معرفی کامل بازار فارکس و ویژگی های بازار تبادل ارز
با نگاهی به گذشته های دور می توان دریافت همیشه تجارت در میان نسل بشر وجود داشته و غالبا تاجران موفق از احترام اجتماعی خاصی برخوردار بوده اند.
به گزارش بازار، با نگاهی به گذشته های دور می توان دریافت همیشه تجارت در میان نسل بشر وجود داشته و غالبا تاجران موفق از احترام اجتماعی خاصی برخوردار بوده اند. آنان تجارت را همانند گوهری ارزشمند دانسته که از نیاکان خود به ارث برده اند. از همین رو آنان این علم و مهارت را طی سالیان در سینه محفوظ داشته و نسل به نسل به فرزندان خود منتقل می کردند.
اما رفته رفته با رشد و پیشرفت تکنولوژی، بازارهای مالی قدیم، جای خود را به بازارهای امروزه داده و دست خوش تغییرات زیادی شدند. خوشبختانه به لطف تکنولوژی امروزی و آسایشی که در پی آن برای بشر فراهم گردیده است، دیگر به منظور داد و ستد، نیازی به پیمودن کیلومترها راه نیست و به راحتی با یک خط اینترنت و رایانه شخصی می توان از هر جای این کره خاکی، به بازارهای جهانی متصل شد و به داد و ستد پرداخت.
این امر بر جذابیت بازارهای مالی افزود و سبب شد تا روزانه افراد مختلفی از سراسر دنیا جذب این بازارها گردند. همچنین از طرفی در پی این استقبال عمومی، بازارهای مالی مختلفی نیز ایجاد گردید که هر کدام دارای شرایط و ویژگی های منحصر به خود می باشد. از همین رو هر بازار معامله گرانی را به خود جذب کرده که در آن مشغول فعالیت می باشند.
حال از میان بازارهای مالی مختلف در سراسر دنیا، امروز قصد داریم به معرفی بزرگترین بازار مالی جهان یعنی بازار فارکس بپردازیم. خوب است بدانید که بیشترین حجم معاملات روزانه در دنیا، مربوط به این بازار بوده که با توجه به اهمیت آن، در ادامه به معرفی کامل بازار فارکس و ویژگی های بازار تبادل ارز خواهیم پرداخت.
فارکس چیست؟
در این بخش قصد داریم ببینیم فارکس چیست و به نوعی با این بازار بیشتر آشنا شویم. واژه فارکس که در زبان انگلیسی به صورت Forex نوشته می شود، برگرفته از عبارت Foreign exchange market بوده و به معنای بازار تبادل ارز خارجی می باشد.
بازار فارکس به عنوان بزرگترین بازار مالی دنیا شناخته شده که بیشترین حجم معاملات روزانه را در مقایسه با سایر بازارهای مالی، به خود اختصاص می دهد. همچنین همانطور که از نام این بازار پیداست، آنچه در آن مورد داد و ستد قرار می گیرد، ارزهای کشورهای مختلف می باشد. به عبارت دیگر در معاملات خود، همواره ارزی را فروخته تا معادل آن، ارز دیگری دریافت نمایید.
در این بازار ارزهای مختلف را با نمادهای استاندارد جهانی ISO به نمایش در آورده و از آن جایی که همیشه داد و ستد بر روی دو ارز صورت می پذیرد (یک ارز را می فروشیم تا ارز دیگری بخریم) لذا از اصطلاح جفت ارزها استفاده می گردد.
به طور نمونه به جفت ارز EUR/USD توجه نمایید که علامت EUR نشان دهنده ارز یورو ( Euro ) بوده و علامت USD بیانگر دلار آمریکا می باشد. حال انجام معامله خرید بر روی این جفت ارز بدین معنی است که با فروش دلار، در حال خرید یورو هستیم.
ویژگی های بازار فارکس
حال قصد داریم ببینیم ویژگی های بازار فارکس چیست تا با شناسایی آنها به دلایل محبوبیت این بازار پی ببریم.
۱. استفاده از اهرم: یکی از مهمترین ویژگی های بازار فارکس، استفاده از اهرم یا لوریج ( Leverage ) می باشد. به کمک این ویژگی قادر خواهید بود با سرمایه ای اندک در معاملات بزرگی سهیم شده که می تواند سود کسب شده را به میزان چشم گیری افزایش دهد. البته توجه داشته باشید که این امر می تواند افزایش ریسک معاملاتی را نیز در پی داشته باشد.
۲. فعالیت ۲۴ ساعته: بازار فارکس از آنجا که بازاری جهانی می باشد لذا به صورت ۲۴ ساعته در دسترس بوده و این امکان را فراهم می کند تا در هر نقطه از دنیا که باشید بتوانید در زمان مورد نظر به بازار متصل شده و معاملات خود را انجام دهید.
۳. معاملات دو سویه: روند انجام معاملات در این بازار دو مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی سویه می باشد. به عبارت دیگر می توان از رشد و یا ریزش بازار کسب سود نمود.
مهمترین مفاهیم پایه در فارکس
در این قسمت قصد داریم اشاره مختصری به برخی از مهمترین مفاهیم پایه در فارکس داشته باشیم.
۱. لوریج: لوریج یا اهرم به زبان ساده در واقع پولی است که از کارگزاری قرض گرفته شده تا به واسطه آن بتوانیم معاملات بزرگتری انجام دهیم.
۲. جفت ارزهای اصلی و فرعی: در فارکس برخی جفت ارزها همانند EUR/USD را جفت ارزهای اصلی نامیده در حالی که برخی دیگر (مانند EUR/JPY ) که معمولا دلار در آنها نقش پایه یا پیرو ندارد را جفت ارزهای فرعی می گویند.
۳. اسپرد: به تفاوت قیمت خرید و فروش در بازار، اسپرد می گویند.
۴. لات: اندازه یا حجم معاملاتی می باشد.
نحوه کسب درآمد از بازار فارکس
در این قسمت قصد داریم با نحوه کسب درآمد از بازار فارکس آشنا شویم. همانطور که پیش از این نیز گفته شد، به دو طریق می توان در فارکس معاملات خود را انجام داد و کسب سود نمود. نخست از طریق خرید دارایی و افزایش قیمت آن و دوم از طریق فروش دارایی در قیمت بالاتر و کاهش قیمت آن در آینده، می توان سود برد.
به طور نمونه تصور کنید جفت ارز EUR/USD را خریداری نموده اید (یعنی دلار خود را فروخته و یورو خریده اید) آنگاه با افزایش نسبت قیمت یورو به دلار، می توانید درآمد کسب نمایید.
همچنین عکس این قضیه نیز صادق است. یعنی با فروش EUR/USD (فروش یورو و تبدیل آن به دلار) در صورتی که قیمت جفت ارز کاهش یابد می تواند از ریزش صورت گرفته در بازار کسب سود نمایید.
روش های معامله گری در بازار فارکس
روش های معامله گری در بازار فارکس می تواند بنا به شرایط و وضعیت بازار در هر لحظه متفاوت باشند. از همین رو لازم است ابتدا مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی پیش از هر چیزی وضعیت بازار را مورد بررسی قرار داده تا بر اساس آن بتوانیم متد معاملاتی خود را پیاده سازی و اجرا نماییم.
در ادامه به بررسی روش های معامله در سه حال مختلف بازار خواهیم پرداخت:
۱. بازار صعودی: در این حالت بهترین و سودآورترین استراتژی تلاش برای خرید در اصلاحات صورت گرفته در بازار می باشد.
۲. بازار نزولی: در چنین شرایط اغلب معامله گران در حال فروش بوده و لذا به منظور کسب سود بیشتر و کاهش ریسک معاملاتی، بایستی با روند همسو بود. تلاش برای گرفتن معاملات فروش در اصلاحات بازار، می تواند نتایج خوبی را به همراه داشته باشد.
۳. بازار خنثی: در این شرایط قیمت میان دو ناحیه حمایت و مقاومت محصور گردیده و نوسان می نماید. عمل نوسان گیری به شکل خرید در ناحیه حمایت و فروش در ناحیه مقاومت می تواند شانس موفقیت بالاتری داشته باشد.
توجه داشته باشید که از سه روش معاملاتی نامبرده در هر بازاری می توان بهره برد. به طور نمونه می توان در بازار بورس تهران نیز به این شکل کسب سود نمود. در این راستا بررسی بهترین روش نوسان گیری در بورس پیشنهاد می گردد.
در نهایت از این که تا پایان این مطلب همراه ما بودید سپاسگزاریم و امیدواریم مطالب بیان شده برای شما عزیزان مفید واقع گردیده باشد.
آربیتراژ چیست | بررسی فرصتهای آربیتراژی در بازارهای مالی مختلف
آربیتراژ چیست؟ یکی از مفاهیم مهم علم اقتصاد آربیتراژ است که می‌توان آن را کسب سود از اختلاف قیمت یک دارایی بین دو یا چند بازار تعریف کرد. در واقع می‌توان مفهوم آربیتراژ را از عدم وجود تعادل قیمت در بازارهای مختلف استنباط کرد. به بیان دیگر، هنگامی که دارایی پایه مانند کالا یا ارز و سهام در بازارهای مختلف دارای ارزش یکسان نباشد، آربیتراژگران با خرید دارایی در بازاری که قیمت کمتری دارد و فروش سریع آن در بازارهایی با قیمت بالاتر، از سطوح مختلف قیمت سود کسب می‌کنند. از آنجا که در صورت امکان فروش دارایی در حداقل زمان ممکن فراهم باشد، ریسک این روش بسیار ناچیز خواهد بود و در عمل می‌توان آن را نوعی سرمایه گذاری بدون ریسک تلقی کرد.
در مفهوم آربیتراژ شرایط باید برای خرید و فروش فراهم بوده و محصولات نیازی به معرفی یا بازاریابی نداشته باشد؛ بنابراین، صادرات کالا آربیتراژ محسوب نمی‌شود. به طور کلی ماهیت آربیتراژ بر مبنای بازده مثبت قطعی است و اگر یک دارایی در بازارهای مختلف ارزش یکسانی داشته باشد، تعادل آربیتراژی برقرار خواهد شد.
فهرست عناوین مقاله
شکل‌گیری فرصتهای آربیتراژی
فرصتهای آربیتراژی بر مبنای بعد مکان یا زمان به وجود می‌آید. فرصت آربیتراژی برمبنای بعد مکان در دو موقعیت جغرافیایی مختلف خواهد بود که در آن یک دارایی خاص در دو بازار ارزش ناهمسانی داشته باشند. شرط موفقیت در این شیوه، امکان خرید و فروش همزمان یا حداکثر با تفاوت زمانی کوتاه است. اما آربیتراژ بر مبنای بعد زمان، از اختلاف ارزش دارایی به دلیل تفاوت در زمان تحویل آن ناشی میشود. به عنوان مثال می‌توان به اختلاف قیمت در بازار نقد و بازار آتی اشاره کرد.
معاملات آربیتراژی به طور عمده بر اساس بعد زمانی انجام میشود و به همین دلیل بازار آتی در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت زیادی دارند. مفهوم آربیتراژ را می‌توان دلیل و انگیزه فعالیت بسیاری از سفته‌بازان و به نوعی محرک بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری دانست.
آربیتراژ یک کالا در دو بازار
می‌خواهیم مفهوم آربیتراژ یک کالا در دو بازار را با یک مثال بیان کنیم. فرض کنید خرده‌فروشی والمارت دی‌وی‌دی اصلیِ بازی ارباب حلقه‌ها را به ارزش ۴۰ دلار می‌فروشد؛ اما شخصی می‌داند که نسخه‌های آخر این دی‌وی‌دی در سایت eBay حدود ۵۵ تا ۱۰۰ دلار به فروش رفته است. پس این ایده وجود دارد که شخص چند دی‌وی‌دی از والمارت خریداری کرده و آنها را با سود 15 تا 60 دلاری در eBay بفروشد. اما این فرد قطعا نمی‌تواند این روش را برای طولانی مدت ادامه دهد، زیرا احتمالا یکی از حالات زیر رخ خواهد داد:
- دی‌وی‌دی‌های اصلی والمارت به پایان می‌رسد.
- والمارت قیمت دی‌وی‌دی‌ها را بالا می‌برد، زیرا استقبال از این محصول افزایش یافته است.
- قیمت دی‌وی‌دی‌ها در eBay کاهش می‌یابد زیرا عرضه‌ی آنها در سایت eBay افزایش داشته است.
این آربیتراژ در چنین بازارهایی بسیار رایج است و فروشندگان در بازارهای اجناس دست‌دوم و حراجی‌ها، اشیاء باارزشی را خریداری می‌کنند که فروشنده آنها را با قیمت پایین می‌فروشد. اما این کار نیز هزینه‌هایی را به خریدار تحمیل می‌کند؛ از جمله زمان پیدا کردن اجناس با قیمتی کمتر از ارزش واقعی، تحقیق در مورد قیمتهای رقابتی بازار و پذیرش ریسک کاهش قیمت اجناس پس از خرید.
آربیتراژ چند کالا در یک بازار
در نوع دوم معاملات که در مفهوم آربیتراژ وجود دارد، اشخاص چند کالا را در یک بازار خرید و فروش می‌کنند و اغلب این نوع آربیتراژ ( Arbitrage ) شامل مبادلات ارزی است. این مورد را نیز با یک مثال توضیح می‌دهیم. فرض کنید سرمایه‌گذاری ۵ دینار الجزایر را با ۱۰ لِوای بلغاری مبادله می‌کند. سپس سرمایه‌گذار می‌تواند ۱۰ لوای بلغاری را مجددا به دینار الجزایر تبدیل کند؛ به صورتی که با پرداخت ۱۰ لوا، ۶ دینار دریافت کند و در نتیجه یک دینار بیشتر از تعداد اولیه خواهد داشت.
نتیجه این نوع آربیتراژ به طور کلی به اقتصاد محلیِ مکان مبادله ضرر وارد خواهد کرد زیرا بین تعداد دینارها و لواهای مبادله‌شده تناسب وجود ندارد. در صورتی که با چند ارز در بازار رو به رو باشیم، این آربیتراژ پیچیده‌تر خواهد بود.
آربیتراژ در بازار نقدی
در این بخش از مفهوم آربیتراژ به انواع بازارهای نقدی می‌پردازیم و مفهوم آربیتراژ را در هر یک بررسی کرده و نحوه معاملات آن را بیان می‌کنیم. البته امروزه فرصتهای معاملاتی که در مفهوم آربیتراژ قرار گیرند در بازارهای نقدی بسیار کم است و دلیل آن تولید گسترده در سراسر جهان، حذف واسطه‌ها و تجارت الکترونیک است که بازار را به شرایط تعادل می‌رساند.
بازار جهانی سهام
امروزه سهام شرکت‌های چند ملیتی و بین‌المللی در بورس‌های جهانی عرضه میشود. این بازارها بهم متصل و فعالیت آنها یکپارچه است. گاهی ممکن است در زمان کوتاهی قیمت یک مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی سهم در بازارهای مختلف یکسان نباشد و فرصتی برای آربیتراژ ایجاد شود. از آنجا که سرمایه‌گذاران پیوسته بازارهای جهانی را رصد می‌کنند و با وجود ربات‌های معامله‌گر و حجم بالای سفارشات، این فاصله در ارزش سهام‌ها از بین می‌روند و بازار به تعادل می‌رسد.
بازار غیررسمی ارز ایران
یکی از بسترهایی که معاملات در آن مطابق مفهوم آربیتراژ انجام میشود، بازارهای غیر رسمی است؛ اختلاف قیمت ارز دولتی در ایران و بازار آزاد آن سبب شده مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی که آربیتراژگران که می‌توان آنها را دلالان ارزی نامید، ارز سهمیه‌ای دولتی را خریداری کرده و در بازار آزاد بفروشند. علاوه بر این تفاوت نرخ ارز در بازارهای منطقه‌ای و بازارهای کشورهای همسایه فرصت دیگری برای این افراد است تا در معامله‌ای بدون ریسک، سود هنگفتی بدست بیاورند. البته چنین معاملاتی موجب خروج ارز و آسیب به نظام اقتصادی کشور میشود پیگرد قانونی دارد.
آربیتراژ در بازار آتی
بخش عمده‌ای از معاملات که در مفهوم Arbitrage انجام میشود به بازار آتی تعلق دارد. این مدل آربیتراژ ناشی از اختلاف قیمت در بازار نقد و بازار آتی است. این فرآیند به این صورت است که قیمت سهام یا کالا به عنوان دارایی سرمایه‌دار در بازار آتی نسبت به قیمت آن در بازار نقد بیشتر خواهد بود؛ فاصله قیمت در این آربیتراژ موجب شده که حاشیه سود مناسبی برای سرمایه‌داران ایجاد شود که مصداق بارزی از مفهوم آربیتراژ است.
در این بازار آربیتراژگران مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی دارایی خود را در بازار نقد خریداری می‌کنند و معادل آن قراردادی در بازار آتی منعقد می‌کنند. اختلاف قیمت در هنگام خرید و فروش این دارایی، سود ناخالص سرمایه‌گذار خواهد بود.
آربیتراژ در بازار جهانی ارز فارکس
در بازار فارکس ، حجم بالایی از تراکنش‌ها و ابزارهای معاملاتی بسیاری وجود دارد که در مفهوم آربیتراژ صدق می‌کند؛ از طرفی تعداد زیاد معامله‌گران و سرعت بالای اجرای سفارشات موجب شده که این فرصت‌ها فورا پوشش داده شود. در بازار ارز جهانی می‌توان سه روش عمده را در مفهوم آربیتراژ بررسی کرد:
آربیتراژ جفت ارزی
آربیتراژ جفت ارزی که به معنی سودآوری از قیمتهای متفاوت یک جفت ارز در دو کارگزاری یا صرافی است.
آربیتراژ سود تضمین شده
آربیتراژ سود تضمین شده که در آن معامله‌گر در مرحله اول نرخ سود کشورها و مناطق اقتصادی مختلف را بررسی می‌کند. سپس دارایی خود را به ارز کشوری که بیشترین نرخ سود را دارد تبدیل کرده و در سیستم بانکی آن کشور سرمایه‌گذاری می‌کند. معامله‌گر به طور همزمان، یک قرارداد آتی جهت تضمین نرخ تبدیل ارز منعقد می‌کند تا بعد از اتمام دوره سرمایه‌گذاری، بتواند از نرخ تبدیل اولیه خود استفاده کند.
آربیتراژ مثلثی
آربیتراژ مثلثی هنگامی استفاده میشود که برای سه نرخ ارزی، قیمتهای مختلفی وجود داشته باشد. معامله‌گران از طریق یک فرآیند معاملاتی سریع، سه جفت ارز مختلف را به یکدیگر تبدیل کرده و در نهایت به دارایی اولیه خود بازمی‌گردند.
مزایا آربیتراژ
مفهوم آربیتراژ یک استراتژی در امور مالی در اختیار افراد قرار می‌دهد که با بهره گیری از آن می‌توانند از تفاوت قیمت دو بازار، سود کم ریسکی بدست آوردند. در زیر برخی از مزایا و معایب آربیتراژ آورده شده است:
- بزرگترین مزیت آربیتراژ، صفر بودن ریسک آن است. بنا بر آنچه که در مفهوم آربیتراژ آمده است، این معاملات در بدترین حالت سود ندارد و سرمایه اولیه برای سرمایه‌گذار باقی می‌ماند.
- آربیتراژ کمک می‌کند تا قیمت اوراق بهادار در بازار تقریبا ثابت باقی بماند و بنابراین به قیمت بهتر دارایی کمک می‌کند. همچنین اختلاف قیمت اوراق بهادار در بازارهای مختلف را پایان می‌دهد.
- آربیتراژ به کارآیی بیشتر بازارهای مالی کمک می‌کند، زیرا اگر آربیتراژ وجود نداشت، سهام با قیمتهای مختلف در بازارهای مختلف خرید و فروش می‌شد و با حدس و گمان توسط تعداد کمی از افراد، اعتماد سرمایه گذاران واقعی به بازار سهام آسیب می‌دید.
معایب آربیتراژ
- بسیاری از افراد فقط جنبه قیمت را در نظر می‌گیرند و هزینه‌های معاملات و مالیات مربوط به خرید و فروش دارایی را نادیده می‌گیرند که به نوبه خود منجر به تخمین اشتباه سود میشود و اگر اختلاف قیمت زیاد نباشد، می‌تواند منجر به ضرر شود.
- در زندگی واقعی فرصتهای آربیتراژ زیادی وجود ندارد. اگر فرصتی برای سودآوری در چنین شرایطی وجود داشته باشد، باید سریعترین فناوری را در اختیار داشت تا بتوانید به سرعت موقعیت خود را بدست آورید. برای انجام چنین معامله‌هایی که در اختیار افراد کمی قرار دارد، باید تخصص کافی داشته باشید.
- برای انجام آربیتراژ و سودآوری بالای آن سرمایه زیادی مورد نیاز است و با سرمایه اندک نمی‌توان به سود مورد نظر رسید.
تعادل آربیتراژی
همان طور که بیان شد، آربیتراژ مجموعه‌ای از تراکنش‌های مالی است که در هیچ حالتی به زیان منتهی نخواهد شد. این معامله می‌تواند سودی در پی داشته باشد یا بدون سود انجام شود اما ضرری در کار نخواهد بود.
در مفهوم آربیتراژ عبارت دیگری به نام تعادل آربیتراژی وجود دارد. اگر در بازارهای مختلف، تفاوت قیمت وجود نداشته باشد، تعادل آربیتراژی رخ خواهد داد. در حالت تعادل آربیتراژی، افراد نمی‌توانند فقط با معاملات سریع و با استفاده از تفاوت قیمتهای موجود سود به دست آورند.
تعادل آربیتراژی، یک حالت ایده‌آل در اقتصاد است. البته در بسترهای مختلف، آربیتراژ به مرور به حالت تعادلی خواهد رسید. هنگامی که یک محصول در یک بازار ارزان‌تر از بازار دیگر باشد، تقاضا برای خرید از بازار ارزان‌تر بیشتر میشود؛ هر چه تقاضا برای این محصول بیشتر باشد، قیمت نیز افزایش خواهد داشت. در نتیجه فرصتهای آربیتراژی کوتاه هستند و بسیار سریع از دست می‌روند.
اجتناب از آربیتراژ در جهت ثبات بازار
فرصتهای آربیتراژی در همه جا و در زمینه‌های مختلف، از بازار سهام و بور س گرفته تا فروشگاه‌های دست دومی، وجود دارد. اما هزینه‌های پنهان فرصتهای آربیتراژ و تعداد بالای افرادی که به دنبال این فرصت‌ها هستند، این معاملات را دشوار کرده است. سودهای آربیتراژی اغلب عمر کوتاهی دارند، زیرا معامله دارایی‌ها نرخ آنها را طوری تغییر می‌دهد که بازار در فرصت کوتاهی به تعادل می‌رسد.
فرصتهای آربیتراژی بر اقتصاد تاثیر مستقیم دارد و با ایجاد هزینه برای محصولات، باعث بی‌ثباتی بازار خواهد شد. بنابراین باید در برابر تمایل خود برای رسیدن به سود سریع در معاملات مقاومت کنیم.
آربیتراژ در ایران
با بروز اختلاف قیمت در دو یا چند بازار، آربیتراژگران وارد بازارهای معاملاتی می‌شوند و در مدت کوتاهی تعادل بین عرضه و تقاضا برقرار میشود. هرچه بازار کارامدتر باشد، تعادل سریع‌تر ایجاد میشود و فرصت آربیتراژ کوتاه‌تر خواهد بود.
در واقع این فرصت‌ها و تعادل پس از آن، محرکی برای پویایی اقتصاد تلقی میشود. کشورهایی که در آنها ساختار اقتصادی مناسب و بازارهای کارا وجود نداشته باشد، فرصتهای آربیتراژ و مدت آنها بیشتر خواهد بود.
با افزایش تعداد فرصتهای آربیتراژی و پایداری آنها، انگیزه سرمایه‌گذاران برای فعالیت‌های مولد اقتصادی کمتر خواهد بود. چنین وضعیتی در حال حاضر در ایران وجود دارد و عدم تعادل در بازار، توسعه و رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده است.
سخن پایانی
در این مطلب، به سوال آربیتراژ چیست پاسخ دادیم و فرصتهای آربیتراژی را در بازارهای مختلف را همراه با شما بررسی کردیم. این فرصت‌ها اغلب باعث پویایی اقتصاد کشورها میشود اما در کشورهایی که وضعیت اقتصادی نامناسبی وجود دارد، همین فرصت‌ها با کاهش تمایل افراد برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های مولد، رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار خواهند داد. همه افراد در بازارهای مختلف تمایل دارند هزینه‌ها را کاهش و سود خود را افزایش دهند. در نتیجه رقابت بسیار فشرده خواهد شد. به همین دلیل، در بیشتر مواردی که فرصتی برای آربیتراژ و سود مطمئن در کوتاه مدت وجود دارد، تنها کارشناسان حرفه‌ای و مجرب و نیز افرادی که ابزارهای قدرتمندی در اختیار دارند می‌توانند از این فرصتهای ویژه بهره ببرند.
مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی
بازار فارکس بازاری است که در آن ارزهای مختلف (ریال ،دلار، یورو، پوند،ین،دینار و. ) معامله می شوند. در این بازار یک ارز را توسط ارز دیگری معامله می کنند و کسی که قصد معامله دارد اگر احساس کند که ارزش ارزی در حال افزایش است آن ارز را خریداری می کند و هنگامیکه ارزش آن افزایش یافت به فروش آن می پردازد. و یا ارز گران را فروخته و پس از ارزان شدن مجدداً خریداری می کند و از این راه سود می برد.
چنین معامله ای از قدیم الایام در بین مردم مرسوم بوده که افراد صاحب سرمایه یا خود به چنین معامله ای اقدام می کردند و یا شخص دیگری را به عنوان وکیل یا عامل خود قرار می دادند و از او می خواستند در مقابل حق العمل معین (اجرت) یا مجاناً چنین معامله ای را برای آنان انجام دهند و سود و زیان از آن صاحب سرمایه است.
چنین معامله از نظر شرعی هیچ اشکالی ندارد زیرا تمام شرایط معامله را دارد و در ضمن آن هم هیچ شرطی که مخالف شرع باشد نشده است. بنا براین شرعاً جایز است.
اما آنچه امروزه به عنوان "بازار فارکس "در اینترنت مطرح است دارای اشکالاتی است که موجب حرمت و عدم جواز این نوع معاملات شده است. بعضی از این اشکالات عبارتند از:
1.بسیاری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند و پایگاه یا وبلاگی به این نام برای خود ایجاد کرده اند دارای هویت مشخصی نیستند و هدف آنها از این کار صرفاً کلاه برداری است و با این شیوه به تطمیع مردم پرداخته و سرمایه آنان را غارت کرده و چون محل معلومی ندارند، مال باخته هیچ راهی برای استیفاء حق خود نخواهد داشت و همه سرمایه خود را از دست خواهد داد.
- بخش دیگری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند اگر چه دارای هویت مشخصی هم باشند و در پایگاه اینترنتی معاملات سفارش شده توسط صاحب سرمایه را روز به روز در صفحه مخصوص او نمایش می دهند و او نیز به گمان این که این گزارش واقعی است به آنان اطمینان می کند اما در حقیقت این یک نمایش صوری بیش نبوده و واقعیت ندارد زیرا آنان اموال سرمایه گزار را جای دیگری مثل قاچاق و. سرمایه گذاری کرده اند. این قسم از معاملات فارکس قطعا شرعی نیست زیرا جدای از اشکالات دیگر به شرط سرمایه گذار که صاحب مال است و شرط کرده که سرمایه اش در خرید و فروش ارز به کار گرفته شود عمل نشده است.
- بخش دیگری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند اگر چه دارای هویت مشخصی هم باشند و حقیقتاً هم معامله ارز انجام می دهند اما در ضمن قرار داد خود با صاحبان سرمایه شرط هایی مطرح می کنند که آن شرط ها خلاف شرع است (مثل اینکه شرط می کنند در زمانهایی که معامله ای در کار نیست این سرمایه را به صورت ربوی به بانک یا مؤسسه ای قرض داده و سود دریافت کنند) و موجب بطلان قرار داد می شود زیرا در ضمن آن شرط حرام شده است. بنا براین کار کردن با چنین بازاری نیز حرام است.
بنا بر این معاملات فارکسی که امروزه از طریق اینترنت انجام گیرد اگر تمام شرایط معامله در آن رعایت شود یعنی هم هویت کارگزار احراز شود و هم اطمینان حاصل شود که کارگزار مطابق خواست صاحب سرمایه معاملات را مترتب می‌کند و از جهت قوانین کشوری نیز مقررات ورود و خروج سرمایه رعایت شود و قراردادهای جانبی نیز مشروع باشد، شرعاً جایز است.
لازم به تذکر است که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز دارای معاملات بازار فارکس است و از آنجایی که ضوابط شرعی در آنها رعایت می شود اشکالی ندارد و می توان در آن شرکت کرد.[1]
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
صحت معاملات در مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی بازار فارکس متوقف بر رعایت ضوابط شرعی و قانونی است.[3]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
حضرت آیت الله اجازه ورود در چنین معاملاتى را نمی‌دهند.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
از آنجایی که معامله در بازار مذکور صوری است و لذا معاملات واقعه در آن صحیح نمی‌باشد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
با توجّه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد جایز نیست.مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
بازار فارکس و معاملات آن صورت شرعی ندارد.
[1]. گفتکوی تلفنی با حجةالاسلام دکترسید عباس موسویان کارشناس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
[2]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
[3]. بنا به گفته برخی کارشناسان، کارگزاران بازار فارکس دو دسته اند: دسته اول که اکثر مدعیان کارگزاری از این دسته اند، صرفا یک صفحه مجازی در فضای اینترنت تشکیل داده اند و حضور واقعی در بازار ارز ندارند، این گروه پول مشتریان را دریافت و برای اهداف و برنامه های خود استفاده می کنند و فقط یک صفحه اینترنتی برای مشتری اختصاص می دهند که مشتری در آن مشغول معاملات به ظاهر ارزی می شود، بنابراین معاملات انجام شده غیر واقعی و باطل است و موجب ملکیت درآمد حاصله نمی شود. دسته دوم کارگزاران واقعی هستند که حضور واقعی در بازار ارز دارند و با پول مشتری اقدام به خرید و فروش ارز می کنند، که با رعایت ضوابط شرعی و قانونی، فی نفسه اشکال ندارد ولی باید به نکات زیر توجه شود:
1) معاملات باید به صورت واقعی و خرید و فروش ارز باشد، بنابراین اگر کسب درامد براساس پیش بینی نوسانات قیمت ارز باشد مشروع نیست.
2) معاملات اهرمی، که با اعتبار گرفتن از کارگزار انجام می شود، اگر ماهیت قرض همراه با سود داشته باشد، ربا و حرام است.
مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی
ارز در اصطلاح، پول رایج هر کشور برای کشورهای دیگر را گویند. ارز، کلیه وسایل پرداخت خارجی اعم از پول تحریری، شبه پول، اسناد ملی و تجاری است که در پرداخت‌های بین‌المللی پذیرفته و به کار می‌رود.
فهرست مندرجات
۱ - معنای ارز
و در اصطلاح، پول رایج هر کشور برای کشورهای دیگر ارز نامیده میشود. ارز، کلیه وسایل پرداخت خارجی اعم از پول تحریری، شبه پول، اسناد ملی و تجاری است که در پرداخت‌های بین‌المللی پذیرفته و به‌کار می‌رود؛ بنابراین منظور از ارز اسکناس، یعنی پول رسمی تمام کشورهای خارجی و ارز تحریری، پول‌های خارجی ناشی از چک‌های مبتنی بر سپرده‌های دیداری خارجی است.
عملیات ارزی عبارت از فعالیتی است که به موجب آن در مکانی، وسیله پرداختی را در مکان دیگری که دارای ارزش است و کاربرد دارد، به دست می‌آورند. همچنین در مبادلات بین‌المللی میان کشورها برای پرداخت دیون و هزینه‌ها، باید پول واحدی در نظر گرفته شود.
۲ - انگیزه انجام عملیات ارزی
[ویرایش]
انگیزه‌های متعددی برای انجام عملیات ارزی وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. انگیزه دادوستد؛ انجام این عملیات زمانی است که تبادل محصولات میان دو فرد در دو کشور صورت می‌گیرد. در این نوع دادوستدها باید زمان دریافت کالا و تسویه حساب‌ها مشخص باشد.
۲. انگیزه پاداش؛ انجام برخی عملیات ارزی وابسته به تسویه حساب مالی با تغییرات اندازه بهره در مؤسسات مالی مختلف است. بخش مهمی از سرمایه‌های کوتاه مدت جهانی، به دنبال کسب بهترین پاداش یعنی بالاترین اندازه بهره است.
۳. انگیزه سفته‌بازی؛ در اینجا افراد، بانک‌ها و مؤسسه‌های اقتصادی با توجه به پیش‌بینی‌های خود در زمینه تغییرات نرخ ارز، انجام عملیات صرف ارزی را بر عهده می‌گیرند.
۳ - عرضه و تقاضا
[ویرایش]
یکی از موضوعات مهم اقتصادی، عرضه و تقاضا برای ارز است. تقاضای ارز زمانی صورت می‌گیرد که کشوری بخواهد وارداتی انجام داده یا قصد سرمایه‌گذاری و اعطای وام داشته باشد. منحنی تقاضا برای ارز مانند منحنی تقاضا برای محصولات، شیب نزولی دارد. به عنوان مثال اگر دلار را با یورو مقایسه کنیم، زمانی‌که قیمت دلار نسبت به یورو در سطح پایینی قرار می‌گیرد، تقاضا برای دلار افزایش خواهد یافت.
در بازار آزاد ارز، میزان تقاضا برای ارز با حجم بخش‌هایی از مبادلات که باید به خارجی‌ها پرداخت کنند مرتبط است مانند تقاضا برای تامین هزینه‌های ارزی سفر به خارج.
تغییرات تقاضا برای ارز رابطه معکوسی با قیمت آن دارد. با افزایش قیمت محصولات در خارج، میزان تقاضا برای ارز کاهش پیدا می‌کند؛ زیرا افزایش نرخ ارز باعث میشود تا محصولات ساخت خارج در مقایسه با محصولات مشابه داخلی، برای ساکنان کشور گران‌تر شود و برای خرید یک واحد پول خارجی، میزان بیشتری نسبت به سابق، پول داخلی بپردازند. در این حالت امکان دارد تعدادی از ساکنان کشور مقداری از محصولات ساخت داخل را جانشین کالاهای خارجی کنند و تعدادی دیگر نیز به خاطر کمبود قدرت خرید، در مقایسه با گذشته کالاهای خارجی خریداری نکنند؛ در نتیجه از حجم واردات کاسته و تقاضا کم شود در حالی‌که در زمان تنزل نرخ ارز، واردات تشویق و تقاضا برای ارز بیشتر مطرح میشود. البته علاوه بر نرخ ارز عوامل دیگری مانند تغییرات درآمدها، هزینه‌ها، قیمتهای داخلی و سلیقه‌های افراد نیز به طور مستقل در تعیین مقدار ارز تقاضاشده تاثیر دارند.
عرضه ارز زمانی است که کالایی بخواهد صادر شده و یا وام و سرمایه خارجی دریافت شود. منحنی عرضه ارز نیز مانند منحنی عرضه محصولات شیب مثبت دارد. به‌طور مثال با افزیش قیمت یورو، یوروی بیشتری به بازار عرضه میشود. اگر ارزش دلار در برابر یورو کاهش پیدا کند، سقوط قیمت محصولات آمریکا، موجب افزایش صادرات آمریکا به اروپا شده، در نتیجه یوروی بیشتری به بازار عرضه میشود تا به این وسیله بتوان محصولات آمریکایی خریداری کرد.
[۹] محتشم دولتشاهی، طهماسب، مبانی علم اقتصاد (اقتصاد خرد، اقتصاد کلان)، تهران، خجسته، ۱۳۷۹، ص۳۳۸- ۳۴۰.
۴ - نرخ ارز
[ویرایش]
صادرات و واردات میان کشورها با واحدهای پولی گوناگون، نرخ ارز را رقم می‌زند. نرخ ارز با تعیین حجم و ترکیب کالاها، خدمات، سرمایه و جهت جریان آنها در بین کشورها مرتبط است. در صورت عدم دخالت دولت و آزادی خرید و فروش ارز، قانون عرضه و تقاضا با تسلط بر بازار نرخ ارز را مشخص می‌کند.
ارزها دارای نرخ‌های مختلفی هستند از قبیل نرخ برابری واحد و ثابت، نرخ‌های متعدد و ثابت ارز و نرخ‌های مواج. تغییرات گوناگون هر کدام از این ارزها، تاثیرات بسیاری روی تعادل اقتصاد ملی خواهد داشت. در ادامه شرح مختصر آنها ارائه میشود:
۱. نرخ برابری واحد و ثابت ارزها؛ بهترین نظام ارزی است که پس از کنفرانس برتون وودز ایجاد شد و به تدریج اکثر کشورهای عضو صندوق بین‌المللی پول آن را پذیرفتند.
۲. نرخ‌های متعدد و ثابت ارز؛ بر اساس این نظام برای فعالیت‌ها و بازارهای متنوع نرخ‌های ارزی مختلف تعیین و تثبیت میشود.
۳. نرخ‌های مواج ارز؛ در این نظام تغییرات بسیاری در نرخ ارزها به چشم می‌خورد که به اقتضای شرایط عرضه و تقاضا در بازار تعیین شده و تغییر می‌یابند.
[۱۰] منتظر ظهور، محمود، اقتصاد (اقتصاد خرد، اقتصاد کلان)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۲۵۳۵، ص۵۶۵- ۵۶۷.
۵ - چگونگی تعیین نرخ ارز
[ویرایش]
نرخ ارز را بازار تعیین می‌کند؛ جایی که عرضه و تقاضای اسعار بر یکدیگر اثر می‌گذارد. همانطور که اشاره شد، ارزها نرخ‌های متفاوتی دارند، که تغییرات آنها تعادل اقتصاد ملی و بین‌المللی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نظام نرخ ثابت ارز، کشورها تصمیم می‌گیرند که تغییری در نرخ ارز نباید صورت بگیرد و بانک‌های مرکزی با دخالت در بازارهای ارز از نرخ‌های اعلام شده حمایت می‌کنند؛ اما در نظام نرخ شناور ارز نرخ ارز آزادانه در بازار تعیین میشود.
۶ - نظارت و کنترل
[ویرایش]
به طور معمول، دولت‌ها علاوه بر کنترل قیمتهای داخلی، کنترل نرخ ارز را از نظر قیمتهای بین‌المللی نیز بر عهده می‌گیرند. کنترل ارز به دنبال نوسان‌های شدید نرخ ارز پس از جنگ جهانی اول در بعضی کشورها به وجود آمد. اما پس از بحران اقتصادی ۱۹۲۹ تمام کشورها کنترل ارز را به شکل‌های مختلف اجرا کردند.
هدف کلی نظارت بر ارز از بین بردن بازار ارز است؛ تا به این ترتیب یک سازمان دولتی نرخ ارز را تعیین و سپس تبادلات سازگار با این نرخ را مشخص کند. کاربرد نظام نظارت و کنترل ارزی، نخستین بار در کشور شوروی و سپس در آلمان ایجاد شد. اجرای فعالیت‌های کنترل ارز مانع از کسری تراز پرداخت‌های خارجی و هدر رفتن سرمایه میشود. همچنین زمانی‌که از نظر اقتصادی، کاهش فعالیت‌های صادراتی سودمند باشد، کنترل ارز، زمینه خرید ارز ارزان قیمت حاصل از صادرات کالاها را فراهم می‌کند. اما برای کنترل واردات، ارز را می‌توان به واردکنندگان با نرخ گران‌تری فروخت. در این حالت، بازار ارز از بین می‌رود و هر نوع معامله خصوصی با خارج ممنوع میشود، دولت، هر نوع معامله با خارج را در انحصار خود می‌گیرد و بنابر پول خارجی معامله می‌کند. به‌طور مثال فردی که ماموریت خارجی دارد، پول خارجی مورد نیاز را باید از بانک دولتی خریداری کند و همین‌طور بیگانگانی که نیاز به پول کلی دارند، باید به بانک دولتی مراجعه کنند.
اجرای این سیستم فوایدی برای جامعه دارد. به عنوان مثال هرگاه در اثر فرار سرمایه‌ها به سوی خارج، پول ملی مورد تهدید به تنزّل ارزش خارجی قرار گیرد، سیستم کنترل بر ارزها می‌تواند پول ملی را حمایت کند. علاوه بر این، کنترل بر ارزها را می‌توان همراه با حمایت از صنایع ملی نیز برقرار کرد. فایده دیگر آن، حفظ تعادل تراز پرداخت‌ها است؛ در شرایطی که در اثر بحران اقتصادی در خارج و یا به خاطر نابرابری ساختمان‌های اقتصادی، تراز پرداخت‌ها به خطر افتاده باشد، با کنترل بر ارزها با سهولت بیشتری می‌توان منابع مالی را به دست آورد. همچنین از راه تاسیس سیستم کنترل بر ارزها می‌توان یک نوع کناره‌گیری در برابر نفوذ بیگانگان به دست آورد و در بسیاری اوقات چنین کناره‌گیری برای رهبری اقتصاد ملی ضروری است.
۷ مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی - راه‌های کنترل ارز
[ویرایش]
راه‌های مختلف کنترل ارز عبارتند از:
۱. کنترل ارشادی نرخ ارز؛ کنترل ارشادی نرخ ارز کنترلی غیر مشهود است که دولت به طور غیر مستقیم نرخ ارز را تثبیت می‌کند. در اینجا دخالت دولت جنبه ارشادی دارد. بهترین روش در کنترل ارشادی، سیاست هماهنگ کردن عرضه و تقاضای ارز است. این سیاست، از راه خرید و فروش ارز در زمان تغییرات شدید عرضه و تقاضای ارز اعمال میشود. این وظیفه، گاهی بر عهده خزانه و گاهی بر عهده بانک مرکزی و زمانی نیز مستقیم از سوی دولت اعمال میشود.
۲. کنترل اجباری نرخ ارز؛ در این نوع کنترل، تصمیمات از سوی دولت به شکل اجباری در بازار ارز صورت می‌گیرد. به طوری که به جای تصمیمات فردی در عرضه و تقاضای ارز، دولت اداره انحصار خرید و فروش ارز را به وجود می‌آورد. در کنترل اجباری در واقع بازار ارز حذف میشود و دولت با تعیین مفاهیم بازار جهانی مبادلات ارزی نرخ اجباری ارز، انحصار عملیات خرید و فروش آن‌را بر عهده می‌گیرد.
۸ - انواع مبادلات ارزی
[ویرایش]
معاملات ارزی شامل سه نوع معامله می‌باشد:
۸.۱ - معاملات نقدی
در میان مبادلات ارزی بین بانک‌ها، معاملات نقدی بیشترین کاربرد را دارد. معاملات نقدی مربوط به خرید و فروش فوری ارزهای خارجی جهت واریز نقدی است که بعد از تاریخ ثبت معاملات نقدی، بیشتر از دو روز تجاری طول نمی‌کشد. دوره دو روزه که به عنوان تحویل آنی شناخته شده؛ زمان لازم را به دو طرف به منظور بررسی حساب‌های بانکی و اعتباری در داخل و خارج می‌دهد.
۸.۲ - مبادلات سلف
در بسیاری از حالات، یک مؤسسه تجاری یا مالی می‌داند که مبلغ معینی از پول خارجی را در تاریخ معین دریافت و یا پرداخت خواهد کرد. برای مثال، ممکن است یک واردکننده ایرانی در آبان‌ماه برنامه‌ریزی کند که برای عید نوروز مقداری پارچه از ژاپن وارد کند. بنابراین بهای پارچه را می‌بایستی در عید نوروز و به ین به صادرکننده پرداخت نماید. از آنجایی‌که ممکن است در عید، "ین" گران شود، برای آنکه واردکننده خود را از ریسک افزایش قیمت ین مصون بدارد، از هم اکنون یعنی آبان‌ماه، ین را به منظور پرداخت در عید پیش خرید می‌کند. در چنین شرایطی، واردکننده ایرانی مبلغی که باید پرداخت کند را می‌داند. این اقدام، به عنوان معاملات سلف شناخته شده است. طبیعتا این نوع معاملات، از معاملات نقدی با توجه به اینکه سررسیدشان بیش از دو روز تجاری است، متفاوت است. تاریخ سررسید قرارداد، مربوط به سلف ارزی می‌تواند چند ماه حتی در برخی از مواقع، چند سال به طول بیانجامد. در هر حال، در موقع انجام قرارداد، نرخ ارز مورد معامله نیز توافق و تثبیت میشود.
۸.۳ - معاملات سوآپ
معاملات سوآپ یا (تعویضی)؛ معاملات سوآپ در حقیقت مستلزم تبدیل یک پول به پول دیگر در یک نقطه و توافق مبنی بر تبدیل مجدد آن به پول اصلی در آینده معین است؛ یعنی همزمان یک معامله نقدی و یک معامله سلف صورت می‌گیرد. نرخ‌های هر دو مبادله نیز بین طرفین معامله توافق میشود. معاملات سوآپ مکانیزم مؤثری را به وجود می‌آورد که به وسیله آن، بانک‌ها می‌توانند، نیاز به ارزهای خارجی را در طی یک دوره معین برآورد نمایند. بانک‌ها می‌توانند نیاز به ارزهای خارجی را در طی یک دوره معین برآورده نمایند. بانک‌ها قادر به استفاده از یک ارز برای یک دوره به منظور مبادله با ارز دیگرند که در طی آن دوره، مورد نیاز نیست. به عنوان مثال بانک ملی ایران ممکن است ریال اضافی داشته باشد در حالی‌که نیازمند مقداری یورو اضافی به منظور پاسخ‌گویی به مشتریانش است. برعکس، بانک آلمانی ممکن است یورو اضافی داشته باشد، در حالی‌که با کمبود ریال مواجه است. در چنین شرایطی، دو بانک می‌توانند یک توافق سوآپ که در آن بانک ملی ایران، ریال را به بانک آلمانی به منظور دریافت یورو در حال حاضر و مبادله مجدد آن در آینده است، منعقد نمایند. علت قبول چنین معامله‌ای از طرف دو بانک آن است که آنها سوآپ را به عنوان یک معامله ساده تلقی کرده و در آن، طرفین توافق می‌کنند مقدار معینی ارز را با نرخ معین دریافت و پرداخت کنند.
۹ - آربیتراژ ارز
[ویرایش]
آربیتراژ ارز یعنی خرید ارز آنجا که ارزان است و فروش همان زمان، در جایی‌که گران‌تر است. عاملان ارزی با عمل آربیتراژ، نرخ ارز را در مکان‌های مختلف یکسان می‌نمایند. در واقع با عمل آربیتراژ، می‌توان از بازار جهانی ارز صحبت نمود. آربیتراژ ارز زمانی سودآور است که تفاوت مکانی نرخ ارز از هزینه نقل و انتقال ارز بیشتر باشد. بدیهی است تا زمانی‌که تفاوت نرخ ارز از هزینه مورد اشاره بیشتر باشد، عمل آربیتراژ سودآور بوده و تداوم خواهد داشت.
معرفی بازار فارکس و ویژگی های آن
بازار فارکس بعد از بازارهای سرمایه جهانی به وجود آمد و هدف آن وصل کردن بازار ارز های بین المللی به یکدیگر و ایجاد سود برای افراد و سرمایه گذاران در این بازار می باشد .
این بازار دارای ویژگی هایی می باشد که آن را از سایر بازار های مالی جدا کرده است که از جمله آن می توان به غیر متمرکز بودن و نبودن مکانی مشخص برای آن اشاره کرد.
سرمایه گذاران در این بازار با استفاده از کارگزاران و پلتفرم هایی که آنها در اختیارشان قرار می دهند و به عنوان واسطه بین آنها و بانک ها و موسسات اقتصادی موجود در این بازار عمل می کنند.
اما وجود ریسک بالایی که در این بازار وجود دارد و همچنین ناشناس بودن آن برای خیلی از افراد سبب شده تا خیلی از سرمایه گذاران نسبت به فعالیت در این بازار بی میل باشند.
فارکس چیست ؟
فارکس ( Forex ) در واقع مخفف بازار تبادل ارز های خارجی ( Foreign Exchange Market ) می باشد و نامی است که برای بازار جهانی ارز انتخاب شد که در سال 1971 آغاز به کار کرد و در سال 1998 روند رو به رشد خود را آغاز کرد .
روش انجام مبادلات در این بازار به این شکل می باشد که فعالان در بازار که شامل موسسات مالی بزرگ ، بانک های مرکزی ، شرکت های بیمه ای ، شرکت های صادرات و واردات و ….. هستند یک ارز را خریداری کرده و به طور همزمان ارز دیگری را به فروش می رسانند .
ویژگی های فارکس
همانند هر بازار مالی دیگری بازار فارکس نیز دارای ویژگی هایی می باشد که سرمایه گذاران با توجه به این ویژگی ها و شرایط خود تصمیم به سرمایه گذاری کردن و یا امتناع از آن می کنند .
برای افرادی که به تازگی قصد وارد شدن به این بازار را دارند لازم است تا به طور کامل آشنایی داشته باشند:
• بازار بورس فارکس مکان فیزیکی ندارد و به صورت غیر متمرکز کار می کند .
• بزرگترین بازار مالی بوده و روزانه حدود 5 تریلیون دلار گردش مالی دارد.
• سرعت نقد شوندگی در این بازار بسیار بالا می باشد .
• برای تحلیل روند قیمتی جفت ارز های مختلف از تحلیل های بنیادی و تکنیکال در بازار فارکس استفاده می شود.
• معاملات در بازار فارکس از طریق کارگزاری ( Broker ) هایی که زیر نظر رگولاتوری ها یا همان نهاد های نظارتی فعالیت می کنند ،انجام می گیرد .
• انجام مبادلات در بازار بورس فارکس به صورت 24 ساعته و بدون محدودیت می باشد .
• از آنجایی که فارکس یک بازار بین المللی می باشد اخبار ها و اتفاقات سیاسی و اقتصادی جهان تاثیر مشهود و قابل توجهی بر نوسانات قیمتی آن دارد .
• هزینه انجام معاملات در این بازار نسبت به سایر بازار ها پایین تر می باشد .
• استفاده از ضریب اهرمی در انجام معاملات این بازار که یکی از جذاب ترین ویژگی های آن برای سرمایه گذاران می باشد .
نحوه فعالیت در بازار فارکس
بازار فارکس نیز مانند سایر بازار های موجود از سه بازیگر اصلی تشکیل شده است که عبارتند از بازار جهانی ، معامله گران شخصی ( Traders ) و واسطه ها که همان کارگزاران می باشند .
برای فعالیت در بازار بورس فارکس ابتدا باید در یکی از کارگزاری های موجود ثبت نام کرده و مبلغ مورد نظر خود را به حساب سپرده سرمایه گذاری در کارگزاری انتخاب شده به عنوان پشتوانه انجام معاملات واریز کرد .
بعد از واریز کردن مبلغ مورد نظر به حسابی که به نام خود معامله گر است کارگزار نام کاربری و رمز عبوری را در اختیار وی قرار داده تا به وسیله آن بتواند به اطلاعات موجود در نرم افزار یا پلتفرم معاملاتی مربوط به آن کارگزاری دسترسی داشته و به وسیله آن به انجام معاملات در بازار فارکس بپردازد.
کاربران با استفاده از این نرم افزارها اطلاعات قیمتی بازار را به دست آورده و همچنین به انجام عملیات هایی مانند ثبت سفارش خرید ، پیش فروش ، باز یا بسته کردن معاملات و فعالیت هایی از این قبیل در بازار فارکس بپردازد . لازم به ذکر است که معاملات در بازار فارکس بر اساس جفت ارز ها انجام می شود .
سرمایه گذاران در این نرم افزار که کاملا شبیه به بازار واقعی عمل کرده بدون نیاز به هیچ سرمایه ای شروع به انجام سرمایه گذاری می کنند ، متخصصان به سرمایه گذاران تازه وارد توصیه می کنند تا زمانی که در این نرم افزار به سود مستمر نرسیده اند وارد بازار واقعی نشوند .
معرفی اصطلاحات اصلی بازار فارکس
بازار فارکس دارای اصطلاحاتی می باشد که برای فعالیت در این بازار نیاز است تا از مفهوم آنها و کاربردشان در این بازار مطلع شوید . در ادامه به تعریف تعدادی از این اصطلاحات و کاربردشان در بازاربورس فارکس پرداخته شده است .
• نهاد های نظارتی یا رگولاتور ها
سازمان هایی که وظیفه نظارت بر فعالیت کارگزاران در بازار فارکس و جلوگیری از انجام تخلف توسط آنها را بر عهده دارند . لازم به ذکر می باشد که این نهاد ها نیز تحت نظارت دستگاه اقتصادی کشورهای مبدأ هستند.
• کمیسیون ( Commission )
در هنگام انجام معاملات در بازار فارکس بابت نماد ، میزان نقدینگی حساب و حجم مبادلات مبلغی از حساب شما کسر می شود که به آن حق کمیسیون یا کارمزد گفته می شود .
• اسپرد ( Spread )
در بازار بورس فارکس برای هر جفت ارز موجود در این بازار دو قیمت متفاوت وجود دارد یکی قیمت ارز خریداری شده ( ASK ) و دیگری قیمت ارز فروخته شده ( BID ) به این اختلاف قیمت اصطلاحا اسپرد گفته می شود .
• سوآپ ( swaps )
سوآپ در واقع اصطلاحی می باشد که برای اختلاف بین بهره های بانکی مختلف به کار برده می شود . از آنجایی که معاملات در بازار فارکس از نوع آتی یا CFD می باشد در نتیجه هنگام انجام معاملات مبلغ سرمایه گذاری توسط کارگزاری ها به سرمایه گذاران وام داده می شود .
در پایان یک روز معاملاتی و در زمان تسویه حساب روزانه قرارداد های CFD کارگزاری ها با بانک ها در صورتی که معامله همچنان باز باشد آنگاه سرمایه گذار ملزم به پرداخت مابه التفاوت نرخ بهره به بانک ها و یا دریافت آن می باشد .
• ضریب اهرمی ( Leverage )
در بازار بورس فارکس نیز مانند سایر بازار های مالی برای انجام شدن معاملات نیازی به پرداخت تمامی مبلغ سرمایه گذاری توسط سرمایه گذار نیست بلکه تنها با پرداخت یک تا دو درصد مبلغ آن مجاز به انجام سرمایه گذاری مورد نظر می شود که به این اعتبار اعطا شده اصطلاحا ضریب اهرمی گفته میشود.
• لات( lot )
به واحدی که به وسیله آن به تعیین میزان حجم معاملات می پردازند اصطلاحا لات گفته می شود . هر لات برابر با 100 هزار واحد از ارز پایه می باشد که به منظور فراهم آوردن امکان مشارکت تمامی اقشار جامعه در بازار آن را به 100 واحد تقسیم کرده که معادل 0.01 لات و برابر با 1000 واحد است می باشد .
• پیپ ( pip ) و پوینت ( point )
به واحد اندازه گیری مقدار تغییری که در ضریب تبادل جفت ارز های مختلف به وجود می آید پیپ گفته می شود . در واقع پیپ واحد اندازه گیری میزان نوسانات بازار فارکس می باشد و به هر واحد جا به جایی قیمت در این بازار را یک پیپ می گویند .
• جفت ارز ها
در فارکس معاملات به صورت جفت ارز انجام می شود ، به طور مثال ( EUR/USD ) یک جفت ارز بوده که در آن EUR یا ارز اول را اصطلاحا base currency و USD یا ارز دوم را quote currency می نامند . این جفت ارز ها خود در 3 دسته با نام های اصلی ( Major ) ، کراس یا فرعی ( Crosse ) و نوظهور ( Exotic ) تقسیم بندی می شوند . جفت ارزها با نماد اختصاری ( ISO ) دو ارز مشخص می‌شوند .
• کارگزاری ( Broker )
در بازار فارکس برای وصل شدن سرمایه گذاران به بانک ها و موسسات مالی و اقتصادی مربوطه به منظور انجام معاملات ارزی در این بازار نیاز به یک واسطه است . به این واسطه ها اصطلاحا کارگزار یا بروکر گفته می شود.
که خود به 4 دسته اصلی به نام های بازار ساز ها ( Market Maker ) یا MM ، بازار اصلی ( No Dealing Desk ) یا NDD ، پردازش مستقیم سفارشات ( Straight Through Processing ) یا STP و پردازش مستقیم بهینه سفارشات ( Electronic Communications Network ) یا ECN تقسیم می شوند .
دیدگاه شما