ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

کشورهایی که احتمال رخ دادن تحولات حکومتی یا انقلاب در آن‌ها زیاد است، دولت‌هایی که محدودیت تبدیل پول را در قوانین خود می‌گنجانند، کشورهای درگیر تحریم و وجود محدودیت در امر واردات، کشورهایی که سلب مالکیت دولت از املاک و یا اقداماتی که برای حذف یا کوچک شدن بخش خصوصی در آن‌ها انجام می‌شود و … نمی‌توانند به خوبی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را جذب بازارهای مالی خود کنند. زمانی که کشوری ثبات سیاسی و به موازات آن از ثبات اقتصادی کمی دارد نه تنها سرمایه‌گذار خارجی را جذب نخواهد کرد، بلکه سرمایه‌گذاران داخلی نیز تلاش می‌کنند که دارایی خود را به بازارهای خارج از کشور منتقل کنند. در نتیجه این امر، ارزش اوراق بهادار در آن کشور کاهش می‌یابد و سیر نزولی خواهد داشت و مشمول ریسک سیاسی شده است.
شرکت‌هایی هستند که در سطح جهانی به آنالیز اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورها می‌پردازند و رتبه‌بندی ارائه می‌دهند. مجله یورومانی (پول اروپا) با بهره‌گیری از دانش مدیران ارشد اتحادیه‌های صنفی بازارهای اروپایی و همچنین بیمه‌گران ریسک‌های سیاسی، دو بار در سال آماری از رده‌بندی مذکور منتشر می‌کند؛ این رده‌بندی مبنتی بر مواردی مانند: اعتبار بین‌المللی کشورها، حسن سابقه آن‌ها، پیشینه سیاسی و تامین مالی تجاری آن‌ها است.
در بسیاری از کشورهایی که رتبه بالایی را در رده‌بندی مذکور دارند می‌توان بیمه‌نامه‌هایی برای مدیریت ریسک‌های سیاسی مشاهده کرد. معروف‌ترین شرکتی که در این زمینه می‌توان نام برد، شرکت سهامی سرمایه‌گذاری خصوصی خارجی (OPIC)است که در ایالت متحده آمریکا فعالیت می‌کند و بسیاری از سرمایه‌گذاری‌هایی که توسط افراد خارجی در این کشور انجام می‌شود را بیمه می‌کند.
در انگلستان، وزارت تضمین اعتبار صادرات (ECGD)؛ در کانادا شورای توسعه صادرات (EDC)؛ و در آلمان نهادی به نام هرمس (Hermes) سرمایه‌گذاران خارجی را طبق قوانین حاکم بر کشور بیمه می‌کنند. در کشورهای آسیایی معمولا چیزی تحت عنوان بیمه‌نامه وجود ندارد و تنها کشورهایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی که اقتصادی قوی‌تری دارند، این کار را به واسطه اوراق تضمین برای سرمایه‌گذاران خود انجام می‌دهند.

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

بازارهای سرمایه در سطح جهانی همواره تحت تاثیر ریسک‌های فراوانی قرار می‌گیرند؛ تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، رویدادهای مختلف، تصمیمات کشورها و… همگی روی این بازارها تاثیر می‌گذارند. گاهی تصمیم یک کشور باعث رشد یک بازار و ضعف بازار دیگری می‌شود، گاهی رویدادی باعث حرکت نزولی یا صعودی بازارها به موازات هم شده و در نهایت هر اتفاقی که در یک بازار بیفتد می‌توان تاثیر آن را در بازارهای دیگر مشاهده کرد. در این مقاله به توضیح مختصری در رابطه با انواع ریسک و سپس بررسی دقیق‌تر ریسک‌های سیاسی در بازار سرمایه داخلی و جهانی خواهیم پرداخت.

برای روشن شدن موضوع بحث، یک مثال را در نظر بگیرید: زمانی که نرخ بهره در یک کشور بالا می‌رود، افراد به تهیه ارز آن کشور و سرمایه‌گذاری و دریافت سود بیشتر تمایل پیدا می‌کنند؛ بنابراین ممکن است مقداری از سرمایه خود را از بازارهای دیگر خارج کنند. در نهایت اگر این اتفاق در سطح وسیع و توسط افراد زیادی روی دهد، بازارهای دیگر سیر نزولی را تجربه خواهند کرد. این مثال در رابطه با تصمیمی اقتصادی بود و مشابه آن را می‌توان در تصمیمات سیاسی نیز به وضوح مشاهده کرد. البته تاثیرات رویدادها بر هر بازار به عمق آن بازار هم بستگی دارد. اگر کشور ایران و تغییر قیمت دلار را نظر بگیریم، می‌توانیم مشاهده کنیم در بازه‌ای از زمان که قیمت دلار سیر صعودی دارد، مقداری سرمایه از بازار بورس خارج می‌شود و در این شرایط شاهد سیر نزولی در بورس خواهیم بود و این ناشی از عمق کم بازار بورس در ایران است. هرچقدر سرعت حرکت بازار به سمت نزولی و صعودی کمتر باشد، ما آن بازار را عمیق‌تر می‌شناسیم. در ادامه با انواع ریسک و تاثیر ریسک‌های سیاسی در بازار سرمایه بیشتر آشنا خواهیم شد.

انواع ریسک در بازار سرمایه

ریسک در سرمایه گذاری ‌ به دو دسته «سیستماتیک» و «غیر سیستماتیک» تقسیم می‌شود. ریسک‌های سیستماتیک شامل موارد کلی و غیرقابل حذف در بازار هستند؛ این ریسک‌ها به صورت کلی متوجه دارایی ما است و با تحلیل و پیش‌بینی نمی‌توان از آن‌ها اجتناب کرد. تنها کاری که سرمایه‌گذاران حرفه‌ای برای کنترل حدودی این ریسک انجام می‌دهند، تقسیم دارایی بین چندین بازار مختلف است. البته این کار، ریسک سیستماتیک را کاهش نمی‌دهد، بلکه امکان مدیریت دارایی را با در نظر گرفتن آن ریسک آسان‌تر می‌کند. مثلا در نظر بگیرید رویداد ناخوشایندی مانند جنگ (که ریسکی سیستماتیک به حساب می‌آید) روی دهد. این اتفاق قطعا تاثیر منفی بر تمامی بازارهای کشورهای درگیر آن خواهد داشت. فرقی نمی‌کند افراد در کدام بازار سرمایه‌گذاری کرده باشند، به هر حال تاثیر منفی روی دارایی آن‌ها اجتناب ناپذیر است! اما اگر فرد دارایی خود را بین چندین بازار مثل بورس، طلا، مسکن و… تقسیم کرده باشد، در چنین زمانی ممکن است راحت‌تر بتواند برخی را نقد کرده و برخی دیگر برای زمان طولانی غیرقابل استفاده باقی بمانند. جنگ، رویدادهای اقتصادی و سیاسی، تغییر نرخ بهره و نرخ ارز، تورم و تحریم‌ها از نمونه‌های ریسک سیستماتیک هستند.
ریسک‌های غیر سیستماتیک، قابل کنترل، قابل پیش‌بینی و به اصطلاح حذف‌شدنی هستند. مثلا رویدادهای داخلی یک شرکت خاص که موجب سقوط سهام می‌شود را ریسک غیر سیستماتیک می‌نامیم. ریسک‌های مربوط به یک سهم خاص، یا سهام یک صنعت خاص و از این قبیل موارد، همگی غیر سیستماتیک هستند. تمامی سهامداران به صورت مرتب اخبار مربوط به سهم‌هایشان را پیگیری می‌کنند و با توجه به آن و بر اساس تحلیل‌هایی که انجام می‌دهند، دارایی خود را مدیریت می‌کنند؛ بنابراین به راحتی می‌توانند ریسک‌های غیر سیستماتیک را مدیریت کنند و فردی که فاقد این توانایی باشد در واقع یک سرمایه‌گذار مبتدی است.

تاثیر ریسک‌های سیاسی بر بازار سرمایه جهانی

در ابتدای این بخش لازم است این مورد را بیان کنیم که تغییرات سیاسی تدریجی که موجب بهبود شرایط کشور شده و به مرور زمان اتفاق می‌افتد و همچنین برعکس این روند را ریسک سیاسی نمی‌نامیم. اگرچه این موضوع تاثیر بسزایی در اقتصاد کشور دارد اما از آنجایی که به مرور روی می‌دهد و تغییرات در آن قابل پیش‌بینی است، ریسک نامیده نمی‌شود. تصمیمات یک باره دولت، رخدادهای سیاسی ناخواسته، دخالت دولت در امور اقتصادی و هر موردی که به طور ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی با دخالت سران کشور روی دهد، در دسته ریسک سیاسی قرار می‌گیرد و اصطلاحا آن را ریسک حاکمیتی هم می‌نامیم. در بازارهای جهانی، زمانی که سرمایه‌گذاران می‌خواهند دارایی خود را وارد بازار خارجی کنند، به رتبه کشور و میزان شفافیت اطلاعات و قوانین حاکم بر آن دقت می‌کنند. کشورهایی که قوانین روان و قابل درک‌تری دارند و فساد مالی در آن‌ها کمتر دیده می‌شود، گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری هستند.

کشورهایی که احتمال رخ دادن تحولات حکومتی یا انقلاب در آن‌ها زیاد است، دولت‌هایی که محدودیت تبدیل پول را در قوانین خود می‌گنجانند، کشورهای درگیر تحریم و وجود محدودیت در امر واردات، کشورهایی که سلب مالکیت دولت از املاک و یا اقداماتی که برای حذف یا کوچک شدن بخش خصوصی در آن‌ها انجام می‌شود و … نمی‌توانند به خوبی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را جذب بازارهای مالی خود کنند. زمانی که کشوری ثبات سیاسی و به موازات آن از ثبات اقتصادی کمی دارد نه تنها سرمایه‌گذار خارجی را جذب نخواهد کرد، بلکه سرمایه‌گذاران داخلی نیز تلاش می‌کنند که دارایی خود را به بازارهای خارج از کشور منتقل کنند. در نتیجه این امر، ارزش اوراق بهادار در آن کشور کاهش می‌یابد و سیر نزولی خواهد داشت و مشمول ریسک سیاسی شده است.
شرکت‌هایی هستند که در سطح جهانی به آنالیز اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورها می‌پردازند و رتبه‌بندی ارائه می‌دهند. مجله یورومانی (پول اروپا) با بهره‌گیری از دانش مدیران ارشد اتحادیه‌های صنفی بازارهای اروپایی و همچنین بیمه‌گران ریسک‌های سیاسی، دو بار در سال آماری از رده‌بندی مذکور منتشر می‌کند؛ این رده‌بندی مبنتی بر مواردی مانند: اعتبار بین‌المللی کشورها، حسن ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک سابقه آن‌ها، پیشینه سیاسی و تامین مالی تجاری آن‌ها است.
در بسیاری از کشورهایی که رتبه بالایی را در رده‌بندی مذکور دارند می‌توان بیمه‌نامه‌هایی برای مدیریت ریسک‌های سیاسی مشاهده کرد. معروف‌ترین شرکتی که در این زمینه می‌توان نام برد، شرکت سهامی سرمایه‌گذاری خصوصی خارجی (OPIC)است که در ایالت متحده آمریکا فعالیت می‌کند و بسیاری از سرمایه‌گذاری‌هایی که توسط افراد خارجی در این کشور انجام می‌شود را بیمه می‌کند.
در انگلستان، وزارت تضمین اعتبار صادرات (ECGD)؛ در کانادا شورای توسعه صادرات (EDC)؛ و در آلمان نهادی به نام هرمس (Hermes) سرمایه‌گذاران خارجی را طبق قوانین حاکم بر کشور بیمه می‌کنند. در کشورهای آسیایی معمولا چیزی تحت عنوان بیمه‌نامه وجود ندارد و تنها کشورهایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی که اقتصادی قوی‌تری دارند، این کار را به واسطه اوراق تضمین برای سرمایه‌گذاران خود انجام می‌دهند.

تاثیر ریسک‌های سیاسی بر بازار بورس ایران

متاسفانه به علت تحریم‌هایی که علیه کشور ایران صورت گرفته است، بازار سرمایه ایران بسیار متزلزل است؛ با هر رویدادی که رخ می‌دهد ما شاهد نوسان در بازار بورس هستیم و عده‌ای این موضوع را ناشی از عمق کم این بازار می‌دانند؛ اما از طرفی متخصصان تحلیل بنیادی که معمولا سرمایه‌گذاری آن‌ها بلندمدت و با دیدگاهی عمیق‌تر است، این نوسانات را زودگذر می‌دانند و معتقدند که ریسک‌های سیستماتیک در ایران اگرچه تاثیرگذار هستند، اما با گذر زمان هر سهمی ارزش ذاتی خود را نمایان خواهد کرد. البته ما بارها شاهد چنین نوسانات زودگذری در بورس بوده‌ایم. مثلا زمانی که قیمت دلار رو به افزایش است، برای مدت کوتاهی افراد (خصوصا سفته‌بازان) سرمایه خود را از بورس خارج می‌کنند و به خرید و فروش دلار و نوسان‌گیری در آن می‌پردازند و در این زمان بازار بورس سیر نزولی خواهد داشت. این نزول از نظر کارشناسان سطحی و زودگذر است.
پس از مدتی که دلار با طی کردن افزایش قیمت به ثبات می‌رسد، تاثیر خود را بر قیمت دیگر کالاها گذاشته و روند افزایش قیمت در تمامی صنایع شروع می‌شود که طی این روند احتمالا سود شرکت‌ها نیز افزایش خواهد داشت و مجددا بازار بورس به اصطلاح مثبت می‌شود و اگرچه ممکن است کمی نوسان داشته باشد اما به ثبات نسبی خواهد رسید و این شرایط معمولا با دیدگاه طولانی‌مدت و عمقی کارشناسان پیش‌بینی می‌شود.
روانشناسی رفتار سهامداران بازار بورس ایران نشان می‌دهد که رویدادهای سیاسی معمولا بر روی تصمیمات دو گروه اثر می‌گذارد:

افراد غیر حرفه‌ای که بر اساس احساسات و شایعات و بدون تحلیل تصمیم می‌گیرند.

در رابطه با سرمایه‌گذاران خارجی در ایران دو مورد مثبت و منفی وجود دارد؛ طبق رده‌بندی موسسه Credentoکه در سال ۲۰۱۹ انجام شد، متاسفانه ایران جزو پرریسک‌ترین مناطق برای سرمایه‌گذاری انتخاب شد و رتبه ۷ از ۱۰ را کسب کرد؛ قابل ذکر است در این رده‌بندی هیچ کشوری رتبه ۸ و بالاتر را دریافت نکرده است! بنابراین این موضوع تاثیر منفی در جذب سرمایه‌گذار خارجی خواهد داشت. اما از طرفی افراد خارجی در ایران معمولا بر روی ماشین‌آلات، تجهیزات تولیدی و از این قبیل موارد سرمایه‌گذاری می‌کنند که به راحتی تبدیل به پول نقد نمی‌شود؛ بنابراین خروج سرمایه خارجی از بازار ایران کمی سخت خواهد شد. همچنین تحریم‌های بانکی که نقل و انتقال ارز را در سطح بین‌المللی برای ایران مشکل می‌کند، اگرچه امتیازی منفی تلقی می‌شود اما تا حدودی از فرار سرمایه نیز جلوگیری خواهد کرد که به عبارتی مانع مثبت خوانده می‌شود.

سخن آخر

در نهایت ما باید این موضوع را بدانیم که سرمایه‌گذاری بدون ریسک در دنیا وجود ندارد! حتی با وجود ضمانت‌نامه‌ها و بیمه‌نامه‌هایی که توسط کشورهای مختلف به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد، باز هم آن‌ها در معرض ریسک‌های مختلف قرار دارند و این فکر که سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی ریسک ندارد، اشتباه است. ریسک سیاسی نیز از نوع سیستماتیک به شمار می‌رود و اجتناب از آن ممکن نیست. شاید بتوان بهترین راه را تقسیم دارایی بین چند بازار و همچنین جلوگیری از رفتارهای نشات گرفته از هیجانات دانست. مدیریت ریسک بحثی جداگانه است که با ارتقا دانش مالی، یادگیری روش‌های تحلیلی و انتخاب استراتژی صحیح، ممکن خواهد بود. هیچ فردی به‌خاطر وجود ریسک، فعالیت مالی خود را متوقف نمی‌کند و از سودی که از طریق سرمایه‌گذاری کسب می‌کند به راحتی چشم‌پوشی نخواهد کرد؛ بلکه مهارت‌های مربوط به سرمایه‌گذاری را در خود ارتقا می‌بخشد و با تکیه بر دانش مالی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

ریسک چیست

معمولا زمانی که صحبت از انواع ریسک به میان می‌آید، کلمه خطر برجسته می‌شود؛ اما باید بدانیم که ریسک فقط دربردارنده خطر و مفهومی منفی نیست.

ریسک در معنای کلی، نا اطمینانی از آینده را نشان می‌دهد. ممکن است ما خود را در معرض ریسک قرار دهیم و با فرصت‌های مثبت مواجه شویم. این فرصت‌های مثبت در مفاهیم مالی قابل توضیح هستند. بنابراین ریسک دارای دو بعد مثبت و منفی است.

عموماً مفهوم ریسک در مالی و سرمایه‌گذاری مورد توجه است. در مقاله پیش رو قصد داریم به توضیح انواع ریسک بپردازیم.

چرا ریسک وجود دارد و انواع آن کدامند؟

از آغاز پیدایش تمدن، انسان‌ها همواره با عوامل متغیر و خطرهای زیادی مواجه بوده‌اند و احتمال خسارت همواره وجود داشته است. انسان نخستین با مخاطرات طبیعی مواجه بوده و به تدریج آموخته است که اتفاقات ناخوشایند را پیش‌بینی کند و برای مقابله با آن‌ها‌ آماده باشد.

هر چه میزان رشد و پیشرفت انسان بیشتر می‌شود، در معرض تصمیم‌گیری‌ها‌ و پیچیدگی‌های بیشتری قرار می‌گیرد و در معرض ریسک‌های بیشتری قرار می‌گیرد.

به طور کلی، موقعیت‌های ریسکی که افراد با آن مواجه می‌شوند معمولا شامل دو دسته می‌شود:

ریسک واقعی یا خالص (Pure Risk)

این ریسک‌ها در واقع همان خطرات فیزیکی مثل خطر تصادف، بیماری، طلاق، بلایای طبیعی و …. هستند که عمدتا در اختیار ما نیستند و در صورت وقوع، نتیجه‌ای جز خسارت ندارند. این ریسک‌ها عموماً قابلیت بیمه شدن دارند و همیشه موجب زیان می‌شوند.

ریسک سوداگرانه یا پویا

این نوع ریسک‌ها معمولا در شرایط اقتصادی قابل اندازه‌گیری هستند و نتیجه احتمالی آن‌ها می‌تواند سود یا زیان باشد. انواع سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی، بازی‌های مبتنی بر شرط‌بندی، از جمله چنین ریسک‌هایی هستند.

ریسک‌های نوع اول کاملا زیان ده هستند و با بیمه کردن می‌توان خسارات ناشی از آن را کاهش داد. اما ریسک‌های نوع دوم می‌توانند به نتایج مثبت و ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک سود ده ختم شوند. در ادامه به تقسیم بندی ریسک‌های پویا که در سرمایه‌گذاری با آن مواجه هستیم، می‌پردازیم.

بهتر است ابتدا “مفهوم ریسک” در سرمایه‌گذاری را تعریف کنیم، در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک گفته می‌شود. این انحراف بازده می‌تواند مثبت یا منفی باشد، هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش انواع ریسک

سرمایه‌گذاران را از منظر پذیرش ریسک می‌توان به سه دسته تقسیم‌ نمود:

• افراد ریسک‌گریز: این افراد رویکرد محافظه‌کارانه دارند. این شخص ترجیح می‌دهد، بازده مطمئنی داشته باشد و احتمال موفقیت وی بالا باشد.
• افراد ریسک‌پذیر: این افراد رویکرد جسورانه دارند شخص ریسک بالا را به منظور دریافت سود بالاتر می‌پذیرد.
• افراد خنثی نسبت به ریسک: سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آن‌ها‌ را ریسک خنثی می‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می‌دانند.

ریسک‌پذیری و ریسک گریزی به معنای به استقبال ریسک رفتن و از ریسک فراری بودن نیست. بلکه نشان می‌دهد، افراد ریسک گریز در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی بیشتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی انتظار دارند.

همچنین افراد ریسک‌پذیر در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی کمتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی توقع دارند.

این اصل که کسب بازده بالاتر تنها با پذیرش ریسک بیشتر امکان پذیر است بیانگر این حقیقت است که نمی‌توان ریسک نکرد و بازده به دست آورد و در مقابل نیز اگر سرمایه‌گذاری ریسک بالاتری بپذیرد به طور طبیعی باید انتظار بازده بالاتری داشته باشد.

در واقع شما با پذیرش ریسک بیشتر پاداش دریافت می‌کنید که به آن صرف ریسک می‌گویند. صرف ریسک در سرمایه‌گذاری‌هایی که ریسک بالاتری دارند، بیشتر است.

معیارهای سنجش انواع ریسک سرمایه گذاری

برای اندازه‌گیری ریسک سرمایه‌گذاری معیارهای متفاوتی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ‌انحراف معیار بازده تاریخی یا میانگین یک سرمایه‌گذاری است.

بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده نشان‌دهنده بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک می‌باشد. شرکت‌‌های بسیاری زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی ریسک‌های متفاوتی که در معرض آن هستند قرار داده تا بتوانند ریسک خود را ارزیابی و مدیریت کنند. عموماً ریسک‌های سرمایه‌گذاری، به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود:

۱- ریسک سیستماتیک

این نوع ریسک، مربوط به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان جامعه است که قابل حذف نیست. ریسک سیتماتیک بر کل بازار اثر می‌گذارد و محدود به صنعت خاص نیست.

۲- ریسک غیرسیستماتیک

برخلاف ریسک سیستماتیک، این نوع ریسک قابل کنترل و کاهش است. ما می‌توانیم شرکتی را که در اثر تصمیم‌گیری‌های نادرست یا شرایط بحرانی با افت قیمتی مواجه شده را خریداری نکنیم و از این ریسک جلوگیری کنیم. به جز دو مورد فوق، انواع دیگری نیز از ریسک وجود دارد که برخی زیرمجموعه همین دو نوع ریسک هستند.

۳- ریسک نرخ سود (Interest rate risk)

اگر چند گزینه برای سرمایه‌گذاری داشته باشیم، این نوع ریسک مطرح می‌شود. به عنوان مثال سرمایه‌گذاری در سهام یا اوراق مشارکت. تفاوت نرخ سود این دو سرمایه‌گذاری می‌تواند ما را به یکی از دو گزینه که ریسک کمتری برای ما دارد، سوق دهد.

مثلاً اگر خرید سهام ۲۰ درصد سود و خرید اوراق سود ثابت ۱۵ درصدی داشته باشد و بانک سود اوراق را تا سطح ۲۰ درصد افزایش دهد در این صورت به صرفه است که با ریسک کمتری اوراق خریداری کنیم نه سهام. این نوع ریسک معمولا روی اوراق مشارکت و اوراق بدهی بیشتر اثر می‌گذارد.

۴- ریسک تورم (Inflation risk)

رشد نرخ تورم باعث می‌شود بر بازدهی سرمایه‌گذاری موثر است؛ زیرا بازدهی خالص از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم حاصل می‌شود. به طور مثال اگر انتظار بازدهی ۵۰ درصدی داشته باشیم و نرخ تورم سالانه ۱۵ درصد داشته، در نهایت ۳۵ درصد بازدهی خواهیم داشت.

هرچه نرخ تورم افزایش یابد از میزان بازدهی ما در این حالت کاسته می‌شود. پس باید سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم که بازدهی بیشتری داشته و در نهایت پس از کسر تورم، رضایت ما را فراهم کند. به این نوع ریسک که در اثر افزایش نرخ تورم به فرد تحمیل می‌شود، ریسک تورم می‌گویند.

۵- ریسک مالی (Financial risk)

شرکت‌ها در صورت‌های مالی خود بخشی تحت عنوان، تسهیلات و تعهدات مالی دارند. هرچه تعهدات مالی شرکت و وام‌های دریافتی بیشتر باشد، توان شرکت جهت توسعه و گسترش و افزایش سوددهی کاهش می‌یابد. به این نوع ریسک، ریسک مالی گفته می‌شود.

بسیاری از سرمایه‌گذاران با لحاظ این نکته سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند و از ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک شرکت‌هایی که تعهدات مالی زیادی دارند به دلیل ریسک مالی فاصله گرفته و به سراغ گزینه‌های کم ریسک تر می‌روند.

۶- ریسک نقدشوندگی (liquidity risk)

دارایی مطلوب، دارایی است که قدرت نقدشوندگی بالا دارد. اگر دارایی به راحتی فروش نرود، صاحب آن دارایی، با ریسک نقدشوندگی مواجه است.

در مورد سهام نیز این ریسک وجود دارد. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را در بازار به فروش ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک برسانید ولی به دلیل عملکرد نامناسب شرکت، کسی سهام را نمی‌خرد. در این حالت شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. هرچه سرعت خرید و فروش سهمی بیشتر باشد و معاملات آن را روان‌تر باشد این ریسک در آن کم رنگ‌تر است.

۷- ریسک نرخ ارز (currency risk)

در مورد شرکت‌های واردات محور، ریسک نرخ ارز بسیار با اهمیت است. اگر شرکت مورد نظر شما، عمده ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک مواد اولیه خود را وارد می‌کند، با رشد نرخ ارز، درگیر چالش ریسک نرخ ارز خواهد شد و هزینه زیادی را متحمل می‌شود.

با رشد هزینه‌ها، سود دهی شرکت کاسته شده و نتیجه نهایی، عدم رغبت سرمایه‌گذاران به خرید شرکت مذکور است. البته این ریسک، نوعی ریسک غیر سیتماتیک محسوب می‌شود که توسط شرکت‌ها قابل کنترل نیست.

۸- ریسک تجاری

در ریسک تجاری به این موضوع توجه می‌شود که آیا شرکت قادر به فروش محصولات و تامین هزینه‌های عملیاتی خود است یا خیر؟ به عبارتی، ریسک تجاری کلیه هزینه‌های یک کسب و کار برای عملیاتی ماندن را در نظر می‌گیرد.

این هزینه‌ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه‌های اداری می‌شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می‌فروشد، می‌باشد.

۹- ریسک اعتباری یا ریسک نکول

ریسک اعتباری یا نکول، ریسک عدم بازپرداخت سود یا اصل بدهی قلمداد می‌شود. این نوع ریسک برای سرمایه‌گذاران اوراق قرضه، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک نکول و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند.

از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک نکول و در نتیجه نرخ بهره بالاتر هستند.

۱۰- ریسک کشور

ریسک کشور، به عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی گفته می‌شود. در صورت بروز چنین ریسکی، به عملکرد سایر بخش‌های مالی کشور نیز صدمه وارد می‌شود. آسیب سایر کشورهای در ارتباط با آن نیز محتمل است. این ریسک در غالب کشورهای در حال توسعه که کسری بودجه شدید دارند، رخ می‌دهد.

۱۱- ریسک سیاسی

ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک سیستماتیک است. در این حالت، بی‌ثباتی سیاسی، جنگ، کنترل‌های نظامی، تغییر قوانین دولتی، روی تصمیم‌های سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد. این نوع ریسک با عنوان ریسک ژئوپلیتیک نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که در مورد این ریسک وجود دارد، آن است که هر چه افق زمانی سرمایه‌گذاری طولانی‌تر شود، این ریسک بیشتر می‌شود.

جمع بندی انواع ریسک

در این مقاله با تعریف ریسک آشنا شدیم. انواع مختلف ریسک از منظرهای مختلف را بررسی کردیم. همچنین با طبقه بندی پذیرش ریسک در افراد مختلف، آشنا شدیم.

به طور کلی، ریسک‌هایی که با آن مواجه هستیم؛ دو نوع قابل پویا و خالص هستند. ریسک‌های خالص عموماً زیان ده هستند و هدف ما صرفا کنترل ریسک‌های پویا است. به منظور کاهش زیان‌های ناشی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، چندین راه حل وجود دارد.

لازم به ذکر است که ما قادر نیستیم همه ریسک‌های سرمایه‌گذاری را مهار کنیم. بلکه با دانش و تجربه حاصل از مدیریت ریسک می‌توانیم آن را به سطح قابل تحملی کاهش دهیم. یکی از راه‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، سبد دارایی است.

در واقع با سرمایه‌گذاری در چند سهام، ریسک کلی سبد سهام کمتر از مجموع ریسک‌های تک‌ تک سهام خواهد شد. استفاده از تنوع بخشی این امکان را فراهم می‌کند که با کنار هم قراردادن دارایی‌های مالی متنوع ریسک کمتری را متحمل شویم.

استفاده از سهام مختلف در سبد سرمایه‌گذاری موجب کاهش ریسک غیرسیستماتیک می‌گردد. تنوع‌بخشی باید با دانش و تجربه کافی صورت بگیرد و در صورت امکان از متخصصین این امر بهره گرفته شود.

درحالی‌که اکثر متخصصان سرمایه‌گذاری موافق هستند که تنوع سازی نمی‌تواند در برابر ریسک آن‌ها را تضمین کند، می‌توان گفت تنوع سازی مهم‌ترین مؤلفه برای کمک به یک سرمایه‌گذار در رسیدن ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک به اهداف مالی دوربرد است و این درحالی‌که ریسک مالی را به حداقل می‌رساند.

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

فایل ورد بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران۲ ارائه میگردد

توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران :

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

فصل اول: کلیات تحقیق

۲-۱ تاریخچه مطالعاتی. ۵

۳-۱- بیان مسأله ۱۲

۴-۱- چهارچوب نظری تحقیق. ۱۲

۵-۱- فرضیه های تحقیق. ۱۵

۶-۱- اهمیت و ضرورت تحقیق. ۱۶

۷-۱- اهداف انجام تحقیق. ۱۷

۸-۱ حدود مطالعاتی. ۱۷

۱-۸- قلمرو مکانی تحقیق. ۱۷

۲-۸- قلمرو زمانی تحقیق. ۱۷

۳-۸- قلمرو موضوعی تحقیق. ۱۷

۹-۱- تعریف واژه ها و اصطلاحات.. ۱۸

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

۲-۲- بخش اول : نظریه های مربوط به سرمایه فکری. ۲۳

۱-۲-۲- تعاریف مختلف سرمایه فکری. ۲۴

۳-۲- بخش دوم : مدل های طبقه بندی سرمایه فکری. ۲۵

۱-۳-۲- ادوینسون و مالونه (۱۹۹۷) ۲۶

۲-۳-۲- سویبی (۱۹۹۷) ۲۶

۳-۳-۲- طبقه بندی نورتون و کاپلان(۱۹۹۲) ۲۸

۴-۲- بخش سوم : روش های اندازه گیری سرمایه فکری. ۲۹

۱-۴-۲- طبقه بندی روش های اندازه گیری سرمایه فکری. ۲۹

۲-۴-۲- ارزش افزوده اقتصادی. ۲۹

۳-۴-۲- کارت نمره متوازن. ۳۰

۴-۴-۲- ترازنامه نامرئی. ۳۰

۵-۴-۲- کنترل دارایی های ناملموس.. ۳۰

۶-۴-۲- روش جهت یابی تجاری اسکاندیا ۳۱

۷-۴-۲- شاخص سرمایه فکری. ۳۱

۸-۴-۲- نرخ بازده دارایی ها ۳۱

۹-۴-۲- روش تشکیل سرمایه بازار. ۳۲

۱۰-۴-۲- کارگزار تکنولوژی. ۳۲

۱۱-۴-۲- روش سرمایه فکری مستقیم ۳۲

۱۲-۴-۲- روش های مالی و مراحل اندازه گیری مالی سرمایه فکری. ۳۳

۱۳-۴-۲- مدل مدیریت سرمایه فکری. ۳۳

۱۴-۴-۲- کیوتوبین. ۳۳

۱۵-۴-۲- هوش سرمایه انسانی. ۳۴

۱۶-۴-۲- مدل کارگزار فناوری. ۳۴

۱۷-۴-۲- روش ارزشگذاری جامع. ۳۴

۵-۲- ارزیابی تحلیلی – تطبیقی و مدل های سنجش سرمایه فکری. ۳۵

۶-۲- طبقه بندی شیوه اندازه گیری سرمایه فکری از دید کلینت و دارن. ۳۶

۱-۶-۲- روش های محاسبه مستقیم سرمایه فکری. ۳۶

۲-۶-۲- روش های برآورد ارزش بازاری سرمایه ۳۶

۳-۶-۲- روش های برگشت دارایی ها ۳۶

۴-۶-۲- روش های کارت امتیاز. ۳۷

۷-۲- نحوه محاسبه سرمایه فکری ( با استفاده از مدل پالیک ) شاخص های عملکرد مالی شرکت ها ۳۷

۱-۷-۲- محاسبه سرمایه فکری با استفاده از مدل پالیک… ۳۷

۸-۲- انواع ریسک: ۴۰

۱-۸-۲- انواع ریسک : نگرش نظریه نوین پرتفوی(ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک ) ۴۴

فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق

۲-۳- روش تحقیق. ۴۷

۳-۳- روش گردآوری اطلاعات.. ۴۸

۴-۳ روایی و پایایی تحقیق. ۴۹

۵-۳- ابزارگردآوری اطلاعات.. ۴۹

۶-۳- جامعه آماری تحقیق. ۵۰

۷-۳ مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرهای پژوهش.. ۵۱

۸-۳- متغیرهای عملیاتی تحقیق. ۵۷

۹-۳- روش تجزیه و تحلیل داده ها ۵۷

۱-۹-۳- تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی. ۵۹

۲-۹-۳- آزمون همبستگی. ۵۹

۳-۹-۳- رگرسیون چندگانه ۶۰

۴-۹-۳- آزمون نرمال بودن (کولموگروف- اسمیرنوف) ۶۰

۵-۹-۳- آزمون خودهمبستگی (دوربین – واتسن) ۶۱

۶-۹-۳- چندهم خطی. ۶۱

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

۲-۴- شاخص های توصیفی متغیرها ۶۴

۳-۴- روش آزمون فرضیه های تحقیق. ۶۷

۴-۴- تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق. ۶۸

۱-۴-۴- بررسی فرض نرمال بودن متغیرها : ۶۸

۲-۴-۴- خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هر فرضیه به شرح زیر بیان می شود ۷۰

۱-۲-۴-۴- تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی اول. ۷۰

۲-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی اول: ۷۰

۳-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی دوم: ۷۲

۴-۲-۴-۴- آزمون فرعی سوم: ۷۳

۵-۲-۴-۴- آزمون فرضیه اصلی اول: ۷۵

۶-۲-۴-۴- تجزیه وتحلیل آزمون فرضیه اصلی دوم : ۷۶

۷-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی چهارم : ۷۷

۸-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی پنجم :‌ 78

۹-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی ششم : ۸۰

۱۰-۲-۴-۴- آزمون فرضیه اصلی دوم: ۸۵

۱۱-۲-۴-۴- تجزیه وتحلیل آزمون فرضیه اصلی سوم ۹۰

۱۲-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی هشتم :‌ 90

۱۳-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی نهم : ۹۲

.۱۴-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی دهم :‌ 93

۱۵-۲-۴-۴- آزمون فرضیه اصلی سوم: ۹۵

۱۶-۲-۴-۴- فرضیه اصلی چهارم: ۹۶

۱۷-۲-۴-۴- فرضیه اصلی پنجم: ۹۷

۱۸-۲-۴-۴- فرضیه اصلی ششم: ۹۹

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

۲-۵- ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها ۱۰۴

۱-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی اول : ۱۰۴

۲-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی دوم : ۱۰۵

۳-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی سوم : ۱۰۷

۴-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی چهارم : ۱۰۹

۵-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی پنجم : ۱۱۰

۶-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی ششم: ۱۱۰

۳-۵- نتیجه گیری کلی تحقیق. ۱۱۱

۴-۵- پیشنهادها ۱۱۲

۱-۴-۵- پیشنهاد مربوط به فرضیه اصلی اول : ۱۱۲

۲-۴-۵- پیشنهاد دوم مربوط به فرضیه اصلی دوم : ۱۱۲

۳-۴-۵- پیشنهاد سوم مربوط به فرضیه اصلی سوم : ۱۱۲

۴-۴-۵- پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های تحقیق. ۱۱۳

۵-۴-۵- پیشنهادهایی برای تحقیق های آتی. ۱۱۳

۵-۵- محدودیت های تحقیق. ۱۱۴

پیوست یک : نمونه آماری تحقیق. ۱۱۷

منابع فارسی: ۱۱۹

منابع لاتین: ۱۲۱

چکیده انگلیسی: ۱۲۵

جدول ۱-۱: خلاصه ی نتایج تحقیقات انجام شده در ارتباط با سرمایه فکری. ۱۴

جدول ۱-۲ : برخی طبقه بندی های ارائه شده سرمایه فکری. ۲۵

جدول ۲-۲ : مقایسه ارزش گذاری سرمایه های فکری(رودو ولیرت) ۳۵

جدول ۱-۴ : شاخص های توصیف کننده متغیرها تحت، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع برای متغیر وابسته ۶۵

جدول ۲-۴: شاخص های توصیف کننده متغیرها تحت، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع برای متغیر مستقل. ۶۶

جدول ۳-۴: آزمون کلموگروف اسمیرونوف- متغیر وابسته ۶۹

جدول ۴-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه فیزیکی و ریسک کل ۷۰

جدول ۵-۴ : ضریب همبستگی،ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فیزیکی و ریسک کل ۷۱

جدول ۶-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه ساختاری و ریسک کل ۷۲

جدول ۷-۴: ضریب همبستگی ،ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه ساختاری و ریسک کل ۷۳

جدول ۸-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه انسانی و ریسک کل ۷۴

جدول ۹-۴: ضریب همبستگی ،ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه انسانی و ریسک کل ۷۴

جدول ۱۰-۴: ضریب همبستگی،ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فکری و ریسک کل ۷۵

جدول ۱۱-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه فیزیکی و ریسک سیستماتیک ۷۷

جدول ۱۲-۴: ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فیزیکی و ریسک سیستماتیک ۷۸

جدول ۱۳-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه ساختاری و ریسک سیستماتیک… ۷۹

جدول ۱۴-۴ : ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه ساختاری و ریسک سیستماتیک… ۷۹

جدول ۱۵-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه انسانی و ریسک سیستماتیک ۸۰

جدول ۱۶-۴: ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه انسانی و ریسک سیستماتیک… ۸۱

جدول شماره ۱۷-۴: ‌ آنالیز واریانس رگرسیونبرای سرمایه انسانی و ریسک سیستماتیک ANOVA.. 81

جدول ۱۸-۴:‌ ضرایب معادله رگرسیون برای سرمایه انسانی و ریسک سیستماتیک… ۸۲

جدول ۱۹-۴: ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک… ۸۶

جدول ۲۰-۴:‌ آنالیز واریانس رگرسیون برای متغیر سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک ANOVA.. 86

جدول ۲۱-۴ :‌ ضرایب معادله رگرسیون برای متغیر سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک… ۸۷

جدول ۲۲-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه فیزیکی و ریسک غیرسیستماتیک… ۹۰

جدول ۲۳-۴:‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فیزیکی و ریسک غیرسیستماتیک Model Summary. 91

جدول ۲۴-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه ساختاری و ریسک غیرسیستماتیک… ۹۲

جدول ۲۵-۴: ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه ساختاری و ریسک غیرسیستماتیک… ۹۳

جدول ۲۶-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه انسانی و ریسک غیر سیستماتیک… ۹۴

جدول ۲۷-۴:‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه انسانی و ریسک غیرسیستماتیک… ۹۴

جدول ۲۸-۴: ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فکری و ریسک غیرسیستماتیک… ۹۵

جدول ۲۹-۴ : ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری بین سرمایه فکری و ریسک کل با تأثیر متغیرتعدیلی اندازه شرکت.. ۹۷

جدول ۳۰-۴: ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک با تأثیرگذاری متغیرتعدیلی اندازه شرکت.. ۹۸

جدول ۳۱-۴: ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری بین سرمایه فکری و ریسک غیر سیستماتیک با تأثیرگذاری متغیر تعدیلی اندازه شرکت.. ۹۹

جدول ۳۲-۴ : یافته های حاصل از بررسی فرضیه ها ۱۰۱

نمودار ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک ۱-۲ : طرح ارزش اسکاندیا ۲۶

نمودار ۲-۲: طبقه بندی سویبی از طریق چهارچوب ناظر دارایی نامشهود ۲۷

نمودار ۳-۲: چهارچوب کارت امتیازی متوازن. ۲۸

نمودار ۴-۲ : انواع ریسک… ۴۱

نمودار ۵-۲ طبقه بندی معیارهای کمی ریسک (رتبه بندی براساس پیچیدگی محاسبه) ۴۴

مهم ترین نکاتی که باید در زمینه مدیریت ریسک و سرمایه در نظر داشته باشید

معرفی ریسک و روش های مدیریت آن در جهت بهینه سازی سبد سرمایه گذاری

مهم ترین نکاتی که باید در زمینه مدیریت ریسک و سرمایه در نظر داشته باشید

مدیریت ریسک و سرمایه همیشه سختی های خود را دارد اما اگر نکاتی درباره آن بدانید، کار شما خیلی ساده تر می شود و راحت تر می توانید سرمایه گذاری کنید. ریسک های مالی به دو دسته سیستماتیک و غیر سیستماتیک تقسیم می شوند. ریسک سیستماتیک بر کل اقتصاد و کلیه مشاغل تأثیر می گذارد. نمونه ای از ریسک سیستماتیک ضرر و زیان ناشی از رکود است. برای مدیریت ریسک و سرمایه در نظام سیستماتیک نیازمند برنامه ریزی های دقیق هستید. ریسک غیرسیستماتیک یعنی ریسکی که مختص صنعت یا شرکتی خاص است. این ریسک را می توان با برنامه ریزی دقیق به حداقل رساند.

نرخ بهره ، جنگ و رکود اقتصادی ممکن است باعث افزایش ریسک سیستماتیک شوند. برای مدیریت ریسک و سرمایه در این نوع ریسک، بهترین کار استفاده از مشاوران مالی است. ریسک سیستمیک را می توانید با استفاده از روش های Hedging کاهش دهید.

ریسک غیرسیستماتیک به عنوان “ریسک منحصر به فرد” هم شناخته می شود چون تنها مربوط به یک صنعت یا شرکت می باشد.

در کل هر چه ریسک بیشتری در سرمایه گذاری های خود انجام دهید، انتظار کسب سود بیشتری را دارید اما باید حواستان به مدیریت ریسک و سرمایه باشد تا شاهد ضررهای هنگفتی نباشید. از آنجایی که پیشبینی مقدار سود و ضرر کار بسیار مشکلی است بنابراین شما باید راهبردهای دقیق و مشخصی برای مدیریت ریسک و سرمایه خود داشته باشید.

ریسک سیستماتیک انواع مختلفی دارد ، اما اصلی ترین ویژگی ریسک سیستماتیک این است که شما می توانید سبد های سهام گوناگونی داشته باشید و در همین حال ریسک زیادی نکرده باشید. این شیوه از ریسک به دلیل فراگیر بودن در بازار اقتصادی به عنوان “ریسک بازار” یا “ریسک غیر قابل تقسیم” نیز شناخته می شود.

ریسک بهره: در این نوع ریسک با تغییر نرخ بهره، سرمایه گذاری فعلی شما نامطلوب به نظر می رسد یعنی اینکه احساس می کنید که در حال ضرر هستید.

ریسک تورم: ریسک تورم یعنی افزایش تورم باعث می شود بازده سرمایه گذاری فعلی شما نسبت به آنچه که انتظار داشتید کم تر باشد. مدیریت ریسک و سرمایه در صورت وجود داشتن تورم کار سختی است.

ریسک نقدینگی: یعنی شما نمی توانید به راحتی دارایی هایی که در دراز مدت جمع کرده اید را به فروش رسانید. مدیریت ریسک و سرمایه نقد کار نسبتا سختی نیست و با کمک یک حسابدار معمولی می توانید این ریسک را کاهش دهید.

تفاوت بین دارایی ها

دانستن تفاوت بین دارایی ها امر خیلی مهمی است

دارایی های مالی را می توان به چند دسته اصلی طبقه بندی کرد این دسته ها عبارتند از: سهام ، اوراق قرضه ، املاک و مستغلات یا پول نقد. هر دسته مزایا و محدودیت های خاص خودش را دارد. وجه نقد ساده ترین ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک دارایی ممکن است و ریسک اصلی آن نرخ تورم است.

مدیریت ریسک و سرمایه اوراق قرضه نسبتاً امن است اما در معرض نرخ بهره و همچنین ریسک نقدینگی (ریسک سیستماتیک) قرار دارند. به این معنی که ممکن است در هنگام نیاز نتوانید آنها را به پول نقد تبدیل کنید.

سهام پرریسک ترین سرمایه گذاری در یک برهه زمانی کوتاه مدت است. همچنین نوسان بازار یک ریسک سیستماتیک قابل توجه محسوب می شود. اکثر افرادی که به بازار سهام وارد می شوند می خواهند سریع به سود دهی برسند،چنین چیزی تقریبا غیر ممکن و برای کسب ثروت از بازار سرمایه شما باید فرد صبوری باشید.

املاک و مستغلات گزینه خوبی برای سرمایه گذاری ست اما مشکل املاک این است که شما نمی توانید آنها را فورا بفروشید و شاید فروش یک ملک سال ها زمان ببرد پس خیلی روی آنها حساب باز نکنید.

ریسک مالی مبتنی بر دارایی

ریسک های متفاوتی در زمینه انواع دارایی داریم. به عنوان مثال برای وام مسکن وام را به شکل اوراق به شما می دهند. بانک با نرخ بهره ای که مشخص کرده روی این وام سود می کند. اگر شما وام را زودتر از موعد پرداخت کنید به بانک خسارت زده اید.

نرخ ریسک بهره در گذر زمان تغییر می کند و این به نفع بانک ها است. اگر نرخ بهره وام شما متغیر است باید ریسکِ تغییر مبلغ پرداختی اولیه را به جان بخرید یعنی ممکن است بانک از شما سود بیشتری به خاطر شرایط بد اقتصادی دریافت کند تا در این صورت خودش ضرر نکند.

ریسک بازار: یعنی یک دارایی با گذشت زمان ارزش خود را از ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک دست بدهد.

ریسک نقدینگی: یعنی دارایی شما در زمان نیاز سریعا قابل تبدیل به پول نیست و مشخص نیست کی بتوانید آن را به پول نقد تبدیل کنید.

سطح ریسک پذری شما باید با نوع سرمایه گذاری که انجام می‌دهید مرتبط باشد.

قبل از مدیریت ریسک و سرمایه ، باید پیش بینی کنید که چقدر احتمال دارد بابت سرمایه گذاری تان ضرر کنید. هدف شما باید در سرمایه گذاری تان مشخص باشد و همچنین از قبل باید میزان ریسکی که می توانید برای هر سرمایه گذاری تحمل کنید را مشخص کنید تا بعدا در زمینه مدیریت سرمایه و ریسک به مشکل بر نخورید.

سهام: خطرناک ترین شکل سرمایه گذاری است اما در دراز مدت می تواند بالاترین بازده را داشته باشد. هیچ ضمانتی در زمینه سهام نیست و سرمایه گذار باید اعتماد به نفس خوبی در هنگام نوسان بازار داشته باشد چون بیشتر سرمایه گذاران با کوچکترین ضرری پا پس میکشند و توانایی پایبندی به اصول مدیریت ریسک و سرمایه را ندارند.

اوراق قرضه نسبت به سهام ریسک کمتری دارند. چون بازپرداخت آنها تضمینی است. میزان ریسک اوراق به صادر کننده آن بستگی دارد. بنابراین اوراق شرکت هایی را تهیه کنید که به آنها اعتماد دارید و میزان سرمایه آنها را می دانید. همچنین باید ریسک نرخ بهره را هم در نظر بگیرید. ریسک نرخ بهره بیشتر روی اوراق تاثیر می گذارد تا سهام. افزایش نرخ بهره به معنای افت قیمت اوراق بهادار است.

سرمایه گذاری های نقدی مانند حساب های کوتاه مدت ، حساب های پس انداز یا اوراق قرضه دولتی کمترین ریسک را دارند و مدیریت ریسک و سرمایه در این زمینه کار ساده ای است. این نوع سرمایه گذاری ها مطمئن هستند اما بازده کمی دارند.

سطح ریسکی که حاضرید متحمل شوید را مشخص کنید

هنگام تصمیم گیری در مورد سطح کلی ریسک ، باید ارزیابی کنید که چگونه می خواهید از پول بدست آمده از سرمایه گذاری های تان در آینده استفاده کنید.

اگر قصد دارید در آینده نزدیک مبلغ زیادی (مانند خرید خانه) خرج کنید ، یا قرار است به زودی بازنشسته شوید. نباید ریسک زیادی بکنید و باید سرمایه گذاری های مطمئن تری انجام دهید. با مدیریت ریسک و سرمایه و انجام سرمایه گذاری های کوتاه مدت دیگر نیازی نیست که غصه بازار را بخورید و به راحتی سود می کنید. این سود زیاد نیست اما برای شما به صرفه است. سرمایه گذاری های بلند مدت، ریسک بیشتری را هم می طلبند. برای تحقق اهداف بلند مدت باید صبر کنید و در هنگام نوسان بازار هیجانی عمل نکنید.

با مدیریت ریسک و سرمایه، هدف مالی مشخصی برای خود تعیین کنید

هدف مالی مشخص یعنی اینکه شما یک تاریخ معین برای رسیدن به هدف مالی خود تعیین کنید و به آن برسید. این زمان برای اکثر مردم دوران بازنشستگی است. سعی کنید که اهداف بلند پروازانه نداشته باشید و یک هدف مالی قابل درک و ممکن برای خود تعیین کنید.

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک

در بازار سرمایه انواع ریسک به دو دسته زیر تقسیم می شود:

1⃣ ریسک کاهش پذیر(ریسک غیرسیتماتیک)
2⃣ ریسک کاهش ناپذیر (ریسک سیستماتیک)
1⃣ ریسک سیتماتیک

شامل آن بخش از کل ریسک مربوط به یک دارایی(سهام) است که تحت تاثیر عوامل اثر گذار بر کل بازار(شاخص) می باشد،از جمله این عوامل می توان به تحولات سیاسی، اقتصادی،تغییرات در فاکتورهای کلان تجاری، تورم و بیکاری اشاره کرد، حتی در صورتی که کشور از جمله کشورهای پیشرو نبوده باشد،تحولات سیاسی و اقتصادی درآن کشورها نیز میتواند از عوامل ریسک سیستماتیک بوده باشد.

در محاسبه این نوع ریسک در حقیقت همپایی سهم مورد نظر با تغییرات در کل سهام را در نظر می گیرند،به عبارت ساده تر میزان تاثیر پذیری سهم از تغییرات در شاخص را منظور می کنند.و معمو لا سرمایه گذار درکاهش یا افزایش این نوع ریسک هیچ گونه قدرتی ندراد لیکن می تواند با بدست آوردن کواریانس (همپایی) ریسک بین سهم مورد نظر و ریسک کل بازار در تصمیم گیری خود دقت بیشتری انجام دهد.
2⃣ ریسک غیر سیتماتیک

شامل آن بخش از کل ریسک مربوط به یک دارایی(سهام) است که بتوان آن را کاهش داد و معمولا مربوط به یک شرکت یا یک صنعت خاص است .

از عوامل مهم در ریسک غیر سیتماتیک می توان به وضعیت کالا یا خدمات تولیدی شرکت یا کل صنعت،قدرت رقیبان،ساختار و ترکیب دارائیهای شرکت،وضعیت تکنولوژی مورد استفاده شرکت در مقایسه با صنعت مربوطه،و برنامه های توسعه آتی شرکت، اشاره کرد.

مثلا با افزایش تنوع درتعداد سهام و تشکیل پرتفوی دیگر ریسک دارائی(کل سرمایه) مربوط به انحراف معیار بازده تک تک سهام مربوط نمی شود_چراکه با افزایش تعداسهام تا یک حد مشخص در حقیقت ریسک غیر سیستماتیک سهم را به حد اقل رسانده ایم_ بلکه محاسبه کل ریسک فقط بر مبنای ریسک سیستماتیک آن صورت می گیرد

آرمان پرداز خبره

شرکت آرمان پرداز خبره بیش از 15سال سابقه فعالیت در زمینه حسابداری و حسابرسی و خدمات مشاوره مالی و مالیاتی