سرخابی‌ها چه وقت به بورس می‌آیند؟

زمانی که ابتدای دی ماه مقامات دولتی از عرضه سهام سرخابی ها در بورس سخن به میان می آوردند همگان تصور می کردند این دفعه نیز همچون 12 سال اخیر انتشار این اخبار، تنها یک شوی تبلیغاتی بوده و کمتر کسی تصور می کرد این خبر جدی باشد. اما این بار ورود این باشگاه ها برای دولتمردان به حدی حیثیتی شد که رییس سازمان خصوصی سازی اعلام کرد در صورتی که تا نیمه اسفند ماه سهام این دو باشگاه عرضه نشود، استعفا خواهد داد.

سرخابی‌ها چه وقت به بورس می‌آیند؟

سهام سرخابی‌ها از مدت‌ها قبل در آستانه ورود به بورس قرار گرفته که هر بار واگذاری آنها بنا بر دلایل مختلف به تعویق افتاده، اما اکنون شنیده می‌شود که با توجه به برطرف شدن مشکلات، واگذاری این دو باشگاه در شهریورماه قطعی خواهد بود.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا؛ آزادسازی سهام عدالت، عرضه شستا و واگذاری سهام سرخابی‌ها در بورس سه ضلع مثلث از بزرگترین اقدامات دولت در بورس محسوب میشود که تاکنون موضوع آزادسازی سهام عدالت و عرضه سهام شستا به عنوان بزرگترین عرضه بورسی به سرانجام رسیده است.

حال باید منتظر تعیین تکلیف واگذاری سهام سرخابی‌ها و ورود آنها به بورس ماند. انتظار می‌رود که با عرضه سرخابی ها، شاهد یکی از مهم‌ترین و چالش برانگیز ترین واگذاری‌ها در تاریخ بورس باشیم.

واگذاری سرخابی‌ها که از چندین سال گذشته به طور جدی در دستور کار بود، با آغاز دولت تدبیر و امید اجرایی‌شدن آن سرعت بیشتری به خود گرفت، اما مشکلات موجود بر سر راه این موضوع، مانع از نهایی شدن ورود هر چه زودتر آن در بورس شد.

سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی، تاکید بر خصوصی‌سازی دو باشگاه استقلال و پرسولیس داشته که در این راستا سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان خصوصی سازی، وزارت اقتصاد و دارایی و وزارت ورزش و جوانان از طریق جلساتی که به صورت منظم و هفتگی برگزار می‌شود به دنبال این هستند تا عرضه سهام این دو باشگاه را در بورس در اولین فرصت، با رفع مشکلات موجود و مشخص شدن نحوه واگذاری به مرحله اجرا برسانند.

از سال گذشته تاکنون، وعده و وعید و زمان‌های متفاوتی برای زمان عرضه سهام این دو باشگاه در بورس مطرح شده در حالی که تاکنون و بنا بر دلایل مختلف به هیچ یک از زمان‌های اعلام شده وعده عمل پوشانده نشده است.

اردیبهشت ماه بود که رییس سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد، امیدواریم سهام سرخابی‌ها در پایان مرداد ماه با دارایی‌های جدید وارد بازار بورس شود و هر چه زودتر پذیرش آنها انجام گیرد، با توجه به اینکه حدود دو هفته به آغاز مردادماه باقی مانده، تاکنون خبری از قطعیت عرضه سهام این دو باشگاه به بورس اعلام نشده است. به دنبال پیگیری‌های خبرنگار ایرنا از این موضوع، عضو هیات عامل سازمان خصوصی‌سازی از واگذاری این دو باشگاه در شهریور ماه خبر داد.

شهریور، ماه عرضه سهام سرخابی‌ها در بورس

«ابوالقاسم شمس جامخانه» روز جمعه گفت: براساس برنامه‌ریزی و زمان‌بندی‌های صورت گرفته، تلاش بر این است تا در شهریور ماه سهام این دو باشگاه بزرگ در بورس عرضه شوند.

وی با اشاره به جلسات برگزار شده در راستای عرضه سهام سرخابی‌ها در بورس افزود: جلساتی که به صورت مرتب برگزار می‌شود در راستای بحث مستندسازی اسناد و مدارک مربوط به مجموعه‌های ورزشی است.

به گفته شمس جامخانه، بندهای حسابرسی که در سنوات گذشته برای این دو شرکت در حسابرسی قانونی آنها قرار داشت از شفافیت لازم برخوردار نبودند، به همین دلیل جزییات آنها در جلسات برای پذیرش در بورس مورد بررسی قرار گرفتند.

عضو هیات عامل سازمان خصوصی‌سازی با تاکید بر اینکه وزارت ورزش قرار بود دو مجموعه باشگاه ورزشی را به استقلال و دو مجموعه دیگر را به پرسپولیس اختصاص دهد، گفت: نخستین مجموعه ورزشی تعلق گرفته به استقلال، مجموعه ورزشی مرغوبکار بود که به دنبال آن مجموعه ورزشی شهید درفشی‌فر هم به پرسپولیس تحویل داده شد.

وی گفت: براساس پیگیری‌های صورت گرفته برای مشکلاتی که در زمینه اسناد مالکیت این دو مجموعه ورزشی وجود داشت، نتیجه بر آن شد تا ظرف دو هفته آینده سند مالکیت برای دو مجموعه اخذ شود.

شمس خاطرنشان کرد: در این زمینه این مجموعه‌ها در ابتدا با برخی از مشکلات حقوقی خاص همراه بودند که با پیگیری‌ وزارت ورزش و جوانان، سایر مراجع مربوطه دولتی و قوه قضایی اکنون در حال دریافت سند مالکیت برای این دو مجموعه ورزشی هستیم.

عضو هیات عامل سازمان خصوصی‌سازی با اشاره به اینکه اختصاص مجموعه ورزشی شهدای گمنام به پرسپولیس و مجموعه کمپ حجازی به استقلال از دیگر مسایلی بود که در چند وقت اخیر مورد بررسی قرار گرفته بود، گفت: اکنون باشگاه استقلال دارای دو مجموعه ورزشی کمپ حجازی و مرغوبکار و پرسپولیس هم دارای دو مجموعه ورزشی درفشی‌فر و شهدای گمنام واقع در خانی آباد است.

وی خاطرنشان کرد: تمام سعی ما این است که مستندسازی آنها تا پایان تیرماه تکمیل و افزایش سرمایه انجام شود تا بتوان بعد از آن مقدمات پذیرش در بازار دوم فرابورس انجام و اقدام به عرضه اولیه کنیم.

عرضه ۱۵ درصدی سهام سرخابی‌ها در بورس

شمس در پاسخی به سوالی مبنی بر اینکه چند درصد از سهام سرخابی‌ها قرار است در بورس عرضه شود، گفت: براساس شرایط و دستورالعمل‌های موجود در سازمان بورس، در ابتدا قرار است به میزان ۱۰ درصد از سهام این باشگاه در بورس عرضه شود اما اکنون این عدد برای عرضه اولیه به ۱۵ درصد رسیده و باقی سهام این مجموعه برای عرضه در جلسه هیات واگذاری مطرح و تصمیم‌گیری خواهد شد.

عضو هیات عامل سازمان خصوصی‌سازی به تشکیل کارگروه‌هایی با هدف به حداقل رساندن ابهامات موجود و ایجاد شفافیت لازم برای عرضه باشگاه‌ها سهام این در بورس اشاره کرد و گفت: اسناد مالکیت مربوط به دارایی دو باشگاه، ابهامات و اختلاف حساب موجود بین فدراسیون فوتبال با صندوق حمایت از پیشکسوتان، قهرمانان، سازمان لیگ و اسپانسرهای مختلف از جمله مشکلاتی است که با آن روبرو شده بودیم، اکنون براساس جلسات برگزار شده این مسایل برطرف و سهام سرخابی‌ها آماده عرضه در بورس شدند.

به گفته وی، لوگوی باشگاه استقلال توقیف شده بود که با پیگیری‌های صورت گرفته این مشکل هم برطرف شد.

شمس خاطرنشان کرد: طبق زمان‌بندی‌های اعلام شده به طور جدی به دنبال این هستیم تا پذیرش و عرضه اولیه سهام سرخابی‌ها در شهریور ماه انجام شود.

ورود رسمی سرخابی‌ها به بازار سرمایه/ بورس فوتبالی می‌شود

انتظارها سرانجام به اتمام رسید و سهام دو باشگاه محبوب پرسپولیس و استقلال امروز در بازار پایه فرابورس پذیره‌نویسی خواهند شد؛ اگر هنوز برای خرید سهام استقلال و پرسپولیس به جمع‌بندی نرسیده‌اید این گزارش را بخوانید.

شهر بورس – امیر ملک زاده: سهام دو باشگاه پرطرفدار استقلال و پرسپولیس امروز به طور رسمی وارد بازار سرمایه خواهد شد. سهام سرخابی‌ها با نماد «استقلالح» و «پرسپولیسح» در بازار پایه نارنجی فرابورس پذیره‌نویسی می‌شود. در ادامه به بررسی این موضوع که استقلال و پرسپولیس بخریم یا نه؟ می پردازیم.

شیوه خریداری سهام سرخابی‌ها

افرادی که کد بورسی دارند، امروز می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت کارگزاری خود و جست‌وجوی نام نماد مدنظر نسبت به خرید سهام دو باشگاه اقدام کنند.

سهامداران می‌توانند سهام هر دو باشگاه را هم خریداری کنند و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. البته باید توجه داشته باشید که حداکثر تعداد سهام تخصیص‌یافته به هر کد بورسی در نماد استقلالح 1030 برگه سهم است. قیمت هر برگه سهام باشگاه استقلال در پذیره‌نویسی 291 تومان تعیین‌شده و حداکثر مبلغ موردنیاز برای خرید سهام این باشگاه، 300 هزار تومان است.

سهام پرسپولیس اما، گران‌تر از استقلال بوده و قیمت 338 تومان برای هر برگه سهم آن تعیین‌شده است. بر این اساس، حداکثر تعداد قابل‌خرید برای هر کد بورسی، 885 برگه سهم بوده و حداکثر مبلغ موردنیاز برای خرید سهام باشگاه استقلال نیز 300 هزار تومان است.

یک هشدار مهم

مسئله‌ای که هواداران و سهامداران در خرید سهام دو باشگاه پرسپولیس و استقلال به آن توجه داشته باشند، بلوکه شدن سرمایه‌شان است.

شیوه واگذاری این دو باشگاه از طریق «افزایش سرمایه از محل صرف سهام» است، پس از پایان پذیره‌نویسی خریداران سهام پرسپولیس و استقلال باید منتظر انجام فرآیند افزایش سرمایه که امری زمان‌بر و در اکثر اوقات چندین ماهه است بنشینند.

بر این اساس، سرمایه خریداران سهام استقلال و پرسپولیس در این مدت و تا زمان پایان پذیره‌نویسی بلوکه می‌شود و آن‌ها باید تا زمان بازگشایی منتظر بمانند.

بازگشایی نمادهای مختلف در بازار سرمایه پس از پذیره‌نویسی، معمولاً پروسه این زمان‌بر بوده و تا زمان نهایی شدن فرایند افزایش سرمایه به طول می‌انجامد. پیش‌بینی می‌شود بازگشایی نماد استقلال و پرسپولیس چندین ماه طول بکشد.

سرمایه سهامداران در این مدت بلوکه می‌شوند و آن‌ها نمی‌توانند نسبت به خرید یا فروش آن اقدام کنند. بر این اساس، ضروری است که افراد پیش از تصمیم‌گیری برای شرکت در پذیره‌نویسی به این نکته توجه داشته باشند.

سهامداری یا هواداری؛ مسئله این است

واگذاری سهام دو باشگاه پرطرفدار استقلال و پرسپولیس سال‌های سال است که میان مدیران مختلف مطرح شده، اما هیچ‌گاه به واقعیت نپیوسته است. در راستای سیاست‌های دولت سیزدهم، حالا این مهم به وقوع پیوسته و سهام پرسپولیس و استقلال امروز وارد بازار سرمایه خواهد شد.

بحثی که در این میان به وجود می‌آید، تفکیک بحث سهامداری با هواداری است. طبیعتاً هر کسی می‌تواند تعلقات رنگی به تیم‌های مختلف داشته باشد و این موضوع در همه جای دنیا مرسوم است، اما پیوند آن با سهامداری می‌تواند حواشی در پی داشته باشد.

طبیعتاً هواداران متعصب یک تیم، حاضرند که حتی تمامی دارایی خود را بدون هیچ چشم داشتی در اختیار باشگاهشان قرار بدهند، اما سهامداران در ازای مبلغی که در یک باشگاه یا شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند، به دنبال کسب سود هستند.

از طرفی دیگر، دو باشگاه استقلال و پرسپولیس زیان ده هستند و صورت‌های مالی جالبی هم ندارند که سهامداران باید در خرید خود به این موضوع نیز دقت کنند.

تزریق هیجان به بورس با سرخابی‌ها

بهنام صمدی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با شهر بورس، درباره وضعیت صورت‌های مالی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، اظهار داشت: در صورت‌های مالی هرکدام از این دو باشگاه، حداقل 30 اظهارنظر مشروط حسابرس دیده می‌شود که مشخص نیست برخی از منابع مالی استقلال و پرسپولیس در کجا خرج شده است. استقلال و پرسپولیس پیش‌ازاین به‌عنوان باشگاه فعالیت می‌کردند و نظارتی بر روی آن‌ها وجود نداشت.

وی افزود: ورود این باشگاه‌ها به بازار سرمایه، اتفاق مثبتی است که باعث می‌شود در مورد فعالیت‌های آن‌ها شفاف‌سازی صورت بگیرد. باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس از این پس باید درباره تمامی قراردادهای با اهمیت خود در سامانه کدال اطلاع‌رسانی کنند.

بهنام صمدی، سناریوهای احتمالی پس از عرضه سهام سرخابی‌ها در بازار سرمایه را بررسی کرد و یادآور شد: شنیده می‌شود که پس از ورود استقلال و پرسپولیس به بورس، 15 درصد از بلوک آبی پوشان به همراه اول و 15 درصد از بلوک سرخ پوشان به ایرانسل واگذار خواهد شد. هماهنگی‌های لازم در این خصوص صورت گرفته.

وی تصریح کرد: با وجود اینکه محل درآمد سرخابی‌ها مشخص نبوده و شرایط صورت‌های مالی نیز افتضاح است، اما آینده آن‌ها روشن ارزیابی می‌شود. بعید است که دولت به همین راحتی‌ها از مدیریت استقلال و پرسپولیس کناره‌گیری کند. اگر 10 درصد سهام در اختیار مردم قرار بگیرد، 5 درصد به بازار گردان برسد و 15 درصد هم به اپراتورها واگذار شود، دولت همچنان 70 درصد از مالکیت سرخابی‌ها را در اختیار خواهد داشت.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: تا زمانی که استقلال و پرسپولیس در اختیار دولت باشند، این دو باشگاه نیز شرایطی مانند صنعت خودروسازی که ظاهراً خصوصی هستند. باید دولت به‌صورت کامل از مدیریت سرخابی‌ها کنار برود و درآمد آن‌ها ازجمله حق پخش و بلیت‌فروشی شفاف شود.

بهنام صمدی یادآور شد: حضور استقلال و پرسپولیس در بازار سرمایه اتفاق مثبتی است، اما آن‌ها به بنگاه‌های سود ده تبدیل نخواهند شد. پس از عرضه استقلال و پرسپولیس، فضای جالبی هم به وجود می‌آید و به‌طور مثال، شاید پس از برگزاری دربی سهام یک باشگاه صف خرید و سهام باشگاه دیگر صف فروش باشد. اگرچه دربی و نتیجه آن اثر مالی بر روی باشگاه‌ها نمی‌گذارد، اما هیجانات این‌چنینی به بازار تزریق خواهند کرد.

مشکلات و چالش‌های احتمالی

هنوز هم که هنوز است، در بحث واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس ابهامات بسیاری وجود دارد که می‌تواند پس از بازگشایی این دو نماد، مشکلاتی را در بازار سهام به وجود بیاورد.

سناریوهای احتمالی و هیجاناتی که احتمالاً با ورود سهام دو باشگاه به بازار سرمایه وارد می‌شود، می‌تواند به یک چالش جدی برای کلیت بازار تبدیل شود.

به طور مثال؛ ممکن است طرفداران یک باشگاه در سهام خود اقدام به خریدهای سنگین کرده و سهم را به سمت صف خرید هدایت کنند. در این شرایط، طرفداران تیم حریف نیز بر سر کری خوانی که با آن‌ها دارند، به دنبال رساندن سهم باشگاه موردعلاقه‌شان به صف خرید خواهند بود.

مثال دیگر، این است که دو باشگاه پرسپولیس و استقلال همیشه در صدر اخبار ورزشی قرار دارند. فرض می‌کنیم که یک شیطنت رسانه‌ای حاشیه جدیدی را متوجه یکی از دو باشگاه بکند که حتی می‌تواند بر صورت‌های مالی آن نیز تأثیر بگذارد؛ مثلاً محکومیت در یک پرونده به پرداخت غرامت یا جریمه به بازیکن، مربی و حتی فدراسیون فوتبال و هر فرد و ارگان دیگر.

اگرچه ممکن است این خبر حتی واقعیت هم نداشته باشد، اما قطعاً وضعیت سهام این باشگاه در بازار سرمایه را تحت تأثیر قرار خواهد داد و باشگاه‌ها مجبور به شفاف‌سازی در این مورد هستند.

بر اساس قوانین، باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس مجبورند تمامی رخدادهای خود را در سامانه کدال اطلاع‌رسانی کنند که با توجه به شرایط موجود در باشگاه‌های ایرانی و حواشی گوناگون آن‌ها، می‌تواند به توقف نماد در اکثر روزها منجر شود.

نکات مثبت ورود سرخابی‌ها به بازار سرمایه

دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در سال‌های اخیر دخل‌وخرج مشخصی نداشتند و هواداران هم هیچ‌گاه متوجه درآمدها و هزینه‌های آن‌ها نبودند.

با تبدیل باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس به شرکت و ورود آن‌ها به بازار سرمایه، شفافیت نخستین نکته مثبت در این باشگاه‌ها به حساب خواهد آمد. مدیران مختلف که در تمامی این سال‌ها بدهی‌های کلان به بار آورده و در مقابل هیچ‌کس پاسخگو هم نبودند، حالا نه تنها با هواداران، بلکه با سهامداران طرف حساب هستند.

همان‌طور که پیش‌ازاین هم گفته شده، سهامداران در قبال تک‌تک اقدامات انجام گرفته منتظر توضیح هستند و سرخابی‌ها چه وقت به بورس می‌آیند؟ بهانه‌های بنی اسرائیلی برخی مدیران هم آن‌ها را قانع نخواهد کرد.

تکرار اتفاقات شستا در پرسپولیس و استقلال

مهدی حاجی وند، کارشناس خصوصی‌سازی نسبت به تکرار مشکلات شستا در عرضه سهام پرسپولیس و استقلال هشدار می‌دهد و می‌گوید: در صورتی که همانند عرضه شستا در بورس، قرار است 10، 15 درصد از سهام دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در بازار سرمایه عرضه شود و مالکیت، مدیریت و تصمیم‌گیری کماکان با دولت باشد، بهتر است این کار را انجام ندهیم.

وی ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد دولت به دنبال تکرار ماجرای شستا در پرسپولیس و استقلال است تا 10، 15 درصد سهام آن را در بورس عرضه کند. سهام شستا نزدیک به دو سال است که در بورس عرضه شده، اما تغییری در مالکیت، مدیریت و کارایی آن اتفاق نیفتاده است که ممکن است پرسپولیس و استقلال به این سرگذشت دچار شوند.

حاجی وند یادآور می‌شود: اگر واگذاری پرسپولیس و استقلال در بورس به واگذاری مالکیت و مدیریت منجر می‌شود، خیلی خوب است. انتقال مالکیت، مدیریت، افزایش درآمدزایی و دست کشیدن دولت از این دو باشگاه؛ از جمله اهداف خصوصی‌سازی است که باید ببینیم واگذاری 10، 20 درصدی سهام تأثیری در درآمدزایی آن‌ها خواهد داشت یا خیر.

بورسی‌ها موافق ورود استقلال و پرسپولیس هستند؟

حسین مرید سادات، کارشناس بازار سرمایه به بررسی ابعاد ورود باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس به بازار سرمایه پرداخت و عنوان کرد: با توجه به طرفداران میلیونی که تیم‌های استقلال و پرسپولیس دارند، ورود سهام آن‌ها به بازار سرمایه نیز می‌تواند جزو جذابیت‌های بورس به‌حساب بیاید و قطعاً استقبال خوبی از آن‌ها به عمل خواهد آمد.

وی افزود: در این شرایط، بازاری که ارزش معاملات آن سه هزار میلیارد تومان بوده و سهام مختلف با پی بر ای سه واحد خریداری ندارند، آیا کشش پذیرش این دو باشگاه زیان ده را دارند که صورت‌های مالی عجیب‌وغریبی منتشر کرده‌اند؟ قطعاً جواب خیر است.

مرید سادات یادآور شد: شرکت‌کنندگان بسیاری به خاطر تعصبشان به این دو باشگاه، در پذیره‌نویسی استقلال و پرسپولیس شرکت خواهند کرد، اما این نقدینگی برای خرید سهام سرخابی‌ها از چه منبعی تبدیل خواهد شد؟ قطعاً ورود پولی به بازار اتفاق نخواهد افتاد و سهامداران دست به فروش سهام‌شان می‌زنند. متأسفانه به جای اینکه مصلحت بورس در نظر گرفته شود، سایر مسائل را در نظر گرفته‌اند که امیدواریم که این کار فشار عجیب‌وغریبی را به بازار متحمل نکند.

حواستان باشد ؛ فردا چه سهمی را به شما می فروشند.

زمانی که ابتدای دی ماه مقامات دولتی از عرضه سهام سرخابی ها در بورس سخن به میان می آوردند همگان تصور می کردند این دفعه نیز همچون 12 سال اخیر انتشار این اخبار، تنها یک شوی تبلیغاتی بوده و کمتر کسی تصور می کرد این خبر جدی باشد. اما این بار ورود این باشگاه ها برای دولتمردان به حدی حیثیتی شد که رییس سازمان خصوصی سازی اعلام کرد در صورتی که تا نیمه اسفند ماه سهام این دو باشگاه عرضه نشود، استعفا خواهد داد.

بورس24 : زمانی که ابتدای دی ماه مقامات دولتی از عرضه سهام سرخابی ها در بورس سخن به میان می آوردند همگان تصور می کردند این دفعه نیز همچون 12 سال اخیر انتشار این اخبار، تنها یک شوی تبلیغاتی بوده و کمتر کسی چه در میان اهالی بازار سرمایه و چه در میان هواداران فوتبال، تصور می کرد این خبر جدی باشد. اما این بار ورود این باشگاه ها برای دولتمردان به حدی حیثیتی شد که رییس سازمان خصوصی سازی اعلام کرد در صورتی که تا نیمه اسفند ماه سهام این دو باشگاه عرضه نشود، استعفا خواهد داد. از سوی دیگر مقامات بورسی اعلام می کردند این دو باشگاه مدارک لازم را به سازمان و فرابورس تحویل نداده اند. اخبار و حواشی پیرامون این امر تا حدی به اوج رسید تا ورود این سهام این دو باشگاه به بازار سرمایه شاید جنجالی ترین ورود سهام به بازار سرمایه باشد. هر چند که در گذشته سهام شرکت بسیار بزرگی به بازار شاهد بودیم اما هیچ گاه این حجم از حاشیه برای این ورود را در رسانه ها شاهد نبوده ایم. به عنوان نمونه در سال 99، سهام شستا به عنوان یکی از بزرگترین هلدینگ های کشور به ارزش چند صد هزار میلیارد تومان وارد بورس شده اما حواشی پیرامون عرضه سهام آن تا این اندازه نبود.

سرانجام اصرار و انکار

اما سرانجام پس از کش و قوس های فراوان در پایان سریال طولانی اصرار مقامات دولتی و انکار مقامات بازار سرمایه ای، سرانجام فشار همه جانبه دولتی ها (سازمان خصوصی سازی و وزارت ورزش و . ) بر بورسی ها (مسئولان سازمان بورس و مدیران فرابورس) نتیجه داد و آگهی عرضه سهام سرخابی ها منتشر شد. بر اساس این اطلاعیه های منتشر شده قرار است عرضه، به صورت پذیره نویسی سهام جدید (افزایش سرمایه از محل صرف سهام یا سلب حق تقدم از سهامداران قدیمی) صورت پذیرد. افزایش سرمایه یاد شده برای باشگاه استقلال به میزان 11.5 درصد (به ازای هر سهم 291 تومان) و برای پرسپولیس معادل 10 درصد (به ازای هر سهم 338.7 تومان) خواهد بود. عرضه سهام این دو باشگاه از روز 15 اسفند ماه به مدت یک ماه در تابلوی نارنجی بازار پایه فرابورس به انجام خواهد رسید.

ورود سرخابی های پایتخت به بازار سرمایه در هفته های اخیر از جنبه های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. از یک نگاه، بخش عمده اهالی بازار دید چندان مثبتی به این اتفاق ندارند. موضوعی که تقریبا تمامی قدیمی های بازار بر آن اتفاق نظر دارند آن است که همچون همیشه دولت پس از عرضه سهام این شرکت ها در بازار سرمایه، آن ها را رها خواهد کرد. پس از آن مسئولان بازار سرمایه می بایست پاسخگوی عمکلرد این دو باشگاه در زمینه گزارش دهی، مدیریت، وقایع شرکتی (برگزاری مجامع و . )، نوسانات قیمتی و حتی سود و زیان آن ها باشند. نکته قابل توجه آن که آن طور که سازمان خصوصی سازی اعلام کرده سهام عمده این دو باشگاه در اختیار دولت باقی خواهد ماند و سهام اقلیت به فروش خواهد رسید. حتی هر شخص و یا نهادی که نصاب لازم برای تصدی کرسی هیات مدیره باشگاه را نیز به دست بیاورد باید از سوی سازمان خصوصی سازی تعیین اهلیت گردد. با این اوصاف آن چه مشخص است این دو باشگاه نیز (همانند شرکت هایی مثل ایران خودرو و سایپا و بانک های ملت، تجارت و صادرات) بر روی کاغذ غیر دولتی می شوند و اهرم مدیریت و حاکمیت باشگاه در دست دولت باقیمانده و سهامداران خرد فقط در سود و زیان (بخوانید تنها در زیان دهی) باشگاه شراکت دارند.

اولین برخورد بورسی ها با سرخابی ها

اولین برخورد اهالی بازار سرمایه با سرخابی ها به انتشار و بررسی صورت های مالی این باشگاه مربوط است. سال مالی هر دو باشگاه در پایان تیر ماه به پایان می رسد. بر اساس صورت های مالی منتشر شده حاصل عملکرد باشگاه پرسپولیس در سال منتهی به 31 تیر 1400 سود خالص 14 میلیارد تومان بوده و این در حالی است که این باشگاه در تاریخ ترازنامه زیان انباشته ای معادل 196 میلیارد تومان داشته است. حاصل عملکرد باشگاه استقلال نیز در سال مالی منتهی به 31 تیر 1400 زیان خالص 12 میلیارد تومان و زیان انباشته باشگاه در دوره مورد بررسی 760 میلیارد تومان بوده است. در بدو بررسی، بندهای پر تعداد گزارش حسابرسی مشروط باشگاه خودنمایی می کند. پایه اغلب بندهای حسابرسی این دو باشگاه عدم دسترسی حسابرس به مستندات حسابداری است. این در حالی است که ماهیت فعالیت باشگاه های ورزشی به گونه ای است که حسابداری چندان پیچیده ای ندارد. با این وجود بر اساس بندهای گزارش حسابرسی این دو باشگاه حتی اصول اولیه حسابداری (ثبت به موقع و نگهداری مستندات مربوط به وقایع مالی) را ندارند.

نکته دیگری که در گزارش حسابرسی این دو باشگاه به شدت خودنمایی می کند عدم استقلال شخصیت حقوقی باشگاه از مدیران آن است. گواه این مدعا بندهای حسابرسی است که بر اساس آن بسیاری از درآمدهای مربوط به باشگاه، از طریق حساب های شخصی مدیران شرکت دریافت شده و در برخی موارد هنوز به حساب باشگاه ها واریز نشده است. موضوعی که هر چند در این دو باشگاه به یک عرف تبدیل شده و در قاموس شرکت داری بازار سرمایه هیچ جایگاهی ندارد.

ابهام در میزان دارایی ها، نیز از دیگر مهم ترین چالش های پیش روی دو باشگاه در حال حاضر است. بر اساس بندهای حسابرسی، دارایی های ثابت مهم باشگاه دارای سند مالکیت نمی باشد. با توجه به این که دارایی های ثابت یکی از اقلام ارزش گذاری شرکت بوده و به نوعی پشتوانه آن به شمار می روند با توجه به ابهام موجود خرید و معاملات سهام این دو باشگاه بر اساس اطلاعات کامل صورت نخواهد گرفت. در بخش حقوقی نیز دعاوی حقوقی پر تعداد، با مبالغ بالا در دادگاه های داخلی و بین المللی (عمدتا مربوط به قرار داد بازیکنان و مربیان) از ابهامات بزرگ پیش روی این دو باشگاه است. گاه این موضوع چندان اهمیت می یابد که ممکن است از این محل بسته شدن پنجره نقل و انتقالات، کسر امتیاز و . باشگاه را تهدید نماید.

سودی در کار نیست.

عدم وجود چشم انداز مثبت از سوددهی موضوع مهم دیگری است که به صورت معمول در ورود شرکت ها به بازار سرمایه مورد بررسی قرار می گیرد. در حالی که در بسیاری از کشور ها، باشگاه های ورزشی از محل هایی همچون تبلیغات، حق پخش تلویزیونی، فروش لباس و . (با برند باشگاه)، فروش بازیکنان، بلیط فروشی و . سودآوری قابل توجهی دارند، به گواه صورت های مالی، علیرغم پتانسیل های بالقوه، سرخابی ها ( و دیگر باشگاه های کشور) از محل های مورد اشاره درآمد چندانی ندارند. حق پخش تلویزیونی و کپی رایت برای باشگاه، موضوع بسیار قدیمی است که بعید است در کوتاه مدت حل شده و باشگاه ها از این محل درآمد زا شوند. تنها امید برای رشد سودآوری باشگاه ها در حال حاضر بازگشت تماشاگران و افزایش درآمد بلیط فروشی است.

نکته بحث برانگیز دیگر در خصوص عرضه سهام این دو باشگاه، در میان اهالی بازار سرمایه، به نحوه ارزشگذاری این دو باشگاه مربوط است. بررسی گزارش ارزشیابی دو باشگاه نشان می دهد که قیمت تعیین شده برای پذیره نویسی سهام این دو باشگاه تنها با اتکا بر یک روش صورت گرفته است. در حالی که در ارزش گذاری سایر شرکت ها به صورت معمول ارزش تعیین شده از میانگین چند روش مختلف از (همچون ارزش خالص دارایی ها، FCFF یا FCFE، براورد نسبت P/E، DDM و. ) به دست می آمد اما در ارزشگذاری این باشگاه به دلیل عدم وجود سود تقسیمی، جریانات نقدی مثبت عملیاتی و همچنین نبود شرکتی مشابه در بورس، تنها روش ارزش خالص دارایی ها ملاک قرار گرفته است. نکته جالب آن که در این روش بخش عمده ارزش هر دو باشگاه از طریق ارزشگذاری برند به دست آمده که محاسبات مربوط به این قلم دارایی جای سوالات فراوانی دارد.

در ارزش گذاری باشگاه پرسپولیس، ارزش باشگاه بر اساس روش ارزش خالص دارایی ها حدود 3,211 میلیارد تومان (به ازای هر سهم 458 تومان) اعلام شده است. بررسی ها نشان می دهد بخش عمده ارزش شرکت در این روش از ارزش برند باشگاه به دست آمده است. بر این اساس، برند باشگاه پرسپولیس رقمی معادل 1984 میلیارد تومان تعیین شده که در خصوص نحوه انجام محاسبات آن جزییاتی منتشر نشده است. پس از برند، بخش زمین و ساختمان های باشگاه 1098 میلیارد تومان (زمین و ساختمان دفتر مرکزی حدود 18 میلیارد تومان، ورزشگاه درفشی فر 763 میلیارد تومان و ورزشگاه شهید گمنام 317 میلیارد تومان) ارزشگذاری شده اند. دیگر اقلام مربوط به دارایی های باشگاه نیز به وجوه نقد، مطالبات و دریافتی ها، وسایل نقلیه، اثاثه و منصوبات و . باز می گردد.

گزارش ارزشگذاری باشگاه استقلال نیز شرایط مشابه دارد. ارزش اعلام شده برای این باشگاه حدود 2،790 میلیارد تومان است. بخش عمده ای از ارزش دارایی ها در این باشگاه نیز به برند مربوط است. بر این اساس ارزش برند باشگاه استقلال حدود 1775 میلیارد تومان براورد شده که بخشی از مفروضات آن نیز در پیوست گزارش منعکس شده است. زمین و ساختمان های مربوط به باشگاه نیز با 1432 میلیارد تومان (مجموعه ورزشی مرغوبکار 756 میلیارد تومان، کمپ مرحوم ناصر حجازی 642 میلیارد تومان و املاک لارستان و علامه 33 میلیارد تومان) در این زمینه در رده بعدی جای دارد. تفاوت بسیار عمده در ارزشگذاری این دو باشگاه، شناسایی سود دوره جاری برای باشگاه پرسپولیس و شناسایی زیان برای باشگاه استقلال در این زمینه است.

با این همه تنها نگاه کردن به نیمه خالی لیوان تا حد زیادی به دور از انصاف است. به نظر نگارنده فارغ از حواشی و تبعات این عرضه در بازار سرمایه، برندگان اصلی این اتفاق هواداران این دو باشگاه خواهند بود. در گام نخست پذیره نویسی سهام جدید و ورود 350 میلیارد تومان به حساب باشگاه پرسپولیس و 360 میلیارد تومان به حساب باشگاه استقلال، بخش قابل توجهی از مشکلات این دو باشگاه را به لحاظ نقدینگی حل خواهد کرد. علاوه بر این عرضه سهام این دو باشگاه یکی از الزامات AFC را فراهم کرده و امکان حضور مجدد این دو باشگاه در رقابت های لیگ قهرمانان آسیا در سال های بعد را فراهم می سازد. الزام وزارت ورزش به واگذاری ورزشگاه به این دو باشگاه و پایان بلاتکلیفی چندین ساله نیز از دیگر برکات ورود سهام این دو باشگاه به بازار سرمایه است که در نهایت می تواند در عملکرد (نتیجه گیری) دو تیم تاثیر گذار باشد. چالش اصلی در مقابل این دو باشگاه در سال های اخیر، عدم ثبات مدیریت و رفت و آمدهای پر تعداد مدیران باشگاه بوده که هر کدام مدیران قبلی را مسئول بدهی های سنگین و قراردادهای ناموفق و گاه بی سرانجام می دانستند. هر چند ورود به بازار سرمایه تضمینی برای وجود ثبات مدیریت برای یک باشگاه نیست اما وجود یک شفافیت هر چند نسبی در بازار سرمایه باعث می شود عملکرد مدیران در قبال هواداران شفاف تر بوده و عملکرد مدیران با مستندات بیشتر در معرض قضاوت افکار عمومی و هواداران قرار خواهد گرفت.

فارغ از جنبه های منفی و مثبت، عرضه سهام باشگاه در روز یکشنبه هر چند برای بازار سرمایه امری تحمیلی و نه چندان خوشایند است اما این اتفاق از منظر ورزشی به ویژه از نگاه هواداران این دو باشگاه یک نقطه عطف به شمار می آید که می تواند برکات آن آینده این دو باشگاه و در نهایت فوتبال ملی کشور را تحت تاثیر قرار دهد. شاید به همین دلیل دولت به همه جنبه های منفی آن چشم بسته و مصرانه به تحقق آن اصرار دارد. با این وجود، به نظر می رسد فدایی اصلی این اتفاق فرابورس است که باید در ماه های آینده پاسخگوی نوسانات وقایع شرکتی، تغییرات مدیریتی، نوسانات قیمتی و . باشد.

وزیر ورزش دیگر رئیس مجامع سرخابی‌ها نیست

ایرنا نوشت: رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفت: در حال حاضر پول فروش ۱۰ درصد سهام استقلال و پرسپولیس به صورت سپرده سرمایه‌گذاری شده و باشگاه‌ها سود آن که حدود چهار میلیارد تومان است را دریافت می‌کنند.

خصوص‌سازی باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس و حضورشان در فرابوس، اتفاق مهمی بود که برای این ۲ باشگاه رخ داد. این اتفاق می‌تواند مدیریت سرخابی‌ها را هم دچار تغییراتی کند.

حسین قربان‌زاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی پاسخگوی سؤالاتی پیرامون فرایند واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس بود. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

با وجود اینکه پیش از این هم در خصوص چگونگی قیمت‌گذاری استقلال و پرسپولیس شفاف‌سازی شده بود؛ اما هنوز حرف و حدیث‌های زیادی در خصوص این موضوع وجود دارد. درباره این قیمت‌گداری توضیح دهید.

قیمت‌گذاری استقلال و پرسپولیس و سایر شرکت‌هایی که در لیست واگذاری قرار دارند باید بر اساس دستورالعملی که آیین‌نامه شیوه قیمت‌گذاری است انجام شود. ارزش‌گذاری شرکت‌ها اگر در بورس نباشند بر اساس ارزش روز خالص دارایی‌ها انجام می‌شود. در مورد استقلال و پرسپولیس هم این اتفاق افتاد. حدود سه چهارم ارزش استقلال و پرسپولیس، ارزش برندی آنهاست. دارایی‌های منقول و غیرمنقول سرخابی‌ها تاثیر کمی در قیمت‌گذاری‌شان داشته است. شبهه‌ای که وجود داشت در خصوص چگونگی ارزش‌گذاری برند استقلال و پرسپولیس بود. ما در این خصوص جلسات متعددی با کارشناسان رسمی دادگستری داشتم تا ارزش‌گذاری برند بر اساس یک اصول و مبنایی انجام شود و خوشبختانه این اتفاق افتاد.

ارزش‌گذاری برند بستگی به این دارد که شرکت چقدر از این برند سودآوری داشته است. یعنی اینکه این موضوع در نظر گرفته شده که استقلال و پرسپولیس در قراردادهایی که با اسپانسرها و کارگزاران داشته‌اند چقدر درآمد کسب کرده‌اند. چنین برندی را مثلاً باشگاه‌های پیکان یا شهرخودرو در اختیار ندارند تا بتوانند با استفاده از آن درآمدزایی کنند.

با این اوصاف مصادیق ارزش‌گذاری برند نسبتی از آنچه که شرکت درآمد کسب کرده است و این موضوع را با یک ضریبی به پنج سال آینده تسری می‌دهند و نرخ تنزیلی را قائل می‌شوند و ارزش برند مشخص می‌شود. این ارزش‌گذاری توسط یک هیئت کارشناسی رسمی دادگستری ۳ نفره به صورت جداگانه برای هر کدام از باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس رخ داد. این ارزش‌گذاری به هیئت واگذاری ارسال شد. هیئت واگذاری می‌تواند در ارزش‌گذاری شرکت‌ها تغییر ایجاد کند؛ اما در خصوص ارزش‌گذاری استقلال سرخابی‌ها چه وقت به بورس می‌آیند؟ و پرسپولیس به نظر هیئت کارشناسی اعتماد شد و قیمت ۲ هزار و هشتصد میلیارد تومان برای استقلال و سه هزار و دویست میلیارد تومان برای پرسپولیس تصویب شد.

پس اینکه گفته می‌شود تعداد هواداران استقلال و پرسپولیس به صورت مستقیم در قیمت‌گذاری آنها تأثیر داشته درست نیست؟

به این شکل خیر. چون تصور می‌شد تعداد جام‌ها، قهرمانی‌ها و همینطور تعداد هواداران در ارزش‌گذاری استقلال و پرسپولیس نقش داشته است. البته این موارد در بروز و ظهور میزان درآمد برندهای این ۲ باشگاه تاثیر داشته است. وقتی یک باشگاه ۱۰ میلیون هوادار دارد نسبت به باشگاهی که هواداران کمی دارد درآمدهای بیشتری از تبلیغات کسب می‌کند. ضمن اینکه هر باشگاهی طرحی برای درآمدزایی دارد. این درآمدزایی می‌تواند از حق پخش و تبلیغات محیطی و. باشد. باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس در طرح توجیهی خود درآمدهای‌شان را لحاظ کرده‌اند و کارشناس رسمی دادگستری هم به این موارد توجه کرده است. به صرف اینکه مثلاً تعداد فالوئرهای اینستاگرامی یک باشگاه چه تعداد است قیمت‌گذاری انجام نمی‌شود.

با ورود ۲ باشگاه استقلال و پرسپولیس به فرابورس، طبیعتا باید مجامع آنها را سهامداران این ۲ باشگاه تشکیل دهند و رئیس مجمع هم باید از سهامداران باشد. آیا از این پس ریاست مجامع سرخابی‌ها از وزیر ورزش سلب خواهد شد؟

استقلال و پرسپولیس باید قوانین و مقررات مربوط به بورس را رعایت کنند و بر همین اساس سازمان خصوصی‌سازی بر فعالیت‌های آنها نظارت خواهد کرد. البته تا الان ۱۰ درصد سهام این ۲ باشگاه واگذار شده است. پس کماکان ۹۰درصد استقلال و پرسپولیس دولتی است. ‌امیدوارم تا شهریور بخشی از سهام استقلال و پرسپولیس را به صورت بلوکی واگذار کنیم. اگر مجامع استقلال و پرسپولیس برگزار شود این مجامع باید مطابق قانون تجارت و مقررات بورس و فرابورس باشد. سهامداران همان ۱۰ درصد سهام واگذارشده استقلال و پرسپولیس هم می‌توانند در مجمع شرکت کنند؛ اما چون حداکثر آرا با دولت است تصمیم‌گیری‌ها بر اساس دستوری است که دولت به مجمع می‌آورد.

وزیر ورزش همچنان رئیس مجمع خواهد بود؟

رئیس مجامع استقلال و پرسپولیس، وزیر اقتصاد است. مطابق بند ۳ ماده ۱۸ قانون اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ هر شرکتی که در لیست واگذاری است حقوق مالکانه آن با وزارت اقتصاد است. شرکت‌هایی که بیشتر از ۵۰ درصد سهام‌شان دولتی است در ابتدای هر سال وزیر اقتصاد به وزیر مربوطه تفویض اختیار می‌دهد و اعضای مجمع آن متشکل از وزیر اقتصاد، وزیر دادگستری و وزیر ذیربط هستند که در موضوع استقلال و پرسپولیس وزیر ذیربط، وزیر ورزش است. با بورسی شدن استقلال و پرسپولیس، علاوه بر این ۳ عضو کسانی که ۱۰ درصد سهام را خریده‌اند عضو مجمع این ۲ باشگاه هستند.

انتخاب مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره‌های استقلال و پرسپولیس همچنان توسط وزیر ورزش انجام می‌شود؟

هر دستوری که مجمع داشته باشد باید در مجمع مطرح شود. فعلا دولت می‌تواند مدیران عامل و و اعضای هیئت مدیره‌های استقلال و پرسپولیس را تغییر دهد؛ چون ۹۰درصد سهام این ۲ باشگاه را در اختیار دارد؛ اما نمی‌تواند این کار را تنها توسط ۳ وزیر انجام دهد؛ بلکه باید در مجامع‌شان و با حضور سهامداران در این خصوص تصمیم‌گیری کند.

شما در مصاحبه‌ای عنوان کرده بودید که قراردادهای مربوط به ۲ باشگاه استقلال و پرسپولیس باید شفاف‌سازی شود؛ اما تا الان این اتفاق نیفتاد. حتی گفته می‌شود قرارداد مربی یکی از این ۲ باشگاه رقم بسیار بالایی است.

نکته‌ای که من گفته بودم این بود که نسخه‌ای از تمام قراردادهای استقلال و پرسپولیس باید در اختیار شرکت‌های خصوصی‌سازی و فرابورس قرار بگیرد؛ اما چون رقبای استقلال و پرسپولیس در بورس یا فرابورس نیستند نباید این شفافیت به ضرر این ۲ باشگاه تمام شود. باشگاه‌هایی مثل گل گهر، فولاد، مس و . در محیط غیرشفاف عمل می‌کنند. اگر ما استقلال و پرسپولیس را مجبور کنیم که قراردادهای خود را با ذکر جزئیات در سایت کدال منتشر کنند این مسئله باعث ایجاد یک رقابت نابرابر بین آنها و باشگاه‌هایی که با بازیکنان به شکل‌های دیگری توافق می‌کنند می‌شود. فعلا توافق اینگونه شده که مجموع ارقام قرارداد بازیکنان و مجموع قراردادهای کادرفنی در سایت کدال افشا شود. فعلا امکان افشای قرارداد بازیکنان و مربیان به صورت مجزا نیست. البته اگر قراردادهای خارج از عرف و با ارقام نجومی بسته شود چون مصداق رویداد عمده مالی محسوب می‌شود به اقتضای مصداق باید این اتفاق برایش رخ دهد و حتی اگر لازم باشد بدون ذکر نام افشا شود.

در خصوص درآمد حاصله از فروش ۱۰ درصد سهام استقلال و پرسپولیس هم صحبت کنید. آیا امکان برداشت این مبلغ توسط مدیران این ۲ باشگاه وجود دارد؟

کمیته مصارف با هماهنگی و توافق وزیر اقتصاد و وزیر ورزش تشکیل شده و من مسئول این کمیته هستم. مدیران عامل استقلال و پرسپولیس و معاون قهرمانی وزارت ورزش هم در این کمیته حضور دارند. در کمیته مصارف در خصوص اینکه منابع حاصل از افزایش سرمایه صرف چه اموری شود تصمیم‌گیری می‌شود. چون این منابع باید بیشتر صرف سرمایه‌گذاری باشد و نه سرخابی‌ها چه وقت به بورس می‌آیند؟ برای پرداخت هزینه‌ها. بر همین اساس در اولین جلسه کمیته مصارف تصمیم‌گیری شد که از منابع حاصل از افزایش سرمایه بین ۶۵ تا ۷۰ درصد آن صرف سرمایه‌گذاری، بین ۲۰ تا ۲۵ درصد آن صرف بازپرداخت بدهی‌های معوق و بین ۵ تا ۱۰ درصد صرف بازارگردانی سهام باشگاه شود. تا زمانی که سرمایه‌گذاری بلندمدت در این کمیته تصویب نشده این پول باید صرف سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت شود.

یعنی الان پولی که استقلال و پرسپولیس از فروش ۱۰درصد سهام‌شان به دست آورده‌اند سرمایه‌گذاری کوتاه مدت کرده‌اند؟

در حال حاضر پول هر ۲ باشگاه به صورت سپرده سرمایه‌گذاری شده و سود آن را که حدود چهار میلیارد تومان است دریافت می‌کنند.

استقلال و پرسپولیس می‌توانند سهامدار عمده هم داشته باشند؟

در مذاکراتی که داشتیم در شهریور سهام مدیریتی ۴۱ درصد سهام باید واگذار شود که با ۱۰ درصد سهامی که پیش از این عرضه شده بود سهام عرضه شده به ۵۱ درصد می‌رسد. هر کدام از بلوک‌های سهام مدیریتی ۲۱ درصد کل سهام است.

با این اوصاف سهامدارانی که به صورت عمده سهام استقلال و پرسپولیس را خریداری کنند می‌توانند مدیریت این ۲ باشگاه را در اختیار بگیرند؟

صد در صد می‌شود. هر شرکتی ۵ سیت مدیریتی دارند. ۱۷ تا ۲۰ درصد سهام شرکت یک سیت مدیریتی محسوب می‌شود و هر کسی که ۳ سیت مدیریتی را در اختیار داشته باشد می‌تواند کنترل شرکت را در اختیار بگیرد. با این اوصاف پس از عرضه سهام در شهریور ماه سهامداران عمده استقلال و پرسپولیس، مدیریت این ۲ باشگاه را بر عهده خواهند گرفت. بعد از شهریور کنترل دولت روی استقلال و پرسپولیس به حداقل می‌رسد.

سرخابی‌ها به سود می‌رسند؟

ارزش‌گذاری استقلال و پرسپولیس به پایان رسید. بر همین اساس ارزش استقلال۲۷۸۰ میلیارد تومان و ارزش پرسپولیس ۳۲۱۰ میلیارد تومان تعیین شد و قرار است این دو باشگاه در بازار پایه فرابورس عرضه شوند.

گروه بازار سرمایه|

ارزش‌گذاری استقلال و پرسپولیس به پایان رسید. بر همین اساس ارزش استقلال۲۷۸۰ میلیارد تومان و ارزش پرسپولیس ۳۲۱۰ میلیارد تومان تعیین شد و قرار است این دو باشگاه در بازار پایه فرابورس عرضه شوند. موضوع واگذاری سرخابی‌ها به زمان ابلاغ اصل ۴۴ قانون اساسی (سال ۱۳۸۷) برمی‌گردد. با ابلاغ آیین‌نامه اجرایی طبقه‌بندی بنگاه‌ها و تصویب دولت در سال ۱۳۸۸ پرسپولیس و استقلال در فهرست واگذاری‌ها قرار گرفتند. عبدالرضا مصری نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی درباره عرضه سرخابی‌ها می‌گوید: امیدواریم دولت سیزدهم یک بار برای همیشه مسائل مربوط با استقلال و پرسپولیس را که وقت مردم، مجلس و دولت را گرفته، حل کند.

از سوی دیگر محمد خبری‌زاد تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است؛ این ارزش‌گذاری نه تنها بین اهالی فوتبالی بلکه بین کارشناسان بازار سرمایه نیز ابهام و سخنانی ایجاد کرده است. اولین نکته‌ای که در رابطه با ارزش‌گذاری استقلال و پرسپولیس مطرح می‌شود این است که کارشناسان رسمی دادگستری بر چه مبنایی این ارزش‌گذاری را انجام داده اند؟ اگر این موضوع شفاف شود خیلی از ابهامات رفع خواهد شد.

وی ادامه می‌دهد: ارزش‌گذاری در دو بخش، یکی قسمت دارایی‌های ثابت و دیگری موارد متغیر است. به‌طور مثال برای دارایی ثابت این دو تیم می‌توان ورزشگاه‌های آنها را نام برد ورزشگاه شهید کاظمی و کارگران برای پرسپولیس و کمپ حجازی برای استقلال است که با توجه به روشن نبودن سند این دو باشگاه و آگاه نبودن عموم از این مورد قابل استناد نیستند. در رابطه با متغیر‌ها می‌توان به ارزش‌گذاری روی برند استقلال و پرسپولیس اشاره کرد. البته که این بخش در کشور ما به دلایل مختلف مانند حق کپی رایت کمتر مورد توجه قرار گرفته در نتیجه این بخش نیز خیلی شفاف نیست.

در ارزش‌گذاری حق‌پخش باشگاه لحاظ می‌شود؟

خبری زاد توضیح می‌دهد: اکنون حق‌پخش این باشگاه‌ها برعکس تیم‌های کشور‌های دیگر، مشخص نیست و در این زمینه نیز باشگاه‌ها درآمدی ندارند رسانه ملی و پلتفرم‌های پخش زنده به آنها مبلغی را نمی‌پردازند پس این مورد جزو دارایی‌ها محسوب نمی‌شود. نکته بعد که در کشور‌های دیگر برای ارزش‌گذاری تیم‌های باشگاهی لحاظ می‌شود در رابطه با ترانسفر بازیکنان است که این دو باشگاه عملکرد مناسبی نداشته‌اند و نمی‌توان به آن توجه کرد. همه این موارد جدای از بدهی‌های مالیاتی این دو تیم و دیگر بدهی آنهاست.

اگر قرار است بخشی از این باشگاه‌ها در بورس عرضه شوند دردی از این دو باشگاه به‌طور قطع دوا نخواهد شد و تنها فقط قرار است به این روش بخشی از بدهی‌های این دو باشگاه از طریق جیب مردم و از راه بازار سرمایه تامین شود! اگر روند به این شکل باشد باید سازمان بورس جلوی این شکل عرضه را بگیرد قرار نیست یک شرکت خصولتی به بازار سرمایه اضافه شود. شرکت‌هایی که اگر تغییر روند ندهند به‌طور کل زیان ده خواهند بود و عایدی نصیب سهامداران نخواهند کرد این جا است که بخش صیانت از سهامداران مطرح می‌شود.

مدیرعامل شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی نیز در این باره می‌گوید: در سال‌های گذشته بدهی‌ها انباشته شده این دو تیم به ۱۱۰ میلیارد تومان رسیده است. بدهی‌های که هر روز به آن اضافه می‌شود و آمار دقیقی از آن در دسترس نیست.

آراد پورکار تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران توضیح می‌دهد: در رابطه با ارزش‌گذاری این دو باشگاه شفافیتی را شاهد نبودیم و اصلا اطلاعاتی در اختیار عموم قرار نگرفت. این شکل از ارزش‌گذاری به‌طور قطع می‌تواند موارد مربوط به ارزش‌گذاری را زیر سوال ببرد و زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد اعتماد سرمایه‌گذاران نابود می‌شود؛ درست در زمانی که اعتماد به بازار سرمایه در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد و این موضوع باید برای سازمان بورس بسیار حائز اهمیت باشد. با توجه به این نکات چه تفاوتی در مدیریت این دو باشگاه ایجاد می‌شود و تنها زیان است که عاید بازار سرمایه و سهامداران خواهد شد. اما به گفته رییس سازمان خصوصی‌سازی قرار است افزایش سرمایه از محل صرف سهام برای این باشگاه صورت گیرد و تنها ۲۰ درصد از سهام برای عموم عرضه شود و بقیه هم به پیشکسوت‌های این تیم برسد. قرار است در جلسه‌ای با کارشناسان بازار سرمایه در ارزش‌گذاری این دو باشگاه شفاف شود.

سهام سرخابی‌ها باید به هواداران آنها در کل کشور واگذار شود

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدحسن ابوترابی‌فرد امام جمعه موقت تهران گفت: دنیای فوتبال یک حوزه و نهاد چندوجهی است که شامل حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و. است و بالاترین سطح تاثیر در هویت دارد. مدیریت این بخش مهم از ورزش نیازمند یک فرآیند نظام‌مند و اثربخش است که در مسیر ارتقای جایگاه این ورزش گام بردارد. سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس باید به هواداران آنها در کل کشور واگذار شود و محدودیت در خرید سهام ایجاد شود

دارایی اصلی استقلال و پرسپولیس چقدر است؟

پرسپولیس حدود ۱۳۳ میلیون دلار با نرخ نیما (۲۴ هزار تومان) ارزش‌گذاری شده است و ارزش استقلال حدود ۱۱۷ میلیون دلار است. شاید حتی برای طرفداران دو آتیشه این باشگاه حتی همین اختلاف در ارزش‌گذاری نیز محلی برای کری‌خوانی باشد. واقعیت ماجرا آنکه اطلاعاتی از روش ارزش‌گذاری در دسترس نیست و بر این اساس نمی‌توان به قضاوت ارزش‌گذاری نشست.

اما اگر این دو باشگاه فوتبالی را مانند دو بنگاه اقتصادی در نظر بگیریم دارایی اصلی این شرکت‌ها همان طرفدارانی هستند که حاضرند وقت خود را برای تماشای فوتبال آنها سپری کنند یا به بیانی این نام و عنوان باشگاه را می‌پرستند. یعنی ترازنامه این شرکت‌ها شاید باید دارایی‌هایی (نامشهود) وجود داشته باشد که همان طرفداران آنها هستند. این دارایی قابلیت تبدیل به نرخ ارز ترازنامه را ندارند؛ اما با اغراق باید گفت که شاید تمام موجودیت یک باشگاه فوتبال همین طرفداران است.

با وجود این دارایی چشم‌گیر چند ده میلیون نفری برای این دو تیم فوتبالی، چرا خبری از درآمد در این باشگاه‌ها نیست؟ طرفداری را از نگاه اقتصادی شاید بتوان همان درجه مطلوبیت طرفدار مطرح کرد. ارزش تیم فوتبال برای یک طرفدار ذهنی است و شاید با هیچ معیار خاصی قابل انداره‌گیری نباشد. مگر در اقتصاد قیمت یک کالا را مطلوبیت خریدار تعیین نمی‌کند. یعنی قیمت یک کالا را مطلوبیت عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. حالا تصور کنید که مطلوبیت و ارزش این باشگاه‌ها در ذهن طرفداران آنها چقدر است؟ با این تفاسیر چگونه می‌شود که این باشگاه‌ها قادر به کسب درآمد از طرفداران خود نباشند؟

وقتی باشگا‌ه‌های ایرانی را با نمونه‌های خارجی مقایسه می‌کنیم شاید بتوان به ریشه مشکلات فوتبال ایران رسید. این اصل ساده باید در نظر گرفته شود که هر کاری اگر صرفه اقتصادی نداشته باشد احتمال قریب به یقین محکوم به شکست است. برای تیم‌های استقلال و پرسپولیس به نظر می‌رسد که حساب آنها از سمت بودجه دولت و وزارت ورزش شارژ می‌شود. برای تیم‌های دیگر، که عنوان خصوصی را در لیگ برتر ایران به دوش می‌کشند، این درآمد از منابع شرکت‌های عمومی و با حاکمیت شرکتی دولت و نهادهای عمومی مانند فولاد مبارکه یا فولاد خوزستان تامین می‌شود. اما برای باشگاهی مانند بارسلونا عمده این درآمد از همان ارزش ذهنی طرفداران ناشی می‌شود.

خارجی‌ها چگونه از فوتبال سود می‌سازند؟

نکته جالب توجه که باید مورد توجه طرفداران استقلال و پرسپولیس باشد این است که اگر این باشگاه‌ها به صورت مستقل توانایی کسب سود را داشته باشند در نتیجه بسیاری از موارد مورد شکایت طرفداران و حتی نهادهای بین‌المللی قابل رفع است. یعنی این باشگاه‌ها دیگر باشگاه دولتی نیستند که همیشه در مظان اتهام استفاده از منابع دولتی باشند. یا اینکه فلان وزیر متهم به طرفداری از یک تیم نمی‌شود. اهمیت کسب درآمد برای باشگاه‌های فوتبال ایرانی از آن جهت بالا است که این باشگاه‌ها به جای اینکه در مسیر مطلوبیت تامین‌کننده فعلی درآمد خود، یعنی دولت، حرکت کنند برای کسب مطلوبیت طرفداران خود پا به زمین بازی خواهند گذاشت. چون این طرفداران در حقیقت مالکان اصلی و منابع اصلی درآمد این باشگاه‌ها هستند.

بیش از ۸۰ درصد از درآمد این باشگاه‌ها از همین منابع تامین می‌شود. هدف این باشگاه‌ها کسب رضایت و مطلوبیت طرفداران آنها است و طبیعتا از همین محل نیز درآمد کسب می‌کنند. برای مثال یوونتوس نزدیک به ۴۸۱ میلیون دلار درآمد در سال مالی گذشته خود شناسایی کرده است. ارزش بازار سهام این باشگاه ایتالیایی بیش از یک میلیارد دلار است. حق پخش تلویزیونی و رادیویی حدود ۲۵۳ میلیون دلار برابر ۴۹ درصد از کل درآمد و درآمد اسپانسر و تبلیغات ۱۴۶ میلیون دلار معادل۳۰ درصد از کل درآمد بوده است.

چرا فوتبال در کشور پولساز نیست؟

باشگاه‌های اروپایی در سال‌های اخیر به واسطه عوامل مختلف مانند کرونا عمدتا رویه خوبی نداشته‌اند و با وجود درآمد بالا اما فشار هزینه‌ها باعث شده که زیان‌ده باشند. اما موضوع بیش از سود و زیان، کسب درآمد توسط باشگا‌ه‌های فوتبال است. بخش خوبی از درآمد این باشگاه‌ها از محل حق پخش تلویزیونی به دست می‌آید. در سال‌های گذشته نیز چندین بار برای گرفتن حق پخش تلویزیونی از صدا و سیما تلاش شد و اما به نتیجه نرسید. از آن‌جا که خود صدا و سیما رسانه خصوصی و مستقلی نیست، با وجود انحصار موجود و کسب درآمد کلان از تبلیغات اما سودده نیست و ردیف‌های هزینه‌ای برای صدا و سیما در بودجه عمومی دولت در نظر گرفته می‌شود. چگونه باید انتظار داشت که صدا و سیمای دولتی به تیم‌های فوتبال دولتی حق پخش بدهد؟

بخش دیگری از این درآمد به واسطه درآمد اسپانسر و تبلیغات به دست می‌آید. این تیم‌های فوتبال دولتی مجبور هستند از قواعد دولت و حاکمیت تبعیت کنند. برای مثال مشخص نیست چرا این تیم‌ها با چند ده میلیون نفر طرفدار در رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام حضور فعال ندارند یا اگر صفحه‌ای به نام آنها وجود دارد چرا نمی‌توانند فالوور کافی کسب کنند. اگر صفحه‌ای هم وجود دارد آیا از این محل کسب درآمد می‌کنند یا خیر؟

موضوع اسپانسر و تبلیغات نیز در فضای اقتصاد دولتی ایران کلا جای سوال دارد. وقتی به صورت مالی باشگاه فولاد خوزستان نگاه می‌کنیم مشخص می‌شود که کل درآمد این باشگاه فوتبال از محل دریافت پول از شرکت فولاد خوزستان (یک شرکت تولیدکننده بلوم و بیلت فولادی) به دست آمده است. یعنی این باشگاه حدود ۱۶۰ میلیارد تومان درآمد شناسایی کرده که مشخص نیست چرا باید یک شرکت فولادی نقش اسپانسر باشگاه فوتبال را بازی کند.

مشکل کجاست؟

تمامی کاستی‌ها خرج سیاست‌های پوپولیستی دولت می‌شود. وقتی اینگونه باشد دیگر تیم‌های فوتبال توانایی کسب درآمد به صورت مستقل را ندارند. یعنی نهادهای دولتی و حاکمیتی در جای جای اقتصاد کشور نفوذ کرده و آن را به اختیار خود درآورده‌اند و نتیجه آن در تمامی بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ورزشی قابل رصد است. تیم فوتبال ایرانی اصلا به منابع حق پخش دسترسی ندارد چون صدا و سیما رسانه غیرخصوصی است. شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان، فولاد خوزستان و حالا هم احتمالا ملی مس ایران (احتمال خرید تراکتورسازی) به واسطه منافع از تیم‌های مرتبط اقدام به حمایت مالی نمی‌کنند. موضوع هر چیزی است جز کسب سود. در این شرایط فوتبال ما هم با ساختار اقتصادی ما هماهنگ است.