اهمیت تعیین حد ضرر


اگر بازار بورس به طور کلی روندی نزولی داشته باشد، باید حد ضرر برای کل بازار در نظر گرفته شود. اگر در این شرایط حد ضرر فعال شود، باید از بازار خارج شد و تا زمانی که شرایط به حالت طبیعی برگردد، تنها باید نظاره‌گر بود. در حقیقت به خاطر روند نزولی بازار، حتی از سهامی که هنوز به حد ضرر نرسیده نیز باید خارج شد.

چرا و چه زمانی باید حد ضرر را در معاملات ارزهای دیجیتال جابه جا کنیم

چرا و چه زمانی باید حد ضرر را در معاملات ارزهای دیجیتال جابه جا کنیم

وقتی شما در بازار ارزهای دیجیتال اقدام به سرمایه گذاری می کنید، زمان هایی فرا می رسد که بازار دچار نوانات در قیمت شده و قیمت ها ثابت نخواهد بود. در چنین مواقعی باید بتوانید تصمیم گیری درستی نمایید تا بدانید آیا باید به سرمایه گذاری ادامه داده، یا آن را به طور موقت متوقف نمایید. این امر یکی از دغدغه های سرمایه گذاران ارزهای دیجیتالی است. زیرا هدف همه کسانیکه در این بازار به انجام معاملاتشان می پردازندف کسب سود بیشتر با حداقل میزان ضرر است.

یکی از مشکلاتی که تریدرها در بازار ارزهای دیجیتال دارند، بحث معامله گری می باشد. این مشکل به زمانی باز می گردد که بازار بر خلاف نظری که تحلیل های معامله گر به آنها رسیده، پیش خواهد رفت. در این مواقع معاملاتی که انجام می شود با ضررهای زیادی مواجه خواهد شد. گاهی این ضرر و زیان ها بسیار بزرگ است. با توجه به این امر در بازار ارزهای دیجیتال یک شاخص وجود دارد که به آن حد ضرر و یا Stop Loss گفته می شود.

حد ضرر چیست؟ در واقع حد ضرر (Stop Loss) دستوری است، برای اینکه یک پوزیشن در یک قیمت و یا درصد خاص، بسته شود. وقتی که این اتفاق بیفتد ضرر را کنترل و آن را محدود کرده ایم. بنابراین می توان گفت کاربرد حد ضرر این است که در مواقعی که ضرر در حال اتفاق افتادن است، آن را محدود کنیم. بنابراین این امر در مواقع و زمان هایی کاربرد دارد که ایده ما برای معاملات درست از کار در نمی آید. حد ضرر که به اختصار به آن SL نیز گفته می شود می تواند یک کمربند ایمنی برای تریدرها باشد.

از آنجا که هر کاربر ارزهای دیجیتال در حوزه خرید و فروش برای خود یک سبک و اساس معاملاتی دارد، قبل از اینکه اقدام به خرید یا فروش نماید، یک چارچوب ذهنی برای خود قرار داده است. که در معاملاتش مثلا فلان قیمت مناسب است و به سود منتهی می شود. حد ضرربرای شما یک انکانی است که به اشتباه خود پی ببرید و با حداقل ضرر و زیان از سرمایه خود محافظت کنید.

در مدیریت ریسک، بهره گیری از حد ضرر به عنوان یک پایه مهم محسوب شده که باید با دقت از آن بهره گیری کرد. زیرا اگر مدیریت و استفاده از حد ضرر ضعیف باشد می تواند هزینه های زیادی را به دنبال داشته باشد. البته در مواردی هم بوده است که حد توقف در فیتیله شمع یعنی همان نمودار کندل استیک بوده است. و در این شرایط از معامله خارج شده ایم. اما بعد قیمت به هدف دلخواه ما رسیده است، اما متاسفانه از معامله دور و خارج بوده ایم.

برای جلوگیری از چنین مواردی باید روش های حد تعیین ضرر را به خوبی بدانیم و از آنها در شرایط مختلف استفاده کنیم. همانگونه که برای سود نیز حد سود وجود دارد. هر چند قرار دادن حد ضرر بسیار مهم تر و حیاتی تر از قرار دادن حد سود است. زیرا از نابودی کامل سرمایه شما جلوگیری می کند. یکی از این روش های تعیین حد ضرر تعیین نکردن پیشاپیش سطح توقف است.

قبل از اینکه وارد یک معامله شوید باید برای خود مشخص کنید که حد توقف برای شما کجا می تواند باشد. این امر درباره ورود و هدف های شما نیز می تواند تطبیق داشته باشد. وقتی را در نظر بگیرید که ترید فعال بوده اما بازار دارای نوسان است و به دنبال آن نیز سود و زیان شما نوسان دارد. در چنین شرایطی اهمیت تعیین حد ضرر کاربران به دنبال هر دلیلی می گردند که در بازار باقی بمانند. وقتی حد ضرر خود را قبل از ورود به معاملات تعیین کرده باشید چون دور از احساسات بوده و هنوز سرمایه شما در امنیت است، عاقلانه تر تصمیم خواهید گرفت. پس قبل از هر کاری با نگاهی به نمودارها حد ضرر خود را مشخص کنید.

اما زمانیکه ایده معامله ای که داشته اید درست از آب در نیامده باشد و شما حد توقف را نیز مشخص نکرده باشید. همه چیز بر علیه شما خواهد شد. این زمانی است که بازار با تمام نیروی خود شروع به حرکت علیه شما کرده و معاملاتتان پر ضرر خواهد بود. پس قبل از اینکه اقدام به انتخاب یک پوزیشن کنید، تصمیم گیری درستی نمایید. تا اگر ترید شما بی اعتبار شد حد توقف داشته باشید.

یکی از پر ریسک ترین تصمیمات شما این می تواند باشد که سعی نمایید بازار را در چارچوب خود متناسب نمایید. زیرا اصلا برای بازار اهمیتی نسبت به ریسک شما وجود ندارد و برای بازار اصلا مهم نیست که یک عددی مثلا ۴ درصد یا هر مقدار و عدد دیگری دور از نقطه ورود قرار گرفته باشد. شما باید استراتژی خود را تغییر دهید و چارچوب کاری خود را با بازار هماهنگ نمایید. اگر قانونی وجود داشت که به شما می گفت فلان عدد، عدد طلایی برای حد معامله شما است، کار را برایتان خیلی راحت تر می نمود. اما چنین امکانی وجود ندارد. بنابراین می توانید حد ضرر خود را هر عدد دلخواهی قرار دهید.

اما به یاد داشته باشید گذاشتن حد ضرر بر اساس هر عدد دلخواه باید بر اساس تحلیل تکنیکال صورت گیرد. در تحلیل تکنیکال است که تاریخ یک کوین یا ارز دیجیتال را با نمودار قیمت و حجم تریدمورد بررسی قرار می دهد و کاری به این ندارد که کوین یا پروژه چه کاری را می کند و یا چه هدفی را در آینده دنبال می کند. از آنجا که تحلیل تکنیکال از ایده های بنیادین تئوری Dow می باشد. برای دستیابی به درک بهتری از آن باید این ایده ها را خوب بشناسید و درباره آنها مطالعه نمایید. زیرا تحلیل تکنیکال بر اساس آنها شکل گرفته است.

همچنین نباید حد ضرری را که برای خود تعیین می کنید بر اساس یک سطح خاص از قیمتی باشد که میل و رغبت شما با آن است. زیرا بازار به میل و رغبت شما هیچ اهمیتی نخواهد داد. پس می توانید حد ضرر خود را بر اساس سر به سر شدن و یا سود حاشیه ای در اولین زمان ممکن قرار دهید. البته تعیین حد ضرر به این معنی نیست که کلا معاملات شما از هر ریسکی پاک باشد بلکه هدف این است که اگر ایده شما درست از کار در نیامد همه سرمایه خود را از دست ندهید.

بر اساس منطق معاملات ارزهای دیجیتال حد توقف بهتر است بر اساس تحلیل تکنیکال صورت گیرد و بسیاری از کاربران نیز با آن موافقت دارند. اما با این حال حد ضرر را برای سر به سر شدن یا سود حاشیه ای تعیین می کنند، که این خود دارای یک تناقض است. زیرا در این صورت حد ضرر یا حد توقف را گویا بر اساس اعداد اختیاری تعیین کرده باشند. برای بازار اهمیت چندانی ندارد که شما در کجا وارد شده باشید، اگر شما حد توقف را حرکت داده باشید در واقع رویکردی تکنیکال محور را رها نموده اید. تنها راهش این است که سربهسر شدن طبق سطح تکنیکال بوده باشد.

برای به دست آوردن سودی که بسیار جزیی است شما نباید حد توقف خود را رها کنید. در چنین مواردی باید یک سوال از خودتان بپرسید و آن این است که اگر قیمت سر به سر بود و پوزیشن نداشتید، آیا باز آن معامله را به عنوان یک ناحیه مهم یا سطح بی اعتبار دنبال می کردید؟ اگر پاسختان خیر بود، نشان دادن این است که خارج شدن از معامله تنها تصمیمی است که شانسی و اختیاری می باشد. بنابراین حد توقف تا جایی باید جلو برود که مطمین شوید در ترید و ایده خود دچار اشتباه شده اید.

اگر نتوانید در یک نقطه مشخص ترید خود را باطل کنید و معامله را رها کنید هرگز نباید وارد یک معامله شده و سرمایه خود را وارد میدان کنید. پس شما باید بتوانید در مواقع لزوم در فلان نقطه ترید خود را باطل کنید. اما در کل باید بتوانید به طرح ترید خود باور داشته باشید و بگذارید این بازار باشد که به شما نشان می دهد دچار اشتباه شده اید که در این صورت باید حد ضرر را رعایت کرده و معامله را رها کنید.

تریدی که بر اساس تتبلی باشد یک حرکت بدون فکر و مطالعه و یک حرکت همیشگی است. این امر به طور یقین شما را از تحلیل تکنیکال دور نگه خواهد داشت. در بازار ارزهای دیجیتال ساختارهای قیمتی وجود دارد که قبل از نوسان و برعکس شدن قیمت ها در بازار همه کاربران را جذب کرده و در واقع باعث هجوم آنها می شود. پس برای اینکه در چنین بازار گرفتار نشوید از گذاشتن حد ضرر در بالا و پایین قله ها و کف های کلیدی به شدت اجتناب و دوری کنید. زیرا بارها اتفاق افتاده است که قبل از اینکه بازار برگردد از این نواحی نیز گذشته است.

بنابراین بهتر است قبل از ورود به بازار تمرین کنید. به این صورت که برای خودتان یک نمودار قیمت درست کرده و نقاط نوسان کلیدی، قله ها و کف را کاملا مشخص نماییید. بعد از مدتی کاملا متوجه این امر خواهید شد که در بیشتر موارد قیمت قبل از بازگشت از این سطوح نیز می گذرد. تریدرهای باتجربه و عاقل که حدضرر را در این قله ها و پایین مشخص کرده اند، قبل از اینکه بازار به حالت برگشت بازگردد فورا از معامله خارج می شوند.

برای اینکه از شکار شدن در این بازار جلوگیری کنید باید به قیمت ها حسابی توجه داشته باشید. وقتی به نواحی کلیدی نزدیک می شوید، زیاد بر روی آن تمرکز نکنید چون نیاز نیست حد توقف خود را در مناظق واضح قرار دهید. برخی نقاط هستند که از آنها برای ترک کردن سفارش ها استفاده می شود و آنها نقاط نوسانی عمیق و واضح می باشند. در این نقاط که مرزهای محدوده ای و نقاطی که برای همگان قابل تشخیص می باشندف اینگونه نقاط می باشند.

پس لازم است فضایی را در نظر بگیرید که مابین این سطوح و حد ضررتان می باشد. تا به قیمت اجازه دهید بدون اینکه از معامله خارج شوید، به را حتی از این سطوح گذر نمایید. بنابراین اگر بازار دارای برخی خیزش ها باشد، به آن اجازه تنفس داده و از اینکه حد توقف خود را دقیقا در این نقاط قرار دهید اجتناب نمایید. بهتر است که حد توقف خود را تغییر ندهیدو درباره دلایل آن بیشتر به شما توضیح خواهیم داد.

تغییر دادن حد توقف یک حرکت کورکورانه است. زیرا این کار بدون توجه به تحلیل تکنیکال صورت می گیرد. بنابراین باید از انجام آن کاملا اجتناب نمایید. اما در مواقعی هست که بازار کاملا ثابت می باشد، در این صورت اگر حد توقف خود را تغییر دهید. در واقع همان حرکت در جهت مورد انتظار شما می باشد. این خود یک روش است که بر اساس تحلیل تکنیکال و بر اساس حفظ سود شما می باشد. و در حالی است که قیمت به سمت هدف در حال حرکت است. این دو حرکت با یکدیگر تفاوت دارند زیرا اولی بر اساس احساسات است اما دومی را شما بر اساس تحلیل تکنیکال انجام می دهید.

با این کار سود خودتان را در حرکت قیمت به سمت هدف مورد حمایت قرار می دهید و از آن محافظت می کنید. یک مثال می زنیم تا بیشتر به درک اهمیت این موضوع برسید. حرکت دادن حد توقف بعد از یک کندل حرکتی فشاری است در جهتی که مورد انتظار می باشد. در اینصورت ثابت می نماید که خریداران یا فروشندگان به آن ناحیه وارد شده اند. و این یک موضوع عادی و رایج در بازار می باشد. در چنین قیمتی دلیلی ندارد که به بالا یا پایین برگشتی داشته باشد و این متفاوت است از حرکتی احساسی در مورد قبلی می باشد. در این مثال اگر شما وارد معامله گردید، نسبت پاداش به دیسک نسبت دو به یک است.

اما منظور ما از اینکه می گوییم باید حد توقف را در زمان خرید بالا برده و در زمان فروش پایین بیاورید این است که این زمانها قیمت در حال حرکت به سوی هدف شما می باشد. زیرا بازار هیچ دلیل و التزامی ندارد که برای برخورد دقیق به هدف شما اقدامی نماید. بنابراین شما با حرکت دادن حد توقف مانع از این امر می شوید که یک معامله اس که سودآور است ناگهان سربه سر شده و یا باعث ضرر برای شما شود. حالا فرض کنید که قیمت افت کرده است. شما تصمیم می گیرید حد توقف ضرر را برای سود حاشیه ای و یا جلوگیری از ضرر تغییر دهید. در این صورت ممکن است قیمت به هدف شما نزدیک شود اما به آن نرسیده باشد. بنابراین بهترین کار این است که شما نسبت پاداش به ریسک خود را مورد مقایسه قرار داده و منطقی بودن آن را بسنجید.

در این مثال همانگونه که مشاهده می نمایید اگر شما حد توقف خود را دستکاری نکرده و تغییر ندهید، ریسک پس دادن سود به بازار برای شما وجود خواهد داشت. حالا در چنین شرایطی اگر اصلا دست به حد توقف خود نزنید، تناسب پاداش به ریسک شما در صورتی که قیمت به هدف دلخواه شما نرسد، نامناسب می گردد. در بازار ارزهای دیجیتال در واقع ترید رایگان اصلا وجود خارجی ندارد، این پول، پولی است که شما باید به بازار پس بدهید. اگر ایده شما درست نباشد که در اکثر مواقع نیز همینگونه است، زمانی شما سود خواهید کرد که حد توقف خود را حرکت داده باشید.

بهتر است دست از غرور نابجا بردارید و یک معامله خوب را خراب نکنید به این بهانه که حتما باید به هدف سود خود برسید، این واقعا نادرست است. بازار هیچ بدهی به شما ندارد و اهمیتی هم نمی دهد که هدف شما وافعا چه سودی است. اگر معاملات تغییر می کنند پس حد ضرر نیز باید حرکت کند. شما رد طول فعالیت در بازار و انجام ترید، حتما باید نسبت پاداش به ریسک درست را حفظ کرده تا بتوانید سود خوبی به دست بیاورید.

اگر در معامله در همه نقاط برای خود زمینه مناسب برای بازگشت را قرار داده باشیدف می توان گفت اهمیت تعیین حد ضرر در مدیریت ریسک خود خود عمل کرده اید. زیرا بازار به شما هیچ بدهکاری را ندارد. شما باید محتاطانه عمل کرده و حد ضرر را عاقلانه تعیین کرده باشید. در این صورت می توانید انتظار یک ترید سودآور را نیز داشته باشید. همچنین در این موارد خیلی ضرورتی وجود ندارد که تریدهای شما بسیار دقیق بوده باشد.

پس قبل از هر معامله ای حد ضرر خود را تعیین کنید و نزدیک ترین نقطه را که ثابت می کند تحلیل شما اشتباه بوده است را در نظر بگیرید. بهتر است از احساسی عمل کردن دوری کرده و بدون تحلیل تکنیکال از جابهجا کردن حد ضرر دوری کنید. فراموش نکنید حد ضرر یک دوست معاملاتی برای شما است و به آن به چشم ابزاری که باعث ضرر برای شما شده هرگز نگاه نکنید.

حد ضرر در سرمایه‌گذاری به چه معناست؟

به گزارش پایگاه خبری شهر بورس، حفظ سرمایه و دارایی در بورس اولویت بیشتری نسبت به کسب سود دارد. از همین رو علاوه بر انتخاب سهم مناسب باید یک محدوده ضرر و زیان نیز برای معاملات خود در نظر بگیریم. اهمیت رعایت حد ضرر ضرر کردن در معامله امری بدیهی است. افرادی که در بازارهای

به گزارش پایگاه خبری شهر بورس، حفظ سرمایه و دارایی در بورس اولویت بیشتری نسبت به کسب سود دارد. از همین رو علاوه بر انتخاب سهم مناسب باید یک محدوده ضرر و زیان نیز برای معاملات خود در نظر بگیریم.

اهمیت رعایت حد ضرر

حد ضرر

ضرر کردن در معامله امری بدیهی است. افرادی که در بازارهای مالی مشغول فعالیت هستند، حتما تا کنون ضرر و زیان را نیز تجربه کرده‌اند. برخی مواقع پیش می‌آید که سهمی را خریداری می‌کنیم اما با کاهش قیمت مواجه می‌شود. سوالی که در این جا مطرح می‌شود این است که تا چه موقعی باید سهم را نگه‌داری کرد؟ یا در چه قیمتی باید آن را فروخت؟ سوالاتی این‌چنین در مشخص کردن حد ضرر تعیین‌کننده خواهند بود.

همه قبول داریم که انسان اشتباه می‌کند؛ اشتباه کردن در معاملات نیز بخشی از طبیعت انسانی است.‌ تمام بازارهای مالی محیطی پویا و متغیر دارند. شرایط اقتصادی و سیاسی هر لحظه در حال تغییر است. مسئله مهم در این خصوص، نحوه برخورد افراد در شرایط نامطلوب است، نه تعداد معاملاتی که هر یک ممکن است با ضرر و زیان انجام داده باشند. پایبندی به اصول معاملاتی و قبول و پذیرش خطاها و اشتباهات است که از اهمیت برخوردار است.

زمانی که قیمت‌ها در جهتی مخالف آن‌چه در نظر داشتیم حرکت می‌کنند، باید در فرصت مناسب از سهم خارج شویم. به این ترتیب از بیشتر شدن ضرر جلوگیری کرده‌ایم و در حفظ سرمایه اقدامی مناسب انجام داده‌ایم. اما در این میان برخی از معامله‌گران تازه‌کار احساسات را در تصمیم‌گیری‌های خود دخیل می‌کنند. آن‌ها در اقدامات خود قواعد معامله‌گری موفق را از یاد می‌برند. از همین رو اصلا زیان را نمی‌پذیرند و آن را باور ندارند. آن‌ها سعی در توجیه کار اشتباه خود دارند. این امر منجر به افزایش ضرر و زیان می‌شود. در نتیجه افراد احساس ناامیدی، شکست و سرخوردگی را همواره با خود خواهند داشت.

اما سوال مهم این‌جاست: اگر سهمی را خریداری کردیم و با کاهش قیمت مواجه شد، تا چه زمانی باید آن‌ را نگه‌داری کنیم؟ حد ضرر برای این سهم در چه محدوده‌ای است؟

استراتژی‌های افراد در مواجهه با زیان

اگر می‌خواهیم قیمت و زمان مناسب را برای فروش سهام تعیین کنیم، باید از تجربه و اطلاعات کافی برخوردار باشیم. به منظور حفظ سرمایه و سودآوری،‌ لازم است پیش از خرید در مورد روند سهم، نقاط حمایت و مقاومت و شرایط بنیادی سهم اطلاعاتی کسب کنیم. ممکن است با تکیه بر این موارد و انجام تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی به نتایج خوبی برسیم. یعنی اگر به کمک این ابزار به نتیجه رسیدیم که سهمی رشد قیمت خواهد داشت، آن را خریداری می‌کنیم. اما اگر شرایط به گونه‌ای دیگر رقم بخورد که قیمت سهم کاهش پیدا کند‌، چند احتمال وجود دارد؛ یا محاسبات ما اشتباه بوده است، یا برخلاف روند بازار وارد سهم شده‌ایم و تحلیل‌مان نادرست بوده است. در چنین شرایطی دو راه اهمیت تعیین حد ضرر پیش پای ما قرار دارد:

  1. منتظر بمانیم تا سهم پس از اصلاح و کاهش قیمت، مجددا به قیمت مورد نظر ما برسد.
  2. به محض مشاهده روند نزولی از سهم خارج شویم.

ماندن در سهامی که در حال کاهش قیمت است نیازمند برنامه است. این‌که بدون هیچ برنامه‌ای منتظر بمانیم تا سهم به قیمت موردنظر ما برسد، عملی پر از ریسک است. چرا که از دست دادن بخش زیادی از سرمایه در چنین حالتی بسیار محتمل است. در این میان راه‌حل دوم منطقی‌تر به نظر می‌رسد. یعنی به محض مشاهده روند نزولی از سهم خارج شویم.

تعیین حد ضرر پیش از ورود به سهم

یک سرمایه‌گذار مجرب و حرفه‌ای زمانی که سهمی را خریداری می‌کند، حد سود و حد ضرر را نیز تعیین می‌کند. اگر به سودی که مدنظرش بود دست پیدا کرد یا اگر سهم به نقطه مقاومت رسید، از سهم خارج می‌شود. به این ترتیب اقدام مناسبی در راستای حفظ سرمایه خود انجام داده است.

بدیهی است که هیچ سهمی همیشه حالت صعودی ندارد و دچار افت قیمت نیز خواهد بود. اما اگر به جای رشد و افزایش قیمت، حد ضرر فعال شود، این نقطه‌ای است که در آن باید از سهم خارج شد. اگر بازار بورس به طور کلی روندی نزولی داشته باشد، باید حد ضرر برای کل بازار در نظر گرفته شود. اگر در این شرایط حد ضرر فعال شود، باید از بازار خارج شد و تا زمانی که شرایط به حالت طبیعی برگردد تنها باید نظاره‌گر بود. در حقیقت به خاطر روند نزولی بازار، حتی از سهامی که هنوز به حد ضرر نرسیده نیز باید خارج شد.

افرادی که با شناخت کامل و با مطالعه و هم‌چنین با توجه به میزان سرمایه خود اقدام به سرمایه‌گذاری و سهام‌داری می‌کنند، قطعا اهداف قیمتی نیز در سر دارند. این اهداف قیمتی موارد مختلفی را در بر می‌گیرد؛ مواردی مانند قیمت خرید،‌ قیمت فروش، حد سود و حد ضرر. برای این‌که در بورس سرمایه‌گذاری کنیم، در آغاز باید تعریف درستی از انتظارات خود داشته باشیم. باید ابتدا از خود بپرسیم چه زمانی برای ورود به یک سهم یا خروج از آن مناسب است؟ حد سود مورد انتظارمان در چه محدوده‌ای است؟ چه میزان حد ضرر را باید برای سهم تعریف و به آن عمل کنیم؟

زمان مناسب خروج از سهم

باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که اگر معامله‌ای موفق انجام دادیم، چه زمانی باید از سهم خارج شویم. هم‌چنین اگر به هر دلیل در معامله خود ناکام شدیم، چه میزانی از ضرر را باید تحمل کنیم. حد ضرر یکی از ابزارهای مهم و قابل توجه در بازارهای مالی است. سرمایه‌گذاران به کمک این ابزار می‌توانند در صورت عدم تحقق انتظاراتشان از سهام مورد نظر، از پیشروی زیان و از دست رفتن اصل سرمایه جلوگیری کنند.

عدم تعیین حد ضرر یعنی سهام‌داری تا مدت‌زمان نامشخص. این فرآیند ممکن است تا جایی ادامه داشته باشد که سرمایه‌گذار حتی نیمی از سرمایه اولیه خود و یا بیشتر را از دست بدهد. نکته‌ای که در این‌جا وجود دارد این است که به هر حال ممکن است هر لحظه سهم روند صعودی پیدا کند. به همین دلیل است که برخی گمان می‌کنند، بهتر است حد سود و یا حد ضرر تعیین نشود.

عدم تعیین حد سود و حد ضرر یعنی فقدان برنامه‌ریزی مناسب برای سرمایه‌گذاری؛ یعنی بی‌توجهی به مدیریت سرمایه و پذیرش ریسک بالا. برای حفظ سرمایه باید پیش از این که معامله‌ای انجام بدهیم حد ضرر مناسب را مشخص کنیم. البته تنها تعیین این میزان مهم نیست؛ بلکه مهم آن است که به این مسئله عمل کنیم. پایبندی به حد ضرر به این معناست که در صورت رسیدن قیمت به آن نقطه، بدون اهمیت تعیین حد ضرر هیچ‌گونه تردید و اقدام اضافه‌ای، پرونده آن معامله را ببندیم. سرمایه‌گذار موفق کسی است که اگر سود نکرد، جلوی زیان را نیز در جایی بگیرد که میزان ضرر حداقل باشد.

واکنش معامله‌گر حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در مواجهه با زیان‌های معاملاتی

یکی از مشخص‌ترین تفاوت‌های این دو گروه، نحوه برخورد آن‌ها با شرایط نامساعد و ناخوشایند بازار است. هنگامی که قیمت سهم بر خلاف انتظارات ما در جهتی معکوس حرکت می‌کند، باید چه کرد؟‌ در این شرایط خروج به موقع از بازار و جلوگیری از افزایش زیان به حفظ سرمایه کمک می‌کند.

تفاوت دیگر میان معامله‌گران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در اقدامات پس از خروج از سهم است. معامله‌گر غیرحرفه‌ای پس از رسیدن به حد ضرر اگر ببیند که قیمت سهم افزایش پیدا کرده؛ از عمل خود پشیمان می‌شود. اما معامله‌گر حرفه‌ای به دنبال اصلاح استراتژی معاملاتی و یافتن نقاط ضعف خود می‌گردد.

فواید و مزایای تعیین حد ضرر

اجازه دهید بحث را با یک مثال دنبال کنیم. فرض کنید که سهمی را خریده‌اید و با افت قیمت مواجه شده است. اگر قیمت سهم پس از یک سال به محدوده‌ای برگردد که مد نظر شما بوده است، از نقطه نظر معاملاتی شما زیانی نکرده‌اید. چرا که اصل سرمایه را هنوز در دست دارید. اما از منظر سرمایه‌گذاری شما متضرر شده‌اید. چرا که در این یک سال هزینه‌ فرصت سرمایه‌گذاری برای شما ایجاد شده است. این جمله به آن معناست که فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سهم‌های دیگر را در این مدت زمان از دست داده‌اید. پس بر همین اساس یکی از مزایای اصلی تعیین حد ضرر، علاوه بر جلوگیری از بیشتر شدن ضرر و زیان، جلوگیری از خوب سرمایه است.

حد ضرر در یک نگاه

در این مطلب تلاش کردیم تا مفهوم حد ضرر را بیان کنیم. سپس از اهمیت و کاربرد‌های آن در سرمایه‌گذاری صحبت کردیم. هم‌چنین تفاوت افراد حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای را در مواجهه با زیان بررسی کردیم. بار دیگر تاکید می‌کنیم که سرمایه‌گذار موفق کسی نیست که همیشه سود می‌کند؛‌ بلکه فردی که از زیان‌های بیشتر جلوگیری می‌کند از سایرین جلوتر است.

آموزش تعیین حد ضرر و حد سود با فیبوناچی در فارکس

آموزش تعیین حد ضرر با فیبوناچی در فارکس

فیبوناچی و ابزارهای آن یکی از بهترین ابزارهای تحلیل در بازار فارکس می‌باشد که کاربرد خوبی در انجام تحلیل های جفت ارزهای فارکس دارد. فیبوناچی دارای سطوحی بوده که به عنوان محدوده های حمایت و مقاومت از آنها می‌توان استفاده کرد. اغلب معامله گران حرفه ای در فارکس از سطوح فیبوناچی برای تعیین حد ضرر استفاده می‌کنند که در این مقاله آموزشی فارکس قصد داریم نحوه تعیین حد ضرر و حد سود را به وسیله فیبوناچی به شما عزیزان آموزش دهیم.

سطوح فیبوناچی بازگشتی چیست؟

قبل از پرداختن به سطوح فیبوناچی و تعیین حد ضرر توسط آن می‌توانید از طریق مقاله فیبوناچی چیست به صورت کامل با این ابزار آشنا شده و نکات تکمیلی آن را بیاموزید. فیبوناچی بازگشتی دارای سطوحی بوده که به عنوان نقاط حمایت و مقاومت شناخته می‌شود. این نقاط شامل درصدهای : 23.6% و 38.2% و 61.8% و 78.6 می‌باشد. اگر مقاله فیبوناچی را مطالعه کرده اید حتما با نحوه شکل گیری فیبوناچی آشنا شده اید و با فرمول آن آشنا هستید. کاربرد فیبوناچی برای تشخیص میزان اصلاح قیمت ها در روندها بوده و به صورت درصدی نمایش داده می‌شود.

نحوه تعیین حد سود با فیبوناچی در فارکس

یکی از روش های کاربردی برای تعیین حد سود، استفاده از سطوح فیبوناچی می‌باشد. این ابزار به معامله گران این امکان را می‌دهد تا بهترین نقاطی که احتمال برگشت قیمت و کاهش سود در آنها وجود دارد را شناسایی کرده و به عنوان حد سود قرار دهند. در اینجا به دو روش از سطوح فیبوناچی برای تعیین حد سود در فارکس استفاده می‌کنیم. در اولین روش از سفارشات شرطی فارکس برای این منظور استفاده می‌کنیم. در این روش سفارش فروش یا خرید خود را در محدود سطوح فیبوناچی قرار داده و منتظر واکنش قیمت در این سطوح می‌شویم. نکته مهم هنگام رسیدن قیمت به این سطوح این است که سریعا پس از رسیدن به این سطوح وارد معامله نمی‌شویم. با رسیدن قیمت به این سطوح در ابتدا منتظر واکنش قیمت در این سطوح هستیم و از تاییدیه های کندل استیک برای این محدوده استفاده می‌کنیم.

نحوه تعیین حد ضرر با فیبوناچی در فارکس

یکی از مهمترین نکات قبل از ورود به هر معامله، قرار دادن حد ضرر می‌باشد که یکی از اصول اولیه مدیریت سرمایه در فارکس می‌باشد. هر چند قرار دادن حد ضرر بسیار مهم است اما نحوه تعیین آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. همان طور که می‌دانید بازار فارکس یک بازار پرنوسان بوده و همیشه ریسک فعال شدن حد ضررهای شما وجود داد. برای این منظور باید با روش های مناسبی حد ضررهای خود را در نقاطی قرار دهیم که در کنار موثر بودن آن، کمترین برخوردار قیمت با آنها وجود داشته باشد.

به طور کلی نقطه و محدوده برای تعیین حد ضرر یا استاپ لاس مناسب است که در صورت برخورد قیمت با آن، عملا تحلیلی که انجام داده اید از بین برود. اغلب معامله گران فارکس حد ضرر خود را در نقطه ای قرار می‌دهند که به راحتی قیمت به آن نقطه رسیده و معامله آنها را بسته و مجددا موافق تحلیل آنها حرکت کرده است. اینجا مشکل از تحلیل شما نبود و تنها با قرار اشتباه حد ضرر در معامله خود، عملا از یک موقعیت مناسب برای کسب سود خارج شده اید.

حد ضرر چیست؟ نجات سرمایه پیش از فرورفتن در باتلاق زیان

حد ضرر چیست

در بازارهای مالی که هر لحظه با نوسانات قیمت همراه هستند، خروج به موقع از یک دارایی می‌تواند ناجی سرمایه و سود ما باشد. در بازار بورس، حفظ سرمایه و دارایی اصلی، اولویت بیشتری نسبت به کسب سود دارد. پس باید پیش از آن که ضرر و زیان سرمایه‌گذاری ما از میزان خاصی بیشتر نشده، از آن دارایی خارج شویم. چنین کاری نیازمند تعیین حد ضرر است که یکی از مهم‌ترین اصول در سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. اما حد ضرر چیست و چگونه محاسبه و تعیین می‌شود؟

حد ضرر (Stop-Loss) چیست؟

حد ضرر

هنگامی که یک معامله‌گر تصمیم می‌گیرد که به سهمی ورود کند، حتما در تحلیل‌هایی که از پیش‌انجام داده، به این نتیجه رسیده که آن سهم سودده خواهد بود. اما بازار همیشه طبق پیش‌بینی ما عمل نمی‌کند. گاهی ممکن است خلاف انتظار ما، سهم روندی منفی در پیش بگیرد. در چنین شرایطی دو راه پیش پای ما قرار دارد:

  1. منتظر بمانیم تا سهم پس از اصلاح و کاهش قیمت، مجددا به قیمت مورد نظر ما برسد.
  2. به محض مشاهده روند نزولی از سهم خارج شویم.

ماندن در سهامی که در حال کاهش قیمت است، نیازمند برنامه است. این‌که بدون هیچ برنامه‌ای منتظر بمانیم تا سهم به قیمت موردنظر ما برسد، عملی پر از ریسک است. چرا که از دست دادن بخش زیادی از سرمایه در چنین حالتی بسیار محتمل است. همانطور که گفتیم، اولویت اول در سرمایه‌گذاری، حفظ سرمایه اولیه و اولویت دوم، کسب سود است. از همین رو، پیش از ورود به هر سهمی، ابتدا باید حد ضرر را برای آن سهم تعیین کنیم.

حد ضرر نشانگر قیمتی است که اگر سهام در روند منفی خود به آن برسد، زنگ هشدار فروش برای سرمایه‌گذار به صدا درمی‌آید. به این ترتیب از بیشتر شدن ضرر جلوگیری می‌شود و سرمایه اصلی را نیز با حداقل زیان، نجات داده‌ایم.

تعیین حد ضرر و حد سود نه تنها منجر به حفظ سرمایه و جلوگیری از زیان می‌شوند، بلکه می‌توانند مانع بروز رفتارهای احساسی و هیجانی سرمایه‌گذاران نیز بشوند. به همین دلیل، تعیین حد سود و ضرر یکی از نخستین اصولی است که در سرمایه‌گذاری مطرح می‌شود و مشاوران سرمایه‌گذاری شدیدا این کار را توصیه می‌کنند. اما سوال اینجاست که روش محاسبه و تعیین حد ضرر چیست؟ در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.

بیشتر بخوانید

حد ضرر چگونه تعیین می‌شود؟

بدیهی است که هیچ سهمی همیشه حالت صعودی ندارد و دچار افت قیمت نیز خواهد بود. اما اگر به جای رشد و افزایش، قیمت سهم به سطح حد ضرر برسد یا به اصطلاح، حد ضرر فعال شود، این نقطه‌ای است که در آن باید از سهم خارج شد.

اگر بازار بورس به طور کلی روندی نزولی داشته باشد، باید حد ضرر برای کل بازار در نظر گرفته شود. اگر در این شرایط حد ضرر فعال شود، باید از بازار خارج شد و تا زمانی که شرایط به حالت طبیعی برگردد، تنها باید نظاره‌گر بود. در حقیقت به خاطر روند نزولی بازار، حتی از سهامی که هنوز به حد ضرر نرسیده نیز باید خارج شد.

عوامل موثر در تعیین حد ضرر

در تعیین حد ضرر، عوامل مختلفی تاثیرگذار هستند. از آن‌جا که در فرایند تعیین حد ضرر، از اندیکاتورها و ابزارهای تحلیل تکنیکال کمک زیادی گرفته می‌شود، بیشتر این عوامل به چنین ابزارهایی مربوط هستند. اما ویژگی‌های فردی سرمایه‌گذار نیز در تعیین حد ضرر اهمیت ویژه‌ای دارند. عوامل موثر بر حد ضرر عبارتند از:

  • ‌میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار
  • استراتژی معاملاتی سرمایه‌گذار (از جمله کوتاه‌مدت یا بلندمدت بودن بازه سرمایه‌گذاری)
  • خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
  • ‌فیبوناچی
  • ‌امواج الیوت
  • ‌الگوهای نموداری
  • ‌کف دوقلو
  • ‌الگوی سروشانه

روش‌های محاسبه حد ضرر

با توجه به مزایایی که درباره حد ضرر بیان کردیم، حتما به دنبال آن هستید که بدانید روش تعیین حد ضرر چیست و چگونه باید محاسبه شود. برای محاسبه حد ضرر ‌روش‌های مختلفی وجود دارد. شماری از این روش‌ها با در نظر گرفتن فاصله قیمتی از نقطه خرید و برخی دیگر با به کار بستن اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال تعیین می‌شود. چند مورد از پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر که در این مقاله آن‌ها را بررسی می‌کنیم، عبارتند از:

  • حد ضرر ثابت
  • حد ضرر مکانیکال
  • حدضرر تکنیکال و ترسیمی

‌روش تعیین حد ضرر ثابت‌

حد ضرر ثابت در بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود

در روش تعیین حد ضرر ثابت، معامله‌گر قیمت مشخصی را به‌ عنوان حد ضرر در نظر می‌گیرد و زمانی‌که قیمت به آن نقطه رسید، اقدام به فروش می‌کند. محاسبه حد ضرر ثابت به دو شیوه انجام می‌شود:

  1. تعیین مقدار ثابت عددی: در این شیوه، معامله‌گر عدد ثابتی را به‌ عنوان حد ضرر تعیین می‌کند. مثلا در نظر می‌گیرد که اگر قیمت سهمی به میزان ۸۰ تومان از قیمت آن در زمان خرید کمتر شد، سهام خود را بفروشد.
  2. تعیین مقدار ثابت درصدی: در این روش، معامله‌گر درصد ثابتی از قیمت خرید را ملاک محاسبه حد ضرر قرار می‌دهد و ‌زمانی‌که قیمت سهم از مبلغ درصدی تعیین شده پایین‌تر رفت، از معامله خارج می‌شود. مثلا اگر سهمی را با قیمت ۱۵۰۰ تومان خریده باشیم و حد ضرر را ۱۰ درصد در نظر بگیریم، با رسیدن قیمت به ۱۳۵۰ تومان باید از معامله خارج شویم.

نکاتی درباره تعیین حد ضرر به شیوه درصد ثابت:

  • قانون ۸ درصدی: برخی بر این باورند که اگر سهمی بر مبنای تحلیل دقیق بنیادی و تکنیکال انتخاب شده و در زمان و قیمت مناسب خریداری شده باشد، به‌ندرت با کاهشی ۸ درصدی نسبت به قیمت خرید مواجه می‌شود. بنابراین هرگاه سهام شما بیش از ۸ درصد از قیمت خرید افت کرد، باید از معامله خارج شوید و بدانید چیزی در استراتژی معاملاتی شما اشتباه است.
  • معمول‌ترین محدوده‌هایی که برای تعیین حد ضرر در نظر گرفته می‌­شود، محدوده ۵ الی ۱۵ درصدی نسبت به قیمت خرید سهام است. البته محدوده کاملاً یکسانی برای همه سرمایه‌گذاران وجود ندارد. اما اغلب بازه‌ در نظر گرفته‌شده برای حد ضرر، بین ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید است.
  • در دوران پس از خرید، رفتار سهم نسبت به کل بازار و صنعت باید مورد توجه قرار گیرد. چنان‌چه سهام شما در بازار در حال رشد، در جای خود باقی بماند (اصطلاحاً درجازدن بزند)، می‌تواند یک هشدار باشد. بنابراین اگر رشد سهام شما در مقایسه با رشد بازار ناچیز است، باید سهام را بار دیگر مورد مطالعه قرار دهید، حتی زمانی‌که ۸ درصد از قیمت خرید شما پایین­‌تر نیامده باشد. چرا که داشتن چنین سهمی برای شما هزینۀ فرصت به‌همراه خواهد داشت.

بیشتر بخوانید

تعیین حد ضرر مکانیکال

تعیین حد ضرر مکانیکال

‌در روش‌های تعیین حد ضرر به شیوه مکانیکال برای محاسبه و تعیین نقطه ضرر از اندیکاتورها استفاده می‌شود. اما شیوه‌های مورد استفاده در تعیین حد ضرر مکانیکال چیست؟ این روش‌های عبارتند از:

  1. روش پارابولیک سار (Parabolic SAR)‌: در این شیوه از ترسیم نمودار برای محاسبه و تعیین حد ضرر استفاده می‌شود.
  2. میانگین متحرک (Moving Average)‌: در این روش از میانگین متحرک که قیمت سهام را در یک دوره زمانی نشان می‌دهد، استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید

حد ضرر تکنیکال و ترسیمی

‌برای تعیین حد ضرر به روش تکنیکال از ابزارهای ترسیم نمودار که در تحلیل تکنیکال موجود است، استفاده می‌شود.

‌حد ضرر بر چه مبنایی محاسبه می‌شود؟

‌از آنجا که قیمت سهام بر مبنای آخرین معامله مدام در حال تغییر است، معمولاً برای محاسبه حد ضرر، قیمت پایانی را مبنا قرار می‌دهند. البته گاهی سرمایه‌گذارانی که با هدف نوسان‌گیری معامله می‌کنند، مبنای محاسبه خود را قیمت آخرین معامله قرار می‌دهند.‌ به کمک تابلو خوانی می‌توانید اطلاعات بهتری در مورد قیمت به دست بیاورید.

حد ضرر شناور یعنی چه؟

تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه‌ای بالاتر یا پایین‌تر، به معنی تعیین حد ضرر شناور یا متغیر است. مثلا زمانی‌ که یک سهم را در قیمت ۴۰۰ تومان می‌خریم، حد ضرر را برای آن در سطح ۳۸۰ تومان قرار می‌دهیم. اگر قیمت سهم افزایش یافت و به ۴۵۰ تومان رسید، حد ضرر را در نقطه‌ای بالاتر (مثلا روی ۴۱۰ تومان) می‌گذاریم. به این فرآیند، تغییر حد با توجه به روند قیمت سهام گفته می‌شود.

شروط فعال شدن حد ضرر

برای تعیین حد ضرر در یک معامله دو عامل مهم باید در نظر گرفته شود. یکی از این عوامل حجم معامله و دیگری قیمت سهام است. چنانچه حجم معامله به مقدار مشخصی برسد و قیمت از یک حد تعیین شده کمتر شود، حد ضرر فعال می‌شود. در نتیجه برای فعال شدن حد ضرر تنها رسیدن به حجم مشخصی یا رسیدن قیمت به محدوده حد ضرر کافی نیست و این دو شرط باید هم‌زمان برقرار شود.

تفاوت واکنش معامله‌گر حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در مواجهه با زیان‌

یکی از مشخص‌ترین تفاوت‌های این دو گروه، نحوه برخورد آن‌ها با شرایط نامساعد و ناخوشایند بازار است. هنگامی که قیمت سهم بر خلاف انتظارات ما در جهتی معکوس حرکت می‌کند، باید چه کرد؟‌ در این شرایط خروج به موقع از بازار و جلوگیری از افزایش زیان به حفظ سرمایه کمک می‌کند.

تفاوت دیگر میان معامله‌گران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در اقدامات پس از خروج از سهم است. معامله‌گر غیرحرفه‌ای پس از رسیدن به حد ضرر اگر ببیند که قیمت سهم افزایش پیدا کرده؛ از عمل خود پشیمان می‌شود. اما معامله‌گر حرفه‌ای به دنبال اصلاح استراتژی معاملاتی و یافتن نقاط ضعف خود می‌گردد.

بیشتر بخوانید

مزایای تعیین حد ضرر چیست؟

اجازه دهید بحث را با یک مثال دنبال کنیم. فرض کنید که سهمی را خریده‌اید و با افت قیمت مواجه شده است. اگر قیمت سهم پس از یک سال به محدوده‌ای برگردد که مد نظر شما بوده است، از نقطه نظر معاملاتی شما زیانی نکرده‌اید. چرا که اصل سرمایه را هنوز در دست دارید. اما از منظر سرمایه‌گذاری شما متضرر شده‌اید. چرا که در این یک سال هزینه‌ فرصت سرمایه‌گذاری برای شما ایجاد شده است. این جمله به آن معناست که فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سهم‌های دیگر را در این مدت زمان از دست داده‌اید. پس بر همین اساس یکی از مزایای اصلی تعیین حد ضرر، علاوه بر جلوگیری از بیشتر شدن ضرر و زیان، جلوگیری از خواب سرمایه است.

جمع‌بندی

در سرمایه‌گذاری، حفظ سرمایه بر سود کردن اولویت دارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که پیش از ورود به موقعیت‌های معاملاتی، حد ضرر و حد سود را مشخص کنید. حد ضرر به قیمتی گفته می‌شود که در صورت پیش‌روی قیمت سهم در جهت منفی، زنگ هشدار فروش سهام است. تعیین و عمل به حد ضرر از زیان قابل توجه سرمایه‌گذار و رفتار هیجانی جلوگیری می‌کند.

برای محاسبه و تعیین حد ضرر روش‌های گوناگونی وجود دارد اما معمولا این میزان، ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید، پایین‌تر است. بار دیگر تاکید می‌کنیم که سرمایه‌گذار موفق کسی نیست که همیشه سود می‌کند؛‌ بلکه فردی که از زیان‌های بیشتر جلوگیری می‌کند از سایرین جلوتر است.

اهمیت حد ضرر

اهمیت حد ضرر

اهمیت حد ضرر | یکی از مشکالت و چالش های هر معامله گر دست و پنجه نرم کردن با چهار سوال اصلی است:
جهت روند به کدام سو است (Bearish or Bullish)
با چه حجمی وارد شوم (Management money)
(Take profit = TP) حد سودم کجاست؟
(Stop loss = SL) حد ضررم کجاست؟

چرا در معامالت حد ضرر نمی گذاریم؟
بحث بسیار مهم و ضروری در این چهار سوال بالا، مقوله ی حد ضرر است چرا که اگر شما با حجم کمی وارد شوید، اگر حد ضرر نداشته باشید سرمایه شما در معرض نابودی است،در اصل با نگذاشتن حدضرر این اجازه را به مارکت میدهید که سرمایه شما را در صورت صلاح دیدش به صفر برساند.
با نگذاشتن حد ضرر عملا فریاد میزنید که من یک تریدر ترسو هستم، من از ضرر میترسم و تحمل دیدن ضرر در حساب خود را ندارم پس اینقدر صبر میکنم تا بازار برگردد،ولی
زهی خیال باطل، بازار پرشتاب تر به حرکت خود در جهت مخالف خواسته شما پیش میرود گویی انگار کسی آنسوی چارت شما نشسته و قیمت ها را در جهت گریه کردن شما جا به جا میکند.
نگذاشتن حد ضرر در معاملات یعنی شما بدون لباس زیر در میدان اصلی شهر شروع به قدم زدن کنید، خوب مشخصه که ریسک این کار بالاست و هر اتفاقی ممکنه برای شما بیفتد. در بازاری که شما روی آن کنترل و قدرتی ندارید، تنها ابزار زرهی شما برای زنده ماندن حد
ضرر است،در جنگ اولین وظیفه ی یک سرباز زنده ماندن است،سرباز مرده به چه دردی می
خورد.
با ضرر آشتی کنید،من بارها به خود و دیگران گفته ام به فرض شما ۰۲ درصد سرمایه ی خود را از دست داده اید چرا قید مابقی سرمایه را نیز میزنید و به خیال واهی بازار برمیگردد ۰۲ درصد مابقی را هم از دستم بدهید.از این به بعد به خود قول دهید که قبل از ورود به معامله این سوال مهم را از خود بپرسید، حد ضررمن کجاست؟ تعیین درست حد ضرر خود یک علم است که بعدها به آن اشاره خواهیم کرد ولی این را کوتاه از من داشته باشید که چند پیپ یا چند دالر بالاتر یا پایینتر از قیمت فعلی حد ضرر نیست و آماتور ترین روش تعیین حد ضرر است.موفق و پیروز باشید.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.