد این صندوق‌ها به دلیل نحوه اداره شدن‌شان، بسیار کم است و به همین علت، کارمزد پایینی دارند. بنابراین هزینه کمتری به سرمایه‌گذاران تحمیل می‌شود که یک مزیت دیگر این گزینه سرمایه‌گذاری است.
یکی از ایرادهایی که به طور بالقوه می‌تواند برای صندوق‌های شاخصی وجود داشته باشد، نحوه مدیریت غیرفعال آن‌هاست. مدیریت غیرفعال (passive) به این معناست که پرتفوی تعیین‌شده در زمان کم و به طور مستمر بازبینی نمی‌شود و تغییر نمی‌کند؛ بلکه تا بازه زمانی قابل توجهی ثابت است یا تنها تغییرات جزئی را تجربه می‌کند.
در مقابل، در مدیریت فعال (active)، سبد سرمایه‌گذاری دائماً مورد بازبینی قرار می‌گیرد و با وضعیت فعلی به‌روز می‌شود. مدیریت غیرفعال هزینه پایین‌تری دارد و در بلندمدت می‌تواند بازده مناسبی برای سرمایه‌گذار داشته باشد اما در عین حال، می‌تواند انتخاب بهینه‌ای برای بازارهای ناکارا نباشد.
3. سبد خود را به طور مستمر و در طول زمان بسازید
به صورت منظم به سرمایه‌گذاری خود اضافه کنید.
اگر برای مثال می‌خواهید 100 میلیون تومان سرمایه‌گذاری کنید، از روش متوسط هزینه دلاری (dollar-cost averaging) یا DCA استفاده کنید.
از این روش به منظور تعدیل قله‌ها و دره‌های ناشی از نوسانات بازار استفاده می‌شود. ایده پشت این استراتژی این است که کل مبلغ مورد نظر را به چند قسمت تقسیم کرده و به مرور، در هر زمان مقدار ثابتی از آن را سرمایه‌گذاری کنیم تا ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهیم.
با روش متوسط هزینه دلاری، پول خود را به طور منظم روی یک پرتفوی مشخص سرمایه‌گذاری می‌کنید. با استفاده از این استراتژی، وقتی قیمت‌ها پایین هستند سهام بیشتر و وقتی قیمت‌ها بالاست، سهام کمتری می‌خرید.
با استراتژی متوسط هزینه دلاری، پول خود را به قسمت‌های مساوی تقسیم کرده و به مرور سرمایه‌گذاری می‌کنید.
4. به موقع خارج شوید
خرید و نگهداری یک دارایی و استفاده از روش متوسط هزینه دلاری، استراتژی‌های بسیار خوبی هستند اما فکر نکنید که می‌توانید فرمان را به طور کلی رها کرده و به مقصد مورد نظرتان برسید.
در جریان سرمایه‌گذاری‌های خود بمانید و از هر گونه تغییر در وضعیت کلی بازار آگاه باشید. لازم است بدانید در شرکت‌هایی که در آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اید چه می‌گذرد و چه اتفاقاتی در جریان است.
با انجام این کارها قادر به تشخیص زمان درست برای جلوگیری از زیان و فروش دارایی خود خواهید بود و پس از آن می‌توانید به سراغ سرمایه‌گذاری بعدی‌تان بروید.
5. مراقب کارمزد و هزینه‌ها باشید
به کارمزدها و هزینه‌هایی که باید بابت هر سرمایه‌گذاری خود بپردازید توجه کنید.
بابت هر گزینه سرمایه‌گذاری که مورد نظرتان باشد، هزینه‌ها و کارمزدهایی وجود دارند که باید پرداخت شوند و این مبالغ می‌توانند بازده سرمایه‌گذاری‌تان را کاملاً دست‌خوش تغییر کنند.
ممکن است با در نظر گرفتن هزینه‌های یک فرصت سرمایه‌گذاری بفهمید که سود چندانی برایتان ندارد یا حتی دچار زیان می‌شوید.
بنابراین بسیار مهم است که از هزینه‌های هر تصمیم‌تان به‌خوبی آگاه باشید. البته در عین حال به این نکته توجه کنید که ارزان‌ترین انتخاب همیشه بهترین انتخاب نیست.
پاسخ به چند سوال درباره تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری
در این قسمت به طور خلاصه به چند سوال مهم درباره متنوع‌سازی پرتفوی پاسخ می‌دهیم:
چرا باید سبد سرمایه‌گذاری را متنوع کرد؟
تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند که اصطلاحاً همه تخم‌مرغ‌هایشان را در یک سبد نگذارند.
ایده این است که اگر یک سهم، صنعت یا دارایی دچار ریزش قیمت شد، ممکن است که بقیه رشد کنند. این مسئله خصوصاً در مواقعی درست است که آن سهام یا دارایی‌ها، همبستگی بالایی با یکدیگر ندارند.
از نظر ریاضی، تنوع‌بخشی می‌تواند بدون فدا کردن بازده مورد انتظار، کل ریسک پرتفوی را کاهش دهد.
آیا صندوق‌های شاخصی از تنوع خوبی برخوردارند؟
طبق تعریف، صندوق‌های شاخصی یا ETFها، یک شاخص و عملکرد آن را دنبال می‌کنند. بسته به این که آن شاخص کدام باشد، ممکن است که از بقیه تنوع بیشتری داشته باشد.
برای مثال در شاخص‌های مطرح جهانی، شاخص S&P 500 دارای بیش از 500 سهم است؛ در حالی که شاخص میانگین صنعتی داو جونز (Dow Jones Industrial Average) تنها دارای 30 سهم بوده و از تنوع کمتری برخوردار است.
حتی اگر شما در صندوقی سرمایه‌گذاری کرده باشید که شاخص S&P 500 را دنبال می‌کند، باز هم لزوماً سبد سرمایه‌گذاری متنوعی ندارید؛ چرا که برای تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری لازم است که بقیه کلاس‌های دارایی با همبستگی پایین از جمله اوراق قرضه، کامودیتی‌ها، املاک و سرمایه‌گذاری‌های جایگزین را هم در نظر داشته باشید.
آیا امکان دارد که در تنوع‌بخشی به پرتفوی زیاده‌روی کنیم؟
بله؛ اگر اضافه کردن یک سرمایه‌گذاری جدید باعث افزایش ریسک کل پرتفوی یا کاهش بازده مورد انتظار آن (بدون کاهش ریسک در نتیجه آن) شود، آن سرمایه‌گذاری، اهداف تنوع‌بخشی را برآورده نمی‌کند.
زیاده‌روی در تنوع‌بخشی وقتی اتفاق می‌افتد که در حال حاضر تعداد ایده‌آلی سهام در پرتفوی داشته باشیم یا بخواهیم دارایی‌هایی را به سبد سرمایه‌گذاری اضافه کنیم که همبستگی زیادی با هم دارند.
ریسک پرتفوی چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
ریسک یک پرتفوی متنوع با مجموع انحراف معیار بازده‌های آن محاسبه می‌شود. هر چه انحراف معیار بزرگ‌تر باشد، ریسک مورد انتظار آن بیشتر است.
ریسک پرتفوی از طریق مجموع انحراف معیار بازده سبد سرمایه‌گذاری محاسبه می‌شود.
جمع‌بندی
سرمایه‌گذاری می‌تواند و باید سرگرم‌کننده و مفرح باشد. سرمایه‌گذاری می‌تواند آموزنده و رضایت‌بخش باشد.
با داشتن رویکرد منظم و استفاده از استراتژی‌های تنوع‌بخشی، خرید و نگهداری و متوسط هزینه دلاری می‌توانید حتی در بدترین و سخت‌ترین شرایط هم از سرمایه‌گذاری لذت ببرید و از آن رضایت داشته باشید.
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:
دیدگاه شما